تقریبا نیمی از جمعیت بزرگسال جهان از شوره سر رنج می‌برند. این مشکل که با ایجاد پوسته روی پوست کف سر مشخص می‌شود مسری یا جدی نیست، اما می‌تواند آزاردهنده باشد و باعث خجالت شما شود. شوره‌های خفیف را می‌توان با استفاده از یک شامپوی ملایم روزانه درمان کرد. اگر این راه‌کار موثر نبود، باید به سراغ شامپوهای دارویی بروید یا در موارد شدید به پزشک مراجعه کنید. برای اینکه با علائم و راه‌های درمان شوره سر آشنا شوید، توصیه می‌کنیم مقاله امروز مجله درمانکده را تا انتها بخوانید.
فهرست محتوا
انواع شوره سر
بر اساس عامل ایجاد، شوره‌ها به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
| نوع شوره | ویژگی‌ها |
| شوره مرتبط با پوست خشک | شایع‌ترین نوع شوره سر است. معمولا در زمستان و در اثر هوای سرد و خشک رخ می‌دهد. استفاده از آب داغ می‌تواند پوست سر را خشک و پوسته پوسته کند. |
| شوره مرتبط با پوست چرب | از تجمع سبوم (روغن) روی پوست سر ناشی می‌شود. سبوم اضافی و سلول‌های مرده پوست به یکدیگر می‌چسبند و همراه با آلودگی‌های پوست کف سر دانه‌های شوره را تشکیل می‌دهند. |
| شوره ناشی از قارچ | توسط نوعی مخمر یا قارچ به نام مالاسزیا ایجاد می‌شود. مالاسزیا به طور طبیعی روی پوست زندگی می‌کند، اما وقتی سبوم اضافی وجود دارد تکثیر می‌شود. |
| شوره ناشی از مشکلات پوستی | بعضی از بیماری‌های پوستی روی کف سر پوسته ایجاد می‌کنند، از جمله: درماتیت سبورئیک، اگزما، پسوریازیس و سبوپسوریازیس. |
بیشتر بدانید: درمان کیست مویی چیست؟
علائم شوره سر
علامت اصلی شوره پوسته پوسته شدن پوست کف سر است. معمولا پوسته‌های سفید و چرب در میان موها و روی شانه‌های شما جمع می‌شوند. وقتی استرس دارید و همچنین در ماه‌های پاییز و زمستان که هوا خشک است، این عارضه تشدید می‌شود. سایر علائم عبارتند از:
- اریتما (لکه‌های قرمز روی پوست سر و صورت)
- وجود شوره در ابرو یا سبیل
- خارش پوست سر
- ریزش مو
- وجود پوسته‌های خشک روی پوست صورت
زمان مراجعه به پزشک
اکثر افراد برای درمان شوره به مراقبت پزشکی نیاز ندارند. اگر علیرغم استفاده منظم از شامپوی ضد شوره مشکل‌تان برطرف نشد، به متخصص پوست مراجعه کنید. در موارد زیر هم توصیه می‌شود با پزشک مشورت کنید:
- وجود لکه‌های قرمز یا بثورات پوستی روی پوست سر یا خط مو
- خونریزی در زمان جدا شدن پوسته‌ها از کف سر
- علائم عفونت، مثل درد یا چرک
علت شوره سر
عوامل زیادی می‌توانند در ایجاد شوره نقش داشته باشند. بنابراین، تعیین علت دقیق خارش و پوسته پوسته شدن کف سر دشوار باشد. با این حال، از عوامل زیر می‌توان به عنوان دلایل احتمالی نام برد:
- پوست چرب یا خشک
- یک قارچ شبه مخمری (مالاسزیا) که از روغن‌های موجود در پوست سر تغذیه می‌کند
- حساسیت به محصولات مراقبت از مو (درماتیت تماسی)
- سایر بیماری‌های پوستی، مانند پسوریازیس و اگزما
- استفاده ناکافی از شامپو که باعث تجمع سلول‌های مرده پوست و ایجاد شوره می‌شود
- زیاده‌روی در شستن موها با شامپو که باعث خشک شدن پوست سر می‌شود
- برس زدن بیش از حد موها
- مواجهه زیاد با نور خورشید
- استفاده از کلاهی که فشار زیادی به پوست سر وارد می‌کند
- مواجهه با گرد و غبار یا خاک
- آنچه که به طور روتین می‌خورید
بیشتر بدانید: راه‌های درمان سریع شپش سر
عوامل خطر
بعضی عوامل احتمال ابتلا به شوره را افزایش می‌دهند، از جمله:
- سن: شوره سر معمولا از سنین جوانی شروع می‌شود و تا میانسالی ادامه می‌یابد. این گفته به این معنی نیست که افراد مسن دچار شوره سر نمی‌شوند. در بعضی از افراد، این مشکل می‌تواند مادام‌العمر باشد.
- جنسیت: شوره سر در مردان شایع‌تر از زنان است.
- بعضی از بیماری‌ها: به نظر می‌رسد بیماری پارکینسون و سایر بیماری‌هایی که روی سیستم عصبی تاثیر می‌گذارند و همچنین HIV و ضعف سیستم ایمنی احتمال ابتلا به شوره را افزایش می‌دهند.
بیشتر بدانید: درمان شپش سر چیست؟
درمان شوره سر
تقریبا همیشه می‌توان خارش و پوسته پوسته شدن کف سر را کنترل کرد. برای شوره سر خفیف، ابتدا استفاده منظم از یک شامپوی ملایم را امتحان کنید تا چربی و تجمع سلول‌های پوستی کاهش یابد. اگر این روش مفید نبود، از شامپوی دارویی که برای درمان شوره سر طراحی شده است استفاده کنید. بعضی از افراد می‌توانند 2 تا سه بار در هفته استفاده از شامپوی دارویی را تحمل کنند. کسانی که موهای خشکی دارند بهتر است کمتر شامپو بزنند و از نرم‌کننده استفاده کنند.
محصولات مراقبت از مو، چه دارویی و چه غیردارویی، به صورت محلول، فوم، ژل، اسپری، پماد و روغن در دسترس هستند. ممکن است لازم باشد محصولات مختلف را امتحان کنید تا بهترین گزینه را بیابید. اگر بعد از استفاده از یک محصول خاص دچار خارش یا سوزش شدید، مصرف آن را متوقف کنید. در صورت بروز واکنش آلرژیک (بثورات پوستی، کهیر یا مشکل در تنفس)، فورا به پزشک مراجعه کنید.
شامپوهای ضدشوره بر اساس ترکیباتی که دارند طبقه‌بندی می‌شوند. برای تهیه شامپوهای بسیار قوی به نسخه پزشک نیاز دارید:
- شامپوی پیریتیون زینک: در این محصول عامل ضدباکتری و ضدقارچ پیریتیون زینک وجود دارد.
- شامپوهای مبتنی بر تار: کُل تار (قطران زغال سنگ) سرعت تولید و از بین رفتن سلول‌های پوست سر را کاهش می‌دهد. این شامپو ممکن است باعث تغییر رنگ موهای روشن شود. همچنین می‌تواند پوست سر را نسبت به نور خورشید حساس‌تر کند.
- شامپوی حاوی سالیسیلیک اسید: به از بین بردن پوسته‌های سر کمک می‌کند.
- شامپوی سلنیوم سولفاید: این محصول یک عامل ضدقارچ دارد. از شامپوی سلنیوم سولفاید طبق دستور استفاده کرده و موهای خود را کاملا آبکشی کنید، چون می‌تواند رنگ مو و پوست سر را تغییر دهد.
- شامپوی کتوکونازول: قارچ‌هایی را که روی پوست سر شما زندگی می‌کنند و باعث ایجاد شوره می‌شوند، از بین می‌برد.
- شامپوی فلوسینولون: یک نوع کورتیکواستروئید دارد که خارش و پوسته پوسته شدن پوست سر را کنترل می‌کند.
بیشتر بدانید: پاکسازی پوست چه فوایدی دارد؟
اگر شامپو بعد از مدتی اثربخشی خود را از دست داد، سعی کنید از دو نوع شامپو ضد شوره به صورت تناوبی استفاده کنید. وقتی شوره سر کنترل شد، دفعات استفاده از این نوع شامپو را کاهش دهید.
دستورالعمل‌های درج شده روی بطری شامپو را به دقت بخوانید و طبق آن عمل کنید. بعضی از محصولات باید برای چند دقیقه روی پوست سر باقی بمانند، در حالی که بعضی از آن‌ها باید به سرعت شسته شوند.
اگر چند هفته از شامپوی دارویی استفاده کردید اما مشکل شوره برطرف نشد، به متخصص پوست مراجعه کنید. ممکن است به یک شامپوی قوی یا لوسیون استروئیدی نیاز داشته باشید. این نوع محصولات را می‌توانید با نسخه پزشک تهیه کنید.
درمان خانگی شوره سر
اگر می‌خواهید قبل از روی آوردن به محلول‌های دارویی راه‌کارهای طبیعی و خانگی را امتحان کنید، می‌توانید از گزینه‌های زیر کمک بگیرید:
- جوش شیرین: در حمام به آرامی آن را به پوست سر خود بمالید و پس از چند دقیقه آبکشی کنید.
- سرکه سیب: یک چهارم لیوان سرکه سیب را با یک چهارم لیوان آب مخلوط کنید. محلول را به موهای خود بمالید و قبل از آبکشی کردن 15 تا 60 دقیقه صبر کنید. این کار را دو بار در هفته انجام دهید.
- روغن نارگیل: سه تا پنج قاشق چای‌خوری روغن نارگیل را به پوست سر بمالید و بگذارید یک ساعت بماند. سپس موهای خود را با شامپو بشویید و آبکشی کنید.
- آب لیموترش: 2 قاشق چای‌خوری آب لیموترش را به پوست سر بمالید و موهایتان را آبکشی کنید. سپس یک قاشق چای‌خوری آب لیموترش را با یک لیوان آب مخلوط کنید. این کار را هر روز انجام دهید.
- آلوئه‌ورا: آلوئه‌ورا را قبل از شستن موها به پوست سر خود بمالید.
- روغن زیتون: 10 قطره از روغن زیتون را به پوست سرتان بمالید. سر خود را با کلاه حمام بپوشانید و بگذارید یک شب بماند. صبح روز بعد موهای خود را شامپو بزنید و بشویید.
بیشتر بخوانید:درمان خانگی خشکی مو
اگر برای رفع شوره درمان‌های خانگی را ترجیح می‌دهید، جوش شیرین، سرکه سیب، روغن نارگیل، آب لیموترش، آلوئه‌ورا یا روغن زیتون را امتحان کنید.
بیشتر بدانید: علت موهاي زائد دور سينه زنان چیست؟
راه‌های پیشگیری از شوره سر
با رعایت نکات زیر می‌توانید از شوره سر جلوگیری کنید:
- بهداشت را رعایت کنید. تمام تلاش خود را بکنید که پوست سرتان را لمس نکنید، به خصوص اگر می‌خارد. خاراندن پوست سر باعث تحریک بیشتر آن می‌شود و یک چرخه معیوب ایجاد می‌کند. وقتی با خاراندن روی پوست سرتان خراش ایجاد می‌کنید، ممکن است آلودگی‌ها را به آن منتقل کنید که این امر شوره را بدتر می‌کند.
- در استفاده از شامپو تعادل را رعایت کنید. به اندازه کافی شامپو بزنید تا چربی اضافی از بین برود؛ اما در این کار زیاده‌روی نکنید، چون ممکن است پوست سر را تحریک کند.
- استرس خود را کاهش دهید. استرس در بعضی از افراد شوره سر را تشدید می‌کند. مالاسزیا با استرس وارد پوست سر نمی‌شود، اما اگر سیستم ایمنی بدنتان ضعیف باشد می‌تواند رشد کند؛ این دقیقا همان کاری است که استرس با بدن شما می‌کند. پیاده‌روی و یوگا هر دو به کنترل استرس کمک می‌کنند.
- اجازه دهید موهایتان نفس بکشند. تحقیقات نشان می‌دهد که رفتن به فضای باز، به خصوص به جاهایی که هوای تازه‌تری دارند، می‌تواند به کاهش تجمع چربی در پوست سر کمک کند.
- پوست سر خود را ماساژ دهید. این کار به جلوگیری از علائم شوره سر کمک می‌کند.
- موهای خود را برس بزنید. وقتی موهایتان کمی مرطوب است (نه خیس)، آن‌ها را برس بزنید. این کار را حداقل 2 بار در روز انجام دهید.
سوالات متداول
غالبا پزشک می‌تواند این مشکل شایع را به راحتی با نگاه کردن به مو و پوست سر شما تشخیص دهد.
روغن درخت چای به بعضی از شامپوها اضافه می‌شود، اما شواهد کافی در مورد اثربخشی آن وجود ندارد. این روغن ممکن است در بعضی از افراد واکنش آلرژیک ایجاد کند.
خیر، هیچ ارتباطی بین شوره سر و شپش وجود ندارد.
کلام پایانی در مورد شوره سر
اگرچه شوره سر آزاردهنده است، اما معمولا نشان‌دهنده یک مشکل جدی نیست و با استفاده از شامپو و رعایت بهداشت برطرف می‌شود. اگر در مورد انتخاب بهترین شامپو ضد شوره به راهنمایی نیاز دارید یا این شامپوها کمکی به شما نکرده‌اند، می‌توانید با مراجعه به سایت درمانکده از بهترین متخصصان پوست و مو برای ویزیت حضوری یا مشاوره با دکتر پوست و مو آنلاین از وقت بگیرید.
منابع: mayoclinic, healthline, verywellhealth
