بسیاری از افراد مبتلا به دیابت گاهی به شدت عرق می‌کنند، گاهی نیز خیلی کم عرق می‌کنند، و یا دچار تعریق دیابتی می‌شوند. اما درباره تعریق دیابتی چه می‌دانیم؟
دیابت، حفظ دما و تعریق متعادل جهت خنک کردن بدن را دشوار می‌کند. دلایل آن، شامل عدم تعادل هورمونی، عواملی قلبی عروقی، و استرس است. دیابت می‌تواند تمام این موارد را تحت تاثیر قرار دهد. عوارض تعریق می‌تواند نشانه‌ای مبنی بر نیاز به بررسی و کنترل دیابت باشد، یعنی مدیریت موثر میزان قند خون.
درباره تعریق بیش از حد (هایپرهیدروز) و تعریق کم (آنهیدروز) که در افراد دیابتی رخ می‌دهد با درمانکده همراه باشید و بیشتر بدانید. و نکاتی را درباره نحوه مدیریت یا پیشگیری از انواع تعریق دیابتی را یاد بگیرید.
برای درمان دیابت نیاز است که به لیست دکتر فوق متخصص غدد مراجعه نمایید یا از طریق مشاوره آنلاین دکتر فوق تخصص غدد به روند درمانتان رسیدگی کنید.
تعریق دیابتی چیست؟
تعریق اساسا به دو دلیل رخ می‌دهد:
- برای تعدیل دمای بدن، برای مثال، در هوای گرم و در طی فعالیت فیزیکی
- در پاسخ به فشار عاطفی
برخی بیماری‌ها نظیر دیابت می‌تواند بدن را دچار تعریق دیابتی کند، بنابراین، فرد بیش از حد و یا خیلی کم تعریق می‌کند. این امر می‌تواند در طی روزهای گرم ایجاد مشکل نماید، اما ناتوانی در تعدیل دمای بدن می تواند بدن را در هوای سرد، در معرض ریسک قرار دهد.
تعریق غیرعادی می‌تواند به صورت تعریق دیابتی و بیش از حد اتفاق بیفتد. بدون دلیل آشکار در یک روز خنک، یا در زمان فعالیت کم، می‌تواند نشانه‌ای باشد که فرد باید به پزشک مراجعه کند. تعریق می‌تواند موارد زیر را تحت تاثیر قرار دهد:
- زیربغل‌ها
- صورت و احتمالا سینه و گردن
- دست‌ها و پاها
افراد مبتلا به دیابت نوع 1 متوجه می‌شوند که در قسمت بالاتنه دچار تعریق دیابتی و شدید می‌شوند، ولی در پایین تنه، شامل پاها، خیلی کم عرق می‌کنند.
مهم‌ترین دلایل برای تعریق دیابتی و بیش از حد بدن در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 عبارتند از:
- میزان قند خون پایین
- آسیب سیستم عصبی ناشی از دیابت
قند خون خیلی کم (معمول زیر 70 میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر (mg/dl)) می‌تواند منجر به واکنش تدافعی گردد، و ترشح هورمون‌هایی را که سبب افزایش تعریق می‌گردد، افزایش می‌دهد. زمانی که میزان قند خون به مدت طولانی زیاد باشد، کارکرد اعصاب دچار اختلال می‌شود، که به نوروپاتی دیابتی معروف است. طبق گفته انجمن دیابت آمریکا (ADA)، حدود نیمی از افراد مبتلا به دیابت، آسیب عصبی یا نوروپاتی را تجربه می‌کنند.
آسیب اعصابی که به غدد تعریق سیگنال ارسال می‌کنند، می‌تواند سبب شود که آن‌ها پیام‌های اشتباهی را ارسال کنند، و یا اینکه اصلا پیامی را ارسال نکنند.
نوروپاتی و تعریق غیرعادی
زمانی که بدن خیلی گرم می‌شود، سیستم عصبی سیگنال‌هایی را به غدد تعریق ارسال می‌کند تا تعریق دیابتی صورت گرفته و بدن را خنک کند. کارکرد سودوموتور، بخشی از سیستم عصبی را توصیف می‌کند که تعریق را کنترل می‌کند.
دیابت می‌تواند به آسیب عصبی منجر شود، ینی اینکه اعصابی که غدد عرق را کنترل می‌کنند، همیشه «فعال» هستند. این امر می‌تواند به تعریق دیابتی و غیر عادی و بیش از حد منجر شود که هایپرهیدروز نام دارد.
افراد مبتلا به دیابت ممکن است تعریق غیرعادی و بیش از حد را در شرایط زیر تجربه کنند:
- در زمان‌هایی که فعالیت بدن کم است، شامل زمان خواب
- در محیط‌های خنک
- زمانی که می‌خواهید از طریق پوشیدن لباس‌های گرم، گرم شوید و یا در جستجوی یک منبع حرارت هستید
- در زمان استرس
بیشتر بدانیم: دیابت چیست؟
هیپوگلیسمی و تعریق غیرعادی
هیپوگلیسمی به قند خون بسیار پایین اشاره دارد، که معمولا زیر 70 mg/dl است. اگر فردی میزان دوز انسولین یا داروی قند خون بالاتر از مقدار مورد نیاز را مصرف کند، دچار افت قند می‌شود. این حالت زمانی رخ می‌دهد که:
- انسولین یا داروی زیادی مصرف کنید
- ورزش شدید یا بیش از مقدار مورد انتظار
- مصرف غذای کمتر از معمول یا حذف وعده غذایی
دو دلیل وجود دارد که چرا هیپوگلیسمی می‌تواند به تعریق منجر گردد.
قند خون پایین می‌تواند فعالیت سیستم عصبی خودمختار (ANS) را تحت تاثیر قرار دهد، سیستمی که مسئول واکنش‌هایی است که افراد نمی‌توانند کنترل کنند، نظیر تعریق و هاضمه. سیستم کولینرژیک بخشی از سیستم عصبی خودمختار است، و تولید عرق و سایر ترشحات بدن را کنترل می‌کند. فعال‌سازی این سیستم می‌تواند سبب تعریق گردد.
آزادسازی هورمون اپی نفرین، یا آدرنالین، یک عامل آغازگر یگر محسوب می‌شود. آدرنالین هورمونی است که بدن در زمان استرس آزاد می‌کند. یکی از اثرات افزایش ناگهانی آدرنالین، تعریق است.
هیپوگلیسمی علاوه بر آن که می‌تواند سبب تعریق دیابتی در فرد شود، نیاز به درمان دارد، زیرا می‌تواند زندگی فرد را به خطر اندازد.
- درمان کوتاه‌مدت برای علائم خفیف شامل مصرف قرص گلوکز، سطح گلوکز خون را به سرعت افزایش می‌دهد. فردی که هیپوگلیسمی پایدار دارد، باید به پزشک مراجعه کند.
- در موارد شدید، فرد می‌تواند دچار پریشانی، تشنج، یا بیهوشی شود. در چنین شرایطی باید با 911 تماس بگیرید، زیرا یک حالت اورژانس محسوب می‌شود. این موارد می‌تواند تهدیدی برای زندگی فرد باشد.
سایت معتبر درمانکده با در اختیار گذاشتن امکان رزرو نوبت آنلاین دکتر متخصص و مشاوره آنلاین دکتر متخصص روند ویزیت شما را آسان کرده است.
درمان و پیشگیری از تعریق غیرعادی
پزشک باید داروهای زیر را برای کاهش یا کنترل غیرعادی تعریق ناشی از دیابت را تجویز کند:
داروهای ضد تعریق تجویزی: محصولاتی که شامل دوز بالایی از آلومینیوم کلراید باشد، می‌تواند از طریق مسدودسازی منافذ عرق، تعریق جلوگیری کند. اما، خارش پوست، متداول‌ترین عارضه آن می‌باشد.
داروهای مسدود کننده عصب: پزشک ممکن است داروهای خوراکی را تجویز کند، که به آنتی کولینرژیک معروف هستند. این داروها، پیام‌رسان‌های شیمیایی را که استیل کولین نامیده می‌شوند و می‌توانند برخی کارکردهای خاصی را در بدن تحت تاثیر قرار دهند، مسدود می‌کند، که شامل آزادسازی تعریق است. خشکی دهان، مشکلات مثانه، کمبود آب بدن، و تاری دید، متداول‌ترین اثرات جانبی هستند.
تزریقات بوتاکس (بوتولینوم توکسین): بوتاکس می‌تواند سیگنال‌های عصبی تولید کننده عرق را مسدود کند. اثرات جانبی آن شامل ضعف عضلانی کوتاه مدت در نزدیکی محل تزریق و نواحی هدف می‌باشد.
سایر گزینه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- برخی داروهای ضدافسردگی
- جراحی و درمان با جریان برق
درمان‌های خانگی برای تعریق غیرعادی
گزینه‌های درمانی خانگی برای کنترل علائم شامل موارد زیر است:
- حفظ بهداشت بدن
- پوشیدن لباس‌هایی با الیاف طبیعی، به جای الیاف مصنوعی، نظیر لباس‌ها و جوراب‌ها و لباس‌های زیر کتان
- در صورت تعریق، لباس‌ها را بصورت روزانه تعویض کنید.
- هر روز همان جفت کفش‌های قبلی را نپوشید.
- پوشیدن کفش‌های باز سبب می‌شود تا هوا در آن جریان داشته باشد.
- انتخاب پارچه‌های طبیعی در لباس و کفش، نظیر کتان و چرم که امکان جریان هوا را فراهم می‌سازد.
- پوشیدن لباس‌های ورزشی که از مواد «جذب کننده» ساخته شده‌اند، زیرا سبب می‌شوند تا رطوبت از بدن جذب گردد.
ضدتعریق‌ها و سایر محصولات برای خرید اینترنتی در دسترس هستند.
تعریق صورت یا چشایی
تعریق صورت یا چشایی نوعی تعریق دیابتی و غیر عادی است که در صورت، پوست سر، گردن، و گاهی در سینه صورت می‌پذیرد.
منظور از چشایی، حس چشایی است.
تعریق چشایی، طبق مقاله منتشر شده در مراقبت‌های دیابت، شکل خاص و نادری از تعریق است که بدلیل آسیب عصبی رخ می‌دهد.
برای بسیاری از افراد، تعریق چشایی در اثر مصرف غذاهای ادویه‌دار و گرم رخ می‌دهد، اما در افراد مبتلا به نوروپاتی دیابتی، ممکن است تعریق دیابتی و بیش از اندازه را در صورت تجربه کنند.
فرد ممکن است متوجه شود که در حین غذا خوردن، صرف نظر از دما و ادویه‌دار بودن غذا، صورت آن‌ها برافروخته می‌شود.
برخی افراد زمانی که به غذا خوردن فکر می‌کنند، شروع به تعریق می‌کنند.
علائم تعریق صورت یا چشایی
تعریق ممکن است در نواحی زیر رخ دهد:
- پیشانی و شقیقه‌ها
- گونه‌ها
- لب‌ها
- پوست سر
- سینه
درمان عرق در ناحیه صورت
گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر هستند:
- کنترل مناسب قند خون
- ضدتعریق‌های موضعی
- تزریق بوتاکس
- داروهای آنتی کولینرژیک برای مصرف موضعی
آسیب به غدد بزاق، بدلیل جراحی یا سایر دلایل، می‌تواند به تعریق چشایی منجر شود.
در طول زمان، ترکیب تعریق صورت و برافروختگی می‌تواند به این غدد آسیب وارد کند، که سبب بیماری بنام سندرم فری می‌شود.
درباره سندرم فری و نحوه پیشگیری از تعریق بعد از خوردن، بیشتر بدانید.
ناتوانی در عرق کردن
آنهیدروز نیز از انواع تعریق دیابتی است که به ناتوانی در تولید عرق کافی اشاره دارد. این بدان معناست که بدن به سختی خود را در محیط گرم، خنک نگه می‌دارد.
این حالت نیز همانند تعریق بیش از حد، می‌تواند ناشی از آسیب به اعصاب باشد که غدد عرق را کنترل می‌کند.
در آنهیدروز، غدد تعریق حتی در زمانی که تعرق معمولا رخ می‌دهد، سیگنالی دریافت نمی‌کنند تا تعریق رخ دهد.
افراد مبتلا به دیابت نوع 1، بیش از سایر افراد در قسمت‌های فوقانی بدن دچار تعریق می‌شوند و در قسمت‌های تحتانی بدن نیز کمتر از سایر افراد عرق می‌کنند، که طبق تحقیقی، می‌تواند به آنهیدروز منجر شود.
این افراد ممکن است حجم خون کمتر و جریان خون موثر کمتری داشته باشند.
این مشکلات قلبی عروقی می‌توانند سبب گرم شدن بیش از حد بدن شوند. هر خون در زیر پوست جریان بیشتری داشته باشد، به فرد کمک می‌کند تا خنک بماند. اگر خون بطور موثر جریان نداشته باشد، گرم شدن بیش از حد می‌تواند رخ دهد.
علائم ناتوانی در عرق کردن
علائم آن هیدروز و گرم شدن بیش از حد بدن می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- مشکل در گرم یا خنک ماندن بدن
- تعریق کم یا عدم تعریق
- مشکل در خنک شدن بدن، حتی بعد از کارهای سبک
- گرم شدن بیش از حد بدن در طی فعالیت‌های فیزیکی یا در یک محیط گرم.
- سرگیجه
- برافروختگی صورت
- گرفتگی عضلات و ضعف
- ضربان تند قلب
- حالت تهوع
اگر علائم شدید باشند و نواحی بزرگی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد، فرد باید به پزشک مراجعه کند.
درمان ناتوانی در عرق کردن
گزینه‌های درمانی اساسا بر خنک کردن بدن متمرکز هستند، برای مثال، از طریق:
- نوشیدن مایعات خنک
- حمام آب سرد
- تنظیم دمای اتاق
- پرهیز از ورزش‌های شدید در محیط های گرم
اگر بدن فرد نتواند دمای پایدار و مناسبی را حفظ کند، عوارض جدی می‌تواند بروز کند، مانند خستگی و گرما زدگی که البته نباید مورد غفلت قرار بگیرند.
مطالعاتی نشان داده اند که افراد مبتلا به دیابت نسبت به سایرین، در هوای گرم با احتمال بیشتری دچار ناراحتی و مشکلات پزشکی می‌شوند که به بستری شدن آن‌ها می‌انجامد. ناتوانی در خنک کرد بدن می‌تواند خطرناک باشد.
به خاطر همین اگر فرد نتواند بدن خود را خنک نگه دارد، باید فورا به اورژانس مراجعه کند.
سایر دلایل تعریق غیرعادی
خوب است به این مسئله توجه داشته باشیم که دیابت تنها دلیل مشکل تعریق غیرعادی نیست.
هایپرهیدروز
سایر بیماری‌های متداول که تعریق غیرعادی و دیابتی ایجاد می‌کنند، عبارتند از:
- پرکاری تیروئید
- برخی گونه‌های سرطان
- چاقی
- برخی بیماری‌های قلبی
- یائستگی و گرگرفتگی
- استفاده از برخی داروها
- تب در طی عفونت
آن هیدروز
سایر علل تعریق کم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- کمبود آب بدن
- بیماری‌هایی که بطور مادرزادی، غدد عرق را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
- آسیب پوست
- سایر علل آسیب عصبی، نظیر اختلال سوء مصرف الکل
- برخی داروهای ضد درد و روان پریشی
- بسیاری از بیماری‌های متابولیک
نتیجه‌گیری
تعریق یک کارکر مهمی است که بدن را قادر می‌سازد تا دمای ثابتی را حفظ کند. اما تعریق دیابتی می‌تواند زندگی فرد را دچار اختلال کند. تعریق بیش از حد، می‌تواند خجالت‌آور باشد. و در عین حال تعریق کم می‌تواند به افزایش دمای بدن منجر شود، که خطرناک است.
کنترل میزان قند خون و پیگیری برنامه درمانی، راهی برای کاهش ریسک مشکلات تعریق است. هر کس که درباره تعریق یا ناتوانی در حفظ دمای مناسب بدن نگرانی دارد، باید به پزشک فوق تخصص غدد و متابولیسم مراجعه کند. برای کسب اطلاعات بیشتر به مجله درمانکده مراجعه کنید.
منبع : medicalnewstoday
