سلام
من بهنام هستم و این هفتمین قسمت پادکست «به سلامتی همتونه».
سریع بریم وارد موضوع این قسمت بشیم، استرس یا اضطراب مساله اینه.
ما معمولا از دو اصطلاح استرس و اضطراب به جای هم استفاده می‌کنیم اما این دو وضعیت روانی خیلی با هم فرق دارن. اگرچه هر دو به طور کلی با احساس دلشوره و بی‌قراری همراهن، تجربه‌ی ما از این دو وضعیت و پیامد اون روی سلامت عاطفی و روانی مون بسیار متفاوته.
مشاهده بیشتر : بهترین دکتر روانپزشک
اضطراب یه حالت هیجانی شدیده که معمولا با احساس ترس، دلهره و دلشوره همراه میشه.
اما تفاوت میان ترس و اضطراب در چیه؟
ترس، زمانی اتفاق می‌افته که از یه موقعیت واقعی و خارجی احساس خطر می کنیم. حس ترس در تمام موجودات وجود داره.
اضطراب احساس خطر نسبت به یه موضوع ذهنیه که هنوز وجود خارجی نداره. اضطراب بیشتر در مورد موضوعایی بروز می‌کنه که ممکنه در آینده اتفاق بیفتن.
اما برگردیم به تفاوت استرس و اضطراب.
همه ما در زندگیمون استرس و اضطراب رو تجربه می‌کنیم. این احساسات بشری به شرطی که در حد تعادل باشن، کاملا طبیعی به شمار می‌رون. اما گاهی اوقات میزان استرس و اضطراب از حالت عادی اون خارج میشه و ما نیاز داریم که تحت درمان قرار بگیریم. در صورتی که اضطراب یا استرس درمان نشه، تاثیرات جدی بر زندگی و اطرافیانمون می‌زاره.
استرس معمولا ذهنی و اضطراب فیزیکیه. ما معمولا درمورد یه چیز خاص نگران می‌شویم؛ ولی اضطراب پراکنده اس. در صورت داشتن استرس، دچار کمی پریشونی عاطفی می‌شیم؛ اما پریشونی عاطفی موقع اضطراب شدیده. اضطراب خیلی قوی‌تره؛ بنابراین، بیشتر از استرس مخرب و دردسرساز میشه.
میزان کنترل‌پذیری یکی از تفاوتای استرس و اضطرابه. استرس قابل کنترله؛ ولی کنترل کردن اضطراب دشواره. ما می‌تونیم با حل مشکل و فکر به راهی برای کنار آمدن با علت بروز استرس، اون رو کامل برطرف کنیم. کنترل ما روی اضطراب بسیار کمتره؛ چون سخت‌تر می‌تونیم «خودمون رو قانع کنیم» که اضطراب قابل کنترله.
استرس موقتیه اما اضطراب طولانیه. استرس روی عملکرد شخصی و حرفهایمون تاثیر نمیذارد ولی اضطراب تاثیر زیادی داره.
وقتی احساس اضطراب زیادی میکنین، ذهن و بدن خیلی سریع کار می‌کنه و بعضی از علائم مثل:
- تپش قلب – شاید با ضربان بی‌نظم
- افزایش تعداد تنفس
- ضعف عضلانی
- تعریق
- تمرکز دشوار
- احساس سرگیجه
- عدم توانایی حرکت(بر اثر شوک)
- ناتوانی در غذا خوردن
- عرق گرم و سرد
- دهان خشک
رو نشون میده.
وقتی هیچ خطری واقعی نیست چرا احساس خطر می‌کنیم؟
انسانای اولیه به پاسخای سریع و قدرتمند ناشی از ترس احتیاج داشتن، چون اغلب در شرایط خطر جسمی بودن. با این حال، ما دیگه در زندگی مدرن با تهدیدای مشابه روبرو نیستیم.
با این وجود، ذهن و بدن ما هنوز به همون شیوه اجداد اولیه‌مون کار می کنه و ما نسبت به استرسای مدرن مثل قبوض، مسافرت و موقعیتای اجتماعی واکنشای یکسانی داریم. اما ما نمی تونیم از این مشکلات فرار کنیم یا به طور فیزیکی به اونا حمله کنیم!
مشاهده بیشتر : لیست بهترین دکتر روانشناس
احساس فیزیکی ترس، به خودی خود می‌تونه ترسناک باشه – به خصوص اگه اونا رو تجربه میکنین و نمی‌دونین چرا، یا اگه متناسب با وضعیت نیستن. به جای هشدار دادن در مورد یه خطر و آماده کردنتون برای پاسخ به اون، ترس یا اضطراب می‌تونه برای هر گونه تهدید ذهنی، که ممکن است خیالی یا جزئی باشه، ایجاد شه.
اصطلاحات دیگه‌ای هم وجود داره که مشابه با استرس و اضطراب هستن. مثل حمله پانیک.
حمله پانیک، زمانی اتفاق میفته که ترس روانی و فیزیکی رو تجربه میکنین. افرادی که دچار حمله وحشت هستن. میگن که نفس کشیدن براشون مشکل میشه و ممکنه نگران این باشن که دچار حمله قلبی شدن یا کنترل بدنشون رو از دست دادن.
اصطلاح دیگه فوبیاس. فوبیا ترس شدید از حیوان، شی، مکان یا موقعیتی خاصه. افراد مبتلا به فوبیا نیاز شدیدی دارن تا از تماس با علت خاص اضطراب یا ترس خودداری کنن. فکر برخورد با علت ترس، شما رو دچار اضطراب یا ترس و وحشت می‌کنه.
اما اگه در نهایت بخوایم منطقی به این مقوله‌ها نگاه کنیم، می‌تونیم بگیم که دو نوع کلی استرس خوب و بد داریم. استرس خوب زندگیتون رو از بی معنایی نجات داده و بهتون انگیزه میده. به بیان دیگه استرس خوب انرژی لازم برای انجام کارهای مختلف رو فراهم می‌کنه. در مقابل استرس بد زمانی ایجاد می شه که فشارای وارد شده به ما بیش از توان جسمی و روانیمون باشه.
تا قسمت دیگه‌ای از پادکستمون، «به سلامتی همتون».
