بستن لوله رحم در زنان یک نوع روش عقیم‌سازی است که به منظور پیشگیری از بارداری در افرادی که دیگر قصد ندارند باردار شوند، انجام می‌شود. این روش تا 99/5 درصد از بارداری جلوگیری می‌کند و یک روش ایمن و مؤثر محسوب می‌شود. اما بستن لوله رحم مزایا و معایب زیادی دارد و تنها باید زمانی انجام شود که شما به‌هیچ‌عنوان قصد باردار شدن نداشته باشید. در این مقاله از مجله درمانکده می‌توانید با هر آن چه که لازم است در مورد بستن لوله رحم در زنان بدانید، آشنا شوید.
بستن لوله رحم در زنان چیست؟
در بدن یک زن هر ماه یک تخمک از تخمدان به رحم آزاد می‌شود. در فرآیند باردار شدن اسپرم از لوله‌های فالوپ وارد رحم می‌شود و به تخمک می‌پیوندد و فرد باردار می‌شود. زمانی که لوله‌ها بسته شوند، تخمک وارد رحم نمی‌شود و تخمک و اسپرم نمی‌توانند به هم برسند. به همین دلیل فرآیند لقاح انجام نمی‌شود و فرد دیگر باردار نخواهد شد.
بیشتر بدانید: فواید و عوارض بستن سوتین در دختران و زنان
در این روش پیشگیری از بارداری لوله‌های فالوپ در رحم بریده و یا با استفاده از گیره‌هایی مخصوص یا حلقه‌های پلاستیکی بسته می‌شوند. بستن لوله رحم یک روی عقیم‌سازی لاپاراسکوپی در خانم‌ها است که در آن احتمال کمتر از 1 درصد برای بارداری وجود دارد.
کاربرد بستن لوله رحم
معمولاً افرادی به دنبال روش عقیم‌سازی با بستن لوله رحم می‌روند که به‌هیچ‌عنوان قصد باردار شدن نداشته باشند. از طرف دیگر اگر باردار شدن برای سلامت فردی مضر باشد و زندگی او را به خطر بیندازد، می‌تواند از این عمل برای جلوگیری از بارداری استفاده کند. زمانی که فرد به اختلال ژنتیکی مبتلا باشد و قصد بارداری و فرزند آوری نداشته باشد نیز استفاده از روش بستن لوله رحم می‌تواند بسیار مفید باشد.
بیشتر بخوانید : ابعاد طبیعی رحم و همه آن چیزی که باید در مورد آن بدانید
بیشتر بدانید: شقاق مقعدی و روش‌های پیشگیری و درمان آن
انواع روش‌های بستن لوله رحم
بستن لوله رحم معمولاً به دو شیوه کلی لاپارسکوپ و لاپاراتومی انجام می‌شود. در روش لاپاراسکوپی یک دوربین کوچک به نام لاپاراسکوپ از این سوراخ وارد بدن می‌شود. اما در برخی از خانم‌ها به جای لاپاراسکوپی از روش دیگری به نام لاپاراتومی استفاده می‌شود. در این روش برش بزرگ‌تری در شکم ایجاد می‌شود و معمولاً زمان درمان و دوره نقاهت آن طولانی‌تر است. بسیاری از افراد عمل بستن لوله فالوپ را درست بعد از زایمان سزارین انجام می‌دهند و یا چند ساعت بعد از زایمان طبیعی اقدام به این کار می‌کنند. اما بستن لوله رحم به روش‌های متعددی انجام می‌شود. در ادامه می‌توانید با روش‌های این عمل آشنا شوید
- انعقاد دو قطبی: در این از جریان الکتریکی برای سوزاندن بخش‌هایی از لوله فالوپ استفاده می‌شود.
- فیمبرکتومی (Fimbriectomy): در این روش قسمتی از لوله فالوپ نزدیک به تخمدان برداشته می‌شود.
- ایروینگ (Irving): در این روش بخش لوله بین لیگاتورها برداشته می‌شود و انتهای لوله فالوپ به پشت رحم و بافت همبند متصل می‌شود.
- انعقاد تک قطبی: این روش کمتر از انعقاد دو قطبی رایج است و در آ از جریان الکتریکی برای سوزاندن لوله فالوپ استفاده می‌شود.
- گیره لوله‌ای: در این روش یک گیره دائمی روی لوله فالوپ قرار می‌گیرد و مسیر آن را مسدود می‌کند.
- حلقه: در این روش لوله فالوپ با استفاده از یک حلقه بسته می‌شود و مسیر آن مسدود می‌شود.
بیشتر بدانید: دختردار شدن؛ بهترین راه‌کارهای موثر دختردار شدن که خوب است بدانید
نحوه انجام این عمل چگونه است؟
قبل از شروع عمل یک سرم به فرد وصل می‌شود تا مایعات و داروهای لازم وارد بدن شوند و در صورت بیهوشی عمومی فرد بخوابد. در صورتی که از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود، داروی بی‌حسی در شکم یا ناحیه ستون فقرات تزریق خواهد شد. در این شرایط شما در حین جراحی بیدار هستید، اما هیچ دردی را احساس نمی‌کنید. این عمل کمتر از 30 دقیقه طول می‌کشد. برای جراحی در نزدیکی ناف یک یا چند برش کوچک ایجاد می‌کند. سپس یک گاز به داخل شکم پمپاژ می‌شود و شکم را باد می‌کند. این کار موجب دید بهتر و فشار بیشتر برای کار به پزشک زنان می‌دهد.
در این مرحله یک لوله باریک با یک چراغ و دوربین در انتهای شکم قرار می‌گیرد که لاپاراسکوپ نام دارد. جراح با استفاده از این تجهیزات لوله فالوپ را پیدا می‌کند و آن را می‌برد و یا با استفاده از گیره یا هر روش دیگری مسیر آن را مسدود می‌کند. پس از اتمام جراحی، جراح برش‌های پوست را با استفاده از 1 تا 2 بخیه می‌بندد و محل جراحی را پانسمان می‌کند.
بیشتر بدانید: بی بی چک و هرآنچه که باید درباره آن بدانید
عوارض بستن لوله رحم
بستن لوله رحم یک جراحی بی‌خطر و کم عارضه است که معمولاً عوارض جدی آن در کمتر از 1 نفر از هر 1000 نفر رخ می‌دهد. به‌طورکلی اکثر خانم‌ها بعد از این جراحی نیاز به چند روز استراحت دارند تا کاملاً بهبود پیدا کنند. برخی خانم‌ها بعد از عمل در ناحیه شانه خود دردهایی را احساس می‌کنند و برخی نیز بلافاصله بعد از عمل ناراحتی‌های جزئی را در ناحیه شکم دارند. مانند هر جراحی دیگری ممکن است فرد بعد از بیهوشی عمومی احساس حالت تهوع یا خستگی را تجربه کنید. از رایج‌ترین عوارض جانبی این عمل نیز می‌تواند به درد ناحیه شکم یا شانه، خونریزی و یا احتمال ایجاد عفونت اشاره کرد. در ادامه می‌توانید با دیگر عوارض بستن لوله رحم آشنا شوید.
- درد و گرفتگی شکم
- احساس خستگی
- سرگیجه
- ناراحتی در محل برش
- درد شانه که اثر پمپاژ گازی که به شکم وارد می‌شود، ایجاد می‌شود.
- تب
- خونریزی از ناحیه برش
- درد معده
بیشتر بدانید:پرده بکارت چیست و چه انواعی دارد؟
معایب بستن لوله رحم
یکی از بزرگ‌ترین معایب بستن لوله رحم این است که احتمال ترمیم و بازگشت آن راحت نیست. در برخی مواقع بعد از بستن لوله فالوپ امکان ترمیم مجدد و بارداری دوباره وجود دارد. در صورتی که فرد بعد از این عمل مایل به بارداری باشد، باید دوباره تحت عمل حراجی بزرگ‌تری قرار بگیرد. معمولاً بعد از این عمل هر 2 زن یک نفر می‌تواند باردار شود. از طرف دیگر این کار احتمال بارداری خارج از رحم را نیز افزایش می‌دهد. بنابراین افرادی که اقدام به این کار می‌کنند، باید مطمئن شوند که دیگر قصد باردار شدن ندارند.
به خاطر داشته باشید که عقیم‌سازی به این معنا نیست که دیگر به بیماری‌های مقاربتی مبتلا نخواهید شد. بنابراین برای جلوگیری از این بیماری‌ها بهتر است همیشه از کاندوم استفاده کنید. در ادامه به دیگر معایب آن اشاره شده است.
- احتمال آسیب به روده یا مثانه
- واکنش نشان دادن بدن به بیهوشی
- احتمال عفونت در ناحیه جراحی
- درد لگن و شکم
مزایای بستن رحم
مهم‌ترین مزیت بستن لوله رحم این است که بعد از این کار دیگر لازم نیست خود فرد و یا همسر او از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کنند و ریسک باردار شدن تقریباً برابر با صفر می‌شود.
عقیم‌سازی به روش بستن لوله رحم هیچ تغییری در احساسات و شرایط بدنی شما ایجاد نمی‌کند. بعد از عمل شما همچنان پریود خواهید شد و تغییری در رابطه جنسی خود احساس نخواهید کرد. برخی خانم‌ها نگران هستند که بعد از این عمل با علائم شروع یائسگی مثل افزایش وزن، ریزش مو و یا کاهش لذت جنسی مواجه شوند، اما این عمل هیچ تغییری در زندگی شما ایجاد نمی‌کند، تنها ریسک باردار شدن شما را تقریباً برابر با صفر خواهد کرد.
این جراحی خطر ابتلا به سرطان تخمدان را به خصوص در افرادی که لوله فالوپ را برمی‌دارند، کاهش می‌دهد.
بیشتر بدانید: علائم تبخال تناسلی در زنان چیست؟
مراقبت‌های قبل از این عمل
- قبل از جراحی باید در مورد کلیه داروهای مصرفی و بیماری‌های خودتان با جراح صحبت کنید. به خاطر داشته باشید که در این شرایط آگاهی پزشک در مورد مصرف انواع مکمل‌های گیاهی و داروهای بدون نسخه نیز ضروری است.
- قبل از جراحی نباید از داروهای رقیق‌کننده خون مثل آسپرین استفاده شود، زیرا این داروها احتمال خونریزی را افزایش می‌دهند.
- اگر به بیهوشی عمومی یا موضعی حساسیت دارید، باید قبل از عمل به جراح اطلاع دهید.
- از چند روز قبل از جراحی نباید از سیگار استفاده کنید.
- پزشک از دو روز قبل از عمل به شما دستورالعمل‌هایی را می‌دهد که چه زمانی غذا خوردن و آشامیدن را متوقف کنید.
- اگر قرار است در عمل از بیهوشی عمومی استفاده کنید نباید از نیمه شب قبل از عمل چیزی بخورید یا بنوشید.
- اگر جراحی به صورت سرپایی انجام می‌شود، حتماً یک همراه داشته باشید تا بعد از عمل از شما مراقبت کند و در طول دوره نقاهت اولیه در کنار شما باشد.
مراقبت‌های لازم بعد از انجام این عمل
اگر اقدام به بستن لوله رحم کرده‌اید، احتمالاً می‌توانید بعد از عمل در همان روز یا روز بعد به خانه بروید. پس از جراحی شما به اتاق ریکاوری منتقل می‌شوید تا در حین به هوش آمدن تحت نظر باشید. پس از عمل لازم است چند روز در خانه استراحت کنید و در صورت نیاز از مسکن‌هایی مثل پاراستامول استفاده کنید. بعد از گذشت یک هفته معمولاً فرد بهبود پیدا می‌کند و می‌تواند به روال عادی زندگی و حتی ورزش کردن بپردازد. در ادامه به برخی از مراقبت‌های لازم بعد از بستن لوله رحم اشاره شده است.
- 1 تا 2 روز در خانه استراحت کنید.
- در صورت نیاز از داروهای مسکنی که پزشک مشخص می‌کند، مصرف کنید.
- تا 1 هفته بعد از عمل اجسام سنگین بلند نکنید.
- نواحی برش خورده را تا چند روز خشک نگه دارید و از حمام رفتن اجتناب کنید.
- تا یک هفته بعد از عمل از انجام فعالیت جنسی پرهیز کنید.
- در صورتی که بعد از عمل با عوارضی مثل خونریزی، تورم، درد شدید، تب، استفراغ و سرگیجه مواجه شدید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید که در سایت درمانکده می توانید با چند کلیک از طریق مشاوره آنلاین با دکتر زنان از دکتر راهنمایی کسب کنید.
جمع‌بندی
بستن لوله رحم یک روش مؤثر برای جلوگیری از بارداری است که ریسک بارداری را تقریباً به صفر می‌رساند، اما به خاطر داشته باشید که این روش برای همه افراد مناسب نیست و در صورتی که ممکن است در آینده قصد بچه‌دار شدن داشته باشید، نباید از این روش استفاده کنید. پیشنهاد می‌شود قبل از هرگونه تصمیم‌گیری با پزشک متخصص زنان در مورد بهترین روش جلوگیری از بارداری مشورت کنید.
درمانکده با در اختیار گذاشتن امکان رزرو نوبت آنلاین پزشکی و مشاوره آنلاین پزشکی برای شما ارتباط با دکتر را آسان نموده.
منابع:، hopkinsmedicine، mayoclinic، nccrm
