در طول تاریخ، همواره انسان‌هایی بوده‌اند که گرایش‌های جنسی خاصی داشتند. برخی از این گرایش‌ها از رابطه متعارف فراتر رفته‌اند و به جای تماس جنسی مستقیم، روی اشیاء یا جزئیات غیر معمول تمرکز می‌کنند. این پدیده تحت عنوان فتیش (Fetish) شناخته می‌شود. اما منظور از فتیش چیست؟ در این گرایش، یک عنصر غیر بدنی و غیر متعارف دلیل اصلی میل و تحریک جنسی است. چنین تمایلی اگر بدون آسیب و در چارچوب رضایت ۲ طرف رابطه باشد، مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما در برخی موارد به شکل افراطی و اختلال‌گونه ظاهر می‌شود و نیاز به درمان توسط متخصصان سلامت روان دارد.
اگر کنجکاو شده‌اید بدانید فتیش یعنی چه، در این مقاله از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا به بررسی علل، انواع و روش‌های درمان آن بپردازیم.
فهرست محتوا
معنی فتیش چیست؟
منظور از فتیش، یک شئ بی‌جان یا بخش غیر جنسی بدن است که موجب تحریک جنسی می‌شود. اگر برای شما هم سوال پیش آمده که منظور از فتیش داشتن چیست، باید بگوییم نوعی گرایش جنسی نسبت به اشیاء یا اعضای غیر جنسی بدن به‌شمار می‌آید که در حالت عادی، منبع تحریک جنسی محسوب نمی‌شوند، اما فرد درگیر این گرایش پس از مشاهده یا لمس آن‌ها، تحریک جنسی شدیدی را تجربه می‌کند. این اشیاء یا اعضای خاص بدن شامل کفش، جوراب، لباس زیر، چرم یا پا هستند. در بسیاری از موارد این اشیاء به بخش ضروری از تجربه جنسی فرد تبدیل می‌شوند.
اختلال فتیش چیست؟
این گرایش همیشه به معنی اختلال نیست بسیاری از افراد با گرایش فتیشی زندگی سالم و رضایت‌بخشی دارند. زمانی که این گرایش به گونه‌ای باشد که فرد بدون آن نتواند عملکرد جنسی طبیعی را تجربه کند یا باعث اختلال در روابط اجتماعی و عاطفی شود، در طبقه‌بندی انواع اختلالات جنسی تحت عنوان اختلال فتیشیسم قرار می‌گیرد.
برخی آقایان از دیدن همسر خود با کفش پاشنه بلند لذت می‌برند، این بدان معنا نیست که آن‌ها لزوما فتیش کفش دارند. پس منظور از گرایش فتیش چیست؟ فرد مبتلا به این گرایش برای تحریک جنسی و تجربه ارگاسم باید حتما شئ یا بخش غیر جنسی بدن را مشاهده و لمس کند یا به خیال‌پردازی در مورد آن بپردازد.
در واقع در جواب افرادی که می‌پرسند بیماری فتیش چیست، باید بگوییم این بیماری نوعی پارافیلیا و انحراف جنسی است که فرد مبتلا به آن معمولا تمایل دارد شئ یا عضو غیر جنسی بدن را ببوید و لمس یا مزه کند. این شرایط می‌تواند منجر به خودارضایی فرد شود. همچنین در اغلب موارد، این افراد به دنبال نگه داشتن شئ تحریک‌کننده نزد خود هستند، به عنوان مثال کفش یا لباس زیر را نزد خود نگه می‌دارند.
فتیشیسم چیست و چه تفاوتی با فتیش دارد؟
همان‌طور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، Fetish شئ یا بخش غیر جنسی بدن است که موجب تحریک جنسی می‌شود و فرد نسبت به آن وابستگی جنسی دارد. اما فتیشیزم چیست؟ به طور کلی، به این بیماری جنسی فتیشیسم می‌گویند. متخصصان سلامت روان معتقدند، رفتار فتیش نگران‌کننده نیست و حتی می‌تواند طبیعی باشد، اما زمانی که به اختلال فتیشیسم تبدیل شود و به فرد یا دیگران آسیب برساند، یک تمایل جنسی غیر معمول است و نیاز به درمان دارد. این بیماری در مردان نسبت به زنان شایع‌تر است و به طور کلی در دسته‌بندی اختلالات پارافیلیک جای می‌گیرد.
در کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی DSM-5 برای قرار دادن این گرایش جنسی در دسته اختلالات پارافیلیک و مشخص کردن تفاوت رفتار فتیشی و اختلال فتیشیسم سه معیار کلیدی وجود دارد. آن‌ها عبارت‌اند از:
- به مدت ۶ ماه، یک شئ یا عضو غیر جنسی بدن موجب تحریک جنسی فرد شود.
- خیال‌پردازی و تمایل جنسی فتیش باعث ناراحتی یا آسیب به دیگران شود و توانایی فرد را برای انجام امور روزمره مختل کند.
- فتیش روی اشیاء و بخش‌های از بدن انسان نباید شامل لباس‌هایی برای مبدل‌پوشی یا اشیائی باشند که در رابطه جنسی عادی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اگر معیارهای فوق تایید نشوند، Fetish فقط به عنوان نوعی علاقه جنسی به اشیاء یا فعالیت‌های خاص شناخته می‌شود که برای فرد لذت‌بخش هستند اما آسیبی به خودش یا دیگران وارد نمی‌کنند. در چنین وضعیتی رفتار فتیشی به عنوان اختلال فتیشیسم شناخته نمی‌شود.
بیشتر بدانید: علت دیدن پورن
علائم مشکل فتیش چیست؟
این احتمال وجود دارد که برخی افراد در شرایط خاص با لمس یا مشاهده شئ و بخشی از بدن دچار تحریک جنسی شوند و از آن برای تعامل جنسی خود استفاده کنند. اما این وضعیت برای افراد سالم دائمی نیست، در حالی که فرد مبتلا به اختلال فتیشیسم فقط با استفاده از فتیش تحریک می‌شود و به ارگاسم می‌رسد. موارد زیر را می‌توان از مهم‌ترین علائم فیتیش در نظر گرفت:
- میل و خیال‌پردازی شدید در مورد شئ یا عضو بدن فتیش
- برانگیختگی جنسی وابسته به فتیش
- تمرکز جنسی روی بخش‌های غیر جنسی بدن مانند پا یا مو
- استفاده مداوم از فتیش برای تحریک جنسی و رسیدن به ارگاسم (بدون آن عملکرد جنسی مختل می‌شود.)
- ناتوانی در ارگاسم با محرک‌های معمولی
- تجربه لذت جنسی بسیار کم پس از رسیدن به ارگاسم با محرک‌های معمولی
- تداوم تخیلات، خواسته‌ها و رفتارهای غیر معمول درباره شئ یا عضو غیر جنسی بدن به مدت ۶ ماه
- آشفتگی روانی و عاطفی
- آسیب به خود و دیگران
- اختلال در انجام امور روزمره
- اختلال در روابط شخصی، اجتماعی و شغلی
انواع فتیش
فوت فتیش یا همان فتیش پا (پودوفیلیا) یکی از رایج‌ترین انواع فتیش‌ها به‌شمار می‌آید که در آن فرد تمایل به مشاهده یا لمس پا دارد. چنین فردی برای رسیدن به اوج لذت جنسی اعمالی همچون ماساژ، بوسیدن یا بوییدن را روی پا انجام می‌دهد. حوا‌س‌تان باشد، پودوفیلیا با پدوفیلی متفاوت است، برخی این ۲ نوع اختلال را به دلیل شباهت اسم با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. فرد پدوفیل میل جنسی به کودکان دارد، اما فرد مبتلا به پودوفیلیا با مشاهده یا لمس پا دچار تحریک جنسی می‌شود.
انواع دیگر Fetish را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید:
| لیست فتیش ها | توضیحات |
| فتیش کفش | علاقه جنسی به کفش، به‌ویژه کفش پاشنه بلند |
| فتیش گوش | علاقه جنسی به حالت‌های گوش دیگران |
| فتیش لباس زیر | علاقه جنسی به پوشیدن لباس زیر زنانه یا نگه داشتن آن (افراد مبتلا به این نوع اختلال فتیش، معمولا مبتلا به اختلال تماشای جنسی هم هستند. بدین معنی که فرد را هنگام در آوردن لباس زیر به صورت پنهانی تماشا می‌کنند.) |
| فتیش لاتکس و چرم | علاقه جنسی به لباس‌های زنانه از جنس لاتکس و چرم (تماشای یک زن با لباس تنگ و براق برایشان تحریک‌کننده است.) |
| فتیش مو (تریکوفیلی) | علاقه جنسی به لمس، بوییدن یا تماشای موهای دیگران |
| فتیش رنگ | علاقه جنسی به رنگ خاص (مثلا رنگ قرمز لباس برایشان تحریک‌کننده است. |
موارد فوق از رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین انواع فتیش به‌شمار می‌آیند. علاوه بر این موارد، انواع دیگری وجود دارند که آن‌ها را معرفی می‌کنیم:
- علاقه جنسی به اصلاحات بدن مانند خالکوبی یا سوراخ کردن
- علاقه جنسی به برخی از اقلام لباس مانند جوراب ساق بلند، دامن یا لباس زیر
- علاقه جنسی به قسمت‌های خاصی از بدن مانند پاها، ناف، دهان و ناخن‌ها
- علاقه جنسی به اشیاء کمتر رایج مانند گوشی پزشکی، پستانک یا پوشک
- یوروفیلیا یا علاقه جنسی به فعالیت‌های مربوط به ادرار کردن
- کوپروفیلی یا اسکاتوفیلیا به معنی علاقه جنسی به فعالیت‌های مربوط به مدفوع
- لاکتوفیلیا یا علاقه جنسی به سینه‌های شیرده و نوشیدن شیر از سینه زن
- منوفیلیا یا علاقه جنسی به خون قاعدگی
- موکوفیلی یا علاقه جنسی به عطسه
- نکروفیلیا یا علاقه جنسی به اجساد مردگان
- آگالماتوفیلی یا علاقه جنسی به مانکن، مجسمه و عروسک
علت فتیش چیست؟
حال که متوجه شدید منظور از مریضی فتیش چیست، خوب است علت بروز آن را هم بدانید. آلفرد بینه، روانشناس فرانسوی اولین فردی بود که در سال ۱۸۸۷ از اصطلاح فتیش در معنای اروتیک یا تحریک‌کننده استفاده کرد. در آن زمان، فرض بر این بود که Fetish به دلیل تجربه تحریک‌آمیز با یک شئ خاص در دوران کودکی شکل می‌گیرد. برخی تحقیقات در این زمینه نشان می‌دهند که می‌توان فرد را شرطی کرد تا با اشیائی مانند چکمه تحریک شود. بر اساس این فرضیه، Fetish یک فرآیند آموخته‌شده است.
از طرفی، محققان معتقدند با توجه به اینکه این گرایش جنسی در زنان کمتر شایع است، می‌توان تفاوت‌های بیولوژیکی بین زن و مرد را عامل بروز آن دانست. با این حال، هنوز نمی‌توان به طور قطعی علت بیماری فتیش را مشخص کرد و تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.
برای تشخیص فتیش به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
تا این بخش از مقاله تلاش کردیم بگوییم فتیش در رابطه چیست و چه علائمی دارد. اگر شما یا همسرتان به طور مداوم و آزاردهنده درگیر علائم این بیماری همچون علاقه جنسی به یک شئ یا قسمت غیر جنسی بدن هستید، باید به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید و مشاوره جنسی بگیرید. وب‌سایت درمانکده امکان دریافت نوبت اینترنتی جهت مراجعه حضوری یا مشاوره آنلاین تلفنی، متنی و تصویری با دکتر روانشناس آنلاین و روانپزشک آنلاین را برای شما فراهم کرده است. یادتان باشد، Fetish زمانی به عنوان اختلال در نظر گرفته می‌شود که به مدت ۶ ماه ادامه داشته باشد و موجب ناراحتی یا آسیب به خود فرد و دیگران شود.
روش درمان فتیش چیست؟
زمانی که فتیش اختلال باشد می‌تواند منجر به فعالیت‌های غیر قانونی، از دست دادن علاقه نسبت به رابطه جنسی معمولی و ضعف در روابط شود؛ بنابراین نیاز به درمان دارد. درمان این اختلال با هدف کاهش وابستگی به فتیش و علاقه‌مند کردن فرد به محرک‌های جنسی عادی انجام می‌شود. رایج‌ترین گزینه‌های درمان شامل موارد زیر هستند:
درمان شناختی رفتاری (CBT)
به روش‌های زیر توسط روانشناسان مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- درمان بیزاری: فردی که در معرض محرک فتیش قرار گرفته، با یک محرک ناخوشایند مانند شوک الکتریکی مواجه می‌شود. به مرور زمان، ذهن فرد محرک ناخوشایند را با شئ Fetish مرتبط می‌داند و تمایلش نسبت به آن کاهش می‌یابد.
- حساس‌سازی پنهان: در این روش، فرد خیال‌پردازی درباره Fetish را با نتیجه‌ای منفی تصور می‌کند. مثلا در آن شرایط همه اعضای خانواده‌اش وارد اتاق می‌شوند. نتیجه منفی در روش حساس‌سازی پنهان می‌تواند بسته به آن چیزی که برای فرد تحقیرآمیزتر است، متفاوت باشد.
- بازسازی ارگاسمی: در این روش درمانی، درمانگر از بیمار می‌خواهد درست قبل از ارگاسم، افکار فتیشی خود را به چیزهای قابل‌قبول‌تری مانند همسرش تغییر دهد. متخصصان سلامت روان معتقدند، این روش باعث تقویت علاقه جنسی سالم می‌شود و ذهن فرد با تکرار به تحریک از محرک‌های قابل‌قبول عادت می‌کند.
درمان روان‌پویشی
درمانگران زیادی معتقدند، ریشه این اختلال به تجربه‌های دوران کودکی برمی‌گردد؛ بنابراین از تکنیک روان‌پویشی برای بررسی ناخودآگاه هنگام بروز فتیش استفاده می‌کنند.
درمان دارویی
داروهایی مانند آنتی‌آندروژن‌ها برای کاهش میل جنسی و خیال‌پردازی‌های جنسی و مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) برای بهبود خلق‌وخو تجویز می‌شوند. تجویز دارو فقط باید زیر نظر روانپزشک انجام شود.
زوج‌درمانی
در اغلب موارد، این اختلال روی روابط جنسی و زناشویی فرد تاثیر منفی می‌گذارد. زوج‌درمانگرها و سکس‌تراپیست‌ها می‌توانند بدون قضاوت و با رویکردی آگاهانه به بازگرداندن صمیمیت جنسی و عاطفی بین زوجین، پذیرش متقابل و آموزش مدیریت این اختلال کمک کنند. روش‌های درمان در جلسات زوج‌درمانی معمولا شامل ذهن‌آگاهی و تکنیک‌های رفتاری هستند.
راهنمای مراجعه به پزشک
فتیش به یک شئ یا بخشی از اعضای بدن غیر جنسی گفته می‌شود که باعث تحریک جنسی در فرد می‌شود. فردی که با مشاهده و لمس اشیاء و بخش‌هایی از بدن که جنسی نیستند، تحریک جنسی می‌شود و به ارگاسم می‌رسد، درگیر بیماری فتیشیسم است.
این گرایش زمانی به عنوان اختلال شناخته می‌شود که موجب ناراحتی روانی، اختلال در عملکرد جنسی یا وابستگی بیمارگونه شود و حداقل به مدت ۶ ماه ادامه داشته باشد. علت بروز این اختلال هنوز به طور کامل مشخص نیست، با این حال متخصصان سلامت روان عواملی مانند تجربه دوران کودکی، شرطی‌سازی لذت جنسی و تفاوت‌های بیولوژیکی زن و مرد را در بروز آن موثر می‌دانند.
ما در این مقاله از مجله درمانکده به طور مفصل درباره علل، علائم، انواع و روش‌های درمان اختلال Fetish صحبت کردیم. اگر در این مورد سوالات بیشتری دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و از بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر روانشناس یا روانپزشک باتجربه مشورت بگیرید. همچنین درمانکده امکان دریافت نوبت اینترنتی جهت مراجعه حضوری یا مشاوره آنلاین تلفنی، متنی و تصویری را برای شما فراهم کرده است.
سوالات متداول
منظور از حس Fetish همان تحریک جنسی یا ارگاسم فرد در مواجهه با یک شئ خاص یا بخشی از قسمت غیر جنسی بدن مانند پا است. گاهی این حس با احساس هیجان و گناه یا شرم همراه می‌شود، به‌ویژه زمانی که فرد هنوز اطلاعات درستی از این گرایش جنسی خود ندارد.
بله. در حال حاضر متخصصان سلامت روان برای درمان اختلال فتیشیسم از روش‌هایی همچون درمان رفتاری شناختی (CBT)، درمان روان‌پویشی و در صورت لزوم، دارو‌درمانی استفاده می‌کنند. هدف درمان در چنین اختلالی، کاهش وابستگی به محرک Fetish، تقویت خودکنترلی در فرد و ایجاد الگوهای جنسی سالم است.
بدین معنی است که با مشاهده یا لمس یک شئ خاص و بخشی از قسمت غیر جنسی بدن دچار تحریک جنسی می‌شود و ممکن است به ارگاسم برسد. این گرایش می‌تواند بخشی از تجربه جنسی طبیعی فرد باشد، اما اگر منجر به ناراحتی، وابستگی بیمارگونه و آسیب به خود یا دیگران شود، نوعی اختلال است و باید تحت درمان قرار بگیرد.
زیگموند فروید رسم بستن پاها در چین باستان را نوعی از فتیش پا می‌داند.
این نوع Fetish نوعی انحراف جنسی است که فرد با مشاهده یا لمس بخشی از قسمت غیر جنسی بدن (مانند پا، لب و مو) یا لباس و اشیاء مرتبط با بدن (مانند جوراب، کفش یا عطر) دچار تحریک جنسی می‌شود.
منابع: verywellmind | psychologytoday | webmd | healthline
