مازوخیسم یک مفهوم روانشناسی بر پایه اختلالات روانی است که به تجربه لذت و رضایت از درد اشاره دارد. در واقع اختلال خودآزاری که هنوز ابعاد مختلف آن در حال تحقیق است، تجربیات افرادی را در برمی‌گیرد که در شرایط خاص مانند فشار جسمانی یا درد، احساس لذت می‌کنند. کانون اصلی این اختلال، کسب لذت جنسی از عذاب کشیدن، تحقیر شدن، کتک خوردن و به بند کشیده‌شدن است.
معمولا مازوخیسم در روانشناسی با مفهوم کسب لذت فرد پس از تحقیر شدن هنگام رابطه جنسی تعریف می‌شود، اما در نگاه عام مردم این اختلال طیف گسترده‌تری دارد. اگر شما هم در اطرافیان‌تان افرادی را می‌شناسید که با صدمه زدن به خود، لذت می‌برند، در این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا بررسی کنیم مازوخیسم یعنی چی و روش درمان آن چگونه است.
فهرست محتوا:
مازوخیسم چیست؟
مازوخیسم (Masochism) نوعی اختلال روانی است که با علایق و رفتارهای جنسی غیر معمول همراه است. در واقع مازوخیسم در روانشناسی نوعی آزارخواهی جنسی تلقی می‌شود که فرد در آن از عذاب و دردی که تحمل می‌کند، لذت جنسی می‌برد.
این اختلال اغلب با یک سری فعالیت‌های کنترل‌شده همراه است که فرد در زمینه جنسی به میل خودش، درد، اسارت و تسلیم شدن را تجربه می‌کند. به طور کلی می‌توان اختلال روانی مازوخیسم را نوعی آسیب رساندن جسمی و روحی فرد به خودش دانست که با رضایت کامل انجام می‌شود. معمولا فرد آزارطلب برای کسب لذت، خودش را در موقعیت‌های دردناک قرار می‌دهد.
بیشتر بدانید: سادیسم چیست و چه انواعی دارد؟ علائم و روش درمان آن
علائم خودآزاری
مهم‌ترین نشانه این اختلال، هر نوع آزار جسمی، روانی و کلامی است که نه تنها فرد را ناراحت نمی‌کند، بلکه باعث احساس لذت و برانگیختگی او می‌شود. معمولا در رفتار با مازوخیسم، علائم زیر مشهود هستند:
- تمایل فرد برای تجربه تحقیر و به بند کشیده شدن حین رابطه جنسی
- لذت بردن از ناسزا، آزار کلامی و فحاشی حین رابطه جنسی
- برانگیختگی و تحریک جنسی با فعالیت‌های آزارخواهانه
- کسب لذت از تحقیر شدن حین رابطه جنسی
- تمایل برای بسته شدن دست‌ها و پاها (مورد آزار فیزیکی قرار گرفتن)
- کسب لذت از برقراری رابطه جنسی با اجبار مانند تجاوز
- عدم تمایل برای پیش‌نوازی و معاشقه
- تمایل برای آسیب رساندن به خود مانند زخمی کردن یا خودسوزی
- کسب لذت از خیالاتی مانند آزار دیدن توسط دیگران
علت مازوخیسم چیست؟
دانشمندان علت اصلی شخصیت مازوخیست را ناشی از عوامل بیولوژیکی می‌دانند. وقتی فرد مازوخیسم متحمل درد شدیدی است، بدن برای واکنش و محافظت در برابر درد، هورمون اندورفین (هورمون حس لذت) ترشح می‌کند. این فرآیند در بدن، شبیه به تجربه مصرف مورفین است.
دیدگاه روانکاوی، مازوخیسم جنسی را ناشی از تجربیات تلخ دوران کودکی، خشم و نفرت سرکوب‌شده مرتبط با آن دوره می‌داند. افرادی که خشم و تنفر سرکوب‌شده را از دوران کودکی به بزرگسالی می‌آورند، با آسیب رساندن و انتقام گرفتن از خود احساس آرامش می‌کنند.
این افراد تمایل دارند برای ارضاء نیازهای جنسی‌شان از لحاظ جسمی آسیب ببینند، تحقیر شوند و احساسات‌شان لگدمال شود. اختلال مازوخیسم معمولا با گذشت زمان شدیدتر می‌شود و می‌تواند در شرایطی که فرد فشار روانی زیادی را تحمل می‌کند، آسیب جسمانی جدی ایجاد کند.
چگونه بفهمیم مازوخیسم داریم؟
رفتارهایی که نشان می‌دهند شما مازوخیسم هستید، شامل موارد زیر می‌شوند:
- اولین نشانه افراد مازوخیست این است که نمی‌توانند نه بگویند و همیشه به دنبال رضایت شخصی هستند.
- آن‌ها به طور وسواسی به خودشان سخت می‌گیرند. به عنوان مثال گرفتن رژیم‌های سخت، کم خوابیدن، احساس گناه و بیش از حد جبران کردن.
- این افراد جذب خودشیفتگان می‌شوند؛ زیرا از نظر مازوخیست‌ها اشخاص خودشیفته جذاب، گیرا و قانع‌کننده هستند و اجتناب از آن‌ها سخت است.
- در برابر دریافت هدیه، زیبایی‌ها و فراوانی نعمت مقاومت می‌کنند.
- آن‌ها نمی‌توانند عشق و احترام خود به دیگران را کنترل کنند. این ویژگی باعث می‌شود، دلسوزی و مهربانی خود را به صورت رفتار مازوخیستی بروز دهند.
- افراد مازوخیسم به شدت نگرانند در نگاه دیگران ناقص به نظر بیایند؛ از همین‌رو شخصیت کمال‌گرا دارند.
- این افراد دائما در حال سرکوب سخت‌گیرانه و نفس‌گیر احساسات منفی خود هستند.
- در کسب لذت‌های ساده، ناتوان هستند و اگر احساس کنند همه چیز خوب پیش می‌رود، روش‌شان را تغییر می‌دهند.
بیشتر بدانید: خود بیمار انگاری؛ بیماری رایج عصر کرونا
انواع خودآزاری
خودآزاری را می‌توان بر اساس علت و آسیب‌هایی که فرد به خود می‌زند به پنج دسته اصلی تقسیم کرد:
مازوخیسم روانی
افرادی که با وجود آزار شدید از طرف محبوب خود، با او می‌مانند و هر نوع خفتی را تحمل می‌کنند به خودآزاری از نوع روانی مبتلا هستند. این افراد از آسیب و آزارهای جسمی و کلامی لذت می‌برند. در واقع تحقیر شدن، ناسزا شنیدن و مورد تمسخر قرار گرفتن، می‌تواند این افراد را به اوج لذت برساند.
در اغلب موارد خودآزاری روانی از حد خود فراتر می‌رود و رابطه ارباب و برده را ایجاد می‌کند که در این حالت شخصیت مازوخیست دائما در حال اطاعت و فرمان‌برداری است.
مازوخیسم احساسی
این دسته از افراد آزارطلب، اغلب کمرو و خجالتی هستند؛ از همین‌رو انحراف ذهنی خود را آشکار نمی‌کنند. آن‌ها در فکر و خیالات خود صحنه‌هایی از تحقیر شدن و آزار دیدن توسط دیگران را تجسم می‌کنند و لذت می‌برند.
مازوخیسم فیزیولوژیکی
آزارخواهی فیزیولوژیکی شدیدترین نوع این اختلال است که فرد برای کسب لذت بیشتر، علاوه بر آزار روانی و کلامی به دنبال آسیب فیزیکی است. این افراد با خودزنی و شکنجه احساس شعف می‌کنند، اما زمانی که توسط دیگران مورد آزار قرار می‌گیرند به اوج لذت می‌رسند.
افراد مازوخیسم دائما به دنبال اشخاصی هستند که بیشترین آسیب را به آن‌ها برسانند و رابطه جنسی را با هدف آزار جنسی انجام می‌دهند. این افراد از دیدن خون، بریده شدن یا سوختن پوست‌شان توسط دیگران لذت می‌برند. از همین‌رو فرد خودآزار تمایل به برقراری ارتباط با فرد مبتلا به سادیسم، مخصوصا سادیسم جنسی دارد.
بیشتر بدانید: افسردگی شدید و حاد چه نشانه‌هایی دارد؟ بهترین روش درمان
مازوخیسم جنسی
خودآزاری جنسی نوعی انحراف جنسی است که فرد از درد کشیدن و تحقیرشدن حین رابطه جنسی لذت می‌برد و به ارگاسم می‌رسد.
مازوخیسم تطبیقی
این نوع خودآزاری به لذت بردن از درد و ناراحتی موقتی اشاره دارد که در نهایت نتیجه آن کام‌روایی و خشنودی است. به عنوان مثال، فرد مبتلا به خودآزاری تطبیقی، خوردن غذای مورد علاقه‌اش را به تاخیر می‌اندازد؛ زیرا از انتظار کشیدن برای آن لذت می‌برد.
مازوخیسم اخلاقی چیست؟
افراد مبتلا به این نوع خودآزاری، رنج و درد را برای کاهش احساس گناه تحمل می‌کنند. آن‌ها اغلب به دلیل احساس گناه، رفتارهای خودتنبیهی از خود نشان می‌دهند. با این حال ممکن است برخی رفتارهای آن‌ها بشردوستانه، فداکارانه و برای کمک به دیگران باشد.
مازوخیسم در کودکان چگونه است؟
کودکان معمولا برای جلب توجه، خودشان را در مقابل خشونت و سرکوب قرار می‌دهند؛ زیرا تحمل درد برای کودکان از تحمل بی‌توجهی راحت‌تر است. در واقع کودکان با انجام رفتارهای خودتخریبی در تلاش هستند تا والدین خود را برای توجه و مراقبت بیشتر متقاعد کنند. معمولا کودکان در این شرایط، به صورت ناخودآگاه نقش یک فرد مظلوم را بازی می‌کنند.
تست بیماری مازوخیسم
در حال حاضر برای سنجش اختلالات شخصیت و آسیب‌شناسی روانی از تست MCMI (آزمون بالینی چند محوری میلیون ۳) استفاده می‌کنند. شما می‌توانید به صورت آنلاین در فضای مجازی به سوالات این تست دسترسی داشته باشید، اما بهتر است برای اطمینان از درستی مراحل انجام تست و تفسیر اصولی، از روانشناس آنلاین درمانکده مشورت بگیرید.
درمان مازوخیسم چیست؟
مشاوره و روان‌درمانی بهترین روش درمان مازوخیسم در مراحل اولیه بیماری به‌شمار می‌آیند. در چنین شرایطی می‌توانید با مراجعه به روانشناس از تکنیک‌های روان‌درمانی زیر برای درمان شخصیت مازوخیست کمک بگیرید:
- درمان شناختی-رفتاری (CBT)
- رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)
- درمان روانکاوی
- تکنیک‌های آرام‌سازی برای مدیریت استرس و اضطراب مانند یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق و رایحه‌درمانی
- تمرین راه‌های مقابله با پریشانی و پذیرش احساسات منفی
- یادگیری رفتارهای مقابله‌ای سالم مانند دریافت حمایت اجتماعی، نوشتن افکار و…
در مواقعی که این اختلال بسیار شدید باشد، فرد برای دریافت داروهای کنترل‌کننده علائم بیماری به روانپزشک ارجاع داده می‌شود.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت وابسته چیست؟ آیا این اختلال قابل درمان است؟
آیا ازدواج با مازوخیسم امکان‌پذیر است؟
ازدواج با فرد مازوخیست ممکن است، اما پیشنهاد می‌شود که این موضوع را با دقت مورد بررسی قرار دهید. در واقع بهتر است شما در مورد انتظارات و حدود مشخص مورد نظرتان با فرد خودآزار حرف بزنید تا در آینده رابطه سالمی برقرار شود. همچنین اگر در فرد مورد نظرتان برای ازدواج، نشانه‌هایی از خودآزاری مشاهده می‌کنید، بهتر است با مراجعه به مشاوره قبل از ازدواج، به درک درستی از شخصیت همدیگر برسید.
راهنمای مراجعه به پزشک
مازوخیسم یکی از اختلالات روانی است که فرد از تنبیه روحی و جسمی خود لذت می‌برد و در صورتی که این اختلال حاد شود، فرد دست به کارهای خطرناک می‌زند. از همین‌رو بهتر است با آگاهی از علائم و نشانه‌های خودآزاری، پس از مشاهده آن‌ها در اطرافیان‌تان، سریعا برای درمان اقدام کنید. بهترین روش درمان این اختلال مراجعه به روانشناس و روانپزشک است.
شما می‌توانید برای دریافت مشاوره آنلاین با روانشناس یا دکتر روانپزشک آنلاین به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و از طریق سیستم نوبت‌دهی آنلاین این مجموعه با بهترین پزشکان متخصص از جمله روانشناسان و روانپزشکان باتجربه آشنا شوید.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت ضد اجتماعی؛ مشکلی که اغلب نادیده گرفته می‌شود
سوالات متداول
مبتلایان به این اختلال، تمایل دارند با افراد سادیسمی مخصوصا سادیسم جنسی ارتباط برقرار کنند.
مشاوره، روان‌درمانی و دارودرمانی.
آزارخواهی فیزیولوژیکی شدیدترین نوع این اختلال است که فرد برای کسب لذت بیشتر، علاوه بر آزار روانی و کلامی به دنبال آسیب فیزیکی است.
منابع: merriam | verywellmind
