احتمالا شنیده‌اید وقتی کسی از روی عمد دیگری را مورد آزار قرار می‌دهد اصطلاحا به او می‌گویند مگه سادیسم داری؟ سادیسم یا دگرآزاری نوعی اختلال شخصیت است که فرد مبتلا به آن برای ارضای روانی خود، دیگران را تحقیر و تمسخر می‌کند یا مورد آزار قرار می‌دهد. این آسیب معمولا به صورت جسمی، روانی و جنسی ظاهر می‌شود و در بین زنان، مردان و حتی کودکان شایع است.
در حال حاضر اطلاعات دقیقی در مورد علت اصلی بروز دگرآزاری وجود ندارد. برخی متخصصان معتقدند دلیل سادیسم می‌تواند ناشی از ژنتیک و سابقه خانوادگی افراد باشد اما بعضی دیگر تعاملات فرد در کودکی را علت ابتلا به این اختلال می‌دانند.
اگر شما هم کنجکاو شده‌اید بیشتر در مورد دگرآزاری بدانید یا تصور می‌کنید افرادی در نزدیکی شما دچار رفتارهای سادیسمی هستند، در این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا انواع، علائم، روش درمان و رفتار با سادیسم را بررسی کنیم.
فهرست محتوا:
سادیسم چیست؟
سادیسم (sadism) در لغت به معنی نوعی جنون است که با هدف آسیب به دیگران و سوء استفاده از آن‌ها انجام می‌شود. روانشناسان این ویژگی را علاقه فرد به آزار و اذیت دیگران از لحاظ جسمی، روحی، روانی و جنسی معنی می‌کنند.
در واقع مبتلایان به رفتارهای سادیسمی پس از تحقیر، تمسخر و آزار روانی یا فیزیکی دیگران احساس لذت و آسایش دارند. آن‌ها اغلب اطرافیان خود را به صورت عمدی فریب می‌دهند. فرد سادیسمی برای این کار از ایجاد ترس، باج‌گیری عاطفی، حمله فیزیکی، تهدید خشونت‌آمیز و اعمال رفتارهای ظالمانه استفاده می‌کند.
بیشتر بخوانید:آیا بیماری‌های روانی ارثی هستند؟
رفتار سادیسمی یعنی چه؟
در گذشته رفتار سادیسمی به عنوان اختلال روانی شناخته می‌شد؛ اما اکنون بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) این آسیب نوعی اختلال شخصیت است. فرد مبتلا به اختلال شخصیت سادیستیک هیچ‌گونه همدلی و نگرانی نسبت به دیگران ندارد و معمولا رفتارهای سادیستی او به شکل بی‌رحمانه، تحقیرآمیز و تهاجمی بروز پیدا می‌کند. در واقع او با سوء استفاده و رفتارهای خشونت‌آمیز از تحقیر، تمسخر یا آسیب رساندن به افراد دیگر لذت می‌برد.
علت بیماری دگرآزاری
هنوز به طور دقیق علت اصلی بیماری دگرآزاری مشخص نیست اما نظریه‌های مختلفی در این مورد وجود دارد. بر اساس نظریه روانکاوی، سادیسم نتیجه مشکلاتی در کودکی فرد و نوع رابطه او با مراقبانش است. هر نوع رابطه بیمارگونه در دوران کودکی که می‌تواند شامل تجربیات سخت، اختلالات هورمونی، مراحل رشد جنسی دشوار، اختلالات روانی و تجربه آزار جنسی باشد، کودک را در بزرگسالی مستعد ابتلا به دگرآزاری می‌کند.
برخی دیگر از محققان بر این باورند که اختلال شخصیت سادیسمی بر اثر یادگیری و تربیت جنسی کودک به وجود می‌آید؛ از همین‌رو آموزش و تربیت جنسی در کودکان را بسیار مهم می‌دانند.
علائم سادیسم
افراد مبتلا به رفتارهای سادیستی دارای علائم زیر هستند:
- از آزار و اذیت رساندن به دیگران لذت می‌برند.
- از تحقیر دیگران در موقعیت‌های اجتماعی حس خوبی پیدا می‌کنند.
- از تماشای آزار دیگران دچار برانگیختگی جنسی می‌شوند.
- از مشاهده دیگران موقع آزار توسط افراد دیگر لذت می‌برند.
- دائما آزار و اذیت رساندن به دیگران را در خیال خود تصور می‌کنند.
- به انجام رفتارهای خشونت‌آمیز و پرخاشگرانه تمایل دارند.
- موقع عصبانیت به دیگران آسیب می‌زنند.
- به کنترل کردن دیگران علاقه دارند.
بیشتر بخوانید:اختلال تیک چیست؟ + راهکارهای درمان آن
انواع سادیسم
بیماری دگرآزاری دارای چهار زیر گروه است؛ از جمله:
سادیسم انفجاری
شخصیت سادیستیک انفجاری به طور غیر قابل پیش‌بینی دچار خشونت می‌شود. این افراد دائما در زندگی احساس تحقیر و ناامیدی دارند که باعث می‌شود کنترل خود را از دست بدهند و انتقام بگیرند. در واقع فرد مبتلا به دگرآزاری انفجاری با تغییرات ناگهانی در مواقعی که احساس خطر کند دچار خشم غیر قابل کنترل می‌شود و به اطرافیان خود آسیب می‌زند. معمولا این افراد پس از انفجار خشم و احساسات درونی خود پشیمان می‌شوند.
سادیسم ستمگرانه
مهم‌ترین ویژگی افراد مبتلا به این نوع رفتار سادیستی، عصبانیت و خشم مداوم است. دگرآزاری ستمگرانه را باید ترسناک‌ترین و ظالمانه‌ترین نوع این اختلال دانست؛ زیرا افراد مبتلا به آن از انجام کارهای وحشیانه، تهدید و رفتار ظالمانه لذت می‌برند. در واقع آن‌ها این کارها را تنها برای انتقام از تحقیر و ناامیدی انجام نمی‌دهند؛ بلکه هدف اصلی ایجاد رعب و وحشت است. از همین‌رو افراد قربانی این نوع سادیسم مجبور به اطاعت و تسلیم خواسته‌های فرد می‌شوند.
بیشتر بخوانید:اختلال اضطراب فراگیر؛ علائم و روش‌های درمان آن
سادیسم اجباری
احتمال بروز این نوع سادیسم در گروهبان‌های نظامی، زندانبان‌ها، روسای دانشگاه‌ها، افسران پلیس و… بیشتر است. این افراد دارای قدرتی هستند که می‌توانند نقض‌کنندگان قوانین را کنترل یا تنبیه کنند. در واقع آن‌ها رفتارهای سادیستی اجبارگرانه را صرف نظر از منافع مشترک برای رسیدن به انگیزه‌های عمیق‌تری انجام می‌دهند.
این افراد با اعمال ظلم و تنبیه احساس قدرت بیشتری می‌کنند، از طرفی به دلیل لذت بردن از آن، پس از مدتی رفتار سادیسمی به عادت‌شان تبدیل می‌شود. جالب است بدانید دگرآزاری این افراد معمولا پشت موقعیت شغلی‌شان مخفی می‌شود و مردم عادی تصور می‌کنند رفتار و عملکرد آن‌ها در حیطه اختیارات‌شان است.
سادیسم بزدلانه
این نوع سادیسم که به آن رفتار سادیستی بدون مهره هم می‌گویند، مختص افراد ضعیف و خجالتی است. در واقع این افراد ناامنی و ترس زیادی را تجربه می‌کنند. معمولا آن‌ها پس از تصور رفتار پرخاشگرانه در ذهن از آسیب رساندن به افراد بسیار ضعیف‌تر از خود لذت می‌برند. سادیسم کودک ازاری نمونه بارز این نوع اختلال است.
سادیسم عشقی چیست؟
در شرایطی که فرد نتواند خشم و عصبانیت ناشی از ناامیدی و تحقیر را تحمل کند؛ به فردی که علاقه دارد آسیب می‌زند (مانند اسیدپاشی) و از اینکه او دیگر نمی‌تواند با فرد دیگری ازدواج کند، لذت می‌برد.
از طرفی نوع دیگر این اختلال، شامل دگرآزاری جنسی می‌شود که مرد یا زن تمایل دارند همسر خود را حین رابطه جنسی مورد آزار و اذیت قرار دهند. در واقع این افراد تمایلی به رابطه عاشقانه ندارند و علاقه خود را به شکل وحشیانه هنگام رابطه جنسی نشان می‌دهند. به طور کلی سادیسم عشقی در مردان بیشتر از زنان شایع است.
بیشتر بخوانید:روان پریشی چیست؟ علت، علائم و راهکارهای درمان آن
تفاوت سادیسم در زنان و مردان
اگر برای شما هم سوال پیش آمده بیماری سادیسم در مردان چیست، باید بدانید که این اختلال در آقایان به دلیل رفتار جنسی پرخاشگرانه و سلطه‌جویانه شناخته‌شده‌تر است. برخی افراد معتقدند سادیسم در زنان تظاهر کمتری دارد. در حالی که فروید می‌گوید زنان از لحاظ غریزی دارای تمایلات جنسی مازوخیسم هستند.
از طرفی غریزه محافظت از خود در زنان باعث می‌شود تا ظاهری منفعلانه داشته باشند؛ اما اگر امنیت آن‌ها مورد تهدید قرار بگیرد، پرخاشگری متفاوت و متمایل به سادیسم از خود نشان می‌دهند. بنابراین می‌توان گفت دگرآزاری در زنان نسبت به مردان نه تنها کمتر نیست؛ بلکه روش متفاوتی دارد که با ذات طبیعی آن‌ها هماهنگ است.
روش برخورد با سادیسم
رفتار با افراد مبتلا به سادیسم کمی دشوار است و باید از رویکرد درستی استفاده شود تا نتایج مطلوبی به همراه داشته باشد. بهترین روش برخورد با افراد مبتلا به دگرآزاری شامل موارد زیر می‌شود:
- درک فرد مبتلا به تمایلات سادیستی دشوار است؛ بنابراین به کمک یک درمانگر، خود مراقبتی را تمرین کنید.
- به جای درگیر شدن با فرد مبتلا به رفتارهای سادیسمی، روی امنیت عاطفی، جسمی، روحی و فیزیکی خود تمرکز کنید.
- پس از مشاهده رفتارهای سادیستی ابتدا خونسردی خود را حفظ کنید، سپس امنیت و و آرامش‌تان را در اولویت قرار دهید.
- در برابر افرادی که تمایلات سادیسمی دارند مرز مشخص و روشنی ایجاد کنید تا آن‌ها متوجه رفتار غیر معقول خود شوند.
- برای کسب مهارت‌های لازم جهت برخورد با سادیسم و مدیریت آن حتما از درمانگر کمک بگیرید. (جهت دریافت کمک حرفه‌ای از مشاوره با روانشناس آنلاین درمانکده استفاده کنید)
بیشتر بخوانید:راهکارهای عملی برای مراقبت از سلامت روان
سادیسم جنسیتی چیست؟
سادیسم جنسی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) به عنوان اختلال روانی و در دسته اختلالات پارافیلیک (هر نوع تمایل جنسی خارج از چارچوب روابط جنسی سالم که منجر به تحریک تناسلی شود) طبقه‌بندی می‌شود. این نوع دگرآزاری شامل لذت جنسی از ایجاد ترس، تحقیر و آسیب به شریک جنسی است.
معمولا رفتارهای سادیسمی جنسیتی بدون رضایت شریک جنسی و با ابزاری مانند شلاق، طناب، زنجیر و دستبند انجام می‌شوند. فرد مبتلا به این نوع اختلال، شریک جنسی خود را حبس می‌کند، کتک می‌زند، گاز می‌گیرد و مورد ضرب و شتم قرار می‌دهد. از همین‌رو متخصصان سلامت روان، اختلال سادیسم جنسیتی را نوعی رفتار غیر معمول جنسی همراه با توهمات و خیالات عجیب و غریب می‌دانند که می‌تواند در موارد حاد به آسیب جدی یا حتی مرگ منجر شود.
سادیسم در کودکان
همه افراد از جمله کودکان می‌توانند به این آسیب دچار شوند. معمولا تجارب دشوار دوران کودکی یا مراحل رشد اولیه جنسی از عوامل اصلی بروز نشانه‌های رفتار سادیستی در کودکان است.
بیشتر بدانید: مازوخیسم یا اختلال خودآزاری چیست؟
آیا سادیسم درمان دارد؟
بهترین راه درمان سادیسم شامل موارد زیر است:
- روان‌درمانی: شامل درمان شناختی رفتاری (CBT) است که به درک ریشه و دلایل بیماری کمک می‌کند و باعث ایجاد مهارت‌هایی برای مدیریت و کنترل بیماری می‌شود.
- دارو درمانی: برای تعادل مواد شیمیایی مغز و کاهش رفتارهای تکانشی داروی ضد افسردگی تجویز می‌شود. همچنین داروهای ضد آندروژنی برای سرکوب میل جنسی افراد مفید است.
- گروه درمانی: فرد با قرار گرفتن در گروه مشابه، احساس امنیت و حمایت بیشتری می‌کند و راحت‌تر به آرامش درونی می‌رسد.
راهنمای مراجعه به پزشک
پس از مشاهده رفتارهای سادیسمی برای کمک به فرد دارای اختلال دگرآزاری، حتما با مشاوره آنلاین دکتر روانپزشک مشورت کنید. در غیر این صورت ممکن است فرد مبتلا به سادیسم دست به انجام کارهای خطرناک بزند که باعث آسیب رسیدن به خود یا دیگران شود. در چنین مواقعی دکتر روانشناس می‌تواند با تشخیص بیماری دگرآزاری در مراحل اولیه، روند درمانی منطقی و اصولی را برنامه‌ریزی کند.
اگر نمی‌دانید برای دریافت کمک حرفه‌ای به کدام روانپزشک مراجعه کنید، کافیست به وب‌سایت درمانکده سر بزنید تا از طریق سیستم نوبت‌دهی آنلاین این مجموعه با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر روانشناس متخصص در این زمینه آشنا شوید.
سوالات متداول
بهترین راه بهبودی این بیماری مراجعه به روانشناس است تا بر اساس نوع اختلال، درست‌ترین گزینه درمان انتخاب شود.
دگرآزاری ستمگرانه ترسناک‌ترین و ظالمانه‌ترین نوع این اختلال است؛ زیرا افراد مبتلا به آن از انجام کارهای وحشیانه، تهدید و رفتار ظالمانه لذت می‌برند.
این اختلال در آقایان به دلیل رفتار جنسی پرخاشگرانه و سلطه‌جویانه شناخته‌شده‌تر است.
منابع: everydayhealth | msdmanuals
