تومور نورواندوکرین (NET) یک نوع تومور نادر است که از سلول‌های تخصصی نورواندوکرین منشاء می‌گیرد. این تومور اغلب در دستگاه گوارش، ریه‌ها و لوزالمعده ایجاد می‌شود، اما امکان بروز آن در سایر نقاط بدن هم وجود دارد. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب باعث افزایش طول عمر مبتلایان به این بیماری می‌شود. این مقاله از مجله درمانکده به بررسی علائم، دلایل و راه‌های درمان سرطان نورواندوکرین اختصاص دارد. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
فهرست محتوا
تومور نورواندوکرین چیست؟
تومورهای نورواندوکرین از سلول‌های تخصصی موسوم به سلول‌های نورواندوکرین منشاء می‌گیرند. این سلول‌ها ویژگی‌هایی شبیه سلول‌های عصبی و سلول‌های تولیدکننده هورمون دارند. در مورد اینکه تومور نورواندوکرین خوش خیم است یا بدخیم باید گفت که اغلب این تومورها بدخیم (سرطانی) هستند.
تومورهای نورواندوکرین مثل بسیاری از سرطان‌ها از جمله نوروم آکوستیک نادر بوده و می‌توانند در هر نقطه از بدن ظاهر شوند؛ اما معمولا ریه‌ها، دستگاه گوارش و لوزالمعده را تحت تاثیر قرار می‌دهند. درمان این بیماری به نوع تومور و محل شکل‌گیری آن بستگی دارد. متاستاز تومور نورواندوکرین و گسترش آن به سایر نقاط بدن هم در تعیین نوع درمان موثر است.
انواع توده نورواندوکرین
توده نورواندوکرین انواع مختلفی دارد که بعضی از آن‌ها به آهستگی رشد می‌کنند؛ در حالی که بعضی دیگر تومورهایی تهاجمی هستند و به سایر نقاط بدن گسترش می‌یابند. به این تومورها «تومور نورواندوکرین متاستاتیک» می‌گویند.
همچنین بعضی از تومورهای اندوکرین هورمون اضافی تولید می‌کنند (تومورهای عملکردی) و بعضی دیگر هورمونی ترشح نمی‌کنند یا میزان ترشح آن‌ها برای بروز نشانه‌های بالینی کافی نیست (تومورهای غیر عملکردی).
تومور نورواندوکرین گوش میانی
این بیماری در اثر رشد غیر طبیعی و بیش‌ازحد سلول‌های نورواندوکرین در بخش میانی گوش رخ می‌دهد. تومور نورواندوکرین گوش میانی باعث کاهش شنوایی یا احساس گرفتگی و کیپی گوش می‌شود. علائم این بیماری در بسیاری از موارد مشابه علائم عفونت گوش یا سکته گوش است و به همین دلیل به سختی تشخیص داده می‌شود.
علائم تومور نورواندوکرین
تومورهای نورواندوکرین ممکن است در ابتدا هیچ علامتی ایجاد نکنند. در سایر موارد، علائم آن‌ها به محل تومور و اینکه آیا هورمون اضافی تولید می‌کنند یا خیر، بستگی دارد. به طور کلی، شایع‌ترین علائم عبارت‌اند از:
- درد ناشی از رشد تومور
- توده‌ای که در زیر پوست احساس می‌شود
- خستگی غیر عادی
- کاهش وزن ناخواسته
اینفوگرافی «علائم تومور نورواندوکرین» (درد/ خستگی/ کاهش وزن/ ایجاد توده در زیر پوست)
توده نورواندوکرین می‌تواند به درد، خستگی غیر عادی و کاهش وزن ناخواسته منجر شود.
علاوه بر این، تومورهای عملکردی ممکن است علائم زیر را به همراه داشته باشند:
- گرگرفتگی
- اسهال
- تکرر ادرار
- افزایش تشنگی
- سر گیجه
- لرزش بدن
- بثورات پوستی
دلایل ابتلا به تومور نورواندوکرین
تومورها زمانی شکل می‌گیرند که DNA سلول‌های نورواندوکرین دچار جهش شده و این سلول‌ها به طور غیر قابل کنترل تقسیم و تکثیر شوند. در حال حاضر، محققان نمی‌دانند که دقیقا چه عاملی در بروز این جهش‌های ژنتیکی نقش دارند.
عوامل خطر ابتلا به بیماری
احتمال بروز تومور نورواندوکرین در افرادی که به سندرم‌های ژنتیکی زیر مبتلا هستند بیشتر است:
- نئوپلازی غدد درون‌ریز نوع یک
- نئوپلازی غدد درون‌ریز نوع ۲
- بیماری فون هیپل-لیندو (Von Hippel-Lindau)
- توبروز اسکلروزیس (Tuberous Sclerosis)
- نوروفیبروماتوز
راه‌های تشخیص تومور نورواندوکرین
از آنجایی که نشانه‌های اولیه این نوع تومور با بسیاری از بیماری‌ها مشترک است، تشخیص آن ممکن است مدت زمان زیادی طول بکشد. پزشک در صورت مشکوک بودن به تومور نورواندوکرین از روش‌های زیر برای تشخیص آن استفاده می‌کند:
- معاینه بدنی: پزشک بدن شما را برای شناسایی علائم مربوط به تومور معاینه می‌کند. همچنین ممکن است غدد لنفاوی را بررسی کند یا به دنبال نشانه‌های تولید هورمون اضافی بگردد.
- آزمایش برای تشخیص هورمون‌های اضافی: پزشک ممکن است آزمایش خون یا آزمایش ادرار را برای شناسایی این هورمون‌ها که گاهی‌اوقات از تومورهای نورواندوکرین ترشح می‌شوند، تجویز کند.
- تست‌های تصویربرداری: پزشک از سونوگرافی، سی‌تی اسکن و ام‌آرآی (MRI) برای مشاهده تومور استفاده می‌کند.
- بیوپسی: در این روش، پزشک از بافت تومور نمونه‌برداری می‌کند تا به تشخیص سرطان و نوع تومور کمک کند.
در صورتی که احتمال گسترش تومور به سایر نقاط بدن وجود داشته باشد، ممکن است آزمایش‌های دیگری هم برای تعیین وسعت سرطان انجام شود.
اگر علائم شما روی گوش تاثیر گذاشته باشد، پزشک با انجام معاینات مختلف تلاش می‌کند احتمال ابتلا به سایر بیماری‌ها مانند بیماری منیر یا اختلال شیپور استاش را رد کند. اگر می‌خواهید درباره این بیماری‌ها و راه‌های درمان آن‌ها بیشتر بدانید، مقاله بیماری منیر چیست و پاکسازی شیپور استاش را در سایت درمانکده مطالعه کنید.
تصویر یک بیمار در مطب پزشک
پزشک با آزمایش خون و ادرار، تست‌های تصویربرداری و بیوپسی می‌تواند توده نورواندوکرین را تشخیص دهد.
درجه‌بندی و تعیین مراحل تومور نورواندوکرین
پزشک از مرحله‌بندی سرطان برای تعیین میزان گسترش بیماری استفاده می‌کند. تومورهای اندوکرین از مرحله یک تا چهار طبقه‌بندی می‌شوند. هر چقدر این عدد پایین‌تر باشد، اندازه تومور کوچک‌تر بوده یا میزان گسترش آن به بافت‌های اطراف کمتر است. سرطان مرحله چهار به معنی متاستاز است؛ یعنی بیماری به نقاط دوردست بدن گسترش یافته است.
درجه‌بندی سرطان به ظاهر سلول‌ها در زیر میکروسکوپ و سرعت تقسیم آن‌ها اشاره دارد. پزشکان تومورهای نورواندوکرین را از این نظر به ۲ گروه تقسیم می‌کنند:
- تومور نورواندوکرین خوب تمایز یافته: سلول‌های سرطانی شبیه سلول‌های نورواندوکرین سالم هستند و سرعت رشد آن‌ها پایین است.
- تومورهای نورواندوکرین با تمایز ضعیف: سلول‌های سرطانی در مقایسه با سلول‌های سالم بسیار غیر طبیعی به نظر می‌رسد و به سرعت رشد می‌کنند.
سوالاتی که باید از پزشک بپرسید
اگر به توده نورواندوکرین مبتلا هستید، با پرسیدن سوالات زیر می‌توانید درک بهتری از بیماری خود پیدا کنید:
- تومور من از کدام نوع است؟
- این تومور از چه موقع ایجاد شده است؟
- آیا تومور به سایر نقاط بدن گسترش یافته است؟
- بهترین گزینه درمانی چیست؟
- درمان پیشنهادی شما ممکن است چه عوارضی به همراه داشته باشد؟
- بیماری من با چه سرعتی پیشرفت می‌کند؟
درمان تومور نورواندوکرین کبد و سایر نقاط بدن
درمان این بیماری به نوع تومور و محل بروز آن بستگی دارد. به طور کلی، گزینه‌های درمانی موجود شامل موارد زیر هستند:
- جراحی: جراحی برای خارج کردن تومور انجام می‌شود. جراح در صورت امکان تومور را به طور کامل همراه با بخشی از بافت سالم اطراف آن خارج می‌کند. اگر امکان برداشتن کامل تومور وجود نداشته باشد، خارج کردن بخشی از آن می‌تواند مفید باشد.
- شیمی‌درمانی: در شیمی‌درمانی از داروهای قوی تزریقی یا خوراکی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. شیمی‌درمانی اغلب برای تومورهای پیشرفته که قابل جراحی نیستند یا در مواردی که احتمال عود تومور پس از جراحی وجود دارد، توصیه می‌شود.
- درمان دارویی هدفمند: این روش بر ناهنجاری‌های خاص درون سلول‌های تومور تمرکز دارد. درمان هدفمند با مهار این ناهنجاری‌ها باعث از بین رفتن سلول‌های تومور می‌شود. این نوع درمان اغلب در کنار شیمی‌درمانی برای تومورهای پیشرفته استفاده می‌شود.
- پرتودرمانی: بعضی از انواع پرتودرمانی داخلی برای از بین بردن تومورهای اندوکرین مفیدند.
تصویر یک جراح در اتاق عمل
جراحی یکی از رایج‌ترین درمان‌هایی است که برای از بین بردن توده نورواندوکرین توصیه می‌شود.
خودمراقبتی
تومور نورواندوکرین و درمان آن روی بدن تاثیر زیادی دارد و ممکن است به مشکلاتی مثل خستگی مفرط یا اسهال منجر شود. مشورت با پزشک و رعایت نکات زیر به شما در کنترل این علائم کمک می‌کند:
- پیوستن به گروه‌های حمایتی: ابتلا به سرطان به‌ویژه سرطان‌های نادر ممکن است احساس تنهایی ایجاد کند. با کمک گروه‌های حمایتی می‌توانید با افرادی که این شرایط را درک می‌کنند ارتباط برقرار کنید.
- پیروی از رژیم غذایی سالم: در صورت بروز مشکلات تغذیه‌ای هنگام بیماری یا در جریان درمان، از متخصص تغذیه راهنمایی بخواهید.
- دریافت حمایت عاطفی: در صورت احساس ناراحتی روانی از پزشک بپرسید که آیا به روان‌درمانی نیاز دارید یا خیر.
- پرهیز از مصرف نوشیدنی‌های الکلی: الکل می‌تواند عوارض تومورهای نورواندوکرین را تشدید کند. بنابراین بهتر است از مصرف آن خودداری کنید.
طول عمر بیماران مبتلا به تومور نورواندوکرین
طول عمر سرطان نورواندوکرین به نوع تومور و میزان گسترش آن بستگی دارد. تقریبا ۳۹ درصد مبتلایان تقریبا تا پنج سال پس از تشخیص بیماری زنده هستند. با این حال، این آمار متغیر است. برای مثال، در تومورهایی که گسترش نیافته‌اند، احتمال بقاء تا ۳۰ سال هم وجود دارد.
فراموش نکنید که به پایان رسیدن درمان به معنی از بین رفتن کامل بیماری نیست. تومورهای نورواندوکرین اغلب خیلی آهسته رشد می‌کنند و حتی پس از درمان ممکن است دوباره عود کنند. از این‌رو مراقبت پزشکی باید برای مدت زمان طولانی ادامه داشته باشد.
کلام پایانی
بسیاری از کسانی که به تومور نورواندوکرین مبتلا هستند، چند سال از عمرشان را صرف یافتن دلیل بیماری و علائم خود می‌کنند. در نهایت، دانستن علت علائم می‌تواند تا حدی آرامش‌بخش باشد. با این حال، آگاهی از ابتلا به یک بیماری جدی و نادر ممکن است یک نوع نگرانی را با نگرانی دیگری جایگزین کند.
مشورت با متخصص انکولوژی در مورد نحوه درمان این بیماری باعث می‌شود کنترل بیشتری بر سلامت خود پیدا کنید. اگر در مورد تومور نورواندوکرین ریه، لوزالمعده یا سایر نقاط بدن به راهنمایی نیاز دارید، می‌توانید از طریق سایت درمانکده از بهترین متخصصان برای ویزیت حضوری متخصص انکولوژی یا برای مشاوره با دکتر انکولوژی آنلاین وقت بگیرید.
سوالات متداول
این تومور تقریبا ۶ نفر از هر ۱۰۰ هزار نفر را در سراسر جهان مبتلا می‌کند و اغلب در افراد ۵۰ تا ۶۰ ساله تشخیص داده می‌شود.
اگر این تومور با جراحی کاملا خارج شود، قابل درمان است. با این حال، یکی از چالش‌های مهم بیماری این است که اغلب پیش از تشخیص به سایر نقاط بدن گسترش می‌یابد. در این حالت، درمان نمی‌تواند تومور را کاملا از بین ببرد؛ اما سرعت پیشرفت بیماری را کند می‌کند و علائم آن را تسکین می‌دهد.
درمان این بیماری به میزان گسترش آن بستگی دارد. پزشکان از روش‌های مختلفی مثل جراحی، شیمی‌درمانی و درمان دارویی هدفمند برای کنترل آن استفاده می‌کنند.
از آنجایی که محققان علت بروز تومور نورواندوکرین روده، ریه یا سایر نقاط بدن را نمی‌دانند، نمی‌توان از این بیماری پیشگیری کرد. با این حال، اطلاع از عوامل خطر احتمالی (برای مثال، ابتلا به اختلالات ژنتیکی) باعث می‌شود فرد به طور منظم به پزشک مراجعه کند و بیماری را زودتر تشخیص دهد.
منابع: mayoclinic, my.clevelandclinic
