روان پریشی اختلالی است که موجب به هم ریختن افکار و ادراک فرد می‌شود. معمولاً افرادی که به این اختلال وانی مبتلا هستند دنیا را به گونه‌ای متفاوت می‌بینند و از هذیان‌گویی و توهم رنج می‌برند. معمولاً بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی و اختلال دو قطبی بیشتر با این مشکل روبرو می‌شوند. آمارها نشان می‌دهد که سالانه 100 هزار جوان در ایالات متحده به این اختلال روانی درگیر می‌شوند و از هر 100 نفر حداکثر 3 نفر در طول زندگی خود به نحوی این بیماری را تجربه می‌کند. اما علائم روان پریشی چیست و چطور درمان می‌شود؟ در این مقاله از مجله درمانکده می‌توانید با هر آن چیزی که لازم است در مورد این اختلال بدانید.
روان پریشی چیست؟
روان پریشی به مجموعه علائمی گفته می‌شود که منجر به ایجاد اختلال در رابطه با درک واقعیت می‌شود. درواقع فردی که به این اختلال مبتلا می‌شود، توانایی تشخیص واقعیت از خیال را ندارد. بررسی مکانیسم مغز در این اختلال روانی نشان می‌دهد که این مشکل در اثر به هم ریختن تعادل هورمون‌ها در مغز ایجاد می‌شود و با فعالیت بیش از حد دوپامین و کاهش فعالیت گیرنده‌های گلوتامات ارتباط مستقیمی دارد.
بیشتر بدانید: اختلال روانی که باعث مرگ زود رس می شود.
افرادی که به اختلال روان پریشی مبتلا هستند، معمولاً توهمات احساسی مختلف را تجربه می‌کند. ممکن است این توهمات به صورت شنیداری یا بیداری باشند. به طوری که فرد صداهای در اطراف خود می‌شنود و چیزهایی را می‌بیند که واقعیت ندارد. این افراد معمولاً افکار گیج‌کننده و مختل‌کننده‌ای دارند و ناگهان رشته افکار خود را از دست می‌دهند. در بسیاری از مواقع ممکن است درست وسط حرف زدن درباره یک موضوع ناگهان به یک نقطه خیره شوند و یا بی‌مقدمه شروع به حرف زدن در مورد موضوع دیگری کنند.
افراد مبتلا به این بیماری معمولاً از اجتماع فاصله می‌گیرند و تبدیل به افرادی بی‌انگیزه می‌شوند. از طرف دیگر تجربه اتفاقات ترسناک برای این افراد موجب می‌شود تا در خیلی از مواقع به خودشان یا دیگران صدمه بزنند. برای رفع این مشکل با مشاوره روانپزشک درمیان بگزارید.
انواع روان پریشی
روان پریشی انواع مختلفی دارد و به شکل‌های متفاوتی در فرد ظاهر می‌شود. در ادامه به رایج‌ترین انواع روان پریشی اشاره شده است.
اختلال روان پریشی مختصر
این نوع اختلال روانی معمولاً واکنشی کوتاه مدت به استرس‌های شدید است که موجب می‌شود فرد برای مقطع کوتاهی دچار اختلال شود. معمولاً بسیاری از افرادی که مرگ یکی از اعضای خانواده خود را تجربه می‌کنند، به این نوع روان پریشی مبتلا می‌شوند. معمولاً این اختلال بعد از چند روز یا چند هفته بهبود پیدا می‌کند.
روان پریشی با مصرف مواد مخدر یا الکل
افرادی که از مواد مخدر و الکل استفاده می‌کنند، در معرض ابتلا به این نوع اختلال قرار دارند. استفاده از دارهای توهم زا، مواد مخدر و الکل موجب می‌شود تا فرد چیزهایی را ببیند که وجود ندارد و یا به صورت مقطعی دچار توهم و هذیان‌گویی شود. در بسیاری از مواقع افرادی که به مواد مخدر و الکل اعتیاد دارند، بعد از توقف مصرف این مواد دچار علائم روان پریشی خواهند شد. در چنین شرایطی استفاده از امکان مشاوره آنلاین با دکتر روانپزشک بهترین کار است.
بیشتر بدانید: اختلال تنفر از بدن چیست؟ چطور والدین درباره احساس خوب به بدن به کودک خود آموزش دهند؟
روان پریشی ارگانی
در این نوع اختلال روانی فرد در معرض آسیب به سر، بیماری و یا عفونت مغزی قرار می‌گیرد و از همین رو دچار مشکلات روانی جدی در زندگی می‌شود.
علائم روان پریشی
برای تشخیص روان پریشی لازم است ابتدا با علائم این بیماری آشنا شوید. گاهی اوقات ممکن است فرد علائم هشداردهنده‌ای را قبل از ابتلا به این بیماری تجربه کند. در برخی افراد علائم اختلال به سرعت ظاهر می‌شود و در برخی دیگر به تدریج بروز می‌کند. از طرف دیگر شدت علائم نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
- افت ناگهانی در عملکرد درسی و شغلی
- مشکل در فکر کردن به صورت واضح
- مشکل در تمرکز
- احساس شک و بدگمانی نسبت به دیگران
- کناره‌گیری از دوستان و خانواده
- هجوم احساسات جدید
- بی‌احساس شدن
- علاقه نداشتن به رعایت نظافت شخصی
- مشکل در تفکیک واقعیت از غیر واقعیت
- مشکل در برقراری ارتباط
- توهم دیداری و شنیداری
- هذیان‌گویی
- بروز رفتارهای غیرمنطقی
- بی‌تفاوت و سرد به نظر رسیدن چهره
اگر دچار چنین علائمی شده‌اید بهتر است تحت نظر دکتر روانشناس باشید همچنین می‌توانید از طریق امکان مشاوره آنلاین با روانشناس از دکتر راهنمایی کسب کنید.
بیشتر بدانید: ارتباط اضافه وزن با اختلالات روانی و هر آنچه باید در این باره بدانید.
علت روان پریشی
معمولاً ابتلا به روان پریشی دلایل مختلفی دارد. بیماری‌ها و اختلالات روانی متفاوتی می‌توانند موجب بروز این مشکل در فرد شوند. از طرف دیگر محرک‌هایی نظیر مصرف مواد مخدر، کمبود خواب و همچنین عوامل محیطی نیز بر ابتلا به این بیماری دخیل هستند. مطالعات نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی و محیطی در کنار هم منجر به ایجاد اختلال روان پریشی در فرد می‌شوند. در ادامه به می‌توانید با مهم‌ترین دلایل این اختلال آشنا شوید.
- عوامل ژنتیکی
- تجربه یک اتفاق بد و غیرمنتظره مثل مرگ نزدیکان، مهاجرت، تجاوز جنسی یا جنگ
- مصرف مواد مخدر و داروهایی مثل آمفتامین‌ها
- ابتلا به اختلالات روانی مثل اسکیزوفرنی
- وارد شدن ضربه به سر
- کمبود شدید خواب
- افسردگی شدید
- تغییرات هورمونی
- تومورهای مغزی
- زوال عقل
- ابتلا به بیماری‌هایی مثل صرع و HIV
بیشتر بخوانید:رفتار سادیسمی یعنی چه؟
روش‌های درمان روان پریشی
برای درمان روان پریشی معمولاً از روش‌های درمانی آرام‌سازی سریع همراه با دارو استفاده می‌شود. معمولاً طول مدت بیماری به‌شدت و نوع آن بستگی دارد. در بسیاری از مواقع افراد با مصرف یک دوره دارو درمان می‌شوند و در برخی اوقات نیز لازم است فرد دوره‌های درمان طولانی مدتی را پشت سر بگذارد تا بهبود پیدا کند. در ادامه می‌توانید با رایج‌ترین روش‌های درمان انواع اختلال روان پریشی آشنا شوید.
آرام‌سازی سریع
بسیاری از افرادی که به این اختلال مبتلا هستند ممکن است به خودشان و دیگران آسیب وارد کنند. از همین رو در این مواقع لازم است از روشی برای آرام‌سازی سریع این افراد کمک بگیرید. معمولاً در این شرایط پزشک یا پرسنل اورژانس برای آرام کردن فرد از تزریق داروهای خاصی استفاده می‌کنند.
مصرف دارو
در بسیاری از مواقع لازم است افراد مبتلا به روان پریشی برای درمان از داروهایی به نام آنتی سایکوتیک استفاده کنند. مصرف این داروها موجب کاهش توهمات و هذیان‌گویی می‌شود و به بیمار کمک می‌کند تا بهتر فکر کند. معمولاً نوع آنتی سایکوتیکی که توسط پزشک تجویز می‌شود، با توجه به علائم بیماری متفاوت است.
بیشتر بدانید: اختلال روانی در سربازی، از علل تا راه های پیشگیری.
مقدار دوز دارو و مدت مصرف آن به‌شدت بیماری بستگی دارد. برخی از رایج‌ترین داروهایی که روانپزشک برای درمان روان پریشی تجویز می‌کند، عبارت‌اند از هالوپریدول (Haldol)، کلرپرومازین (تورازین)، کلوزاپین (کلوزاریل)
بیشتر بدانید: بیماری روانی و هر آنچه که لازم است بدانید.
درمان شناختی رفتاری
روش بعدی برای درمان روان پریشی استفاده از درمان شناختی رفتاری (CBT) است. در این روش فرد طی جلسات مشاور طی جلسات منظم به بیمار کمک می‌کند تا تفکر و رفتار خود را تغییر دهد و بهتر سلامت روان خود را مدیریت کند.
روش‌های تشخیص روان پریشی
روان پریشی به خودی خود یک بیماری تلقی نمی‌شود و در اغلب نشانه یک بیماری دیگر در فرد است. برای تشخیص این اختلال پزشک باید در مورد تاریخچه شخصی بیمار، سابقه خانوادگی، فرهنگ، مذهب و شرایط زندگی فرد اطلاعات کسب کند. سپس روانپزشک با بررسی رفتارهای فرد و همچنین کسب اطلاعات در مورد تجربیات او می‌تواند مشکل را تشخیص دهد. برخی اوقات لازم است پزشک برای تشخیص از آزمایش‌های پزشکی و عکس‌برداری اشعه ایکس استفاده کند و از بیماری‌های زمینه‌ای فرد مطلع شود.
پزشک با بررسی اتفاقات و استرس‌های اخیر بیمار، وارد شدن ضربه به سر و همچنین بررسی سابقه خانوادگی می‌تواند هر چه سریع‌تر مشکل را تشخیص دهد.
عوارض روان پریشی
افرادی که به روان پریشی مبتلا می‌شوند، بیشتر از سایز افراد در معرض استفاده از مواد مخدر و الکل قرار دارند. درواقع این افراد برای آرام گرفتن ذهن و برطرف کردن علائم خود از مواد مخدر استفاده می‌کنند که این موضوع موجب تشدید علائم می‌شود. در بسیاری از مواقع اگر این اختلال به‌موقع درمان نشود، فرد ممکن است به خودش و دیگران آسیب وارد کند. میل به خودکشی در افراد مبتلا به این اختلال معمولاً زیاد است و به همین دلیل لازم است این بیماران هر چه سریع‌تر توسط پزشک متخصص درمان شوند.
جمع‌بندی
تجربه روان پریشی یکی از سخت‌ترین اتفاقاتی است که یک فرد می‌تواند در زندگی تجربه کند. معمولاً افرادی که از این بیماری رنج می‌برند، کمتر در مورد آن صحبت می‌کنند و از همین رو نیاز به کمک دارند. در صورتی که خودتان یا یکی از نزدیکان با این اختلالات روانی دست و پنجه نرم می‌کنید، بهتر است هر چه سریع‌تر برای درمان از یک روانپزشک کمک بگیرید.
درمانکده با در اختیار گذاشتن امکان رزرو نوبت آنلاین پزشکی و امکان مشاوره آنلاین مطب پزشکی شما را در رسیدن به سلامت روحی و جسمی کمک خواهد کرد.
منابع: healthline، medicalnewstoday
