اندوکاردیت، التهابی در پوشش داخلی قلب است که معمولاً توسط باکتری ایجاد می‌شود. هنگامی که التهاب ناشی از عفونت باشد، این بیماری اندوکاردیت عفونی «Infectious Endocarditis» نامیده می‌شود. اندوکاردیت در افرادی که قلب سالمی دارند، غیر معمول است. این بیماری بیشتر آن دست از افرادی که بیماری‌های قلبی دارند را دچار مشکلات جدی می‌کند. ولی با این حال، در افراد سالم هم ممکن است رخ بدهد، و در صورت عدم درمان می‌تواند خطرناک باشد.
بنابراین ما در این مطلب از درمانکده می‌خواهیم به شما بگوییم که اندوکاردیت عفونی چیست و تا چه اندازه خطرناک است؟ سپس راه‌های درمان آن را با شما به اشتراک می‌گذاریم. همراه ما باشید.
مشاهده بیشتر: متخصص قلب و عروق
اندوکاردیت قلب چیست؟
اندوکاردیت التهابی تهدیدکننده پوشش داخلی دریچه‌های قلب (آندوکاردیوم) است. این بیماری معمولا در اثر عفونت ایجاد می‌شود. باکتری‌ها، قارچ‌ها یا سایر میکروب‌های قسمت هایی از بدن، مانند دهان، از طریق جریان خون پخش شده، و به مناطق آسیب دیده قلب فرد متصل می‌شوند.
اگر بیماری به سرعت درمان نشود، اندوکاردیت می‌تواند به دریچه‌های قلب آسیب برساند یا آن را از بین ببرد. درمان اندوکاردیت شامل داروها و گاهی اوقات جراحی است. افرادی که بیشتر در معرض خطر اندوکاردیت هستند، معمولاً دریچه‌های قلب آسیب دیده، دریچه‌های قلب مصنوعی یا مشکلات قلبی دیگری دارند.
علت اندوکاردیت عفونی قلب
علت اصلی اندوکاردیت، رشد بیش از حد باکتری‌ها است. اگرچه به طور معمول این باکتری‌ها در سطح داخلی یا خارجی بدن شما زندگی می‌کنند، اما ممکن است با خوردن یا نوشیدن، آن‌ها را به داخل جریان خون برسانید. به‌علاوه، باکتری‌ها می‌توانند از طریق بریدگی در پوست یا حفره دهان وارد شوند. سیستم ایمنی بدن شما به طور معمول قبل از اینکه میکروب‌ها مشکلی ایجاد کنند، با آن‌ها مقابله می‌کند. اما این روند در برخی افراد با شکست مواجه می‌شود.
در مورد اندوکاردیت عفونی، میکروب‌ها از طریق جریان خون به قلب شما می‌روند و در آنجا تکثیر می‌یابند و باعث التهاب می‌شوند. در ضمن اندوکاردیت می‌تواند توسط قارچ‌ها یا سایر میکروب‌ها ایجاد شود. خوردن و آشامیدن تنها راه ورود میکروب به بدن شما نیست. آن‌ها می‌توانند از طریق موارد زیر وارد جریان خون شما شوند:
- مسواک زدن
- بهداشت نامناسب دهان و دندان
- آسیب رسیدن به لثه
- ابتلا به بیماری مقاربتی
- آلودگی با سوزن آلوده
- ورود عفونت از طریق سوند ادراری یا کاتتر داخل وریدی
علائم اندوکاردیت قلب
اندوکاردیت ممکن است به آهستگی یا به طور ناگهانی ایجاد شود، شدت ابتلا بستگی به این دارد که میکروب‌ها چه میزان عفونت ایجاد کرده‌اند و آیا مشکلات قلبی دیگری دارید یا نه. علائم و نشانه های اندوکاردیت در افراد مختلف متفاوت است، ولی نشانه‌های رایج عبارتند از:
- درد مفاصل و عضلات
- درد قفسه سینه هنگام نفس کشیدن
- خستگی
- علائم آنفولانزا مانند تب و لرز
- عرق شبانه
- تنگی نفس
- تورم در پاها یا شکم
- سوفل قلبی جدید یا تغییر یافته (صدای غیر طبیعی قلب که در اثر گردش متلاطم خون به وجود می‌آید).
علائم و نشانه های کمتر شایع اندوکاردیت می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- کاهش وزن بدون دلیل
- خون در ادرار (ممکن است قادر به دیدن آن باشید یا ممکن است پزشک آن را با میکروسکوپ چک کند).
- حساسیت طحال
- لکه‌های قرمز کف پا یا کف دست
- لکه‌های قرمز و حساس زیر پوست انگشتان دست یا انگشتان پا
- لکه‌های ریز بنفش یا قرمز روی پوست، در سفیدی چشم یا داخل دهان
علائم و نشانه های اندوکاردیت عفونی از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. آن‌ها می‌توانند با گذشت زمان تغییر کنند و به علت عفونت، سلامت قلب و مدت زمان وجود عفونت، بستگی دارند. اگر سابقه مشکلات قلبی، جراحی قلب یا اندوکاردیت قبلی دارید، در صورت بروز هر یک از این علائم باید سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید. اگر تب دائمی دارید که از بین نمی‌رود، یا خستگی غیرمعمول دارید و دلیل آن را نمی‌دانید، با پزشک خود تماس بگیرید.
همچنین اگر برای درمان از آنتی بیوتیک استفاده می‌کنید، در صورت بروز اسهال، بثورات پوستی، خارش یا درد مفاصل، حتماً با پزشک مشورت کنید. این علائم و نشانه‌ها ممکن است به این معنی باشد که شما نسبت به آنتی بیوتیک تجویز شده خود، واکنش نشان می‌دهید.
بیشتر بدانید: آزمایش cpk (کراتین فسفوکیناز) چیست؟
Widget not in any sidebars
راه های تشخیص اندوکاردیت عفونی قلب
پزشک قبل از انجام هرگونه آزمایش، علائم و سابقه پزشکی شما را مرور می‌کند. پس از این بررسی، آن‌ها از گوشی پزشکی برای گوش دادن به صدای قلب شما استفاده می‌کنند. در همین راستا، آزمایش های زیر نیز ممکن است انجام شوند:
- آزمایش خون
آزمایش خون تجویز می‌شود تا پزشک بررسی کند که آیا باکتری‌ها، قارچ‌ها یا سایر میکروارگانیسم‌ها باعث این بیماری شده‌اند یا خیر. سایر آزمایش های خون نیز می‌توانند نشان دهند که شاید علائم شما به علت بیماری دیگری، مانند کم خونی، ایجاد شده است.
- اکوکاردیوگرافی
اکوکاردیوگرافی آزمایش تصویربرداری بدون تابش است، که برای مشاهده قلب و دریچه‌های آن استفاده می‌شود. این آزمایش با ایجاد پروب تصویربرداری در جلوی قفسه سینه، از امواج فراصوت برای ایجاد تصویری از قلب شما استفاده می‌کند. پزشک می‌تواند از این آزمایش تصویربرداری برای یافتن علائم آسیب یا حرکات غیرطبیعی قلب استفاده کند.
- اکوکاردیوگرافی از راه مری
وقتی با آزمایش های قبلی، اطلاعات کافی برای ارزیابی دقیق قلب فراهم نشود، ممکن است پزشک آزمایش تصویربرداری اضافی را برای شما تجویز کند. این آزمایش برای مشاهده قلب از طریق مری بکار برده می‌شود.
- اکتروکاردیوگرام
ممکن است برای مشاهده بهتر فعالیت الکتریکی قلب، نوار قلب هم خواسته شود. این آزمایش می‌تواند ریتم یا ضربان قلب غیرطبیعی را تشخیص دهد. یک تکنسین 12 تا 15 الکترود نرم را به پوست شما متصل می‌کند. این الکترودها به سیم‌های الکتریکی متصل می‌شوند، سپس آن‌ها را به دستگاه وصل می‌کنند.
- اشعه ایکس قفسه سینه
برخی از مشکلات ریوی نیز می‌توانند علائم مشابه اندوکاردیت را ایجاد کنند. ممکن است از اشعه ایکس قفسه سینه برای مشاهده ریه‌های شما استفاده شود، و پزشک ببیند که ظاهر آن‌ها مشکلی دارد یا مایع در آن‌ها جمع شده است یا نه. اشعه ایکس می‌تواند به پزشک کمک کند تا تفاوت بین اندوکاردیت و سایر بیماری‌های مربوط به ریه‌ها را تشخیص دهد.
عوامل خطر برای اندوکاردیت قلب
حال نوبت به جواب این سوال می‌رسد که اندوکاردیت قلب خطرناک است یا خیر، و در چه شرایطی ریسک آن بیشتر می‌شود. اگر دریچه‌های قلب آسیب دیده باشند، به احتمال زیاد به اندوکاردیت مبتلا خواهید شد. با این حال، اندوکاردیت گاهی اوقات در افراد سالم هم اتفاق می‌افتد. موارد زیر خطر آن را افزایش می‌دهند:
- سن: اندوکاردیت غالبا در بزرگسالان بالای 60 سال دیده می‌شود.
- دریچه‌های قلب مصنوعی: میکروب‌ها بیشتر به دریچه مصنوعی (پروتز) متصل می‌شوند تا دریچه قلب طبیعی.
- دریچه‌های قلب آسیب دیده: برخی از شرایط پزشکی، مانند تب روماتیسمی یا عفونت، می‌توانند باعث آسیب یا زخم شدن یک یا چند دریچه قلب شوند، و خطر عفونت را افزایش دهند.
- نقص مادرزادی قلب: اگر با انواع خاصی از نقایص قلبی مانند دریچه‌های غیرطبیعی قلب متولد شده باشید، در این صورت قلب شما بیشتر در معرض عفونت قرار می‌گیرد.
- دستگاه ایمپلنت: باکتری‌ها می‌توانند به دستگاه کار گذاشته شده در قلب، مانند ضربان‌ساز متصل شده و باعث ایجاد عفونت در پوشش قلب شوند.
- سابقه اندوکاردیت: می‌تواند به بافت قلب و دریچه‌ها آسیب برساند و خطر ابتلا به عفونت قلبی را در آینده افزایش دهد.
- سابقه مصرف مواد مخدر: افرادی که به مواد مخدر اعتیاد دارند، بیشتر در معرض خطر اندوکاردیت هستند. سوزن‌هایی که برای تزریق دارو استفاده می‌شوند، می‌توانند به باکتری‌هایی که باعث بروز آن می‌شوند آلوده شوند.
- بهداشت ضعیف دندان‌ها: داشتن دهان سالم و لثه سالم برای سلامتی ضروری است. اگر مرتبا مسواک نمی‌زنید و نخ دندان نمی‌کشید، باکتری‌ها می‌توانند در داخل دهان رشد کنند و از طریق بریدگی لثه‌ها وارد جریان خون شوند.
- استفاده طولانی مدت از کاتتر: داشتن کاتتر برای مدت طولانی و به‌طور ساکن، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
عوارض اندوکاردیت عفونی قلب
این عوارض می توانند در اثر آسیب ناشی از عفونت ایجاد شوند. عوارضی چون ریتم غیرطبیعی قلب مانند فیبریلاسیون دهلیزی، لخته شدن خون، آسیب‌دیدگی دیگر اعضا و هیپربیلیروبینمی همراه با زردی. همچنین خون آلوده می‌تواند باعث آمبولی یا لخته شدن در سایر قسمت‌های بدن شما شود.
اعضای دیگری که می‌توانند تحت تاثیر قرار گیرند عبارتند از:
- کلیه‌ها
- ریه‌ها
- مغز
- استخوان‌ها (به ویژه ستون فقرات)
باکتری‌ها یا قارچ‌ها می‌توانند از قلب شما گردش پیدا کنند و این مناطق را تحت تاثیر قرار دهند. همچنین این میکروب‌ها می‌توانند باعث ایجاد آبسه در اندام‌ها یا سایر قسمت‌های بدن شوند. عوارض شدید دیگری که می‌توانند از اندوکاردیت ناشی شوند، شامل سکته مغزی و نارسایی قلبی هستند.
راه های درمان اندوکاردیت عفونی قلب
- آنتی بیوتیک‌ها
اگر اندوکاردیت شما ناشی از باکتری باشد، با درمان‌های آنتی بیوتیکی وریدی درمان می‌شود. پزشک به شما توصیه می‌کند تا زمانی که عفونت و التهاب مربوطه به طور موثر درمان نشود، آنتی بیوتیک مصرف کنید. تا یک هفته باید این داروها را دریافت کنید، تا زمانی که علائم بهبودی را از خود بروز دهید. پس از ترخیص از بیمارستان باید به درمان آنتی بیوتیکی ادامه دهید. در مراحل بعدی درمان شاید همچنان نیاز به آنتی‌بیوتیک‌ها باشد. این درمان معمولا تا 6 هفته طول می‌کشد.
- عمل جراحی
اندوکاردیت عفونی طولانی مدت یا دریچه های قلب آسیب دیده ناشی از اندوکاردیت، ممکن است برای اصلاح نیاز به جراحی داشته باشند. گاهی برای از بین بردن هرگونه بافت مرده، بافت اسکار، تجمع مایعات یا بقایای بافت آلوده، جراحی پیشنهاد می‌شود. همچنین ممکن است جراحی برای ترمیم یا برداشتن دریچه آسیب دیده قلب و جایگزینی آن با مواد انسان ساخت یا بافت حیوانی، انجام شود.
راه های پیشگیری از اندوکاردیت عفونی قلب
رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه به موقع به دندانپزشک، می‌تواند خطر تجمع باکتری در دهان و ورود آن به جریان خون را کاهش دهد. بنابراین احتمال ابتلا به اندوکاردیت در اثر عفونت دهانی یا آسیب نیز کم می‌شود. اگر دندان نپزشک آنتی‌بیوتیک تجویز کرد، حتما آن‌ها را طبق دستور مصرف کنید.
چنانچه سابقه بیماری قلبی مادرزادی، جراحی قلب یا اندوکاردیت دارید، مراقب علائم و نشانه های اندوکاردیت باشید. توجه ویژه‌ای به تب مداوم و خستگی غیرقابل توجیه داشته باشید. در صورت داشتن هر یک از این علائم، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
همچنین بهتر است از موارد زیر خودداری کنید:
- پیرسینگ بدن
- خال کوبی
- تزریق وریدی دارو
- هر روشی که باعث ورود میکروب به خون شما شود
نتیجه‌گیری
اگر به اندوکاردیت عفونی یا هر نوع بیماری قلبی مادرزادی مبتلا هستید، راه‌های پیشگیری را رعایت کنید. همچنین با پزشک و دندانپزشک خود در ارتباط باشید تا با مصرف آنتی بیوتیک‌های پیشگیرانه، از گسترش آن جلوگیری کنید. پیشنهاد می‌کنیم جهت کسب مشاوره‌های بیشتر و دریافت نوبت آنلاین، با پزشکان درمانکده در ارتباط باشید.
[sibwp_form id=5]
