تیروئید هاشیموتو چیست؟
یکی از انواع کم‌کاری تیروئید که ناشی از حمله سیستم ایمنی بدن به این غده است، تیروئیدیت هاشیموتو نامیده می‌شود. می‌دانید که وظیفه این غده تولید و ترشح هورمون‌های تی3 و تی4 در خون است که با این عمل فرآیندهای متابولیک بدن، قلب، تنفس و اندام‌های دیگر را کنترل می‌کند. در این مطلب با ما همراه باشید تا با این نوع از کم‌کاری تیروئید و عوامل و عوارض آن کاملا آشنا شوید. (برای مشاهده لیست متخصصین غدد به صفحه مربوطه مراجعه کنید)
سیستم ایمنی و تیروئیدیت هاشیموتو
در ابتدا باید بدانید که بدن انسان دارای یک سیستم دفاعی منسجم و کارآمد است که با کمک گلبول‌های سفید خون، آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کند که به جنگ میکروب‌ها و ویروس‌های وارد شده به بدن می‌روند و آن ها را کاملا نابود می‌کنند؛ گاهی این سیستم با مشکل مواجه می‌شود و ممکن است به اشتباه به اندام‌های داخلی حمله کند که در این صورت مشکلاتی پیش خواهد آمد.
یکی از انواع این اختلال حمله سیستم ایمنی به غده تیروئید است که باعث می‌شود این اندام نتواند به اندازه کافی هورمون تولید کند، به این حالت بیماری هاشیموتو گفته می‌شود که طبق تحقیقات به عمل آمده شایع‌ترین عامل بروز کم‌کاری تیروئید است.
دلایل بروز تیروئید هاشیموتو
تا امروز هیچ علت قطعی برای ابتلا به این بیماری معرفی نشده است، بعضی از متخصصان عامل آن را نوعی ویروس یا باکتری‌ها می‌دانند؛ اما محققان با مطالعه آن دلایلی را برای زمینه‌سازی هاشیموتو معرفی کرده‌اند که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم:
هورمون‌های جنسی:
جالب است بدانید که این بیماری در زنان هفت برابر مردان شیوع دارد و شاید این نشانگر نقش هورمون‌های جنسی در بروز هاشیموتو است. زنان در بعضی موارد بعد از زایمان به این عارضه دچار می‌شوند که اغلب آن ها به صورت موقت است و خود به خود تا یک سال برطرف می‌شود اما در بیست درصد از موارد پایدار می‌ماند که نیاز به درمان دارد.
بیشتر بدانید: غده تیروئید چیست؟ یک آشنایی ساده با آن در کمتر از ۵ دقیقه
تشعشعات:
حتی قرار گرفتن در معرض اشعه‌های درمانی احتمال ابتلا به کم‌کاری تیروئید و هاشیموتو را افزایش می‌دهد. بررسی بیمارانی که برای سرطان خون با اشعه تحت درمان قرار گرفته‌اند، نشان می‌دهد که بسیاری از آن ها به اختلالات این غده دچار شده‌اند.
وراثت و ژنتیک:
متخصصان عوامل وراثتی را شایع‌ترین علت بیماری هاشیموتو می‌دانند، از آنجا که دلایل دقیقی برای بروز این اختلال کشف نشده است، قوی‌ترین احتمال آن ژنتیک است. بررسی بیماران مبتلا به کم‌کاری تیروئید نشان داده است که اغلب آنها سابقه بیماری‌های خودایمنی و تیروئید را در خانواده خود داشته‌اند.
علائم تیروئید هاشیموتو
علامت‌های این بیماری معمولا پنهان هستند و ممکن است تا چند سال تشخیص داده نشود، چرا که تیروئید هاشیموتو معمولا به آهستگی پیش‌روی می‌کند. بعد از آن به طور معمول خود را با ورم کردن این غده بروز می‌دهد که در صورت تشدید بلعیدن غذا و تنفس را با مشکل مواجه می‌کند. اما دیگر علائم این بیماری که رفته‌رفته با کاهش هورمون‌های تیروئید در خون شدید می‌شوند، عبارتند از:
- احساس سرمای شدید
- افسردگی، خستگی، بی‌حال بودن و ضعیف شدن حافظه
- کاهش ضربان قلب
- افزایش وزن ناگهانی (معمولا بین 3 تا 6 کیلوگرم)
- پوست رنگ‌پریده، خشک و تورّم صورت
- یبوست مزمن
- درد مفاصل، سفتی عضلات و ضعف عضلانی به خصوص در پایین‌تنه
- نازک و شکننده شدن و ریزش موها
- مشکلات باروری و بهم ریختن دوره‌های قاعدگی در زنان
- صدای خشن و گرفته
- بالا رفتن کلسترول در خون
عوارض تیروئید هاشیموتو
هر اختلالی در بدن انسان در صورتیکه درمان نشود باعث بروز پیامدهایی می‌شود که گاهی جبران‌ناپذیر هستند؛ بیماری تیروئید هاشیموتو نیز از این قاعده جدا نیست و در ادامه به عواقب ادامه پیدا کردن آن خواهیم پرداخت:
عوارض قلبی:
همان‌طور که پیش از این اشاره شد، هاشیموتو با ضعیف کردن فعالیت قلب، باعث افزایش کلسترول در خون می‌شود و علاوه بر تضعیف ماهیچه‌های قلبی، گاهی موجب بزرگ شدن آن می‌شود.
نواقص مادرزادی:
اگر مادر در بارداری به هاشیموتوی درمان‌نشده مبتلا باشد، ممکن است نوزاد با عقب‌افتادگی ذهنی یا نواقص جسمی متولد شود و حتی این کودکان می‌توانند لب‌شکری شوند. به همین خاطر آزمایش تیروئید پیش از حاملگی لازم است.
عوارض روانی:
نخستین عارضه این بیماری افسردگی است و کم‌کم تشدید خواهد شد. این نوع از کم‌کاری تیروئید می‌تواند میل جنسی را در فرد کاهش دهد و فرآیندهای ذهنی مانند یادگیری را کند خواهد کرد.
بیماری گواتر:
یکی از عوارض ظاهری که بیماری هاشیموتو می‌تواند ایجاد کند تورم غدة تیروئید است که می تواند خفیف یا بسیار شدید باشد؛ به این بیماری گواتر گفته می‌شود که معمولا بلعیدن غذا و تنفس را دشوار می‌کند.
