زرد شدن زبان عموما مشکلی موقتی و بی‌ضرر است. در اغلب موارد زبان زرد نشانه اولیه یک اختلال شناخته شده با نام زبان مودار سیاه است. زبان زرد به ندرت نشانه‌ای از یرقان است، بیماری که نشان دهنده وجود مشکلی در کبد یا کیسه صفرا است و با زردی پوست و چشم همراه است.
خود مراقبتی معمولا همه آن چیزی است که در درمان زرد شدن زبان موثر می‌باشد مگر اینکه این تغییر رنگ مربط به بیماری دیگری باشد.
علت زرد شدن زبان
زبان زرد معمولا در اثر تجمع بی‌ضرر سلول‌های مرده پوست در نقاط برجسته کوچک (پاپیلا) بر روی سطح زبان است.
در اکثر مواقع زرد شدن زبان زمانی پیش می آید که پاپیلای زبان بزرگ می‌شود و باکتری های موجود در دهان رنگدانه‌های رنگی تولید می‌کنند.
همچنین پاپیلای بلندتر از نرمال می‌تواند به سادگی سلول‌هایی که جدا شده‌اند را حبس کرده که این سلول ها توسط دخانیات، غذاها و یا دیگر موارد رنگی می‌شوند. تنفس از دهان و یا خشکی دهان نیز ممکن است به زرد شدن زبان مرتبط باشد.
ده علت عمده زرد شدن زبان می تواند شامل موارد زیر باشد:
1- زبان سیاه و مودار
این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که برجستگی‌های کوچک روی نوک و دو طرف زبان بزرگ‌تر شوند. باکتری‌ها، آلودگی‌ها و مواد غذایی روی این برآمدگی‌ها تجمع کرده و رنگ آن‌ها را علاوه بر سیاه، به زرد یا رنگ‌های دیگر تغییر می‌دهند.
برای درمان این علت بایستی علاوه بر این که حداقل ۲ بار در روز و مخصوصا بعد از صرف هر وعده غذایی مسواک می زنید، روزی چند نوبت دهان خود را با آب بشویید. در صورتیکه سیگار می کشید توجه داشته باشید که ترک سیگار، تاثیر مستقیمی روی این علت خواهد داشت.
2- زبان جغرافیایی
این شرایط زمانی اتفاق می‌افتد که لکه‌های صاف و هموار در جای جای زبان ظاهر شود. پزشکان هنوز علت این عارضه را کشف نکرده‌اند؛ اما می‌بینیم که بعضی اوقات در افراد خانواده اتفاق می‌افتد. این لکه‌ها اغلب قرمز و گاهی زرد رنگ هستند.
درمان زبان جغرافیایی حتما بایستی زیر نظر پزشک انجام شود؛ چرا که بایستی از مسکن‌های قوی استفاده کنید یا درون دهان را با یک شوینده‌ی بی‌حس کننده بشویید. ممکن است پزشک پماد یا شوینده‌ی حاوی کورتیکواستروئید تجویز نماید.
3- دارو‌های حاوی بیسموث (Bismuth)
قرص بیسموت و سایر دارو‌های حاوی بیسموت می‌توانند رنگ زبان فرد را از زرد تا سیاه تغییر دهند.
یسموت ساب سیترات و ساب سالیسیلات برای درمان زخم معده و روده و نیز در اسهال مسافرتی استفاده می‌شوند.
درصورتیکه از این داروها استفاده می کنید حتما با پزشک خود این مشکل را مطرح کنید تا در صورت امکان داروی دیگری برای شما تجویز نمایند.
[sibwp_form id=1]
4- عفونت ادراری
یکی از علائم اولیه هشداردهنده عفونت دستگاه ادراری، ظهور یک لایه ضخیم زردرنگ به خصوص در پشت زبان است. اگر این پوشش در نواحی جلوی زبان ظاهر شود، نشانه عفونت دستگاه تنفسی فوقانی است. حتما به لیست پزشک داخلی برای نوبت دهی مراجعه کنید تا در صورت نیاز شما را به ارولوژیست یا متخصص ریه ارجاع دهد.
5- خشکی دهان یا تنفس از راه دهان
خشکی دهان نتیجه‌ی کمبود بزاق است. بزاق باکتری‌ها را از دهان می‌زداید و بدین ترتیب از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری می‌کند.
عوارض جانبی داروها، بیماری‌هایی مانند سندرم شوگرن و دیابت و همچنین پرتودرمانی و شیمی درمانی همگی می‌توانند باعث خشک شدن دهان شوند. تنفس از راه دهان در خواب به خشکی دهان کمک می‌کند.
6- بهداشت ضعیف دهان
اگر دندان‌های خود را به طور مکرر و مرتب مسواک نزنید، سلول‌های پوستی و باکتری‌ها بر روی برجستگی‌های زبان تجمع کرده و رنگ‌دانه‌هایی آزاد می‌کنند که رنگ زبان را زرد می‌کند. غذا، دخانیات و سایر مواد نیز روی زبان به دام می‌افتند و رنگ زبان را تغییر می‌دهند.
روزی ۲ بار دندان‌های خود را با خمیردندان فلوراید و یک مسواک نرم بشویید.
حداقل یک‌بار در روز به شیوه صحیح نخ دندان بکشید.
هر روز از دهان‌شویه حاوی فلوراید استفاده کنید.
برای معاینه و پاک‌سازی دندان‌ها، هر شش ماه یک بار به دندان‌پزشک مراجعه کنید.
مصرف شیرینی‌ها، به خصوص شیرینی‌های چسبنده مانند تافی و آدامس را محدود کنید.
توجه داشته باشید که استفاده از دهان‌شویه‌ای که حاوی پراکسید، عنبر سائل یا منتول است، می‌تواند رنگ زبان را تغییر دهد.
7- سیگار کشیدن و دود دخانیات
از پزشک خود در مورد چگونگی ترک سیگار مشاوره بخواهید.
از یک محصول جایگزین نیکوتین مانند پچ پوستی، لوزه، لثه یا اسپری بینی را امتحان کنید. این محصولات میل به سیگار را در فرد کاهش می‌دهند.
ممکن است پزشک صلاح ببیند برای تسکین علائم ترک نیکوتین دارو‌های وارنیکلین یا بوپروپیون را تجویز کند.
مشاوره‌های تلفنی، گروه‌های حمایتی و جلسات مشاوره، قدرت ایستادگی در برابر مشکلات ناشی از ترک را درون فرد ایجاد می‌کنند.
زرد شدن زبان و مراجعه به پزشک
در مورد زرد شدن زبان معمولا درمان پزشکی خاصی لازم نیست. اگر تغییر رنگ زبان برای شما ناراحت کننده است، سعی کنید زبان خود را یک بار در روز به آرامی با محلولی حاوی 1 قسمت هیدروژن پراکسید و 5 قسمت آب مسواک بزنید. بعد از انجام این عمل دهان خود را چندین بار با آب بشویید.
ترک سیگار و افزایش فیبر در رژیم غذایی نیز ممکن است باعث کاهش باکتری‌های موجود در دهان که بوجود آورنده زبان زرد هستند شود. اگر موارد زیر را مشاهده کردید حتما به لیست متخصص عفونی برای نوبت دهی مراجعه کنید.
- اگر با رعایت مواردی که گفته شد، همچنان رنگ زبان زرد است، پوست یا سفیده چشم نیز به رنگ زرد درآمده است، این مشکل می تواند نشان دهنده زردی باشد.
