خشکی چشم یک بیماری شایع است که به دلیل ناکافی بودن اشک ایجاد میشود. این مشکل در بعضی از موقعیت‌های خاص شایع‌تر است، برای مثال هنگام پرواز با هواپیما، در حین دوچرخه‌سواری یا بعد از نگاه کردن طولانی به صفحه کامپیوتر. خوشبختانه، راه‌های زیادی برای رفع خشکی چشم وجود دارد. اگر می‌خواهید بدانید که علت خشکی چشم چیست و چگونه می‌توانید این عارضه آزاردهنده را برطرف کنید، مقاله امروز مجله درمانکده را تا انتها بخوانید.
فهرست محتوا
علائم خشکی چشم
علائم معمولا هر ۲ چشم را تحت تاثیر قرار می‌دهند و شامل موارد زیر هستند:
- سوزش، خارش و قرمزی چشم
- وجود مقدار زیادی مخاط در اطراف چشم
- حساسیت به نور
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
- مشکل در استفاده از لنزهای تماسی
- مشکل برای رانندگی کردن در شب
- آبریزش چشم‌ها (به این دلیل که بدن به خشک بودن چشم‌ها واکنش نشان می‌دهد)
- تاری دید یا خستگی چشم
عوارض خشکی چشم
افراد مبتلا به این مشکل ممکن است عوارض زیر را تجربه کنند:
- عفونت چشم: اشک از چشم‌ها در برابر عفونت محافظت می‌کند. بنابراین، کمبود آن با افزایش خطر عفونت مرتبط است.
- آسیب‌دیدگی سطح چشم: اگر خشکی چشم درمان نشود، به التهاب چشم و مشکلات بینایی منجر میشود.
- کیفیت پایین زندگی: خشک بودن سطح چشم انجام کارهای روزمره را دشوار می‌کند.
بیشتر بدانیم: چشم درد نشانه چیست؟
علت خشکی چشم
به طور کلی، بروز این مشکل از سه عامل زیر ناشی میشود:
۱. کاهش تولید اشک
عواملی که می‌توانند تولید اشک را کاهش دهند عبارت‌اند از:
- افزاش سن
- بعضی از بیماری‌ها شامل دیابت، روماتیسم مفصلی، لوپوس، اختلالات تیروئید و کمبود ویتامین A
- بعضی از داروها مثل آنتی‌هیستامین‌ها، ضد افسردگی‌ها، داروهای کاهش‌دهنده فشار خون، داروهای آکنه و داروهای بیماری پارکینسون
- جراحی چشم با لیزر و استفاده از لنزهای تماسی
۲. افزایش تبخیر اشک
عوامل زیر از طریق تبخیر اشک باعث خشک شدن چشم‌ها می‌شوند:
- باد، دود یا هوای خشک
- پلک زدن کم که غالبا در زمان تمرکز کردن رخ می‌دهد
- مشکلات پلک، برای مثال برگشت پلک به بیرون (اکتروپیون) یا به داخل (انتروپیون)
- آلرژی چشمی
- وجود مواد نگهدارنده در قطرههای چشمی
بیشتر بدانیم: ناخنک چشم چگونه درمان میشود؟
۳. برهم خوردن تعادل در ترکیبات اشک
اشک از چربی، آب و مخاط تشکیل شده است. هر گونه مشکل در یکی از این ترکیبات می‌تواند به بروز این مشکل منجر شود.
عوامل خطر خشکی چشم
عوامل زیر احتمال خشکی چشم را افزایش می‌دهند:
- سن بالای ۵۰ سال
- زن بودن
- دریافت ناکافی ویتامین A و اسید چرب امگا ۳ از طریق رژیم غذایی (ویتامین A در جگر، هویج، و بروکلی وجود دارد و امگا ۳ در ماهی، گردو و روغن‌های گیاهی یافت میشود.)
- استفاده از لنزهای تماسی
بیشتر بدانیم: برای حساسیت چشم چی خوبه
تشخیص علت خشک بودن چشم
پزشک با روش‌های زیر علت خشک بودن چشم‌ها را تشخیص می‌دهد:
- معاینه چشم‌ها و بررسی سابقه پزشکی شما
- تست شیرمر یا سنجش حجم اشک (پزشک نوار کاغذی مخصوص را در زیر پلک پایینی شما قرار می‌دهد و بعد از پنج دقیقه، مقدار نوار خیس‌شده توسط اشک را اندازه می‌گیرد.)
- تعیین کیفیت اشک (در این روش، از رنگ‌های مخصوص برای بررسی تبخیر شدن اشک استفاده میشود.)
- تست اسمولاریته اشک (اندازه‌گیری آب و ذرات موجود در اشک)
درمان خشکی چشم
برای بسیاری از افراد، استفاده مرتب از قطرههای چشمی بدون نسخه (اشک مصنوعی) کافی است. در سایر موارد، پزشک ممکن است راه‌کارهای زیر را توصیه کند:
۱. درمان علت زمینه‌ای
برای مثال، اگر یک داروی خاص در بروز این مشکل نقش داشته باشد، پزشک ممکن است آن را با داروی دیگری جایگزین کند. همچنین اگر مشکل پلک باعث خشکی چشم شده باشد، پزشک می‌تواند آن را با جراحی برطرف کند.
بیشتر بدانیم: علت ورم چشم چیست؟
۲. دارو درمانی
داروهایی که برای درمان خشکی چشم تجویز می‌شوند عبارت‌اند از:
- دارو برای کاهش التهاب پلک: وجود التهاب در لبه پلک می‌تواند از ترشح چربی به داخل اشک جلوگیری کند. گاهی‌اوقات، پزشک از آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا موضعی برای رفع التهاب کمک می‌گیرد.
- قطره چشم برای کنترل التهاب قرنیه: قطره‌هایی که حاوی کورتیکواستروئید یا داروی سرکوب‌کننده ایمنی سیکلوسپورین هستند می‌توانند التهاب را در سطح چشم برطرف کنند. به دلیل عوارضی که کورتیکواستروئیدها دارند، نباید از آن‌ها برای مدت طولانی استفاده کنید.
- افزودنی‌های چشمی که مانند اشک مصنوعی عمل می‌کنند: اگر اشک مصنوعی در درمان این مشکل متوسط یا شدید موثر نباشد، باید یک بار در روز هیدروکسی‌پروپیل سلولز را بین پلک پایینی و چشم خود قرار دهید. این دانه ریز به آرامی حل میشود و ماده‌ای ترشح می‌کند که باعث روان شدن چشم میشود.
- داروهای محرک اشک: داروهایی به نام کولینرژیک وجود دارند که به افزایش تولید اشک کمک می‌کنند. این داروها به صورت قرص، ژل یا قطره در دسترس هستند. از عوارض جانبی آن‌ها می‌توان به تعریق اشاره کرد.
- قطرههای چشمی که از خون خود شما ساخته می‌شوند: این قطره‌ها می‌توانند خشکی شدید چشم را برطرف کنند. برای ساخت این قطره‌ها، گلبول‌های قرمز از خون جدا می‌شوند و باقیمانده خون با محلول نمک مخلوط میشود.
- استفاده از اسپری بینی برای تولید اشک: سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از اسپری وارنیکلین را برای افزایش تولید اشک تایید کرده است.
۳. سایر راه‌کارهای درمانی
سایر اقداماتی که ممکن است برای درمان خشکی چشم توصیه شوند، شامل موارد زیر هستند:
- بستن مجرای اشک برای اینکه اشک کمتری از دست بدهید
- استفاده از لنزهای تماسی خاص
- باز کردن غدد چربی (برای مثال، با استفاده از کمپرس گرم)
- استفاده از نور درمانی و ماساژ پلک
۴. درمان خشکی چشم در خانه
شما ممکن است بتوانید این مشکل را به کمک قطرههای چشمی بدون نسخه یا سایر محصولاتی که به روان شدن چشم کمک می‌کنند، کنترل کنید. اشک مصنوعی یکی از این محصولات است که می‌توانید از آن استفاده کنید.
به یاد داشته باشید که بعضی از قطرههای چشمی حاوی مواد نگهدارنده هستند. استفاده از این محصولات را باید به حداکثر چهار بار در روز محدود کنید. از قطره‌هایی که قرمزی را کاهش می‌دهند برای درمان خشکی چشم استفاده نکنید. چون در طولانی‌مدت باعث تحریک چشم می‌شوند.
بیشتر بدانیم: گل مژه چیست؟
راه‌های پیشگیری از خشک شدن چشم
رعایت نکات زیر به حفظ رطوبت چشم کمک می‌کند:
- پلک زدن منظم هنگام مطالعه یا خیره شدن به صفحه کامپیوتر
- استفاده از عینک آفتابی در خارج از منزل
- استفاده از دستگاه رطوبت‌ساز برای افزایش رطوبت داخل ساختمان
- نوشیدن آب فراوان برای جلوگیری از کم‌آبی بدن
- قرار دادن صفحه نمایش کامپیوتر در زیر سطح چشم (اگر کامپیوتر بالاتر از سطح چشم باشد، چشم‌های خود را برای دیدن آن بیشتر باز می‌کنید.)
- ترک سیگار یا دوری از دود سیگار دیگران
- استفاده منظم از اشک مصنوعی (کسانی که به این مشکل مزمن مبتلا هستند)
کلام پایانی
خشکی چشم آزاردهنده است و روی توانایی شما برای کار، معاشرت و لذت بردن از زندگی تاثیر می‌گذارد. به همین دلیل، باید برای درمان آن از پزشک کمک بگیرید. اگر درباره این موضوع سوال یا ابهامی دارید، می‌توانید آن را با پزشکان سایت درمانکده در میان بگذارید. درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده است که از بهترین چشم پزشکان برای ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین وقت بگیرید.
بیشتر بدانیم: عمل لیزیک چشم چگونه انجام میشود؟
سوالات متداول
علائم این مشکل عبارت‌اند از: قرمزی و سوزش چشم، حساسیت چشم به نور، تاری دید، مشکل در باز نگه داشتن چشم و به هم چسبیده بودن پلک‌ها هنگام بیدار شدن از خواب.
بله. خشکی چشم درمان‌نشده به عفونت منجر میشود و کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد.
اگر این مشکل خفیف باشد، احتمالا با اشک مصنوعی برطرف میشود. در موارد شدید، باید به چشم پزشک مراجعه کنید.
گاهی‌اوقات، کمبود ویتامین A و امگا ۳ باعث خشک شدن چشم‌ها میشود. بنابراین، توصیه میشود غذاهای غنی از ویتامین A ( مثل جگر، هویج و بروکلی) و غذاها حاوی امگا ۳ (مانند ماهی، گردو و روغن‌های گیاهی) را در رژیم غذایی خود بگنجانید. نوشیدن آب هم با جلوگیری از کم‌آبی بدن به تولید اشک در چشم‌ها کمک می‌کند.
بله. یک تکه پنبه را به گلاب آغشته کنید و در حالی که چشم‌های خود را بسته‌اید، آن را چند دقیقه روی پلک قرار دهید.
منابع: mayoclinic, medicalnewstoday
