قاعدگی یا پریود یک پدیده طبیعی است که طی آن دیواره رحم همراه با مقداری خون از بدن دفع می‌شود. قاعدگی هر ۲۱ تا ۳۵ روز یک‌بار اتفاق می‌افتد و هر بار به طور میانگین پنج روز طول می‌کشد. اگر قاعدگی شما برای مدت طولانی ادامه پیدا کند یا در بین دوره‌های پریود دچار خونریزی شوید، باید به متخصص زنان مراجعه کنید. چون این اتفاق نشان‌دهنده خونریزی غیر طبیعی رحم است. در بیشتر موارد، خونریزی شدید قاعدگی یا خونریزی رحم بعد از پریود خطرناک نیست، با این حال گاهی‌اوقات ممکن است نشانه سرطان یا سایر مشکلاتی باشد که روی باروری شما تاثیر منفی دارند. تا انتهای این مقاله از مجله درمانکده با ما همراه باشید تا با دلایل خونریزی رحم بانوان و راه‌های مقابله با این مشکل آشنا شوید.
فهرست محتوا
علائم و نشانه‌های خونریزی رحم چیست؟
علائم خونریزی غیر طبیعی رحم می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما اغلب شامل موارد زیر است:
- خونریزی شدید قاعدگی (منوراژی)
- خونریزی در زمان‌های غیر عادی (برای مثال، خونریزی رحم بعد از رابطه جنسی یا خونریزی بین دوره‌های قاعدگی)
- قاعدگی طولانی که بیش از هفت روز طول بکشد
- خونریزی رحم بعد از یائسگی
- نامنظم بودن چرخه‌های قاعدگی (فاصله بین ۲ پریود بیش از حد کوتاه یا طولانی است)
سایر علائمی که ممکن است تجربه کنید عبارت‌اند از:
- رشد موهای زائد
- گرگرفتگی
- نوسانات خلقی
- خشکی واژن
- خستگی (به دلیل کم‌خونی)
چه زمانی باید به متخصص زنان مراجعه کرد؟
اگر خونریزی رحم با درد شدید همراه بود، در مورد علت آن با پزشک صحبت کنید. همچنین در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر باید نزد پزشک بروید:
- دفع لخته‌های خونی بزرگ از واژن
- خونریزی شدید قاعدگی، به طوری که مجبور باشید هر ۲ ساعت یک‌بار پد بهداشتی خود را عوض کنید
- طولانی بودن دوره قاعدگی (خونریزی طبیعی رحم به طور میانگین پنج روز طول می‌کشد و معمولا از هفت روز بیشتر نیست)
- لکه‌بینی یا خونریزی بین ۲ قاعدگی
- علائم کم‌خونی مانند خستگی، ضعف یا تنگی نفس
بیشتر بخوانید:آناتومی رحم، چگونگی عملکرد و بیماری‌های رحم
خونریزی رحم نشانه چیست؟
خونریزی غیر طبیعی رحم مشکلی است که معمولا در سنین باروری و در زنان غیر باردار اتفاق می‌افتد. البته ممکن است زنان باردار یا زنان یائسه هم به آن دچار شوند. اگر خونریزی رحم در سالمندان اتفاق بیفتد، فرد باید حتما به متخصص زنان مراجعه کند. چون خونریزی بعد از یائسگی هرگز طبیعی نیست. این توصیه در مورد زنان باردار هم صادق است. در دوران بارداری بعضی از علل خونریزی بی‌خطر هستند، اما تعدادی از آن‌ها به مراقبت پزشکی نیاز دارند. این موضوع به خصوص زمانی اهمیت پیدا می‌کند که خونریزی در اواخر بارداری رخ دهد.
خونریزی رحم می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد، از جمله:
۱. برهم خوردن تعادل هورمون‌ها
- عدم تخمک‌گذاری
- بیماری تیروئید
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
اضافه وزن یا چاقی ممکن است روی تعادل هورمون‌ها تاثیر بگذارد و باعث خونریزی غیر طبیعی شود. کاهش وزن شدید هم می‌تواند یکی از دلایل بروز این مشکل باشد.
بیشتر بخوانید:کلاهک دهانه رحم چطور از بارداری جلوگیری می‌کند؟
۲. وجود ناهنجاری‌های ساختاری در رحم
- پولیپ
- فیروئید
- آدنومیوز
۳. ایجاد تغییرات پیش‌سرطانی و سرطانی در اندام‌های تناسلی
- سرطان رحم
- سرطان دهانه رحم
- سرطان واژن
- سرطان تخمدان
- هیپرپلازی آندومتر (رشد بیش از حد پوشش داخلی رحم)
۴. ابتلا به عفونت
- تریکومونیازیس (بیماری مقاربتی که توسط یک نوع انگل رخ می‌دهد)
- سرویسیت (التهاب دهانه رحم)
- کلامیدیا (یک نوع بیماری مقاربتی باکتریایی است)
- سوزاک (بیماری مقاربتی که توسط باکتری ایجاد می‌شود)
- اندومتریت (التهاب پوشش داخلی رحم)
- واژینیت (التهاب واژن)
بیشتر بخوانید:علل به وجود آمدن زخم دهانه رحم
۵. ابتلا به سایر بیماری‌ها
- بیماری فون ویلبراند (یک نوع اختلال خونریزی‌دهنده ژنتیکی)
- بیماری کبدی
- بیماری کلیوی
- بیماری التهابی لگن (PID)
- لوسمی یا اختلالات پلاکتی
۶. مصرف بعضی از داروها
- آسپرین و سایر داروهای رقیق‌کننده خون
- درمان جایگزینی هورمونی
- تاموکسیفن (داروی سرطان سینه)
- داروهای ضد بارداری خوراکی و تزریقی و دستگاه‌های داخل رحمی (IUD)
۷. باقی ماندن اجسام خارجی و تروما
گاهی‌اوقات خونریزی رحم بر اثر ضربه اتفاق می‌افتد. همچنین فراموش کردن IUD و برنداشتن آن در زمان مقرر هم می‌تواند به عفونت یا خونریزی غیر طبیعی منجر شود.
چگونه پزشک علت خونریزی رحم طولانی یا غیر طبیعی را تشخیص می‌دهد؟
وقتی به دلیل خونریزی رحم به متخصص زنان مراجعه می‌کنید، پزشک احتمالا سوالات زیر را از شما می‌پرسد:
- چه چیزی باعث خونریزی می‌شود؟
- چه علائم دیگری را تجربه می‌کنید؟
- آیا باردار هستید یا خیر؟
بیشتر بخوانید:درمان فیبروم رحمی چگونه انجام می‌گیرد؟
سپس معاینه بدنی انجام می‌دهد که معمولا شامل موارد زیر است:
- معاینه لگن
- معاینه دهانه رحم
- پاپ اسمیر (تست پاپ)
چه تست‌هایی برای تشخیص این عارضه وجود دارد؟
متخصص زنان ممکن است یک یا چند مورد از روش‌های زیر را برای کشف علت خونریزی شدید در زنان توصیه کند:
- تست بارداری: خونریزی خفیف در مراحل اولیه بارداری شایع است، اما سقط جنین معمولا باعث خونریزی شدید می‌شود. ذکر این نکته ضروری است که تا ۳۵ روز پس از سقط جنین ممکن است تست بارداری مثبت باشد.
- آزمایش خون: از این تست برای بررسی نحوه لخته شدن خون و شمارش تعداد سلول‌های خونی استفاده می‌شود.
- آزمایش تیروئید: اختلال عملکرد تیروئید ممکن است نشانه وجود مشکل در عملکرد تخمدان‌ها باشد و به خونریزی منجر شود.
- بررسی سطح هورمون‌ها: برهم خوردن تعادل هورمون‌ها ممکن است علامت یک بیماری زمینه‌ای باشد و باعث خونریزی غیر طبیعی رحم شود.
- معاینه هیستروسکوپی پوشش داخلی رحم: این تست به تشخیص فیبروئید، پولیپ یا سرطان کمک می‌کند.
- سونوگرافی لگن: سونوگرافی به پزشک اجازه می‌دهد که اندام‌های تناسلی را از نظر وجود هر گونه توده غیر طبیعی بررسی کند.
- بیوپسی از رحم: پزشک از پوشش داخلی رحم نمونه‌برداری می‌کند و آن را به آزمایشگاه می‌فرستد تا از نظر وجود سلول‌های سرطانی یا پیش‌سرطانی بررسی شود.
بیشتر بخوانید:بایدها و نبایدهای فیبروم های رحمی
بهترین درمان برای خونریزی رحم چیست؟
روش درمان خونریزی رحم به علت بروز آن بستگی دارد و معمولا شامل دارودرمانی و جراحی است.
۱. دارودرمانی
داروهای مورد استفاده برای درمان خونریزی غیر طبیعی رحم عبارت‌اند از:
- قرص‌های ضد بارداری
- پروژستین
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن
- آگونیست‌های هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) که با جلوگیری از تخمک‌گذاری میتوانند خونریزی را به طور موقت متوقف کنند یا کاهش دهند.
- الاگولیکس که قاعدگی‌های شدید مرتبط با فیبروئید را کنترل می‌کند
۲. جراحی
در حال حاضر چند جراحی مختلف برای درمان خونریزی رحم وجود دارد، از جمله:
- هیستروسکوپی: روشی است که در آن پزشک ساختارهای غیر عادی رحم از جمله فیبروئیدها و پولیپ‌ها را برمی‌د‌ارد.
- آمبولیزاسیون شریان رحمی: خون‌رسانی به فیبروئیدها را متوقف می‌کند و باعث کوچک شدن آن‌ها می‌شود.
- میومکتومی: در این روش، فیبروئیدها حذف می‌شوند؛ در حالی که رحم دست‌نخورده باقی می‌ماند و توانایی شما برای باردار شدن حفظ می‌شود.
- ابلیشن آندومتر: پوشش داخلی رحم با استفاده از لیزر، گرما، الکتریسیته، امواج مایکروویو یا انجماد از بین می‌رود. این روش درمانی برای کسانی که می‌خواهند باردار شوند، مناسب نیست.
- هیسترکتومی: هیسترکتومی یا خارج کردن رحم از بدن اغلب برای درمان سرطان استفاده می‌شود. در مراحل پیشرفته سرطان ممکن است به پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی هم نیاز باشد.
بیشتر بخوانید:خونریزی در دوران بارداری چه دلایلی دارد؟
آیا می‌توان از خونریزی رحم جلوگیری کرد؟
بسیاری از علل خونریزی رحم غیر قابل پیشگیری هستند، اما شما می‌توانید خطر ابتلا به بعضی از مشکلات زمینه‌ای مرتبط با آن را کاهش دهید. به عنوان مثال:
- حفظ وزن در محدوده سالم نقش مهمی در متعادل نگه داشتن هورمون‌ها دارد.
- اجتناب از رژیم‌های غذایی مملو از چربی حیوانی می‌تواند خطر ابتلا به بعضی از سرطان‌ها را کاهش دهد.
- داشتن رابطه جنسی ایمن می‌تواند از ابتلا به بعضی از عفونت‌های مقاربتی که باعث خونریزی غیر طبیعی رحم می‌شوند، پیشگیری کند.
کلام پایانی
شما بهترین قاضی برای تشخیص علائم غیر طبیعی خود هستید، چون می‌دانید که خونریزی قاعدگی‌تان به طور معمول چقدر طول می‌کشد یا شدت آن چقدر است. اگر در دوران پریود با خونریزی شدید یا طولانی مواجه شدید یا در بین دوره‌های قاعدگی لکه‌بینی داشتید، موضوع را نادیده نگیرید و در اسرع وقت به متخصص زنان مراجعه کنید. خوشبختانه، این روزها گزینه‌های غیر تهاجمی زیادی در دسترس است که میتوانند به رفع مشکل شما کمک کنند.
برای مشورت با پزشک می‌توانید از طریق وب‌سایت درمانکده اقدام کنید. در درمانکده علاوه بر سیستم نوبت‌دهی حضوری، امکان اخذ نوبت جهت مشاوره آنلاین دکتر زنان فراهم شده است.
سوالات متداول
این سوال که علت خونریزی رحم چیست، از سوی بسیاری از زنان مطرح می‌شود. در پاسخ باید گفت که این مشکل می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که رایج‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از: بر هم خوردن تعادل هورمون‌ها، وجود ناهنجاری‌های ساختاری در رحم، مصرفی بعضی از داروها، ابتلا به بعضی از بیماری‌ها از جمله بیماری کبدی یا کلیوی، تروما و سرطان. گاهی‌اوقات هم خونریزی رحم به دلیل عفونت یا بیماری‌های مقاربتی ایجاد می‌شود.
عدم تعادل هورمونی، ابتلا به پولیپ یا فیبروئید، مصرف بعضی از داروها مثل داروهای رقیق‌کننده خون، ابتلا به بیماری کبدی، مشکلات کلیوی، لوسمی یا سرطان و تروما از دلایل رایج خونریزی غیر طبیعی رحم هستند.
بله. استرس باعث مختل شدن هورمون‌های جنسی می‌شود و چرخه قاعدگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
همه کسانی که با این مشکل مواجه می‌شوند علائم خود را گزارش نمی‌کنند. گفته می‌شود که ۱۰ تا ۳۵ درصد زنان در سراسر جهان از خونریزی رحم رنج می‌برند، اما این آمار ممکن است بیشتر باشد. خونریزی غیر طبیعی در طول منارک (زمانی که قاعدگی برای اولین بار شروع می‌شود) و دوران پیش‌یائسگی (سال‌های منتهی به یائسگی) شایع‌تر است.
منابع: my.clevelandclinic, medlineplus
