آسیت چیست؟ علائم و درمان آب آوردگی شکم را بشناسید

در انتظار بازبینی توسط تیم پزشکی درمانکده

آسیت (ascites) به معنی آب آوردگی شکم یا تجمع مایع در ناحیه شکم است. این مشکل معمولا زمانی رخ می‌دهد که کبد به درستی کار نمی‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که آسیت شکمی شایع‌ترین عارضه سیروز (اسکار کبد) است و حدود 60 درصد افراد مبتلا به سیروز را در عرض 10 سال پس از تشخیص بیماری تحت تاثیر قرار می‌دهد. تا انتهای مقاله امروز مجله درمانکده با ما همراه باشید تا درباره آب آوردگی شکم، علائم، دلایل و نحوه درمان آن اطلاعات بیشتری کسب کنید.

علائم آسیت

علائم آب آوردگی شکم می‌تواند در عرض چند هفته یا حتی چند روز ایجاد شود. این علائم عبارتند از:

  • درد شکم
  • نفخ
  • یبوست
  • سوء هاضمه
  • از دست دادن اشتها
  • تکرر ادرار
  • احساس تنگی نفس
  • خستگی
  • کمر درد
  • تورم در پاها
  • افزایش وزن
  • احساس پری بعد از خوردن مقدار کمی غذا

در صورت لزوم می توانید با دکتر گوارش آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به فوق تخصص گوارش مراجعه کنید.

بیشتر بدانید: قرص لوپرامید چیست؟

اینفوگرافی درباره علائم آسیت
آب آوردگی شکم به مشکلات گوارشی، تنگی نفس، خستگی، کمر درد و افزایش وزن منجر می‌شود.

بیشتر بدانید: دل درد در کودکان نشانه چیست؟

اگر آب آوردگی شکم با پریتونیت (التهاب صفاق) باکتریایی همراه باشد، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

  • تب
  • حساس بودن شکم به لمس
  • گیجی

عوارض آب آوردگی شکم

عوارض مرتبط با آب آوردگی شکم شامل موارد زیر است:

  • درد شکم
  • پلورال افیوژن (آب آوردن ریه) که می‌تواند به مشکلات تنفسی منجر شود
  • فتق، مانند فتق در ناحیه کشاله ران
  • عفونت‌های باکتریایی، مانند پریتونیت باکتریایی خودبه‌خودی (SBP)
  • سندرم کبدی کلیوی (یک نوع نادر از نارسایی پیش‌رونده کلیه)

بیشتر بدانید: درمان دل درد چیست؟

زمان مراجعه به پزشک

بسته به علت تجمع مایع، علائم آب آوردگی شکم می‌تواند به تدریج یا به طور ناگهانی ظاهر شود. این علائم همیشه نشان‌دهنده یک مشکل اورژانسی نیستند، اما در صورت مشاهده موارد زیر باید حتما با پزشک صحبت کنید:

  • تورم
  • افزایش وزن ناگهانی
  • مشکل در تنفس هنگام دراز کشیدن
  • کاهش اشتها
  • درد شکم
  • نفخ
  • حالت تهوع و استفراغ
  • سوزش سر دل

به یاد داشته باشید که بیماری‌های دیگری هم وجود دارند که می‌توانند علائم آسیت را ایجاد کنند.

بیشتر بدانید: ایلئوس چیست؟

علت آسیت

سیروز شایع‌ترین دلیل آب آوردگی شکم است. آسیت در سیروز کبدی زمانی ایجاد می‌شود که فشار خون در ورید پورتال یا ورید باب (رگی که خون را از اندام‌های گوارشی به کبد می‌رساند) بیش از حد بالا می‌رود. با افزایش فشار، عملکرد کلیه بدتر شده و مایع در شکم جمع می‌شود. همان‌طور که کبد برای کنترل این مایع تلاش می‌کند، مایع به زور وارد حفره شکمی می‌شود و آسیت را به وجود می‌آورد.

بعضی از سرطان‌ها هم می‌توانند در آب آوردگی شکم نقش داشته باشند. در سرطان صفاق، سلول‌های تومور در صفاق (پوشش داخلی شکم که اندام‌های شکمی را می‌پوشاند) یک مایع حاوی پروتئین تولید می‌کنند که می‌تواند به آسیت تبدیل شود.

از سایر علل احتمالی بروز آسیت در شکم و لگن می‌توان به نارسایی قلبی، نارسایی کلیوی، عفونت، پانکراتیت (التهاب لوزالمعده) و ترومبوز ورید پورتال اشاره کرد.

بیشتر بدانید: سیگموئیدوسکوپی چیست؟

2 کبد که یکی سالم و دیگری به سیروز مبتلا است
در بیشتر بیماران، سیروز کبدی علت آب آوردگی شکم است.

عوامل خطر آب آوردگی شکم

آسیب کبدی یا سیروز، مهم‌ترین عامل خطر آسیت است و تقریبا 80 درصد موارد ابتلا به آن را تشکیل می‌دهد. عوامل خطر دیگری هم وجود دارند که عبارتند از:

  • نارسایی قلبی (حدود 3 درصد)
  • سل (2 درصد)
  • دیالیز (1 درصد)
  • بیماری پانکراس، مانند پانکراتیت مزمن (1 درصد)
  • سایر موارد مثل چاقی، کلسترول بالا، دیابت نوع 2، بیماری کلیوی، سوء تغذیه شدید و سرطان لوزالمعده، کبد یا آندومتر رحم (2 درصد)

بعضی از افراد به آسیت هموراژیک مبتلا هستند، یعنی خون در مایع شکم وجود دارد. این مشکل به دلیل سرطان کبد یا وجود خون در مایع لنفاوی رخ می‌دهد.

بیشتر بخوانید: درد سمت راست شکم

عوامل خطر سیروز

در موارد زیر خطر ابتلا به سیروز و در نتیجه احتمال آب آوردگی شکم بیشتر می‌شود:

  • ابتلا به هپاتیت B مزمن
  • ابتلا به هپاتیت C مزمن
  • سابقه زیاده‌روی در مصرف الکل
  • ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی
  • هپاتیت خودایمنی
  • کلانژیت صفراوی اولیه، کلانژیت اسکلروزان اولیه یا هر بیماری دیگری که مجاری صفراوی را مسدود می‌کند
  • بیماری‌های کبدی ارثی، مانند بیماری ویلسون یا هموکروماتوز
  • استفاده طولانی‌مدت از بعضی از داروها، مانند استروئیدهای آنابولیک و متوترکسات
  • نارسایی مزمن قلب همراه با احتقان کبد

تشخیص آسیت

تشخیص این عارضه به مقدار مایع موجود در شکم بستگی دارد. پزشک اغلب می‌تواند آب آوردگی شکم را از طریق معاینه بدنی تشخیص دهد. سپس ممکن است با استفاده از سونوگرافی یا سی‌تی اسکن شکم، تشخیص را تایید کند.

پزشک معمولا با وارد کردن یک سوزن کوچک از طریق دیواره شکم (تحت بی‌حسی موضعی)، استخراج مقداری از مایع و ارسال آن برای آزمایش، نمونه‌برداری انجام می‌دهد تا مایع را از نظر وجود علائم سرطان و عفونت بررسی کند و علت تجمع آن را بیابد.

سایر روش‌های تشخیصی که ممکن است پزشک برای شما تجویز کند عبارتند از: سونوگرافی، ام آر آی (MRI)، آزمایش خون و لاپاراسکوپی.

بیشتر بدانید: سندرم کبدی چیست؟

مرد مبتلا به آسیت که روی تخت سی‌تی اسکن خوابیده و پزشک در کنار دستگاه ایستاده است
معمولا پزشک با معاینه بدنی می‌تواند آب آوردگی شکم را تشخیص دهد. روش‌های تصویربرداری پزشکی، آزمایش خون و لاپاراسکوپی به تشخیص دقیق‌تر این عارضه کمک می‌کنند.

درمان آب آوردگی شکم

درمان‌های مختلفی برای آسیت وجود دارد. پزشک تصمیم خواهد گرفت که کدام گزینه برای شرایط شما مناسب‌تر است.

1. کاهش سدیم دریافتی

پزشک احتمالا محدود کردن سدیم (نمک) را در رژیم غذایی پیشنهاد خواهد کرد. به طور کلی، شما باید در طول روز کمتر از 2000 میلی‌گرم سدیم مصرف کنید.

2. دیورتیک‌ها

بسیاری از افراد مبتلا به آسیت از داروهای دیورتیک (ادرارآور) سود می‌برند. این داروها میزان خروج نمک و آب را از بدن افزایش می‌دهند که این باعث کاهش فشار داخل وریدهای اطراف کبد می‌شود. اگر مصرف قرص برای آسیت ضروری باشد، ممکن است پزشک دیورتیک‌های رایجی مانند فوروزماید (لازیکس) و اسپیرونولاکتون (آلداکتون) را تجویز کند.

3. پاراسنتز

در این روش، پزشک از یک سوزن بلند و نازک برای خارج کردن مایع اضافی از شکم استفاده می‌کند. اگر به آسیت شدید یا مکرر مبتلا باشید یا علائم با مصرف دیورتیک بهبود پیدا نکند، ممکن است به پاراسنتز نیاز داشته باشید.

4. جراحی

پزشک ممکن است استفاده از یک لوله دائمی به نام شانت را برای تخلیه مایع آسیت توصیه کند. اگر مصرف دیورتیک و دارو برای آسیت موثر نباشد، ممکن است شانت به رفع مشکل کمک کند.

اگر آسیت به درمان پاسخ ندهد و شما به بیماری شدید کبدی مبتلا باشید، ممکن است پزشک پیوند کبد را توصیه کند. همچنین در صورتی که آب آوردگی شکم از نارسایی قلبی ناشی شود، احتمال دارد به جراحی نیاز داشته باشید.

پیش‌گیری از آب آوردگی شکم

همیشه نمی‌توان از آب آوردگی شکم یا علل بروز آن جلوگیری کرد. با این حال، راه‌هایی برای کاهش خطر ابتلا به سیروز، بیماری قلبی، عفونت‌های صفاقی و بیماری کبد چرب غیرالکلی وجود دارد. برای این منظور باید:

  • رژیم غذایی کم چرب و کم نمک داشته باشید و مقدار زیادی میوه و سبزی تازه مصرف کنید.
  • از مصرف غذاهای بسیار فرآوری شده بپرهیزید.
  • وزن خود را در محدوده مناسب حفظ کنید.
  • به طور منظم ورزش کنید.
  • از ابتلا به هپاتیت جلوگیری کنید. برای مثال، واکسن هپاتیت B بزنید یا در حین رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.
  • از مصرف الکل خودداری کنید.

بیشتر بدانید: ایلئوستومی چیست؟

اینفوگرافی درباره راه‌های پیش‌گیری از آسیت
پیروی از سبک زندگی سالم از ابتلا به سیروز و در نتیجه آب آوردگی شکم پیش‌گیری می‌کند.

سوالات متداول

آسیت بدخیم چیست؟

اگر آب آوردگی شکم از سرطان ناشی شود، به آن آسیت بدخیم می‌گویند.

چرا بعضی از نوزادان به آب آوردگی شکم مبتلا می‌شوند؟

اختلالات کبدی، کلیوی و قلبی از شایع‌ترین دلایل آسیت در نوزادان هستند. از سایر علل احتمالی می‌توان به سرطان، کاهش آلبومین و احتباس نمک اشاره کرد.

آیا آسیت قابل درمان است؟

درمان آب آوردگی شکم به بهبود علائم و کاهش عوارض کمک می‌کند. در بعضی از بیماران، ممکن است آب آوردگی شکم با مصرف دیورتیک یا پیوند کبد برطرف شود.

کدام داروی گیاهی برای آسیت مفید است؟

دمنوش ریشه قاصدک اثر دیورتیک دارد و تعداد دفعات ادرار کردن و حجم ادرار را افزایش می‌دهد. با این حال، برای تایید اثربخشی این دمنوش به تحقیقات بیشتری نیاز است و قبل از مصرف آن باید حتما با پزشک خود مشورت کنید.

آیا آسیت کشنده است؟

در بیشتر موارد، آب آوردگی شکم به‌خودی‌خود تهدید‌کننده حیات نیست. اما ممکن است علت بروز آن یک بیماری جدی باشد که می‌تواند به مرگ منجر شود، مانند نارسایی کبد. به‌علاوه، اگر آب آوردگی شکم درمان نشود، ممکن است دچار عارضه شوید. به عنوان مثال، مایع شکم شما عفونی شود که کنترل نکردن آن می‌تواند خطرناک باشد.

کلام پایانی درباره آسیت

آب آوردگی شکم غالبا افراد مبتلا به سیروز را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما علل دیگری هم دارد، مثل بیماری قلبی و هپاتیت. علائم اصلی این مشکل تورم در ناحیه شکم است که از بین نمی‌رود. تورم ممکن است دردناک نباشد، اما می‌تواند باعث ناراحتی شود و تنفس را دشوارتر کند.

در صورت مشاهده علائم آسیت، بهتر است به فوق تخصص گوارش مراجعه کنید تا علت زمینه‌ی بروز آن مشخص شود. اگر آب آوردگی شکم به دلیل یک بیماری کوتاه‌مدت مانند هپاتیت حاد باشد، درمان موفقیت‌آمیز معمولا امکان‌پذیر است. اگر سیروز علت زمینه‌ای بروز آن باشد، ممکن است به درمان پزشکی طولانی‌مدت نیاز داشته باشید. برای نوبت گرفتن از بهترین پزشکان گوارش می‌توانید به سایت نوبت‌دهی آنلاین درمانکده مراجعه کنید.

منابع: medicalnewstoday, healthline

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟

میانگین امتیاز 4 / 5. تعداد رای‌ها 144

هنوز امتیازی ثبت نشده

elh.zamani@yahoo.com
الهام زمانی

الهام زمانی هستم. در رشته تغذیه در مقطع فوق لیسانس تحصیل کردم و به دلیل علاقه‌ای که به نوشتن دارم وارد حوزه تولید محتوا شدم. خوشحالم که با نوشتن مطالب به‌روز و قابل فهم، ضمن آموختن چیزهای جدید به افزایش آگاهی جامعه درباره بیماری‌ها و سبک زندگی سالم کمک می‌کنم.

مشاهده سایر مطالب
اشتراک در
اطلاع از
guest
(اختیاری)

در صورتی که سوال شما تخصصی هست و به دنبال نظر پزشک متخصص هستید، به بخش مشاوره آنلاین پزشکی مراجعه کنید.

31 پرسش و پاسخ
بیشترین رأی
تازه‌ترین قدیمی‌ترین
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه سؤال ها
سارا محمدی
سارا محمدی
18 روز قبل

سلام و وقتتون بخیر مادرم ۶۵ساله و ۵ماهه تشخیص سرطان پانکراس داده شده و به بقیه شکم هم رسیده توده..سونو الان انجام دادن و گفتن شکمش یه مقدار اب اورده..راه حل داره ک جلوگیری بشه.تنفسشون دچار مشکل شده دوبار..و شکمشون ورم کرده ولی کم

Mohammad Omar
Mohammad Omar
5 ماه قبل

سلام مادرم به سرطان تخمدان گرفتار شده بود و بعد از ۶ دوره کیموتراپی عمل جراحی انجام دادند و تخمدان سمت راست را کشیدند بعد مدتی دوباره رشد کرد همچنان کیسه سفرا را کشیدند حالا یک دوره کیمو دیگر هم گرفتیم اما آب در شکمش بسیار جمع میشه سه بار با عملیه tab آب را کشیدیم آیا راه حل دایمی برای مشکل جمع شدن آب وجود دارد یا خیر

شهر
تهران
عبدالناصر شریفی
عبدالناصر شریفی
6 ماه قبل

بیهوشی بیماردرمدت27ساعت میشودازچیست.

ساشا
ساشا
7 ماه قبل

درود بر شما،آیا برای احتمال آب آوردن شکم در بیمار کبدی ۳تا از چند علایمی که نوشتید هم برای مراجعه به پزشک کافی هست!!؟

شهر
تهران
احمد
احمد
7 ماه قبل

آیا آب زیاد بخوریم برای آب اوردنشکم ضرر داره ؟

شهر
مشهد
رعنا جعفری نیا
رعنا جعفری نیا
7 ماه قبل

سلام مادرم حدود ۱۱ ماه است که بیماری سرطان معده مبتلا شده. بعد از چند مرحله شیمی درمانی دکتر قرص تجویز کردن چون بدن ضعیف بود و حالا شکمش آب آورده. توی سنو گرافی کبدش بزرگ شده بود و مایع جمع شده بود. سه مرحله تخلیه کردیم. کف دستها و پاهاش خیلی کبود شده به حدی که زخم میشه چیکار کنیم علتش چیه؟

شهر
تهران
صالحی
صالحی
8 ماه قبل

سلام ضمن عرض تقدیر و تشکر فراوان از تهیه و اطلاع رسانی مطالب ارزنده شما، خواهشمند است بفرمائید در طول بیماری از تغییر روش سبک تغذیه صحیح چگونه میتوان بر بیماری غلبه کرد.؟

شهر
شیراز
محمد امین محمدی تبار
محمد امین محمدی تبار
8 ماه قبل

سلام خسته نباشید یه ۲ ماه میشه که سمت معده و مثانم درد میکنه سر دلم میسوزه انگار که اسید معدم بزنه بالا احساس میکنم شکمم باد کردم کم غذا شدم ولی پاهام باد نکرده اصلا، نفخ دارم هی باد گلو میزنم و پیش متخصص هم رفتم و سونوگرافی و اندوسکوپی و نمونه گیری از معده و سی تی اسکن و ازمایش خون و ادرار انجام دادم گفت که مشکلی نداری و عصبی هستش
ولی تو این ۲ ماه اصلا بهتر نشدم حتی با مصرف کلی قرص برای معده و برای مثانه و این چیز ها دردم هم مداوم هست و ول نمیکنه به نظر شما میتونم اسیت داشته باشم؟

شهر
تهران
امیر
امیر
8 ماه قبل

سلام خوب شدین

شهر
تبریز
حسین
حسین
3 ماه قبل

سلام من هم همینطوری شدم چند روزه علت چی بود بیماری شما؟

شهر
تبریز
فاطمه عباسی
فاطمه عباسی
8 ماه قبل

ایا اسیت شکمی ممکن است از قلب باشد

شهر
تبریز
لطیف نادری
لطیف نادری
8 ماه قبل

سلام خسته نباشید من خانمم در روده کوچک انسداد داشت وعمل کرد و۱۲ جلسه هم شیمی درمانی کرد.وکاملا سر حال قبراق شد ویک سفر کربلا رفت وهم چیز هم می خورد.بعد چند روز هی می گفت دارد دارم می رفتیم دکتر می گفتند هیچی نیست کم کم سگم بزرگ شد و رفتیم یه دکتر سونوگرافی وبعد گفت شکم آب آورده دلیل آب آوردن شکمش مال چیه درمان داره نداره

شهر
تهران
لطیف نادری
لطیف نادری
8 ماه قبل
پاسخ به  لطیف نادری

سلام خسته نباشید.من خانمم عمل جراحی روده کوچک انجام دادند و12جلسه هم شیمی درمانی الا شکمش آب آورده و4بار هم تخلیه شده الان درد زیادی هم داره علت چیه ممنون راهنمایی کنید

شهر
تهران
حسین
حسین
8 ماه قبل

سلام بیمار با زخم دیابتی در پا که عفونت تا ساق کبود شده و وارد خون شده طحال گفتن آب آورده و باید تخلیه بشه

شهر
مشهد
احمدرضا دانش
احمدرضا دانش
10 ماه قبل

درد شکم دارم بیشتر بعد خوردن غذا وبیشترلبنیات مرغ تکرر ادرار دارم احساس میکنم آب درشکمم جمع شده خواب آلودگی گیجی کرد وسرخوردن پا لاغری

شهر
تهران
پژمان
پژمان
11 ماه قبل

ممنون از وقت و توضیحاتتون

سلام محمد صفری از فراهان استان مرکزی
سلام محمد صفری از فراهان استان مرکزی
11 ماه قبل

شرمنده اشتباه نوشتاری منظور یکی دوهفته که آرام میشم

سلام محمد صفری از فراهان استان مرکزی
سلام محمد صفری از فراهان استان مرکزی
11 ماه قبل

نزدیک به دوماه سرشکمم درد یاسوزش دارد یکی دوبار باچرب کردن دست شکم رامالش دادم که صدای تجمع آب را به واضح شنیده ام یکی دوفته آرام میشم به دوباره ازنو درد میگیره آب میگیره چکار باید کنم

علی
علی
10 ماه قبل

سلام چکار کردی درست شدی منم اون دردو دارم

شهر
تبریز
علی
علی
9 ماه قبل
پاسخ به  علی

تو چیکار کردی منم اینجوریم

شهر
تهران
مدینه احمدی پور
مدینه احمدی پور
1 سال قبل

سلام خانم دکتر چند وقتی احساس نفس تنگی کاهش اشتها دارم حالت تهوع ایا شکمم آب اورده

شهر
اصفهان
بهمن
بهمن
1 سال قبل

سلام خوبی بچه ام مریضه هپاتیت داره شکمش باد کرده الان چه درمانی وجود دارد

الهام
الهام
1 سال قبل

من مایع آسیت در حفره پریتوئن شکم و لگنم مشاهده شده آیا خطرناکه دل درد و استفراغ هم میکنم اگه غذای نامناسب بخورم

امیر
امیر
8 ماه قبل
پاسخ به  الهام

سلام خوب شدین

نازی
نازی
1 سال قبل

سلام کسی سرطان داره و شکمم آب آورده باشه درصورتی که دکتر جواب کرده آیا باتخلیه آب میشه امیدی داشت بانه؟چقدر تایم دارن،

شهر
تهران
چیدا
چیدا
9 ماه قبل
پاسخ به  نازی

سلام بیمارتون درچ حاله

الله
الله
6 ماه قبل
پاسخ به  نازی

سلام عزیزم شما بهتر شدید ؟؟مادر منم الان همین مشکل و داره

شهر
تهران
قیصر
قیصر
1 سال قبل

سلام خسته نباشید من مادرم همین بیماری آسیت داره الان شیمی درمانی میشه وقتی غذا میخوره خیلی شکم درد داره خواهشا یه راهنمایی بکنید

شهر
تهران
محمود
محمود
1 سال قبل

برای درمان آسیت به جه دکتری مراجعه کنیم؟؟

شهر
اصفهان
محمد
محمد
1 سال قبل

سلام ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌محمدم‌یک‌طفل‌۳ساله‌دارم‌درد‌شکم‌داره‌
چند‌دفه‌داکتر‌بردم‌گفت‌شش‌آب‌داره‌
بعض‌داکترا گفتن‌کرم‌داره‌یا‌گفتن
چرک‌معده‌گفتن‌نم‌دانم‌درست‌هست

دانیال
دانیال
10 ماه قبل
پاسخ به  محمد

سلام جناب چی شد بچتون آخرش چی گفتن دکتراوچه درمانی براش درنظرگرفتن آیادرست شده الان؟یاهنوزم تحت درمانن.توآشناهای ماهم هس همچین مشکلی میخواستم بدونم چیکارباید بکنیم.