آزمایش AST چیست و چه کاربردی دارد؟

آزمایش AST نیز مانند آزمایش ALT یک آزمایش برای اطمینان از عملکرد صحیح آنزیم‌های کبد در بدن است. آمینوترانسفراز (AST) آنزیمی است که در بافت های مختلف بدن وجود دارد. همانگونه که می‌دانید آنزیم در واقع نوعی پروتئین است که بدن برای انجام واکنش های شیمیایی خود به آن نیاز دارد.

بالاترین غلظت AST در کبد، عضلات، قلب، کلیه، مغز و گلبول های قرمز خونی است. به طور معمول مقدار کمی AST در جریان خون وجود دارد. مقادیر بالاتر از حد طبیعی این آنزیم در خون می‌­تواند نشان دهنده مشکلی در سلامتی باشد. سطوح غیر طبیعی این ماده می­‌تواند با آسیب های کبدی همراه باشد.

وقتی آسیبی به بافت­‌ها و سلول­‌های حاوی این آنزیم وارد می‌­شود، سطوح AST افزایش می‌­یابد. سطح AST می­‌تواند با فاصله شش ساعت پس از آسیب به بافت افزایش یابد. مقادیر طبیعی AST از بدو تولد تا 3 سالگی در مقایسه با مقادیر آن در كودكان و بزرگسالان بیشتر است.

آزمایش AST میزان AST موجود در خون که از بافت های آسیب دیده آزاد شده است را اندازه گیری می‌­کند. نام قدیمی این آزمایش ترانس آمیناز گلوتامیک-اگزالواستیک سرمی (SGOT) است.

بیشتر بدانید: آیا رژیم غذایی سنگ کلیه به بهبود بیمار کمک می‌کند؟

هدف از آزمایش AST چیست؟

پزشکان معمولاً از آزمایش AST به منظور بررسی وضعیت کبد، به عنوان مثال در هپاتیت، استفاده می کنند که معمولاً همراه با اندازه گیری آلانین آمینوترانسفراز (ALT) انجام می­‌شود. طبق گفته متخصصان کبدی، نتایج غیر طبیعی ALT نسبت به نتایج غیر طبیعی AST بیشتر با احتمال وقوع آسیب کبدی همراه است.

در حقیقت، در صورتی که سطوح AST غیرطبیعی و میزان ALT طبیعی باشد، احتمالاً مشکل بیشتر به دلیل بیماری های قلبی یا عضلانی است تا کبدی. در برخی موارد، نسبت AST به ALT می‌­تواند در تشخیص برخی بیماری های کبدی پزشک را یاری کند.

بیشتر بخوانیم: برای پسران: همه چیز دربارۀ محافظت از آلت تناسلی و کیسۀ بیضه که باید بدانید

چرا آزمایش AST تجویز می‌شود؟

۱) مشاهده علائم مربوط به بیماری کبدی

علائم بیماری کبد که ممکن است باعث شود پزشک آزمایش AST تجویز کند شامل موارد زیر است:

• خستگی
• ضعف
• کاهش اشتها
• حالت تهوع
• استفراغ
• تورم شکم
• زردی پوست یا چشم که به آن یرقان گفته می شود
• ادرار تیره
• خارش شدید پوست
• مشکلات مربوط به خونریزی
• درد شکمی

۲) بررسی خطر ابتلا به بیماری های کبدی

اگر در معرض خطر ابتلا به مشکلات کبدی باشید، ممکن است پزشک شما این آزمایش را برایتان تجویز کند. کبد نقش های مهمی از جمله ساخت پروتئین و دفع سموم در بدن شما ایفا می­‌کند. ممکن است شما دچار آسیب کبدی خفیف باشید ولی هیچ علائم و نشانه ای را بروز ندهید. در این صورت پزشک شما ممکن است آزمایش AST را برای بررسی التهاب یا آسیب کبدی تجویز کند.

عواملی که خطر ابتلا به مشکلات کبدی را افزایش می دهند عبارتند از:

• قرار گرفتن در معرض ویروس‌هایی که باعث هپاتیت می شوند
• مصرف زیاد الکل یا دخانیات
• سابقه خانوادگی بیماری کبد
• دیابت
• اضافه وزن

۳) بررسی وضعیت کبدی

پزشک شما می تواند از آزمایش AST  به منظور بررسی وضعیت یک بیماری کبدی شناخته شده کمک بگیرد. همچنین از این تست می توان برای بررسی اثربخشی درمان نیز استفاده کرد. در صورتی که تست با هدف بررسی بیماری کبد انجام شود، ممکن است پزشک در حین معالجه آن را به صورت دوره ای درخواست کند. این امر به دکتر و متخصصان گوارش یا بهترین دکتر فوق متخصص کلیه کمک می کند تا تشخیص دهد که آیا درمان شما موثر بوده یا خیر.

۴) اطمینان از عدم آسیب داروها به کبد

ممکن است پزشک شما از آزمایش AST استفاده کند تا مطمئن شود داروهایی که مصرف می کنید باعث آسیب های کبدی نمی شوند. اگر نتایج آزمایش AST نشان دهنده صدمه به کبد باشد، پزشک ممکن است داروهای شما را تغییر داده یا دوز آنها را کاهش دهد تا از ایجاد التهاب جلوگیری کند.

۵) بررسی سایر شرایط تاثیرگذار در سلامتی کبد

در صورت داشتن هر یک از این موارد، ممکن است کبد آسیب ببیند و سطح AST غیر طبیعی باشد:

• نارسایی کلیه
• التهاب پانکراس یا پانکراتیت
• هموکروماتوز
• عفونت های خاصی مانند مونونوکلئوز
• بیماری کیسه صفرا
• گرمازدگی
• سرطان های مرتبط با خون مانند سرطان خون و لنفوما
• آمیلوئیدوز

آزمایش AST چگونه انجام می شود؟

آزمایش AST بر روی نمونه خون انجام می شود. پرسنل سلامت معمولاً با استفاده از یک سوزن کوچک از ورید بازو یا دست نمونه گیری را انجام می‌دهند. آنها خون را در یک لوله جمع می کنند و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه می فرستند. پزشک فوق تخصص کبد شما پس از دستیابی به نتایج شما را در جریان قرار می دهد.

اگرچه آماده سازی خاصی قبل از آزمایش AST لازم نیست، اما باید همیشه در مورد داروهایی که مصرف می کنید قبل از خون گیری به پزشک خود بگویید.

آزمایش AST چه خطراتی دارد؟

خطرات آزمایش AST بسیار اندک است. هنگام نمونه گیری ممکن است احساس ناراحتی کنید. در طول آزمایش یا بعد از آن ممکن است در محل جراحت درد داشته باشید.

سایر خطرات احتمالی خون گیری شامل موارد زیر است:

• مشکلاتی در نمونه گیری و چندین جراحت ناشی از سوزن
• خونریزی بیش از حد در محل نمونه گیری
• غش در اثر اصابت سوزن
• تجمع خون در زیر پوست یا هماتوما
• عفونت در محل نمونه گیری

نتایج تست AST چگونه تفسیر می شود؟

نتایج آزمون AST بسته به آزمایشگاه انجام دهنده آنالیز و دامنه های گزارش شده معمول متغیر است. محدوده سطح طبیعی نیز بسته به جنسیت و سن شما متفاوت خواهد بود. تحقیقات اخیر نشان داده است که حتی افزایش خفیف در AST می تواند نشانه ای از یک مشکل کبدی باشد که نیاز به بررسی دارد. کالج گاستروانترولوژی آمریکا توصیه می کند که کلیه نتایج غیر طبیعی AST باید مورد پیگیری های بیشتری قرار گیرد.

شرایط احتمالی کبد بر اساس افزایش مقادیر AST

• نتایج AST در خارج از حد انتظار و کمتر از 5 برابر حد انتظار
  هپاتیت B، هپاتیت C، کبد چرب الکلی و غیر الکلی، هموکروماتوز، بیماری ویلسون، هپاتیت خود ایمنی، کمبود آلفا 1 آنتی تریپسین، مصرف دارو
• نتایج AST بین 5 تا 15 برابر محدوده مورد انتظار
  هپاتیت ویروسی حاد، هر کدام از شرایط مربوط به مقادیر پایین تر AST متغیر است
• نتایج AST بیش از 15 برابر محدوده مورد انتظار
  مسمومیت با استامینوفن (تایلنول)، شوک کبدی (از دست دادن منبع خون کبدی)

پزشک درمورد نتایج تست شما و اینکه این نتایج به چه معنی هستند با شما صحبت خواهد کرد. پزشک شما احتمالاً یک شرح حال پزشکی کامل گرفته و یک معاینه فیزیکی را انجام می دهد تا مشخص کند که آیا وضعیت دیگری غیر از موارد مربوط به کبد ممکن است باعث ناهنجاری شده باشد یا خیر. اغلب نتایج غیر عادی مجددا مورد آزمایش قرار می­‌گیرند تا اطمینان حاصل شود که نتایج تکرارپذیر و دقیق هستند. به طور معمول برای پیگیری سطوح غیر عادی AST آزمایش‌های دیگری لازم است. این موارد می تواند شامل آزمایش خون، تصویربرداری و نمونه برداری از کبد باشد.

برخی دیگر از شرایطی که باعث می شود سطح AST در کبد شما غیرطبیعی باشد عبارتند از:

• سیروز
• سرطان کبد
• بیماری های خود ایمنی
• برخی اختلالات ژنتیکی
• بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD)
• ضربه فیزیکی به کبدی

سایر دلایل احتمالی افزایش سطح AST که مربوط به کبد نیستند عبارتند از:

• حمله قلبی اخیر
• فعالیت شدید
• تزریق دارو به عضله
• سوختگی
• تشنج
• عمل جراحی
• بیماری سلیاک
• بیماری های عضلانی
• تخریب غیر طبیعی گلبول های قرمز

سطح AST همچنین ممکن است در اثر قرار گرفتن در معرض داروها یا سایر موادی که برای کبد سمی هستند افزایش یابد.

بسته به دلیل انجام و نتایج آزمایش، ممکن است پزشک متخصص کبد آزمایش‌های دیگری را نیز تجویز کند. اگر نتیجه آزمایش AST شما سطح بالایی را نشان دهد، ممکن است پزشک آن را با نتایج سایر آزمایش‌های کبدی مقایسه کند تا در تعیین نوع بیماری کبدی کمک کند. این موارد شامل آزمایش ALT، میزان آلکالین فسفاتاز، آلبومین و بیلی روبین است.

فعالیت لخته شدن خون نیز ممکن است تحت آزمایش هایی مانند PT ، PTT و INR بررسی شود. همچنین ممکن است پزشک شما سونوگرافی یا سی تی اسکن از کبد را به منظور شناسایی سایر دلایل مرتبط با نتایج غیر طبیعی آزمایش توصیه کند.

شما عزیزان برای کسب اطلاعات در مورد آزمایش AST می‌توانید از راهنمایی‌های پزشکان فوق تخصص گوارش و کبد استفاده کنید