مری لوله‌ای است که دهان را به معده متصل می‌کند. وقتی پوشش طبیعی مری با بافت‌های مختلف جایگزین میشود، به مری بارت (Barrett’s esophagus) مبتلا می‌شوید. علت دقیق این بیماری مشخص نیست، اما بر اساس شواهد، در افراد مبتلا به یک بیماری مزمن به نام رفلاکس معده به مری شایع‌تر است.
مری بارت خطر ابتلا به آدنوکارسینوم مری (یک نوع سرطان نادر) را افزایش می‌دهد. این سرطان سالانه 0/5 درصد افراد مبتلا به مری بارت را گرفتار می‌کند. با دنبال کردن مقاله امروز مجله درمانکده می‌توانید اطلاعات بیشتری درباره این بیماری و راه‌های درمان آن کسب کنید.
فهرست محتوا
مری بارت چیست؟
بین مری و معده یک دریچه بسیار مهم به نام «اسفنکتر تحتانی مری» (LES) قرار دارد. با گذشت زمان، ممکن است عملکرد LES به دلایل مختلف مثل چاقی، مصرف بعضی از داروها و… مختل شود و اسید معده به سمت مری برگردد که به این وضعیت «بیماری رفلاکس معده به مری» (GERD) می‌گویند. در بعضی از افراد، ممکن است GERD با تغییر دادن سلول‌های قسمت تحتانی مری به مری بارت منجر شود.
بیشتر بدانید: سوء جذب چیست؟
بیشتر بدانید: درمان دیورتیکول مری چیست؟
علائم مری بارت
بسیاری از افراد مبتلا به مری بارت علائم GERD را تجربه می‌کنند. این علائم عبارتند از:
- برگشت محتویات معده و سوزش سر دل: با احساس سوزش در قفسه سینه همراه است.
- دیسفاژی: ممکن است در بلع غذا دچار مشکل شوید.
- درد قفسه سینه: این بیماری می‌تواند باعث ناراحتی و سوزش در پشت قفسه سینه شود.
ذکر این نکته ضروری است که اکثر افراد مبتلا به مری بارت هیچ علامتی ندارند.
در صوررت لزوم می توانید با دکتر گوارش آنلاین مشورت کنید.
عوارض ناشی از تغییر بافت پوششی مری
خطر ابتلا به سرطان مری در افراد مبتلا به مری بارت افزایش می‌یابد. این خطر اندک است، حتی در افرادی که ناهنجاری و تغییر پیش‌سرطانی در سلول‌های مری آن‌ها دیده میشود. خوشبختانه، بیشتر افراد مبتلا به مری بارت هرگز به سرطان مبتلا نمی‌شوند.
زمان مراجعه به پزشک
اگر بیش از پنج سال است که با سوزش سر دل یا برگشت اسید معده دست و پنجه نرم می‌کنید، با پزشک خود درباره تغییر بافت پوششی مری صحبت کنید. همچنین در صورت بروز علائم زیر، بلافاصله به دنبال کمک پزشکی باشید:
- درد قفسه سینه که ممکن است نشانه حمله قلبی باشد
- مشکل در بلع
- استفراغ خون قرمز یا خونی که شبیه تفاله قهوه است
- مدفوع سیاه، قیری یا خون‌آلود
- کاهش وزن ناخواسته
دلایل ابتلا به مری بارت
دقیقا مشخص نیست که چه چیزی باعث مری بارت میشود. با این حال، رفلاکس اسید در بروز آن نقش دارد. در حالی که اکثر افراد مبتلا به مری بارت به رفلاکس مزمن مبتلا هستند، بسیاری از آن‌ها هیچ‌‌یک از علائم رفلاکس را تجربه نمی‌کنند (رفلاکس خاموش). فرقی ندارد که رفلاکس با علائم همراه باشد یا خیر، در هر صورت برگشت اسید معده به سمت مری به بافت آن صدمه می‌زند و بافت پوششی آن را تغییر می‌دهد.
بیشتر بدانید: کرم آسکاریس چیست؟
عوامل خطر
عواملی که خطر ابتلا به مری بارت را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی مری بارت یا سرطان مری را داشته باشید، احتمال بروز این بیماری در شما بیشتر میشود.
- جنسیت: مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
- سفیدپوست بودن: خطر بروز این بیماری در افراد سفیدپوست نسبت به سایر نژادها بیشتر است.
- سن: این بیماری می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما در بزرگسالان بالای 50 سال شایع‌تر است.
- ابتلای طولانی‌مدت به سوزش سر دل و رفلاکس اسید: اگر GERD با مصرف داروهای مهارکننده پمپ پروتون (مثل امپرازول و لانزوپرازول) بهبود نیابد یا به مصرف منظم دارو نیاز داشته باشد، احتمال ابتلا به مری بارت افزایش پیدا می‌کند.
- سیگار کشیدن: افراد سیگاری یا کسانی که سابقه سیگار کشیدن دارند ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.
- چاقی: تجمع چربی در اطراف شکم با افزایش خطر ابتلا به این بیماری مرتبط است.
بیشتر بدانید: علائم خونریزی معده چیست؟
ارتباط مری بارت با رژیم غذایی
بعضی از غذاها و نوشیدنی‌ها رفلاکس معده به مری را تحریک می‌کنند و در نهایت به تغییر بافت پوششی مری منجر می‌شوند. افرادی که این غذاها را از رژیم غذایی خود حذف می‌کنند می‌توانند علائم ناشی از مصرف آن‌ها را کاهش دهند. غذاها و نوشیدنی‌های زیر ممکن است باعث التهاب مری شوند:
- غذاهای پرچرب
- قهوه
- شکلات
- نعناع
- غذاهای پرادویه
- گوجه‌فرنگی و محصولات حاوی آن
- الکل
خوردن وعده‌های غذایی کوچک و مکرر به جای سه وعده غذای بزرگ به کاهش علائم GERD کمک می‌کند.
تشخیص مری بارت
معمولا مری بارت با استفاده از آندوسکوپی تشخیص داده میشود. در این روش، یک لوله باریک که به دوربین و نور مجهز است از طریق گلو وارد مری میشود تا تغییرات بافت پوششی آن را بررسی کند. بافت طبیعی مری کم‌رنگ و براق است، در حالی که مری بارت باعث میشود بافت آن قرمز و مخملی به نظر برسد.
پزشک ممکن است در حین آندوسکوپی بیوپسی انجام دهد تا بافت مری را در زیر میکروسکوپ بررسی کند. با بیوپسی یا نمونه‌برداری می‌توان میزان تغییر بافت پوششی مری را مشخص کرد.
تعیین میزان تغییر بافت
در آزمایشگاه، پاتولوژیست (متخصص بررسی بافت) میزان دیسپلازی را در سلول‌های مری تعیین می‌کند. از آنجا که تشخیص دیسپلازی در مری ممکن است دشوار باشد، بهتر است 2 پاتولوژیست در مورد آن نظر بدهند.
به طور کلی، بافت مری به صورت زیر طبقه‌بندی میشود:
- بدون دیسپلازی: بافت پوششی مری تغییر کرده است، اما ناهنجاری یا تغییر پیش‌سرطانی در سلول‌ها مشاهده نمی‌شود.
- دیسپلازی درجه پایین: علائم کمی از تغییرات پیش‌سرطانی در سلول‌ها وجود دارد.
- دیسپلازی درجه بالا: تغییرات زیادی در سلول‌ها دیده میشود. به نظر می‌رسد که دیسپلازی درجه بالا آخرین مرحله قبل از سرطانی شدن سلول‌ها باشد.
غربالگری
غربالگری ممکن است برای مردانی توصیه شود که حداقل به صورت هفتگی علائم GERD را تجربه می‌کنند، به درمان با داروهای مهارکننده پمپ پروتون پاسخ نمی‌دهند و حداقل دو عامل خطر زیر را دارند:
- سابقه خانوادگی مری بارت یا سرطان مری
- سفیدپوست بودن
- سن بالای 50 سال
- سیگاری بودن در حال حاضر یا گذشته
- ابتلا به چاقی شکمی
زنان کمتر از مردان به مری بارت مبتلا می‌شوند، اما در صورت ابتلا به رفلاکس کنترل نشده یا سایر عوامل خطر مری بارت باید غربالگری شوند.
بیشتر بدانید: درمان تنبلی معده در هضم غذا
درمان مری بارت
درمان مری بارت به شدت بیماری و وضعیت سلامتی شما بستگی دارد.
1. بدون دیسپلازی
احتمالا پزشک گزینه‌های زیر را توصیه می‌کند:
- آندوسکوپی دوره‌ای برای بررسی سلول‌های مری: اگر دیسپلازی در بیوپسی مشاهده نشود، احتمالا باید یک سال بعد و سپس هر سه تا پنج سال یکبار دوباره آندوسکوپی انجام دهید.
- درمان GERD: دارو درمانی و اصلاح سبک زندگی می‌تواند علائم و نشانه‌های شما را کاهش دهد. ممکن است برای بهبود عملکرد اسفنکتر تحتانی مری، جراحی یا راه‌کار دیگری توصیه شود.
2. دیسپلازی درجه پایین
در صورت مشاهده دیسپلازی درجه پایین، ممکن است پزشک توصیه کند 6 ماه بعد دوباره آندوسکوپی انجام دهید. معمولا این کار هر 6 تا 12 ماه یکبار انجام میشود. با این حال، به دلیل افزایش خطر ابتلا به سرطان مری، احتمال دارد تحت درمان قرار بگیرید. گزینه‌های درمانی عبارتند از:
- رزکسیون آندوسکوپی: از آندوسکوپ برای حذف سلول‌های آسیب‌دیده و کمک به تشخیص دیسپلازی و سرطان استفاده میشود.
- ابلیشن رادیوفرکانس: از گرما برای برداشتن بافت غیرطبیعی مری استفاده میشود. ممکن است این روش بعد از رزکسیون آندوسکوپی توصیه شود.
- کرایوتراپی: از آندوسکوپ برای سرد کردن سلول‌های غیرطبیعی مری استفاده میشود. این سلول‌ها اجازه دارند گرم و سپس دوباره منجمد شوند. چرخه انجماد و ذوب به سلول‌های غیرطبیعی آسیب می‌رساند.
اگر التهاب قابل‌توجهی در مری وجود داشته باشد، ممکن است پس از سه تا چهار ماه درمان به منظور کاهش اسید معده، دوباره آندوسکوپی انجام شود.
3. دیسپلازی درجه بالا
دیسپلازی درجه بالا ممکن است به سرطان منجر شود. به همین دلیل، پزشک رزکسیون آندوسکوپی، ابلیشن رادیوفرکانس یا کرایوتراپی را توصیه می‌کند. گزینه دیگر ممکن است جراحی باشد که شامل برداشتن قسمت آسیب‌دیده مری است.
هیچ راهی برای درمان قطعی مری بارت وجود دارد، چون این بیماری ممکن است دوباره عود کند. از پزشک خود بپرسید که هر چند وقت یکبار باید برای آزمایش‌های بعدی مراجعه کنید. اگر جراحی نشوید، احتمالا باید تا پایان عمر برای کاهش اسید معده و کمک به بهبودی مری دارو مصرف کنید.
پیش‌گیری از تغییر بافت پوششی مری
اصلاح سبک زندگی می‌تواند علائم GERD را که زمینه‌ساز مری بارت است، کاهش دهد. بنابراین، لازم است به توصیه‌های زیر عمل کنید:
- وزن خود را در محدوده سالم حفظ کنید.
- سیگار نکشید.
- از خم شدن یا دراز کشیدن بلافاصله بعد از صرف غذا خودداری کنید.
- سر تخت خود را 15 تا 20 سانتی‌متر بالا ببرید.
- از خوردن غذاها و نوشیدنی‌هایی که باعث سوزش سر دل می‌شوند (مانند شکلات، قهوه، الکل و نعناع) بپرهیزید.
بیشتر بدانید: درمان معده درد چیست؟
سوالات متداول
این بیماری زمانی رخ می‌دهد که اسید معده به داخل مری برمی‌گردد و به بافت پوششی آن صدمه می‌زند.
بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری هیچ علامتی ندارند، اما بعضی از آن‌ها علائم مرتبط با رفلاکس معده به مری (شامل سوزش سر دل، مشکل در بلع و درد قفسه سینه) را تجربه می‌کنند.
بله. در موارد نادر، این بیماری می‌تواند به سرطان مری منجر شود.
اگر طول ضایعات کمتر از سه سانتی‌متر باشد، به آن «مری بارت کوتاه» و اگر بیشتر از سه سانتی متر باشد، به آن «مری بارت بلند» می‌گویند.
کلام پایانی درباره مری بارت
اگر به طور مکرر دچار سوزش سر دل می‌شوید یا راه‌کارهای خانگی و داروها برای درمان آن موثر نیستند، حتما به پزشک مراجعه کنید. برگشت اسید معده به سمت مری می‌تواند با گذشت زمان به مری بارت منجر شود که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده است که به صورت تصویری، صوتی یا متنی با بهترین فوق تخصص گوارش درباره این بیماری مهم مشورت کنید.
منابع: medicalnewstoday, mayoclinic
