خال‌ها لکه‌هایی هستند که می‌توانند در هر نقطه از پوست به تنهایی یا به صورت گروهی ظاهر شوند. بیشتر آن‌ها در اوایل دوران کودکی و در طول 20 سال اول زندگی به وجود می‌آیند. بنابراین، طبیعی است که در دوران بزرگسالی بین 10 تا 40 خال داشته باشید.
بیشتر خال‌ها بی‌ضرر هستند و به ندرت سرطانی می‌شوند، با این حال آگاهی از ویژگی‌ها و تغییرات آن‌ها برای تشخیص به موقع سرطان پوست مهم است. مقاله امروز مجله درمانکده به معرفی انواع خال و نحوه تشخیص خال معمولی و سرطانی اختصاص دارد. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
فهرست محتوا
آشنایی با انواع خال پوستی
انواع مختلفی از خال وجود دارد که می‌توان آن‌ها را به صورت زیر دسته‌بندی کرد:
| معمولی | لکه‌های کوچکی هستند که به رنگ صورتی یا قهوه‌ای دیده می‌شوند و لبه مشخصی دارند. به آن‌ها «خال اکتسابی» هم گفته می‌شود، یعنی بعد از تولد و در دوران کودکی یا بزرگسالی ایجاد می‌شوند. |
| مادرزادی | از بدو تولد روی پوست قرار دارند. از هر 100 نفر یک نفر دارای خال مادرزادی است. احتمال ابتلای آن‌ها به ملانوم (خطرناک‌ترین نوع سرطان پوست) بیشتر از خال‌هایی است که در دوران بزرگسالی روی پوست ظاهر می‌شوند، به خصوص اگر قطرشان بیشتر از هشت میلی‌متر باشد. |
| آتیپیک یا دیسپلاستیک | قطر آن‌ها از پاک‌کن کوچکی که روی مداد قرار دارد بیشتر است و شکل نامنظمی دارد. معمولا لبه‌های روشن و مرکز تیره رنگ دارند. معمولا ارثی هستند و ممکن است تعدادشان به بیش از 100 عدد برسد. احتمال ابتلا به ملانوم بدخیم (سرطانی) را افزایش می‌دهند. ایجاد هر گونه تغییر در آن‌ها باید توسط متخصص پوست بررسی شود. |
بیشتر بدانید: زگیل پوستی، علت، علائم و راهکارهای درمان آن
علائم خال سرطانی و معمولی
اگرچه خال معمولی غالبا به شکل یک لکه قهوه‌ای کوچک دیده می‌شود، اما ممکن است در رنگ‌ها، شکل‌ها و اندازه‌های مختلف وجود داشته باشد:
- رنگ و بافت: خال‌ها می‌توانند قهوه‌ای، سیاه، آبی، قرمز یا صورتی باشند. همچنین ممکن است صاف، چروکیده، مسطح یا برجسته باشند و روی آن‌ها مو رشد کند.
- شکل: بیشتر خال‌ها گرد یا بیضی شکل هستند.
- اندازه: معمولا قطر خال‌ها کمتر از 6 میلی‌متر است. آن‌هایی که در بدو تولد وجود دارند (خال‌های مادرزادی) ممکن است بزرگ‌تر از حد معمول باشند و قسمتی از صورت، تنه یا اندام را بپوشانند.
در صورت داشتن چنین علائمی از طریق مشاوره با متخصص پوست و مو مشورت کنید.
خال‌ها می‌توانند در هر جایی از بدن دیده شوند، از جمله پوست سر، زیر بغل، زیر ناخن‌ها و بین انگشت‌های دست و پا. اکثر افراد 10 تا 40 خال دارند که بسیاری از این‌ها تا سن 50 سالگی ایجاد می‌شوند. خال‌ها ممکن است با گذشت زمان تغییر کنند یا محو شوند. برای مثال، در دوران نوجوانی و بارداری در اثر تغییرات هورمونی تیره‌تر و بزرگ‌تر شوند.
بیشتر بدانید:خال مو دار نشانه چیست؟ بهترین راه تشخیص خال مو دار سرطانی
خال‌های غیرعادی که ممکن است نشان‌دهنده ملانوم باشد
اگر خال دارای لبه‌های نامنظم یا شکل نامتقارن باشد یا رنگ، شکل، اندازه یا ارتفاع آن تغییر کند، ممکن است نشانه ملانوم یا ملانوما باشد. برای شناخت خال سرطانی باید به موارد زیر توجه کنید:
- شکل: یک نیمه آن با نیمه دیگر مطابقت ندارد.
- لبه‌ها: لبه‌ها نامنظم، منقطع یا زیگزاگی هستند.
- رنگ: تغییر رنگ داده است یا دارای چند رنگ مختلف است.
- قطر: اندازه آن بیشتر از 6 میلی‌متر است.
- تغییرات: اگر رنگ، اندازه، شکل یا ارتفاع خال تغییر کند یا دچار خارش یا خونریزی شود، ممکن است نشان‌دهنده سرطان پوست باشد.
خال‌های سرطانی از نظر ظاهری بسیار متفاوت هستند. تعدادی از آن‌ها ممکن است تمام تغییرات ذکر شده در بالا را نشان دهند، در حالی که بعضی دیگر فقط یک یا دو ویژگی غیرعادی دارند.
بیشتر بدانید: انواع روش برداشتن خال
عوارض ایجاد خال روی پوست
ملانوم عارضه اصلی خال است. بعضی از افراد بیش از دیگران در معرض خطر ملانوم هستند. عواملی که خطر ملانوم را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- داشتن خال‌های مادرزادی بزرگ
- داشتن خال‌های غیر‌معمول که اندازه آن‌ها بزرگ و شکل‌شان نامنظم است (دیسپلاستیک)
- داشتن خال‌های زیاد (بیش از 50 عدد)
- سابقه شخصی یا خانوادگی ملانوم
بیشتر بدانید: ترک پوستی چیست؟ + علت، علائم و روش‌های درمان
از سایر عوامل خطر ابتلا به ملانوم می‌توان به داشتن پوست روشن، سابقه آفتاب‌سوختگی، مواجهه بیش از حد با اشعه ماوراء بنفش خورشید، زندگی در نزدیکی خط استوا، سابقه خانوادگی ملانوم و سیستم ایمنی ضعیف اشاره کرد.
زمان مراجعه به پزشک
اگر خال روی پوست‌تان غیرعادی به نظر می‌رسد یا در مقایسه با گذشته تغییر کرده است، به متخصص پوست و مو مراجعه کنید.
دلایل ایجاد خال
خال‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که بعضی از سلول‌های پوست به نام «ملانوسیت» به شکل خوشه رشد می‌کنند. ملانوسیت‌ها در سراسر پوست وجود دارند و ملانین تولید می‌کنند (رنگدانه‌ای طبیعی که به پوست رنگ می‌دهد). نور خورشید احتمال ایجاد خال را افزایش می‌دهد.
نحوه تشخیص خال معمولی و سرطانی
پوست بزرگ‌ترین عضو بدن و یکی از معدود بخش‌هایی است که می‌توانید آن را ببینید. به همین دلیل، مهم است که راه‌های پیشگیری از سرطان پوست را بشناسید و در صورت مشاهده هر نوع تغییری در پوست خود بلافاصله به پزشک مراجعه کنید، به ویژه اگر:
- پوست روشنی دارید.
- دارای تعداد زیادی خال روی بدن‌تان هستید.
- اعضای خانواده شما خال‌های زیاد یا غیرعادی یا سابقه سرطان پوست دارند.
چک کردن منظم پوست شانس تشخیص به موقع ملانوم و سایر انواع سرطان‌های پوست و درمان موفقیت‌آمیز آن‌ها را افزایش می‌دهد. متخصصان پوست توصیه می‌کنند که هر ماه پوست خود را معاینه کنید. بیشتر خال‌ها خوش‌خیم (غیر‌سرطانی) هستند. با این حال اگر رنگ یا ظاهر آن‌ها تغییر کرد، دچار خارش، درد و خونریزی شدند یا پوسته پوسته به نظر می‌رسیدند، باید برای بررسی بیشتر نزد پزشک بروید.
پزشک با نگاه کردن به پوست می‌تواند خال‌ها را تشخیص دهد. در طول معاینه، پزشک پوست شما را از سر تا پا بررسی می‌کند و اگر به سرطانی بودن خال مشکوک شود، آن را برداشته و برای بررسی زیر میکروسکوپ به آزمایشگاه می‌فرستد.
بیشتر بدانید: پاتولوژی خال چیست؟
بهترین روش درمان خال
بیشتر خال‌ها نیازی به درمان ندارند. اما اگر وجود آن‌ها شما را آزار می‌دهد، می‌توانید با متخصص پوست در مورد روش برداشتن خال از طریق جراحی صحبت کنید. این کار مدت زمان کوتاهی طول می‌کشد و معمولا به صورت سرپایی انجام می‌شود.
پزشک ناحیه اطراف خال را بی‌حس می‌کند و در صورت لزوم آن را همراه با پوست سالم اطرافش برمی‌دارد. ممکن است جراحی باعث ایجاد یک جای زخم (اسکار) دائمی شود. افرادی که پوست‌شان تیره است در معرض خطر سایر عوارض جانبی جراحی نظیر اسکارهای کلوئیدی هستند.
اگر متوجه شدید که خال دوباره رشد کرده است، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: علت زیاد شدن خال صورت چیست؟
راه‌های پیشگیری از سرطانی شدن خال‌ها
اقدامات زیر می‌توانند احتمال ابتلا به ملانوم را کاهش دهند:
1. به تغییرات پوست‌تان توجه کنید
با مکان و ویژگی‌های خال‌های خود آشنا شوید. به طور منظم پوست‌تان را بررسی کنید تا به سرعت به هر گونه تغییری پی ببرید. این کار را یک بار در ماه انجام دهید. با کمک آینه، سر تا پای خود را چک کنید، از جمله پوست سر، کف دست، ناخن‌ها، زیر بغل، قفسه سینه، کف پا و فاصله بین انگشت‌های پا. همچنین ناحیه تناسلی و بین دو باسن را هم بررسی کنید.
2. مراقب پوست خود باشید
از پوست‌تان در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید و تخت‌های برنزه‌کننده محافظت کنید. اشعه ماوراء بنفش با افزایش خطر ملانوم مرتبط است. برای مراقبت از پوست خود:
- از مواجهه با نور شدید خورشید بپرهیزید. معمولا پرتوهای خورشید بین ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر بسیار قوی هستند. سعی کنید حتی در فصل زمستان و در روزهای ابری فعالیت‌های خارج از منزل را برای ساعات دیگر روز برنامه‌ریزی کنید. وقتی در خارج از منزل هستید، به دنبال سایه باشید یا از چتر استفاده کنید.
- در تمام طول سال از کرم ضدآفتاب استفاده کنید. 30 دقیقه قبل از بیرون رفتن از خانه کرم ضدآفتاب بزنید. از ضدآفتابی استفاده کنید که SPF آن حداقل 30 باشد. آن را سخاوتمندانه روی پوست‌تان بمالید و هر دو ساعت یک‌بار دوباره تجدید کنید. اگر در حال شنا هستید یا عرق می‌کنید، با فاصله زمانی کمتری دوباره از ضدآفتاب استفاده کنید.
- پوشش مناسب داشته باشید. عینک‌های آفتابی، کلاه‌های پهن، آستین‌های بلند و سایر لباس‌های محافظ می‌توانند از آسیب‌دیدگی پوست در اثر مواجهه با اشعه ماوراء بنفش خورشید جلوگیری کنند.
- از لامپها و تخت‌های برنزه‌کننده دوری کنید. لامپها و تخت‌های برنزه‌کننده اشعه ماوراء بنفش منتشر می‌کنند و می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهند.
بیشتر بدانید: تاول پوستی چرا و چگونه ایجاد می‌شود؟
سوالات متداول
این لکه‌های پوستی غالبا در قسمت‌هایی از بدن که نور خورشید را دریافت می‌کنند ایجاد می‌شوند.
خیر. مسری نیستند.
پزشکان توصیه می‌کنند که برای برداشتن این لکه‌ها و زوائد پوستی به سراغ روش‌های خانگی نروید و در مورد راه‌های از بین بردن آن‌ها با متخصص پوست صحبت کنید.
خال‌ها ممکن است در دوران بلوغ و بارداری یا پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید تیره‌تر شوند. با این حال اگر شکل نامنظم یا ناهموار پیدا کردند، باید توسط متخصص پوست ارزیابی شوند.
بیشتر بدانید: انواع خال در بارداری و نکات آن
کلام پایانی
در بیشتر موارد خال‌های پوستی بی‌خطر هستند. اما باید هر ماه آن‌ها را بررسی کنید و اگر متوجه تغییری در شکل، اندازه یا رنگ‌شان شدید، به متخصص پوست مراجعه کنید. برای این کار می‌توانید وارد سایت درمانکده شوید و با دریافت نوبت برای ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین اولین قدم را برای رفع نگرانی‌های خود بردارید.
منابع: mayoclinic, my.clevelandclinic
