عمل کولکتومی (Colectomy) چیست؟

کولکتومی فرآیند جراحی برای برداشتن همه یا بخشی از روده ست.

روده که به عنوان روده بزرگ نیز شناخته می‌شه، عضوی شبیه لوله ست که در انتهای دستگاه گوارش قرار داره. روده بزرگ برای حمل ضایعات مواد غذایی از بدن کاربرد داره. رکتوم هم به چند سانتی متر آخر روده بزرگ گفته میشه.

کولکتومی ممکنه برای درمان یا جلوگیری از بیماری‌ها و شرایطی که می‌تونه روده رو تحت تاثیر خودش قرار بده، مورد استفاده قرار میگیره. جراحی کولکتومی روده انواع مختلفی داره:

• کولکتومی جامع یا کامل که در اون کل روده برداشته می شه
• کولکتومی جزئی که بخشی از روده برداشته می شه و به نام کولکتومی ساب توتال هم شناخته میشه
• همی کولکتومی که بخش راست یا چپ رورده برداشته می شه.
• پروکتو کولکتومی که روده و رکتوم ( راست روده) برداشته می شه

معمولا جراحی کولکتومی نیازمند فرآیندهای دیگه ای برای اتصال دوباره بخش باقی مانده از سیستم گوارشی میشه تا مدفوع و ضایعات از بدن خارج شه.

در طول کلکتومی جزئی، جراح بخش بیمار روده و بخش کوچکی از بافت های سالم احاطه کننده روده رو جدا می کنه، سپس دو بخش انتهایی برش خورده برای ترمیم به هم متصل میشن.

چرا بایستی عمل کولکتومی انجام بشه ؟

کولکتومی برای درمان و پیشگری از بیماری‌ها و شرایطی مورد استفاده قرار میگرد که ممکن است روی روده تاثیر بدی داشته باشه. برخی از این شرایط عبارتند از :

• خونریزی که قابل کنترل نباشه: خونریزی شدید از روده ممکنه به جراحی و برداشتن بخشی از روده منجر بشه.
• انسداد روده:  انسداد روده یه وضعیت اورژانسی هست که بسته به موقعیت ممکنه بخشی از روده یا کل روده برداشته بشه.
• سرطان روده: اگه سرطان در مراحل ابتدایی قرار داشته باشه ممکنه تنها بخشی از روده برداشته بشه اما اگه سرطان پیشرفته تر باشه باید کل روده برداشته بشه.
• بیماری کرون: اگه درمان های دارویی اثربخش نباشه، برداشتن قسمت آسیب دیده روده ممکنه به طور موقت نشانه وعلائم این بیماری را کاهش بده. اگه نغییرات پیش سرطانی در طول ازمایش از روده تشخیص داده بشه، ممکنه عمل کولکتومی انجام بشه.
• کولیت اولسراتیو: اگر داروهای تجویز شده برای کنترل نشانه ها و علائم بیماری مفید نباشه احتمال داره پزشک برای بیمار انجام کولکتومی کامل رو پیشنهاد بده. همچنین اگه تغییرات پیش سرطانی در طول کولونوسکوپی مشاهده بشه،  ممکنه کولکتومی انجام بشه.
• دیورتیکولیت: اگر دیورتیکولیت شما عود کنه یا عوارضی داشته باشه ممکنه پزشک  برداشتن بخشی از روده که تحت تاثیر قرار گرفته رو پیشنهاد کنه.
• جراحی پیشگیرانه: اگه شما به خاطر تشکیل پلیپ های پیش سرطانی متعدد در روده، در معرض ابتلا به سرطان قرار داشته باشید ممکنه پزشک کولکتومی کامل برای پیشگیری از ابتلا به سرطان پیشنهاد بده. کولکتومی ممکنه برای افرادی که از لحاظ ژنتیکی همچون پولیپ آدنوماتوز خانوادگی یا سندرم لینچ در معرض ابتلا به سرطان هستند نیز پیشنهادبشه.

حتما در مورد گزینه های درمانی با پزشک  معالج خودتون صحبت کنید. در برخی از موقعیت ها، شما می تونید انتخاب های متعددی از انواع جراحی کولکتومی داشته باشید. پزشک می تونه مزایا و معایب این نوع جراحی رو به خوبی به شما توضیح بده.

خطرات و عوارض کولکتومی:

کولکتومی ممکنه یه سری عوارض جدی برای بیمار داشته باشه. این عوارض معمولا بر اساس سلامت کلی بیمار و نوع کولکتومی هست که ممکنه بیمار رو دچار مشکل کنه. به طور کلی، عوارض کولکتومی میتونه شامل موارد زیر بشه:

• خونریزی
• لخته های خون در پاها ( ترومبوز ورید عمقی ) و ریه ها ( آمبولی ریوی )
• عفونت
• صدمه به ارگان های نزدیک روده بزرگ مثل مثانه و روده کوچک
• پارگی بخیه هایی که باقی مانده روده رو به بخش های دیگه ای از سیستم گوارش متصل میکنه.

معمولا بعد از کولکتومی باید یه مدت در بیمارستان بستری باشید تا سیستم گوارش شما به خوبی درمان بشه. تیم مراقبت از بیمار نشانه های عوارض بعد از جراحی رو بررسی میکنه و بر اساس شرایط و موقعیتی که بیمار داره، ممکنه چند روز تا یک هفته بیمار تو بیمارستان بستری بشه.

مشاهده بیشتر : بهترین متخصص گوارش

کارهایی که باید قبل از کولکتومی انجام بدیم:

در طول روزهای قبل از جراحی، پزشک ممکنه از بیمار بخواد تا کارای زیر رو انجام بده :

• توقف مصرف برخی از داروها: برخی از داروهای خاص می تونه خطر عوارض بعد از جراحی رو افزایش بده. برای همین پزشک ممکنه از بیمار بخواد مصرف برخی از داروها رو قبل از جراحی متوقف کنید.
• نخوردن و نیاشامیدن قبل از جراحی: پزشک ممکنه در این مورد دستورالعمل های خاصی داشته باشه و مثلا از بیمار خواسته شه چند ساعت قبل از جراحی غذا یا نوشیدنی نخوره.
• ممکنه از بیمار خواسته شه محلولی بخوره که محتویات شکم رو تمیز کنه: پزشک ممکنه محلول ملین برای بیمار تجویز کنه. این محلول معمولا با آب ترکیب می شه. این محلول در طول ساعت های مختلف و بر اساس دستورالعمل های خاص مصرف می شه. این محلول باعث ایجاد اسهال شده و در نهایت روده و شکم بیمار رو خالی میکنه.
• مصرف آنتی بیوتیک: در برخی از موارد پزشک ممکنه برای سرکوب کردن باکتری هایی که به طور طبیعی در روده زندگی می کنن، آنتی بیوتیک تجویز کنه. این امر از بروز عفونت جلوگیری می کنه.

آماده شدن برای کولکتومی همیشه هم امکان پذیر نیست. به عنوان مثال اگه بیماری به خاطر انسداد روده یا سوارخ شدن روده به  کولکتومی اورژانسی نیاز داشته باشه، زمانی برای آماده سازی بیمار وجود نخواهد داشت.

[sibwp_form id=1]

برنامه ریزی برای اقامت در بیمارستان:

بیمار بایستی حداقل چند روز در بیمارستان بستری بشه. تعداد روزهای بستری شدن به شرایط و وضعیت بیمار بستگی  داره. بهتره یه لیست مثل لیست زیر از وسایلی که ممکنه مورد نیازتون بشه تهیه کنید :

• لباس بلند و گشاد، دمپایی
• لوازم شخصی همچون مسواک، خمیر دندان و غیره
•  لباس راحت برای پوشیدن
• فعالیت هایی برای گذراندن زمان همچون  کتاب، مجله، رایانه یا وسیله بازی

در روز جراحی بیمار رو به اتاق آماده سازی میبرن. فشار خون، تنفس و سایر شرایط بیمار اندازه گیری میشه. ممکنه از طریق وریدی ( رگ ) هم برای بیمار آنتی بیوتیک تزریق بشه. بعد به اتاق جراحی منتقل شده و بیمار رو روی تخت میخوابونن. در نهایت با استفاده از یه داروی بیهوشی، بیمار بیهوش می شه  تا در فرایند جراحی هوشیار نباشه. تیم جراحی سپس کار کولکتومی رو شروع میکنن. جراحی روده بزرگ معمولا از طریق دو روش زیر انجام می شه:

• کولکتومی باز : جراحی باز درواقع ایجاد برشی در شکم هست تا راهی برای دسترسی به روده پیدا بشه. معمولا جراح از ابزارهای مختلف برای رها سازی روده بزرگ از بافتهای اطراف استفاده می کنه و بعد بخشی از روده یا کل روده برداشته میشه.
• کولکتومی لاپاروسکوپی : این نوع کولکتومی  که  به کولکتومی کم تهاجمی هم مشهوره، در واقع ایجاد برش های متعدد در شکم می باشد. معمولا جراح یک دوربین ویدئویی کوچک رو از طریق یکی از برش ها و ابزار جراحی خاص را از طریق برش های دیگه عبور میده.

جراح زمانی که بافت های اطراف روده رو آزاد می کنه از یک مانیتور برای بررسی این موقعیت استفاده می کنه. روده بزرگ از طریق برش های کوچک در شکم بیمار، بیرون اورده می شه. اینکار به جراح اجازه می ده روده تا روده رو خارج از بدن عمل کنه. زمانی که ترمیم روده انجام شد، جراح روده رو از طریق برش های ایجاد شده، در محل خودش قرار می ده. جهت مشاوره با دکتر آنلاین گوارش کلیک کنید.