حجامت از نظر طب سنتی یک روش موثر برای درمان اغلب بیماری‌ها است. این روش حدود ۳۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در یونان مورد استفاده قرار می‌گرفت و قدمت آن در ایران به ۲۶۰۰ سال قبل برمی‌گردد. حجامت که به آن بادکش درمانی هم می‌گویند، ابتدا توسط بقراط و جالینوس به مردم معرفی شد اما پس از ظهور اسلام، پیامبر بیش از پیش مسلمانان را با این روش آشنا کرد.
در حال حاضر بیش از ۴۰ کشور در جهان حجامت را تایید می‌کنند و به دلیل اینکه حجامت در روایات و سیره اهل بیت وجود دارد، بخش بزرگی از اعتقادات ایرانیان هم به‌شمار می‌آید. اما حجامت برای چی خوبه و چه فوایدی دارد؟ اگر شما هم کنجکاو شده‌اید بیشتر در مورد بادکش درمانی بدانید، در این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا شما را با انواع، فواید و عوارض حجامت آشنا کنیم.
فهرست محتوا:
حجامت چیست؟
روش درمانی حجامت (Cupping therapy) یکی از رایج‌ترین راه‌کارهای درمان بیماری در طب سنتی ایران است که در طول فرآیند آن، فرد باتجربه در این زمینه از نواحی مختلف بدن و مواضع مشخص خونگیری می‌کند. این روش به کمک گشاد شدن و انبساط موضع مورد نظر انجام میشود. در واقع اعمال نوعی فشار و استرس آگاهانه به سیستم دفاعی عمومی بدن کمک می‌کند تا نسبت به عوامل بیماری‌زا در بیرون و درون بدن هشیارتر شود و به صورت فعالانه عمل کند.
بیشتر بخوانید: ۱۲ راز پوست کره‌ای‌‌ها؛ روتینی بسیار ساده اما شگفت‌انگیز!
حجامت در اسلام
این روش درمانی در اسلام جایگاه ویژه‌ای دارد و حدیث‌های زیادی در مورد آن نقل شده است. از زمان ظهور اسلام، رسول اعظم (صل الله علیه و آله) حجامت را به مسلمانان معرفی کرد و سپس امام علی (علیه السلام) و امام رضا (علیه السلام) در احادیث مختلف از قدرت شفادهندگی، بهبود سلامت جسم و نیرومند شدن عقل صحبت کرده‌اند.
اثربخشی این روش معجزه‌گر به حدی بالاست که اهل بیت روزهای خاصی را برای انجام حجامت در نظر گرفته‌اند. آنها معتقدند روزهای یکشنبه و پنجشنبه برای انجام این کار خوب است اما روزهای دوشنبه، چهارشنبه و جمعه را مگر در شرایط اضطراری و با تشخیص پزشک، برای حجامت مناسب نمی‌دانند.
اگر حجامت کنیم چه میشود؟
این روش معمولا با لیوان‌های شیشه‌ای یا پلاستیکی انجام میشود؛ اما می‌توان فنجان‌هایی از جنس بامبو، فلز، سیلیکون یا سرامیک هم انتخاب کرد. این فرآیند با گذاشتن لیوانها در نواحی مختلف بدن و جمع شدن خون در زیر فنجان‌ها آغاز میشود.
در این صورت مویرگ‌های زیر پوست به دلیل انبساط ناشی از مکش می‌شکنند که نتیجه آن پر شدن لیوانها از خون است. این کار باعث میشود تا خون سالم‌تری در بدن جریان پیدا کند و به تحریک و بهبود سطح طبیعی سلول‌ها کمک می‌کند.
فواید حجامت
مهم‌ترین مزایای استفاده از این روش درمانی موثر در طب سنتی عبارت‌اند از:
- تصفیه خون
- بهبود گردش خون در بدن
- کاهش التهاب و درد
- تسکین خارش بدن و بیماری‌های پوستی
- کمک به درمان سنگ کلیه و سنگ صفرا
- ایجاد حس آرامش در کل بدن
- دفع سموم از بدن
- کمک به درمان جوش و لک‌های صورت
- کاهش علائم آلرژی
- بهبود اکسیژن‌رسانی به ریه و قلب
- تنظیم سیستم انعقادی بدن
- درمان خواب رفتگی دست و پا
- کاهش کلسترول، قند، اوره و فشار خون بالا
- تحریک سیستم ایمنی بدن برای تکثیر سلول دفاعی بیشتر
- افزایش ترشح سروتونین و کاهش علائم افسردگی یا اختلالات عصبی
- افزایش گلبول قرمز خون
حجامت از نظر علمی یک درمان مکمل است که می‌تواند در کنار راه‌کارهای پزشکی به تسریع سرعت روند بهبودی کمک کند؛ با این حال نمی‌توان آن را به عنوان یک درمان مستقل معرفی کرد. اطباء طب سنتی فواید زیادی برای حجامت در نظر می‌گیرند اما ممکن است این روش، درمان مناسبی برای همه افراد نباشد. اگر می‌خواهید مطمئن شوید کاندید مناسبی برای بادکش درمانی هستید یا خیر، می‌توانید با پزشک عمومی یا متخصص داخلی آنلاین درمانکده مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: خواص آب زرشک در طب سنتی؛ از لاغری تا درمان کبد چرب!
آیا حجامت برای غلظت خون مفید است؟
اطباء طب سنتی این روش را برای کاهش غلظت خون بسیار موثر می‌دانند. در طول فرآیند بادکش درمانی حدود ۵۰ تا ۷۰ سی‌سی خون از بدن بیمار خارج میشود؛ اما می‌توان بر اساس سن، جنسیت و طبع افراد میزان خون خروجی از بدن را کم یا زیادتر کرد. جالب است بدانید متخصصان طب سنتی معتقدند برای کاهش غلظت خون به کمک این روش باید آن را در فصل بهار انجام دهید؛ زیرا در بهار میزان رسوب سودا بیشتر میشود اما بلغم کاهش می‌یابد.
روش‌های حجامت
این روش درمانی انواع مختلفی دارد که پزشک بر اساس وضعیت بیماری و میزان سلامت جسمانی فرد بهترین حجامت را انتخاب می‌کند.
حجامت مرطوب
بادکش درمانی خیس یا مرطوب یک روش بسیار تهاجمی است. در این روش پزشک با تیغ مخصوص برش‌های کوچکی در ناحیه تجمع خون ایجاد می‌کند. با شروع خونریزی، فنجان مخصوص روی ناحیه مورد نظر گذاشته میشود تا مقدار مشخصی خون از بدن بیمار خارج شود. روش بادکش درمانی مرطوب به بهبود جریان گردش خون کمک می‌کند و مانع از تجمع خون کثیف در بدن میشود.
حجامت خشک
این نوع حجامت که به آن بادکش درمانی هم می‌گویند نوعی کاهش فشار هوا در لیوان مخصوص است. فنجان بادکش حدود ۱۰ دقیقه روی ناحیه مورد نظر باقی می‌ماند و نباید مدت آن را از زمان مشخص‌شده بیشتر کرد. در طول این فرآیند به کمک اثر مکش خلاء، بادکش انجام میشود و در نهایت هوای اضافی را به کمک پمپ دستی از بالای لیوان مکش خالی می‌کنند.
اثربخشی حجامت برای افزایش قد چگونه است؟
در طب اسلامی و ایرانی یکی از مهم‌ترین کاربردهای این روش درمانی، افزایش قد و کمک به جهش رشد اطفال و نوجوانان است. با وجود اینکه تحقیقات مستندی برای اثبات این نظریه وجود ندارد؛ اما برخی اطباء طب سنتی معتقدند در چند سال گذشته تعداد افرادی که پس از اتمام سن رشد استخوان‌هایشان توانسته‌اند از مزایای افزایش قد با حجامت برخوردار شوند، زیاد بوده است.
بیشتر بخوانید: خواص سرکه سیب برای پوست؛ دشمن آکنه و لک‌های پوستی!
انواع حجامت
روش بادکش درمانی به تشخیص دکتر طب سنتی و با هدف درمان بیماری در نواحی مختلف بدن انجام میشود؛ از جمله:
بین ۲ کتف
بادکش بین ۲ کتف (خط وسط بین مهره های سوم و پنجم پشت) به حجامت عام معروف است. برای این منظور ابتدا به کمک لیوان مکش، خون را در ناحیه مورد نظر جمع می‌کنند؛ سپس با تیغ مخصوص و ایجاد چند خراش کوچک، مقدار مشخصی خون از بدن خارج میشود. فواید حجامت بین دو کتف بسیار گسترده است؛ مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- تنظیم هورمون‌ها و غدد داخلی
- تنظیم ترکیبات بیوشیمی خون
- کمک به تنظیم آنزیم‌ها و درمان اختلالات کبدی
- درمان فشار خون، دیابت و چربی خون بالا
- کاهش غلظت خون
- بهبود تپش قلب
- درمان جوش و آکنه
- باز کردن قاعدگی
- درمان گرفتگی گردن، کتف و شانه
- تسکین میگرن و سردردهای شدید
- درمان عفونت‌های حاد ویروسی
سر
از فواید اثربخش بادکش سر می‌توان به درمان سردردهای مزمن و مشکلات مغزی اشاره کرد. همچنین حجامت سر می‌تواند به کاهش علائم بیماری اعصاب، تقویت چشم و مغز کمک کند. با این حال باید آن را توسط فرد متخصص در زمینه طب سنتی انجام دهید؛ زیرا می‌تواند در صورت عدم رعایت نکات اصولی باعث حواس‌پرتی شود.
پا
یکی از اثربخش‌ترین نواحی بدن برای بادکش درمانی، قوزک پا تا پشت ساق پا است که به درمان بیماری‌های اندام تحتانی کمک می‌کند. همچنین حجامت از پا، مخصوصا در ناحیه قوزک و بین پاشنه می‌تواند برای درمان نقرس و سیاتیک مفید باشد. از طرفی کف پا با اندام‌های مختلف بدن رابطه تنگاتنگی دارد؛ بنابراین می‌توان حجامت از کف پا را برای عملکرد بهتر کل بدن موثر دانست.
بیشتر بخوانید: آب و 7 فایده حیرت‌انگیزش برای سلامتی
گودی پس گردن
بادکش درمانی این ناحیه، اثربخشی بالایی در تسکین خارش چشم، آب مروارید، سنگینی سر و بوی بد دهان دارد.
روی شانه‌ها
اگر مشکلاتی مانند سردرد، درد دندان، صورت، چشم و گوش دارید می‌توانید از روش بادکش درمانی در ۲ طرف گردن و روی شانه‌ها استفاده کنید. البته لازم به ذکر است این نواحی دارای شریان‌های مهمی هستند و اگر بادکش درمانی زیر نظر فرد متبحر انجام نشود، امکان بروز عوارض جبران‌ناپذیر افزایش می‌یابد.
کبد
اطباء طب سنتی حجامت کبد را یکی از بهترین درمان‌ها برای کبد چرب می‌دانند. در این روش سموم بدن و خون کثیف دفع می‌شوند تا کبد پاکسازی شود.
حجامت برای چه کسانی ضرر دارد؟
افراد در شرایط زیر کاندید مناسبی برای انجام این روش درمانی نیستند:
- کودکان زیر چهار ماه
- زنان باردار
- افراد دارای مزاج بلغمی
- بیماران دارای کمبود پلاکت
- دوران قاعدگی زنان
- مبتلایان به فشار خون بالا
- افراد مبتلا به بیماری صرع یا هموفیلی
- بیماری پوستی مانند پسوریازیس یا اگزما
- بیماری قلبی و عروقی
بیشتر بخوانید:علائم غلظت خون در مردان و زنان
عوارض حجامت
این روش ایمن و بی‌خطر است. با این حال احتمال بروز برخی عوارض مانند سوختگی، کبودی، سردرد، خستگی، حالت تهوع، درد عضلانی، خارش یا عفونت پوستی وجود دارد. در موارد نادر ممکن است فرد هنگام حجامت مرطوب به دلیل افت فشار خون و ضربان قلب، غش کند که اصطلاحا به آن سنکوپ وازوواگال می‌گویند.
فواید حجامت برای دختر مجرد چیست؟
مهم‌ترین مزایای بادکش درمانی برای دختران مجرد عبارت است از:
- بهبود آکنه
- تنظیم هورمون‌ها
- تقویت سیستم ایمنی
- کاهش استرس و اضطراب
- افزایش تمرکز
- بهبود اختلال خواب
- تنظیم عادت ماهانه
- بهبود جریان خون
بیشتر بخوانید: خواص زغال اخته چیست؟ حقایقی درباره فواید فوق‌العاده آن!
راهنمای مراجعه به پزشک
حجامت یک روش درمانی موثر برای پیشگیری و درمان بیماری‌های مختلف است. در طب سنتی و اسلامی این روش جایگاه ویژه‌ای دارد و برخی اطباء معتقدند اثربخشی بادکش کردن از داروهای شیمیایی بیشتر است. با این حال بهتر است قبل از انجام این روش ابتدا با دکتر متخصص در زمینه طب سنتی مشورت کنید تا از اثربخشی و فواید آن برای بیماری خود مطلع شوید.
برای آشنایی با لیست بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر عمومی یا متخصص داخلی که می‌توانند تایید کنند بادکش درمانی برای شما مناسب است یا خیر، به وب‌سایت درمانکده سر بزنید. درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا ضمن استفاده از سیستم نوبت‌دهی آنلاین این مجموعه و بررسی نظر سایر کاربران، برای مراجعه حضوری یا مشاوره آنلاین با پزشک عمومی نوبت بگیرید.
سوالات متداول
به دلیل کاهش بلغم در بدن و رسوب سودا بهتر است در فصل بهار بادکش انجام دهید.
هر کدام از روش‌های بادکش درمانی می‌توانند به درمان بیماری خاصی کمک کنند. پزشک معمولا بر اساس وضعیت بیماری و میزان سلامت جسمانی فرد بهترین نوع آن را انتخاب می‌کند.
این روش درمانی از بعد چهار ماهگی تا قبل از ۶۰ سالگی در صورت داشتن توانایی بدنی قابل انجام است.
منابع: clevelandclinic | sciencedirect
