آیا تا به حال نام بیماری دیابت خاموش به گوش‌تان خورده است؟ چیزی در مورد آن می‌دانید؟ اینکه دیابت چیست؟ چه علائمی دارد و به طور کلی به چه دلیلی در بدن فرد ظاهر می‌شود؟ دیابت خاموش منظور دیابتی بدون علائم و نشانه‌های مشخص در بدن بیمار است. دیابت خاموش نوعی مجزا از بیماری دیابت نیست و تنها به همین دلیل که بدون زنگ خطر شروع به پیشرفت می‌کند به آن خاموش می‌گویند.
به طور کلی از رایج‌ترین علائم این بیماری می‌توانیم به خستگی، تشنگی، گرسنگی و دفعات زیاد دفع ادرار اشاره کنیم. این بیماری به قدری در تمامی دنیا رایج بوده که سالانه حدود 3 میلیون نفر جان خودشان را به خاطر این بیماری از دست می‌دهند. جدای از اینکه تعداد بسیار زیادی هم سالانه مبتلا به آن می‌شوند. ما در این مطلب از مجله درمانکده قصد داریم تا به طور مفصل در مورد این بیماری صحبت کنیم. پیشنهاد می‌کنیم که این مطلب را از دست ندهید و تا انتها همراه ما باشید.
دیابت خاموش چیست؟ بیماری خطرناک و مرگبار
دیابت جز خطرناک‌ترین بیماری‌ها در تمام دنیاست. قبل از اینکه به سراغ ادامه موضوع برویم اجازه دهید که یک موضوع را روشن کنیم.
به طور کلی دیابت 3 نوع اصلی دارد. دیابت نوع 1، نوع 2 و دیابت بارداری. در دنیای پزشکی مدل مجزایی به اسم دیابت خاموش نداریم، این تنها نامی است که با توجه به ویژگی‌ها و علائم پنهانی که دیابت دارد بر روی آن گذاشته‌اند. به علاوه اینکه دیابت خاموش اکثر اوقات از نوع دیابت 2 است. در ادامه بیشتر در مورد انواع مختلف دیابت صحبت خواهیم کرد.
خب می‌رسیم به این سوال که دیابت(diabetes) چیست؟
در بدن ما هورمون‌هایی به اسم انسولین وجود دارند که وظیفه انتقال قند خون به سلول‌ها را بر عهده دارند. این کار به منظور ذخیره و بهره‌مندی از انرژی انجام می‌گیرد. اگر که در این فرآیند اختلالی وجود داشته باشد پای دیابت وارد میدان می‌شود. این بیماری به قدری خطرناک است که آسیب‌های ناشی از آن می‌تواند ارگان‌های داخلی و اندام‌هایی از جمله چشم‌ها و کلیه‌ها را درگیر کند. به همین خاطر تشخیص به موقع دیابت خاموش امری حیاتی و حساس به حساب می‌آید.
بیشتر بخوانیم: علت دیابت در کودکان چیست؟
با انواع مختلف دیابت آشنا شوید
همان طور که بالاتر هم گفتیم دیابت 3 نوع اصلی دارد که شامل دیابت نوع 1، دیابت نوع 2 و دیابت دوران بارداری است.
دیابت نوع 1
دیابت نوع 1 یک بیماری خود ایمنی بوده که در آن متابولیسم بدن مختل شده و همین موضوع اجازه ورود قند خون کافی به سلول‌ها را نمی‌دهد. در نتیجه این امر گلوکز در رگ‌ها انبار شده و قند خون فرد سر به فلک می‌کشد. در این فرآیند سیستم ایمنی بدن به سلول‌های پانکراس یعنی دقیقا جایی که انسولین ساخته می‌شود حمله می‌کند.
دیابت نوع 2
باید گفت که دیابت نوع 2 رایج‌ترین شکل دیابت بوده، تا جایی که 90 تا 95 درصد تمامی مبتلایان به دیابت درگیر نوع 2 هستند. دیابت نوع 2 یک عارضه ژنتیکی بوده که عوامل محیطی هم در بروز آن نقش دارند. این بیماری زمانی در فرد بیدار شده که بدن او نسبت به انسولین مقاوم می‌شود یا اینکه بدن به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند. همین موضوع باعث شده قند زیادی در خون تجمع کند. دیابت خاموش اغلب اوقات دیابت نوع 2 است. این بیماری اغلب اوقات بزرگسالان را درگیر می‌کند اما در کودکان هم دیده شده است.
بیشتر بخوانیم: دیابت چیست؟
دیابت دوران بارداری
دیابت بارداری یا همان Gestational diabetes قند خون بالا در دوران حاملگی است. در این دوران هورمون‌های مسدود کننده انسولین زیادی توسط جفت تولید شده که باعث شکل گیری دیابت در مادر می‌شود. این بیماری اغلب اوقات بعد از بارداری از بین می‌رود اما اگر نظارت کافی بر روی آن نداشته باشید ممکن است به دیابت نوع 2 تبدیل شود.
تا اینجای کار با 3 نوع از رایج‌ترین مدل‌های دیابت آشنا شدید. اما این تمام ماجرا نیست. بلکه مدل‌های دیگری هم از این بیماری شناخته شده‌اند که کمتر از موراد بالا شایع هستند. از جمله:
- پیش دیابت
- دیابت نوع 3c
- اختلال عملکرد انسولین
- دیابت ناشی از نواقص سلول‌های بتا
- بیماری پانکراس و دیابت ناشی از آن
- دیابت در اثر اختلالات غدد درون ریز
- دیابت در اثر دارو یا مواد شیمیایی
بیشتر بخوانیم: انواع دیابت: روش های تشخیص و درمان
پیش دیابت چیست؟ آیا دیابت و پیش دیابت یکی هستند؟
سوالی که برای بسیاری از افراد پیش می‌آید این است که پیش دیابت و دیابت خاموش چه فرقی با هم دارند؟ یا اصلا آیا این دو یکسان هستند؟
پیش دیابت یا همان Prediabetes مرحله قبل از دیابت نوع 2 است. در پیش دیابت میزان قند خون بالاست، اما به قدری بالا نیست که به عنوان دیابت نوع 2 تشخیص داده شود. در این حالت اگر که بیمار نظارت و کنترل مناسبی بر روی بیماری خود نداشته باشد به طور حتم این قند خون از حد مجاز بالاتر رفته و پای دیابت 2 وارد قضیه می‌شود. این مدل دیابت عموما نشانه و علامتی هم نداشته و تنها با آزمایش قابل تشخیص است. به این مدل دیابت 1.5 هم گفته می‌شود.
پس پیش دیابت علائمی نداشته و میزان قند خون از حد نرمال و طبیعی بالاتر می‌رود اما نه آن قدر بالا که عنوان دیابت خاموش به حساب بیاید. تغییر سبک زندگی، دنبال کردن رژیم غذایی مناسب و ورزش روزانه به کنترل این بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن کمک بسزایی می‌کند.
بیشتر بدانید: کتواسیدوز دیابتی چیست؟
علائم دیابت خاموش کدام‌اند؟
همان طور که بالاتر هم گفتیم و حتی از اسم این بیماری مشخص است متاسفانه دیابت خاموش علائم مشخصی نداشته و گاها نهفته است. از طرفی علائم نوع 1، نوع 2 و پیش دیابت تقریبا یکسان است. با این تفاوت که نشانه‌های دیابت 2 و پیش دیابت در مدت زمان کمتری نمایان می‌شوند. به علاوه اینکه نشانه‌هایی مانند دردهای عصبی، سوزن سوزن شدن بدن، زخم‌های دیر ترمیم و… از شایع‌ترین علائم دیابت نوع 2 هستند.
بیشتر بخوانیم: رژیم غذایی دیابتی چگونه است؟
علائم عمومی دیابت
به طور کلی از علائم عمومی دیابت می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- تاری دید
- تکرر ادرار
- کاهش وزن
- افزایش گرسنگی
- افزایش میزان تشنگی
- خستگی مفرط و شدید
- زخم‌هایی که دیر خوب می‌شوند
علائم دیابت در مردان
علائم دیابت در مردان و زنان هم متفاوت است که در مردان عبارت هستند از:
- اختلال در نعوظ
- قدرت عضلانی ضعیف
- کاهش شدید میل جنسی
بیشتر بخوانیم: زخم دیابتی چیست؟
علائم دیابت در زنان
و اما می‌رسیم به علائم دیابت در زنان:
- خشکی واژن
- عفونت دستگاه ادرار
- عفونت‌های قارچی شدید
- پوست خشک و خارش دار
علائم دیابت در بارداری
اغلب زنانی که دیابت بارداری دارند علائمی ندارند، مگر اینکه دیابت آن‌ها با آزمایش خون مشخص شود. آزمایشی که در هفته 24 تا 28 بارداری انجام می‌شود. تنها علائم نادری که مادر ممکن است در این دوران تجربه کند تشنگی شدید و دفعات زیاد دفع ادرار است.
علت دیابت خاموش چیست؟
به نظر شما دلایل بروز دیابت خاموش چیست؟
همان طور که گفتیم خطر بروز دیابت در هر فردی وجود دارد. از کودک گرفته تا نوجوان و افراد بزرگسال. اما مسئله اینجاست که دلیل این موضوع چیست؟ دلایل بروز این بیماری با توجه به نوع دیابت متفاوت است که در ادامه علت هر کدام را بررسی خواهیم کرد.
دیابت نوع 1
متخصصین هنوز دلیل قطعی برای بروز این نوع دیابت ندارند. اما به طور کلی در این بیماری سیستم ایمنی به اشتباه به سلول‌های بتای تولید کننده انسولین حمله کرده و آن‌ها را از بین می‌برند. همین موضوع تعادل قند خون را بهم می‌ریزد و مقدار بیشتری در خون انباشته می‌شود. ژنتیک و برخی عفونت‌های ویروسی در پیدایش این مدل دیابت نقش دارند.
دیابت نوع 2
دیابت نوع 2 به دلیل برخی فاکتورهای محیطی، سبک زندگی و ژنتیک ظاهر می‌شود. اضافه وزن و چاقی عواملی هستند که احتمال بروز دیابت نوع 2 را افزایش می‌دهند. دیابت نوع 2 در دنیای پزشکی با نام‌هایی از جمله دیابت شیرین نوع 2 و دیابت شیرین غیر وابسته به انسولین هم شناخته می‌شود. ژنتیک در پیدایش دیابت نوع 2 بسیار نقش داشته و اگر در خانواده فردی درگیر این نوع دیابت باشد به احتمال زیاد شما هم درگیر آن خواهید شد.
بیشتر بخوانیم: دیابت بارداری چیست؟
دیابت بارداری
دیابت دوران بارداری به دلیل عدم تعادل هورمونی در دوران بارداری پدیدار می‌شود. در دوران بارداری جفت جنین هورمون‌هایی تولید کرده که سلول‌های مادر را نسبت به اثرات انسولین کمتر حساس می‌کند. همین موضوع باعث افزایش قند خون می‌شود. افرادی که قبل از بارداری اضافه وزن دارند یا در دوران بارداری بیش از اندازه چاق می‌شوند بیشتر در معرض خطر این مدل دیابت هستند.
آیا دیابت خاموش ارثی است؟
آیا دیابت خاموش ارثی است؟ سوالی پر تکرار در مورد این بیماری که ذهن بسیاری از افراد را درگیر کرده است. به طور کلی ژنتیک و سابقه بیماری دیابت در خانواده در بروز این بیماری در فرد بی تاثیر نیستند. البته به این موضوع دقت کنید که ژنتیک به تنهایی باعث بروز دیابت نمی‌شود و نقش مستقیمی در پیدایش این بیماری ندارد. ژنتیک در کنار عوامل دیگری مانند اضافه وزن، چاقی مفرط و همچنین فاکتورهای محیطی می‌تواند ریسک ابتلا به بیماری را چندین برابر کند.
درمان دیابت خاموش
دیابت خاموش درمان قطعی ندارد و متدهای درمانی با توجه به شرایط بیمار و نوع دیابت دنبال می‌شوند. به طور کلی برخی داروهایی که برای کنترل بیماری استفاده می‌شوند خوراکی هستند در حالی که برخی دیگر باید تزریق شوند. به طور کلی هدف از متدهای درمانی دیابت کنترل میزان قند خون در فرد است. این کار اغلب اوقات با تزریق و مصرف میزان مناسب انسولین انجام می‌شود، انسولینی که بدن قادر به تولید آن نیست. مصرف انسولین عموما برای مدیریت و کنترل دیابت نوع 1 جواب می‌دهد. در حالی که برای دیابت نوع 2 رژیم سالم و ورزش کردن از اولین متدهای درمانی و پیشگیری هستند. اگر که این دو روش جواب ندهند فرد باید زیر نظر پزشک دارو مصرف کند.
در دیابت دوران بارداری هم زنان باید به طور مرتب در طی روز چندین بار میزان قند خون خود را اندازه‌گیری کنند. اگر قند خون بالا باشد باید رژیم غذایی مناسب داشته باشید یا ورزش‌های سبک انجام دهید. همچنین تحقیقات نشان داده که 15 تا 30 درصد زنانی که دیابت بارداری دارند باید برای کنترل میزان قند خون انسولین مصرف کنند. به علاوه اینکه میزان مناسب انسولین تاثیری در رشد جنین نخواهد گذاشت.
بیشتر بخوانیم: دیابت جوانی چیست؟
تشخیص دیابت خاموش
به طور کلی هر فردی که در معرض خطر دیابت است باید آزمایش‌های لازم جهت تشخیص آن را انجام دهد. لازم به ذکر است که دیابت نوع 1 به سرعت پیشرفت می‌کند و عوارض خطرناکی به همراه دارد. به همین خاطر اگر علائمی دارید در اسرع وقت به متخصص غدد مراجعه کنید.
دیابت به کمک آزمایش‌ها و تست‌های مختلفی قابل تشخیص است، اما اصلی‌ترین آزمایش تست قند خون است. آزمایش قند خون و بررسی میزان قند خون در زمان‌های مختلف کمک کرده تا پزشک دیابت را تشخیص دهد. به عنوان مثال:
- قند خون ناشتا 126 میلی گرم
- قند خون تصادفی 200 میلی گرم
- هموگلوبین A1c بیش از 6.5
این‌ها همگی نشانه‌ای از دیابت هستند.
برای کسب راهنمایی بیشتر می‌توانید از طریق امکان مشاوره آنلاین با دکتر غدد در سایت درمانکده اقدام کنید.
بیشتر بخوانیم: آزمایش دیابت چگونه است؟
پیشگیری از دیابت خاموش
دیابت نوع 1 و پیش دیابت قابل پیشگیری نیستند، به این خاطر که اغلب اوقات اختلالات سیستم ایمنی منجر به بروز این بیماری می‌شوند. به علاوه اینکه برای دیابت نوع 2 هم شما کنترل کاملی بر روی برخی فاکتورها ندارید، از جمله سن و ژنتیک. اما به طور کلی با رعایت کردن برخی نکات می‌توانید از تبدیل شدن پیش دیابت به دیابت نوع 2 جلوگیری کنید:
- کنترل میزان فشار خون
- حذف مصرف الکل و دخانیات
- دنبال کردن رژیم غذایی مناسب
- خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر
- مصرف بیشتر سبزیجات و میوه‌ها
- مدیریت و کاهش وزن در صورت چاقی
- قطع مصرف چربی‌های ترانس و اشباع شده
- انجام فعالیت‌های ورزشی روزمره به منظور حفظ تناسب وزن و اندام
بیشتر بخوانیم: علائم دیابت در مردان چیست؟
سخن پایانی
در این مطلب دیدید که دیابت خاموش چیست و چه علائمی دارد. همان طور که دیدید دیابت خاموش اغلب از نوع دیابت نوع 2 بوده و به دلیل نداشتن نشانه‌های مشخص و دقیق به اصطلاح در دنیای پزشکی به آن دیابت خاموش گفته می‌شود. فراموش نکنید که حتی با نداشتن سابقه ژنتیکی تمامی افراد مستعد دیابت هستند. در نتیجه توصیه می‌کنیم سبک زندگی‌تان را تغییر دهید، غذای با کیفیت بخورید و به طور مرتب ورزش کنید.
منابع: healthline – my.clevelandclinic
