گوش یکی از اندام‌های بسیار حساس بدن است که عملکرد آن می‌تواند تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون بیماری‌ها، عفونت‌ها و آسیب‌های فیزیکی قرار بگیرد. خروج ترشحات از گوش یکی از نشانه‌های اختلال در عملکرد طبیعی گوش است. شاید در نگاه اول این مشکل ساده به نظر برسد، اما در صورت جدی نگرفتن ترشحات گوش ممکن است به مرور زمان دچار آسیب جدی در ساختار داخلی این عضو حساس بدن شوید. اگر شما هم گاهی‌اوقات با خروج مایعاتی از گوش خود مواجه می‌شوید و نگران آن هستید، در این مقاله از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا شما را علل، انواع و روش‌های درمان ترشحات گوش آشنا کنیم.
فهرست محتوا
ترشحات گوش چیست؟
منظور از ترشحات گوش، هر مایعی است که از گوش خارج شود. به این عارضه اوتوره هم می‌گویند. عوامل مختلفی باعث خروج ترشحات از گوش می‌شوند که عفونت گوش میانی یکی از شایع‌ترین علل آن به‌شمار می‌آید. این ترشحات می‌توانند شفاف، زرد، سفید یا حتی خون‌آلود باشند. در ادامه می‌توانید عکس ترشحات گوش را مشاهده کنید:
اگر ترشح گوش شما بوی بدی دارد و با علائمی همچون تب و کاهش شنوایی همراه شده است، باید سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید تا علت اصلی این عارضه بررسی شود. ترشح گوش گاهی بر اثر واکنش طبیعی این عضو حساس بدن ایجاد می‌شود، اما در برخی موارد می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری باشد؛ بنابراین بهتر است جدی گرفته شود.
انواع ترشحات گوش
این عارضه از لحاظ رنگ، بو و شکل ظاهری انواع مختلفی دارد و هر یک می‌توانند نشان‌دهنده یک وضعیت خاص باشند. در اینجا انواع رایج ترشح گوش را بررسی می‌کنیم:
۱- ترشحات تیره و چرکی
ترشحات چرکی یا تیره شایع‌ترین نوع این عارضه هستند که معمولا به دلیل عفونت گوش میانی یا پاره شدن پرده گوش ایجاد می‌شوند. عفونت گوش چرکی اگر به موقع درمان نشود، هنگام خروج از گوش رنگ تیره پیدا می‌کند. اگر به طور مکرر و برای طولانی‌مدت دچار ترشح تیره و عفونت مزمن گوش می‌شوید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید؛ زیرا ممکن است این عارضه یکی از علائم انواع سرطان گوش باشد. همچنین گاهی ترشح چرکی یکی از علائم پدیده گوش شکسته است که باید زیر نظر پزشک درمان شود.
۲- ترشحات زرد یا قهوه‌ای
ترشحات زرد رنگ گوش که گاهی به رنگ قهوه‌ای هم دیده می‌شوند از طبیعی‌ترین ترشحات گوش به‌شمار می‌آیند و اغلب با اسم جرم گوش شناخته می‌شوند. این ترشحات چسبناک و مومی شکل هستند و با جلوگیری از عبور گردوغبار یا حشرات به داخل گوش، از آن مراقبت می‌کنند.
۳- ترشحات سفید از گوش
هنوز علت سفید بودن ترشح گوش به طور کامل مشخص نیست. این عارضه گاهی نشان‌دهنده مواد چرب و ترشحات طبیعی گوش است که به منظور حفظ رطوبت و پاکسازی گوش ایجاد می‌شود. از طرفی، در برخی منابع آمده است که پارگی پرده گوش می‌تواند باعث خروج ترشح سفید رنگ از گوش شود. همچنین زمانی که ترشح آبکی و شفاف برای مدت طولانی در گوش بماند و خارج نشود، زمینه را برای ایجاد عفونت خارجی کانال گوش فراهم می‌کند و ممکن است عفونت به صورت مایع آبکی و سفید بیرون بیاید.
۴- ترشحات آبکی و شفاف
خروج مایع شفاف و آبکی از گوش معمولا خطرناک نیست. این عارضه می‌تواند به دلیل باقی ماندن آب پس از حمام یا استخر در گوش رخ دهد.برخی افراد در چنین شرایطی، گرفتگی گوش بعد از استخر را تجربه می‌کنند. ترشح آبکی و شفاف معمولا هنگام خشک کردن گوش مشاهده می‌شود که اگر با علائم دیگری همچون تب همراه نباشد، جای نگرانی ندارد.
۵- ترشحات خونی از گوش
ترشح خونی گوش معمولا به دلیل ورود اشیاء خارجی به گوش، خراش داخل آن یا آسیب به پرده گوش ایجاد می‌شود. اگر پس از ورود جسم خارجی به درون گوش، متوجه خونریزی گوش شدید، خودتان شخصا هیچ کاری انجام ندهید و سریعا به نزدیک‌ترین اورژانس مراجعه کنید.
۶- ترشحات بودار گوش
ترشح بدبوی گوش که اغلب به رنگ سبز یا خاکستری است، به دلیل عفونت مزمن گوش یا رشد قارچ در گوش خارجی ایجاد می‌شود. این عارضه که با بوی بسیار تندی همراه است، می‌تواند علت خارش گوش شدید باشد.
علائم همراه با ترشحات گوش
ترشح گوش اگر شدید و جدی باشد، معمولا با یک سری علائم دیگر همراه می‌شود که می‌توانند به تشخیص علت ایجاد آن کمک کنند. مهم‌ترین علائمی که ممکن است با ترشح گوش تجربه کنید، شامل موارد زیر هستند:
- درد تیز، مداوم یا ضربان‌دار گوش
- تب
- خارش گوش
- بوی بد
- سرگیجه یا احساس عدم تعادل
- تورم و قرمزی اطراف گوش
- درد لاله گوش ناشی از گسترش عفونت به گوش خارجی و بافت اطراف آن
- احساس فشار در گوش به دلیل تجمع مایع در گوش میانی
به یاد داشته باشید، اگر علائم همراه با ترشح گوش چرکی و طولانی‌مدت، به‌ویژه عفونت‌های مزمن به موقع درمان نشوند، ممکن است به پرده گوش یا سلول‌های موثر در شنوایی آسیب برسانند و منجر به کم‌شنوایی شوند. در چنین شرایطی، پزشکان برای درمان از تاثیر سلول های بنیادی بر شنوایی کمک می‌گیرند.
ترشحات زیاد گوش نشانه چیست؟
بیماری‌ها و مجموعه عوامل مختلفی موجب ترشحات بیش از حد گوش می‌شوند که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم:
۱- عفونت گوش
عفونت عامل بسیاری از بیماری‌های مرتبط با گوش همچون ورم پشت گوش است. این عامل اگر درون گوش هم ایجاد شود، مشکلات زیادی به وجود می‌آورد. ورود باکتری، ویروس یا قارچ به درون گوش باعث ایجاد التهاب و عفونت می‌شود و یکی از شایع‌ترین علت ترشح گوش به‌شمار می‌آید.
اگر التهاب و عفونت گوش به موقع درمان نشود، موجب تجمع ترشح پشت پرده گوش می‌شود و مشکلی همچون عفونت گوش میانی را ایجاد می‌کند. در صورتی که ترشحات گوش میانی با خونریزی یا کاهش شنوایی همراه باشند، می‌توانند از علائم پارگی پرده گوش به‌شمار بیایند و نیاز به اقدام فوری پزشکی دارند.
۲- اختلال در عملکرد شیپور استاش
گوش میانی توسط لوله شیپور استاش به پشت گلو متصل می‌شود. امواج صوتی از طریق این لوله به گوش داخلی منتقل می‌شوند. زمانی که شیپور استاش به درستی عمل نکند، مایع در گوش میانی جمع شده و فرد احساسی مشابه پری گوش یا وجود آب در گوش دارد. اگر تجمع مایع در گوش میانی زیاد شود، ترشح آبکی و شفاف از گوش خارج می‌شود.
۳- ضربات شدید به گوش
گاهی این عارضه بعد از ضربه شدید به سر رخ می‌دهد. البته ممکن است ضربه همیشه ناشی از اجسام سنگین نباشد، بلکه گاهی ورود گوش پاک‌کن به داخل گوش می‌تواند به کانال گوش ضربه وارد کند و باعث ترشحات گوش شود.
بیشتر بدانید: درمان خانگی درد لاله گوش
۴- گوش شناگر
این عارضه به دلیل ورود باکتری یا قارچ به درون گوش اتفاق می‌افتد. شناگرانی که برای مدت طولانی درون آب استخر هستند یا از گوش‌گیر استفاده می‌کنند دچار تحریک پوست دیواره گوش می‌شوند. این عارضه می‌تواند موجب اگزما و خروج ترشحات گوش شود.
۵- تغییر فشار هوا
تغییر فشار هوا یکی دیگر از دلایل ترشحات گوش است. اگر به طور دائم غواصی می‌کنید یا با هواپیما در حال سفر هستید، در معرض ابتلا به آسیب پرده گوش و خروج ترشحات گوش قرار دارید. چرا که ارتفاع بسیار بالا و پایین موجب تغییر شدید فشار هوا می‌شود.
۶- وجود جسم خارجی در گوش
ورود جسم خارجی به گوش یکی از شایع‌ترین دلایل ترشحات گوش کودکان است. ورود اجسام کوچکی مانند دکمه، مهره یا تکه‌ای پنبه می‌تواند موجب تحریک، خراش یا عفونت در گوش شود. نتیجه این عارضه، معمولا خروج ترشح زرد رنگ از گوش است که گاهی با خونریزی همراه می‌شود و حتی بوی بدی دارد.
۷- جراحی گوش
انواع جراحی گوش مانند ترمیم پرده گوش یا جراحی‌های مرتبط با عفونت‌های مزمن ممکن است در دوره نقاهت باعث بروز ترشحاتی از گوش شوند. این ترشحات بعد از عمل گوش و در روزهای ابتدایی جراحی طبیعی هستند و معمولا پس از هفت روز برطرف می‌شوند. ترشح گوش پس از جراحی معمولا شفاف یا کمی خونی است، اما در صورتی که احساس کردید ترشح گوش‌تان بدبو، چرکی و همراه با درد شده، حتما به پزشک اطلاع دهید.
خروج ترشحات زرد از گوش نوزاد طبیعی است؟
ترشح زرد رنگ گوش جزء ترشحات طبیعی دوران نوزادی است و اگر والدین برای خروج آن فشار بیش از حد وارد نکنند، خطری ایجاد نمی‌کند. اما والدینی که هنگام تمیز کردن ترشحات گوش نوزاد، گوش پاک‌کن را با فشار زیاد به سمت داخل گوش می‌برند، موجب سفتی جرم گوش می‌شوند و این عارضه ممکن است باعث ایجاد عفونت گوش شود. اگر جرم زرد رنگ گوش نوزاد بیش از حد باشد، به شکل ترشح بیرون می‌آند. همچنین زمانی که ترشح زرد رنگ در گوش عفونت ایجاد کند، نوزاد با بی‌قراری و گریه، دائما دست خود را به گوشش می‌کشد. در چنین شرایطی، معمولا نوزادان کم‌اشتها می‌شوند، شیر نمی‌خورند و الگوی خواب‌شان بهم می‌ریزد.
خروج ترشحات قهوه ای از گوش کودک خطرناک است؟
همان‌طور که گفتیم، جرم گوش از ترشحات طبیعی گوش است که به حفظ سلامت آن کمک می‌کند. جرم گوش در حالت طبیعی به رنگ قهوه‌ای، زرد یا گاهی نارنجی دیده می‌شود. بنابراین می‌توان گفت، خروج ترشح موم قهوه‌ای با حالتی چسبناک، بی‌بو و بدون درد از گوش کودکان نه تنها خطرناک نیست، بلکه روند طبیعی پاکسازی گوش به‌شمار می‌آید.
این فرآیند زمانی مشکل‌سازی می‌شود که ترشح قهوه‌ای گوش کودک بیش از حد باشد و موجب مسدودسازی مجرای گوش شود. این عارضه می‌تواند بر شنوایی کودک تاثیر بگذارد و به دلیل تجمع ترشح در گوش، عفونت ایجاد کند. گاهی برخی والدین در چنین وضعیتی تصور می‌کنند کودک‌شان دچار مشکل عصب گوش و کاهش شنوایی شده و او را به مرکز شنوایی‌سنجی می‌برند، در حالی که بهتر است ابتدا به متخصص اطفال مراجعه کنند. اگر کنجکاو شده‌اید بدانید شنوایی سنجی چیست، می‌توانید مقاله مرتبط با آن را در درمانکده مطالعه کنید.
برای ترشحات گوش چه باید کرد؟
را‌هکارهای مختلفی برای درمان این عارضه وجود دارند که باید بسته به علت ایجاد آن انتخاب شوند. بهترین گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر هستند:
درمان دارویی ترشح گوش
پزشک برای درمان فوری گوش درد بزرگسالان و کودکان، به‌ویژه اگر این عارضه ناشی از عفونت باشد، دارو تجویز می‌کند. داروهای مسکن مانند ایبوپروفن برای کنترل درد موثر هستند، اما زمانی که عامل ترشح گوش عفونت باکتریایی باشد، قطره برای ترشحات گوش تجویز می‌شود.
پزشک معمولا برای درمان ترشحات زیاد گوش از قطره آنتی‌بیوتیک یا آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی استفاده می‌کند. اگر هنگام ریختن قطره آنتی‌بیوتیک متوجه شدید راه ورود قطره مسدود است و قطره به سمت بیرون برمی‌گردد، باید ساکشن گوش انجام دهید تا عفونت تخلیه شود. سپس می‌توانید برای بهبود ترشحات گوش ناشی از عفونت، استفاده از قطره آنتی‌بیوتیک را ادامه دهید.
درمان ترشح گوش در خانه
همان‌طور که درمان وزوز گوش در منزل امکان‌پذیر است، این عارضه را هم می‌توان در موارد خفیف و غیر عفونی و با احتیاط فراوان در خانه بهبود بخشید. در ادامه چند روش ایمن و موثر خانگی را برای درمان ترشحات گوش معرفی می‌کنیم:
- قرار دادن حوله گرم روی گوش برای خروج راحت‌تر ترشحات
- بالا قرار دادن سر هنگام استراحت برای تخلیه ترشحات و کاهش فشار گوش
- جلوگیری از ورود آب به گوش هنگام حمام (این کار به جلوگیری از ایجاد رطوبت و تشدید عفونت کمک می‌کند.)
- ریختن چند قطره عسل به درون گوش
- گذاشتن یک تکه پیاز روی گوش و قرار دادن یک حوله داغ روی پیاز برای انتقال حرارت و از بین بردن عفونت
- ترکیب چند تکه سیر با روغن زیتون و ریختن روغن خالص آن پس از حرارت دادن درون گوش
درمان خانگی ترشح گوش ممکن است در موارد خفیف موثر باشد، اما نباید آن را جایگزین درمان پزشکی کنید. اگر متوجه شدید، ترشحات گوش با درد، تب، بوی بد یا کاهش شنوایی همراه هستند، خوددرمانی نکنید و حتما از پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مشورت بگیرید.
درمان ترشح گوش با طب سنتی
برخی گیاهان دارویی به دلیل داشتن خواص ضد التهابی و پاکسازی به کاهش التهاب مجرای گوش کمک می‌کنند. اطباء طب سنتی روغن‌های گیاهی زیر را برای کاهش ترشح گوش مفید می‌دانند:
- روغن زیتون
- روغن نارگیل
- روغن بادام تلخ
- روغن کرچک
لازم به ذکر است، ریختن هرگونه روغن گیاهی درون گوش بدون مشورت با پزشک توصیه نمی‌شود؛ زیرا در صورت آسیب دیدن پرده گوش، احتمال بروز عوارض جدی افزایش می‌یابد.
چگونه از ترشح گوش پیشگیری کنیم؟
برای در امان ماندن از عفونی شدن ترشح گوش و خروج بیش از حد آن بهتر است نکات زیر را با دقت رعایت کنید:
- گوش را تمیز نگه دارید، اما از استفاده مکرر گوش پاک‌کن یا اشیاء تیز برای پاکسازی داخل گوش اجتناب کنید.
- از ورود آب به داخل گوش هنگام حمام یا شنا در استخر جلوگیری کنید.
- در صورت مشاهده خروج ترشح غیر طبیعی از گوش، سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید تا جلوی پیشرفت بیماری و عفونی شدن آن گرفته شود.
- با تغذیه مناسب، فعالیت بدنی منظم و مصرف ویتامین‌هایی مانند ویتامین D و C سیستم ایمنی بدن خود را قوی نگه دارید تا دچار عفونت‌های مکرر گوش نشوید.
- در هوای بسیار سرد از کلاه یا محافظ گوش استفاده کنید تا مجرای گوش دچار التهاب و عفونت نشود.
- از وارد کردن اجسام خارجی به گوش خودداری کنید و مراقب باشید کودکان اسباب‌بازی‌های کوچک خود را وارد گوش‌شان نکنند.
- اگر به حساسیت‌های فصلی و مشکلات سینوسی مبتلا هستید، برای درمان و کنترل آنها اقدام کنید تا از تجمع مایعات در گوش میانی و ایجاد ترشحات جلوگیری شود.
- هنگام استفاده از هدفون یا هندزفری، صدای آنها را بیش از حد زیاد نکنید تا پرده گوش دچار آسیب نشود.
- در صورت استفاده از سمعک، آن را هر ۲ روز یک بار تمیز و ضد عفونی کنید.
راهنمای مراجعه به پزشک
ترشح گوش اگر به رنگ زرد یا قهوه‌ای باشد و به اندازه خارج شود، یک فرآیند طبیعی برای پاکسازی و محافظت از گوش است. اما خروج بیش از حد آن با رنگ‌هایی همچون سبز، خاکستری و همراه با خون یا بوی بد می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری جدی باشد. اگرچه برخی ترشحات خفیف گوش ممکن است با درمان خانگی برطرف شوند، اما در مواردی که علائم هشداردهنده مانند تب، بوی بد یا کاهش شنوایی وجود دارند، باید سریعا به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید.
ما در این مقاله از مجله درمانکده شما را با انواع، علل و روش‌های درمان ترشح گوش آشنا کردیم. اگر در این مورد سوالات بیشتری دارید، شما می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله متخصص گوش و حلق و بینی آنلاین، مشاوره تلفنی یا آنلاین داشته باشید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص گوش و حلق و بینی از روانشناس مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
در صورت مشاهده رنگ غیر طبیعی ترشح، بوی بد، تب ۴۰ درجه و وجود رگه‌های خون در ترشح حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. همچنین اگر پس از آسیب ناگهانی به سر، ترشحی از گوش خارج شد، حتما فرد را به اورژانس بیمارستان برسانید.
بله. اگر ترشح گوش برای مدت طولانی ادامه داشته باشد و درمان نشود، عفونت ایجاد می‌کند و می‌تواند موجب کاهش شنوایی شود.
درمان خانگی مانند کمپرس گرم می‌تواند در موارد خفیف و غیر عفونی به بهبود ترشح گوش کمک کند، اما نباید تحت هیچ شرایطی جایگزین درمان پزشکی شود.
چرک سیاه گوش نشانه عفونت قارچی است که در چنین شرایطی پزشک قطره ضد قارچ تجویز می‌کند.
منابع: medicalnewstoday | healthline | mountsina
