ژیاردیازیس یا Giardiasis چیست؟ روش‌های پیشگیری، تشخیص و درمان

ژیاردیازیس یک بیماری انگلی است که در اثر ورود انگلی به نام ژیاردیا در بدن ایجاد می‌شود. علائم ژیاردیازیس معمولا 1 تا 2 هفته پس از آلوده شده شروع می‌شود و گاهی بین 2 تا 6 هفته طول می‌کشد. مصرف  غذاها و آب آلوده و همچنین بی‌توجهی نسبت به شستشوی دست‌ها می‌تواند موجب انتقال این انگل به انسان شود. آمارها نشان می‌دهد که شیوع این بیماری در مناطقی که بهداشت ضعیف‌تری دارند، بیشتر است. اما علائم ژیاردیا در بزرگسالان چیست؟ ژیاردیازیس چطور درمان می‌شود و ابتلا به این انگل چه عوارضی دارد؟ در این مقاله از مجله درمانکده می‌توانید با نکاتی مهم در مورد روش تشخیص، پیشگیری و همچنین درمان ژیاردیازیس آشنا شوید.

ژیاردیازیس چیست؟

ژیاردیازیس یک عفونت در روده کوچک است که توسط انگلی میکروسکوپی به نام ژیاردیا (Giardia) ایجاد می‌شود. این بیماری از طریق تماس با فرد آلوده گسترش پیدا می‌کند و مهم‌ترین راه انتقال آن مصرف غذا یا نوشیدنی آلوده به انگل است. اکثر اوقات سگ‌ها و گربه‌های خانگی به این انگل مبتلا می‌شوند، اما نوع انگلی که حیوانات را درگیر می‌کند، با انگلی که موجب بیماری انسان می‌شود، متفاوت است. هرچند ژیاردیازیس در سراسر دنیا یافت می‌شود، اما معمولا در کشورهای درحال‌توسعه که شرایط بهداشتی نامناسبی دارند، شایع‌تر است.

علت ابتلا به ژیاردیازیس

انگل ژیاردیازیس ممکن است از راه مصرف خوراکی آلوده و یا قرار دادن دست آلوده به انگل در دهان وارد بدن شود. این انگل به راحتی پخش می‌شود و در صورتی که فرد آلوده به ویروس دست‌های آلوده به انگل را به درستی نشوید، این انگل به سایر افراد نیز منتقل خواهد شد. در ادامه می‌توانید با روش‌های انتقال ژیاردیازیس آشنا شوید.

بیشتر بدانید: داروهای آنتی رترو ویرال چیست؟

• مصرف آب و غذای آلوده
• داشتن تماس نزدیک با فرد مبتلا به انگل
• سفر به مناطقی که بهداشت ضعیفی دارند
• قرار گرفتن در معرض مدفوع از طریق تماس با جنسی با فرد آلوده
• قرار دادن دست‌های آلوده به انگل در دهان

علائم ژیاردیازیس

عفونت ژیاردیازیس موجب علائم روده‌ای مختلف در فرد می‌شود. برخی افراد هیچ علامت خاصی را تجربه نمی‌کنند و برخی دیگر با علائم آزاردهنده‌ای روبرو می‌شوند. افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند معمولا علائم طولانی‌تر و شدیدتری را تجربه می‌کنند. در ادامه می‌توانید با رایج‌ترین علائم ژیاردیازیس آشنا شوید.

بیشتر بدانید: بیماری پاروویروس چیست؟

• نفخ شدید شکم
• باد گلوی بدبو
• احساس خستگی
• کاهش اشتها
• مدفوع بدبو و چرب
• گرفتگی یا درد شکم
• حالت تهوع
• سردرد
• کم آبی بدن
• اسهال کف‌آلود و بدبو

علائم ژیاردیازیس در 2 تا 5 روز اول یا اسهال شروع می‌شود. سپس فرد احساس کسالت و خستگی را تجربه می‌کنند. در ادامه به برخی از علائمی که کمتر شایع هستند اشاره شده است.

• تب
• خارش پوست
• کهیر
• تورم چشم‌ها و مفاصل
• کاهش وزن
• راه‌های پیشگیری ژیاردیازیس

درمان ژیاردیازیس

در موارد شدید برای درمان ژیاردیازیس از دارو استفاده می‌شود. مترونیدازل (Metronidazole) یک آنتی‌بیوتیک موثر برای درمان قطعی ژیاردیا است که باید برای مدت 5 تا 7 روز مصرف شود. یکی دیگر از داروهای موثر برای درمان ژیاردیازیس داروی تینیدازول (Tinidazole ) است. برخی پزشکان نیز بنا به شرایط بیمار از دارویی به نام پارومومایسین (Paromomycin) استفاده می‌کنند.

درمان خانگی ژیاردیا

در بیشتر مواقع برای ژیاردیازیس نیاز به مصرف دارو نیست و بیماری بعد از مدتی برطرف می‌شود. در صورتی که عفونت شدید باشد، برای درمان ژیاردیازیس معمولا از دارو استفاده می‌شود. نوزادان و زنان باردار مبتلا به ژیاردیازیس ممکن است در اثر اسهال دچار کم آبی شوند. در این شرایط بیمار باید آب زیادی بنوشد. کم آبی می‌تواند یک مشکل تهدیدکننده برای زندگی باشد، از همین رو بهتر است این موضوع را جدی بگیرید.

یکی از روش‌های درمان خانگی ژیاردیازیس مصرف روغن کرچک یا دمنوش میخک است. دمنوش میخک خاصیت ضدعفونی‌کنندگی و ضدانگلی دارد و به از بین بردن انگل و تخم‌های آن کمک می‌کند. برای تهیه دمنوش میخک باید 2 تا 3 عدد میخک را با یک فنجان آب برای 5 دقیقه بجوشانید و این دمنوش را به مدت یک هفته و روزانه 3 تا 4 بار مصرف کنید.

بیشتر بدانید: تب روماتیسمی چیست؟

چه کسانی بیشتر در معرض ژیاردیا قرار دارند؟

هر کسی ممکن است به ژیاردیا مبتلا شود اما خطر انتقال این انگل در برخی افراد بیشتر است. در ادامه به لیستی از افرادی که در معرض ابتلا به ژیاردیا قرار دارند، اشاره شده است.

• افرادی که در مراکز نگهداری از کودکان کار می‌کنند.
• مسافرانی که به مناطقی به سطح بهداشت پایین سفر می‌کنند.
• افرادی که در حین رابطه جنسی با مدفوع تماس دارند
• شناگرانی که آب استخر، جکوزی، چشمه، دریاچه و رودخانه آب را می‌بلعند.
• افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.

تشخیص ژیاردیازیس

برای تشخیص ژیاردیازیس ابتدا پزشک علائم بیمار را بررسی می‌کند. سپس از آزمایش مدفوع برای اطمینان از وجود انگل ژیاردیازیس استفاده می‌شود. گاهی اوقات لازم است فرد چندین نمونه  مدفوع در چند روز را برای بررسی به آزمایشگاه ارسال کند.

عوارض ژیاردیازیس

عفونت ژیاردیازیس یک بیماری خطرناک و کشنده نیست، اما بی‌توجهی به اسهال طولانی مدت به خصوص در کودکان و نوزادان می‌تواند عوارض جدی را برای سلامت ایجاد کند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره شده است.

• کم آبی شدید
• سوءتغذیه
• آسیب به رشد جسمی و ذهنی کودک
• عدم تحمل لاکتوز

روش‌های جلوگیری از ژیاردیازیس

برای جلوگیری از ژیاردیازیس هیچ واکسنی وجود ندارد، اما رعایت اقداماتی ساده می‌تواند خطر ابتلا به این انگل را در شما کاهش دهد. سعی کنید به‌طور مرتب دست‌های خود را بشویید. این کار ساده‌ترین روش برای جلوگیری از ابتلا به ژیاردیازیس است. از آب و سبزیجاتی که از سلامت آن مطمئن نیستید استفاده نکنید و سبزیجات و میوه‌ها را به‌طور دقیق بشویید. سعی کنید در زمان شنا کردن به‌هیچ‌عنوان آب را قورت ندهید و در صورتی که به مناطقی که سطح بهداشت ضعیفی دارند، سفر می‌کنید، تنها از آب بسته‌بندی استفاده کنید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

ژیاردیازیس در اطفال معمولا شدیدتر است و ممکن است موجب کم آبی بدن شود. اگر بیماری فرزند شما با علائم زیر همراه است، حتما از یک دکتر گوارش کمک بگیرید.

• اسهال شدید
• تب
• کاهش شدید اشتها
• علائم کم آبی شدید مثل خواب‌آلودگی، گودی چشم، خشکی دهان، کاهش حجم ادرار
• وجود خون در اسهال
• کاهش وزن

سخن نهایی

ژیاردیازیس یک بیماری انگلی رایج است که روده‌ها را دیگری می‌کند و معمولا در مناطقی که بهداشت ضعیف‌تری دارند، شایع‌تر است. اگر علائم گوارشی خاصی را همراه با اسهال و دل‌درد تجربه می‌کنید و یا به تازگی در معرض آب و غذای آلوده قرارگرفته‌اید، بهتر است هر چه سریع‌تر با یک متخصص گوارش آنلاین مشورت کنید. درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده است تا از هر نقطه از دنیا با بهترین متخصصین کشور ارتباط برقرار کنید و به صورت تماس صوتی و تصویری مشاوره دریافت کنید.

سوالات متداول

منابع: healthline، clevelandclnic، nh