سرفه یکی از رفلکس‌های محافظتی بدن است که گرد و غبار و سایر مواد محرک و ترشحات اضافی انباشته‌شده در مجاری تنفسی را حذف می‌کند. شربت گایافنزین از رایج‌ترین داروهای خلط‌آوری است که معمولا برای کاهش سرفه‌های مرطوب استفاده می‌شود. برای اینکه درباره این دارو اطلاعات بیشتری کسب کنید، این مقاله از مجله درمانکده را تا انتها بخوانید.
فهرست محتوا
اطلاعات شناسنامه‌ای شربت گایافنزین
| عناوین مرتبط با شناسنامه دارو | توضیحات |
| چکیده راهگشای دارو | گایافنزین یک خلط‌آور است که معمولا برای تسکین علائم احتقان قفسه سینه و سرفه‌های مرتبط با سرماخوردگی، برونشیت یا سایر بیماری‌های تنفسی مصرف می‌شود. |
| نام دارو | این دارو با نام گایافنزین (Guaifenesin) شناخته می‌شود. |
| بک‌گراند دارو | گایافنزین در سال ۱۹۵۲ توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تایید شد؛ سپس در سال ۲۰۰۸ میلادی FDA از شرکت‌های تولیدکننده دارو خواست که روی محصولات خود به این نکته که این دارو برای کودکان مناسب نیست، اشاره کنند. |
| نوع دارو | این دارو از نوع مولکول کوچک (Small molecule) است. |
| گروه دارو | گایافنزین یک داروی تایید شده است که محققان تحقیقات زیادی روی آن انجام داده‌اند. |
| ساختار دارو | 
|
| فرمول شیمیایی | C10H14O4 |
| داروهای هم گروه | اکسپکتورانت، اکسپکتورانت کدئین و برم هگزین |
| فرم‌های موجود دارو | شربت و کپسول نرم |
نام برندهای داروی گایافنزین
این شربت با نام‌های تجاری مختلف در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد، از جمله:
- گایول
- جی-مکس
- موتیسین
- گایافکس لیتو
کاربرد شربت گایافنزین
گایافنزین برای درمان سرفه و احتقان ناشی از سرماخوردگی، برونشیت و سایر بیماری‌های تنفسی استفاده می‌شود. این دارو به کنترل علائم کمک می‌کند، اما علت بروز آن‌ها را درمان نمی‌کند یا سرعت بهبودی را افزایش نمی‌دهد.
شربت گایافنزین معمولا برای سرفه‌های مداوم ناشی از سیگار کشیدن یا مشکلات تنفسی طولانی‌مدت (مانند برونشیت مزمن یا آمفیزم) استفاده نمی‌شود، مگر اینکه پزشک آن را تجویز کند.
بی‌خطر بودن یا موثر بودن محصولات ضد سرفه برای کودکان زیر ۶ سال ثابت نشده است. از این محصول برای درمان علائم سرماخوردگی در کودکان استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک تجویز کند. همچنین به یاد داشته باشید که بعضی از محصولات (شامل قرص‌ها و کپسول‌های طولانی اثر) برای کودکان زیر ۱۲ سال مناسب نیستند.
بیشتر بخوانید:عوارض مصرف شربت Theophylline G
برای کاهش خطر عوارض جانبی، از دارو دقیقا طبق دستور پزشک یا دستورالعمل شرکت سازنده استفاده کنید. به‌علاوه، توصیه می‌شود از مصرف سایر داروهای ضد سرفه یا داروهای سرماخوردگی که ممکن است حاوی مواد مشابه باشند، بپرهیزید. گایافنزین می‌تواند به تنهایی یا در ترکیب با آنتی‌هیستامین‌ها، سرکوب‌کننده‌های سرفه و ضد احتقان‌ها به فروش برسد.
بیشتر بخوانیم: شربت اکسپکتورانت چیست؟ میانبری برای خلاصی از سرفه و گلودرد
روش مصرف شربت گایافنزین
این دارو را به صورت خوراکی همراه با غذا یا بدون آن، طبق دستور پزشک یا هر چهار ساعت یک‌بار، مصرف کنید. اگر خوددرمانی می‌کنید، تمام دستورالعمل‌های روی بسته دارو را به دقت بخوانید و در صورت لزوم با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
مقدار مصرف شربت گایافنزین برای بزرگسالان به سن، وضعیت سلامتی و واکنش بدن بستگی دارد. در مورد کودکان حتما باید قبل از مصرف این دارو با متخصص اطفال مشورت کنید.
اگر شربت گایافنزین می‌خورید، دوز دارو را با استفاده از قاشق مخصوص اندازه بگیرید و از قاشق خانگی استفاده نکنید، چون دقیق نیست و ممکن است شما را به اشتباه بیندازد.
هنگام مصرف این دارو مایعات فراوان بنوشید. چرا که مایعات به رقیق شدن مخاط و رفع احتقان کمک می‌کنند.
اگر سرفه شما با سردرد مداوم، تب، گلودرد شدید و بثورات پوستی همراه بود، بیش از هفت روز طول کشید یا به تدریج بدتر شد، به پزشک اطلاع دهید. این‌ها ممکن است نشانه یک مشکل جدی باشند که به درمان اورژانسی نیاز دارد.
بیشتر بخوانید:شربت تئوفیلین جی چیست؟
شایع‌ترین عوارض جانبی شربت گایافنزین
گایافنزین ممکن است در بعضی از افراد عوارض جانبی ایجاد کند. در صورتی که علائم زیر شدید بودند یا با گذشت زمان از بین نرفتند، به پزشک مراجعه کنید:
- سردرد
- حالت تهوع
- استفراغ
واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائمی مانند بثورات پوستی، خارش، تورم (به خصوص در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید یا مشکلات تنفسی، فورا از پزشک کمک بگیرید.
شربت گایافنزین ممکن است عوارض جانبی دیگری هم داشته باشد. اگر در حین مصرف این دارو مشکل غیر عادی داشتید، با پزشک درباره آن صحبت کنید.
بیشتر بخوانیم: شربت دکسترومتورفان چیست؟ درمان سرفه در چند دقیقه
موارد احتیاط پیش از مصرف
با رعایت نکات زیر می‌توانید از عوارض شربت گایافنزین پیشگیری کنید:
- اگر به گایافنزین یا هر داروی دیگری حساسیت دارید، به پزشک یا داروساز اطلاع دهید. همچنین توصیه می‌شود برچسب یا بروشور همه داروها را به دقت بخوانید تا از مواد تشکیل‌دهنده آن‌ها مطلع شوید.
- به پزشک خود بگویید که از چه داروها، مکمل‌های غذایی یا محصولات گیاهی استفاده می‌کنید یا قصد دارید مصرف آن‌ها را شروع کنید.
- در مورد سابقه پزشکی خود با پزشک صحبت کنید، به ویژه اگر به مشکلات تنفسی (مانند آمفیزم، برونشیت مزمن، آسم یا سرفه ناشی از سیگار) و سرفه همراه با خون یا مقادیر زیاد مخاط مبتلا هستید.
- گایافنزین ممکن است حاوی قند یا الکل باشد. در صورت ابتلا به دیابت، بیماری کبدی یا هر بیماری دیگری که به محدود کردن این مواد در رژیم غذایی نیاز دارد، احتیاط کنید و نظر پزشک را در مورد مصرف این دارو جویا شوید.
- شربت گایافنزین ممکن است حاوی آسپارتام باشد. در صورت ابتلا به بیماری ارثی فنیل کتونوری (PKU)، با پزشک در مورد بی‌خطر بودن این دارو مشورت کنید.
- قبل از انجام هر نوع جراحی از جمله جراحی دندان به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید که از گایافنزین استفاده می‌کنید.
بیشتر بخوانید: بهترین داروی ضد سرفه چیست؟ چگونه از آن استفاده کنیم؟
تداخلات دارویی شربت گایافنزین
حتی بهترین شربت گایافنزین می‌تواند با بعضی از داروها تداخل داشته باشد. بنابراین لازم است فهرست تمام داروها، گیاهان دارویی یا مکمل‌های غذایی مصرفی خود را در اختیار پزشک قرار دهید. همچنین اگر سیگار می‌کشید، مشروبات الکلی می‌نوشید یا از مواد مخدر استفاده می‌کنید، باید این موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
این دارو ممکن است با بعضی از تست‌های آزمایشگاهی تداخل داشته باشد و روی نتیجه آن‌ها تاثیر بگذارد. مطمئن شوید که پرسنل آزمایشگاه و همه پزشکان شما از مصرف آن مطلع هستند.
بیشتر بخوانیم: شربت ایمیونیس چیست؟
قیمت شربت گایافنزین
شربت Guaifenesin یک داروی ارزان‌قیمت است که در صورت ابتلا به سرماخوردگی می‌توانید به راحتی آن را از داروخانه‌ها تهیه کنید.
بیشتر بخوانید: بهترین داروی ضد سرفه چیست؟ چگونه از آن استفاده کنیم؟
فعل و انفعالات شربت گایافنزین در بدن
این شربت یک داروی خلط‌آور است که مخاط موجود در مجاری تنفسی را رقیق و شل می‌کند، باعث رفع احتقان می‌شود و به شما کمک می‌کند که راحت‌تر نفس بکشید.
افراد آسیب‌پذیر
شربت گایافنزین در بارداری فقط باید در صورت نیاز مصرف شود. در مورد اینکه آیا استفاده از شربت گایافنزین در بارداری ضرر دارد یا خیر، با متخصص زنان مشورت کنید.
دقیقا مشخص نیست که آیا این دارو به شیر مادر منتقل می‌شود یا خیر. بنابراین قبل از مصرف شربت گایافنزین در شیردهی باید با پزشک صحبت کنید.
بیشتر بخوانیم: شربت ایبوپروفن چیست؟ با این شربت پرمصرف و موثر آشنا شوید
کلام پایانی
در بیشتر موارد سرفه نگران‌کننده نیست و حتی می‌تواند در شرایط خاص طبیعی و مفید باشد. سرفه به شما کمک می‌کند که از شر عواملی که گلو یا مجاری تنفسی را تحریک می‌کنند خلاص شوید. اما اگر با علائم دیگری مثل مشکلات تنفسی، تب، اختلال خواب، خروج خون و… همراه بود یا علیرغم هفت روز مصرف شربت گایافنزین بهبود نیافت، باید به پزشک عمومی مراجعه کنید. برای صحبت کردن با پزشک وارد سایت درمانکده شوید و از متخصص مورد نظر خود برای ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین با پزشک عمومی وقت بگیرید.
سوالات متداول
این دارو به درمان سرفه و احتقان ناشی از سرماخوردگی، برونشیت و سایر بیماری‌های تنفسی کمک می‌کند.
از این دارو برای درمان سرفه استفاده می‌شود، اما نباید آن را به طور خودسرانه به کودکان داد. در مورد اینکه شربت گایافنزین برای کودکان خوبه یا نه، با متخصص اطفال مشورت کنید.
این دارو برای سرفه مرطوب که با خلط همراه است، گزینه مناسب‌تری به شمار می‌رود. چون باعث شل شدن مخاط می‌شود و به خروج آن از مجاری تنفسی کمک می‌کند.
بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که این دارو با افزایش رطوبت دهانه رحم به تحرک بهتر اسپرم کمک می‌کند و احتمال بارداری را افزایش می‌دهد. همچنین می‌تواند شانس پسردار شدن را بالا ببرد. با این حال، درباره این موضوع باید مطالعات بیشتری انجام شود.
منابع: go.drugbank, medlineplus, webmd
