تاندون دست؛ [علائم پارگی + ۵ راه درمان پزشکی و خانگی]

دست از ده‌ها استخوان، عضله، عصب، رگ خونی و بخش‌های دیگر تشکیل شده که همگی به طور یکپارچه به شما کمک می‌کنند کارهای روزمره‌تان را انجام دهید. این عضو حیاتی همچنین تعدادی تاندون دارد که نه‌ تنها نقش مهمی در عملکرد دست ایفا می‌کنند، بلکه می‌توانند منبع بسیاری از آسیب‌ها و مشکلات آن باشند. تا انتهای این مقاله از مجله سلامت درمانکده همراه ما باشید تا با آناتومی تاندون‌ دست و همچنین نشانه‌های آسیب‌دیدگی و روش‌های ترمیم آن‌ آشنا شوید.

تاندون دست چیست؟

تاندون‌ها رشته‌های محکم و مقاومی هستند که عضلات را به استخوان‌ها وصل کرده و به مفاصل اجازه حرکت می‌دهند. در بدن انسان هزاران تاندون وجود دارد که تاندون‌های دست از مهم‌ترین آن‌ها محسوب می‌شوند.

عضلاتی که مسئول حرکت انگشتان هستند، در ناحیه ساعد و دست قرار دارند. تاندون‌های بلندی از انتهای این عضلات عبور کرده و از میان تونل‌های باریک مچ دست می‌گذرند تا به استخوان‌های کوچک انگشتان متصل شوند. این تونل‌ها که به آن‌ها غلاف تاندون می‌گویند، وظیفه دارند تاندون‌ها را در نزدیکی استخوان‌ها و مفاصل نگه دارند و با ترشح مایعی لغزنده باعث شوند حرکت تاندون‌ها به‌ صورت نرم و روان انجام شود.

Tendons are essential to body movement and control. For example, they allow people to move their joints and pick up items.

تاندون‌ها برای حرکت و کنترل بدن ضروری هستند. به ‌عنوان مثال، آن‌ها به افراد این امکان را می‌دهند که مفاصل خود را حرکت داده و اشیاء را بردارند.

medicalnewstoday

آناتومی تاندون‌های دست

بررسی آناتومی مچ دست نشان می‌دهد که در هر دست ۲ گروه تاندون وجود دارد:

۱. تاندون‌های فلکسور

تاندون‌های فلکسور عضلات ساعد را به استخوان‌های انگشتان متصل کرده و به شما کمک می‌کنند انگشتان، دست و مچ خود را خم یا جمع کنید. این تاندون‌ها ممکن است در اثر بریدگی‌ها و جراحت‌هایی که کف دست و چین انگشتان را تحت تاثیر قرار می‌دهند، آسیب ببینند. گاهی‌اوقات نیز کشیدگی شدید انگشت می‌تواند باعث جدا شدن آن‌ها از استخوان شود.

۲. تاندون‌های اکستانسور

تاندون‌های اکستانسور نیز عضلات ساعد و دست را به استخوان‌های انگشتان متصل می‌کنند؛ اما برخلاف تاندون‌های فلکسور به شما اجازه می‌دهند دست و انگشتان خود را باز و صاف کنید. این تاندون‌ها درست زیر پوست قرار دارند و به همین دلیل در اثر بروز هرگونه بریدگی در پشت دست آسیب می‌بینند. آن‌ها به‌ویژه در نواحی پشت مفاصل انگشتان بسیار آسیب‌پذیر هستند.

انواع پارگی تاندون دست

پارگی تاندون را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد:

• پارگی جزئی: تاندون هنوز به استخوان متصل است، اما نازک شده یا قسمتی از آن پاره شده است.
• پارگی ناقص تمام ضخامت: تاندون تا حدی از استخوان جدا شده است.
• پارگی کامل تمام ضخامت: تاندون به طور کامل از استخوان جدا شده است.

علائم پارگی تاندون دست

آسیب تاندون یکی از شایع‌ترین مشکلات در ناحیه دست است. اگر این آسیب ترمیم نشود، می‌تواند عملکرد دست را تحت تاثیر قرار داده و کیفیت زندگی را کاهش دهد. علائمی که ممکن است در اثر پارگی تاندون دست راست یا چپ تجربه کنید، به نوع تاندون آسیب‌دیده بستگی دارد.

۱. علائم آسیب‌دیدگی تاندون فلکسور

وقتی تاندون‌های خم‌کننده دست آسیب می‌بینند، ممکن است با علائم زیر مواجه شوید:

• وجود زخم در ناحیه کف دست یا انگشتان
• ناتوانی در خم کردن انگشت (به طور جزئی یا کامل)
• صاف‌تر بودن غیر طبیعی انگشت آسیب‌دیده نسبت به انگشتان مجاور
• درد دست هنگام تلاش برای خم کردن انگشتان

در بعضی شرایط نیز انگشت بی‌حس می‌شود. چون اعصاب در مجاورت تاندون‌ها قرار دارند و ممکن است آسیب ببینند.

۲. علائم آسیب‌دیدگی تاندون اکستانسور

اگر تاندون‌های بازکننده دست آسیب ببینند، ممکن است علائم زیر ظاهر شوند:

• وجود بریدگی در پشت مچ، دست یا انگشت
• ناتوانی در صاف کردن کامل انگشت
• خم شدن غیر عادی انگشت به سمت پایین
• درد هنگام تلاش برای صاف کردن انگشت

زمان مراجعه به پزشک

اگر احتمال می‌دهید دچار پارگی تاندون شده باشید، در اسرع وقت با دکتر ارتوپد آنلاین تماس بگیرید. تشخیص سریع و درمان به موقع شانس بهبودی کامل را به طرز چشمگیری افزایش می‌دهد. همچنین اگر علائم بعد از استراحت و رعایت توصیه‌های پزشکی بهبود پیدا نکرد یا بدتر شد، مجددا به پزشک مراجعه کنید تا بررسی‌های لازم انجام شود.

علت پارگی تاندون دست

پارگی اغلب به ‌دلیل آسیب ناگهانی یا وارد آمدن فشار بیش‌از‌حد بر تاندون رخ می‌دهد. به طور مشخص عوامل زیر می‌توانند احتمال وقوع چنین پارگی‌هایی را افزایش دهند:

• فشار بیش‌ازحد به عضله هنگام شنا یا سایر فعالیت‌های بدنی
• ورزش کردن بدون برنامه منظم یا بدون گرم کردن بدن قبل از تمرین
• بریدگی جزئی یا کامل با استفاده از چاقو یا ابزارهای تیز
• وارد آمدن ضربه‌ مستقیم به محل تاندون

علاوه بر این، عوامل زیر نیز می‌توانند در پارگی تاندون نقش داشته باشند:

• مصرف بعضی داروها
• عوامل ژنتیکی
• ابتلا به بعضی بیماری‌ها از جمله مشکلات کلیوی
• تاندونیت (التهاب تاندون دست)
• آسیب‌های ناشی از فعالیت‌های تکراری مانند نقاشی یا خم کردن مکرر دست
• کاهش خون‌رسانی به تاندون

در صورت ابتلا به تاندونیت، علائم معمولا به تدریج ظاهر می‌شوند و با گذر زمان پیشرفت می‌کنند. برای اینکه اطلاعات بیشتری درباره این بیماری و نحوه درمان آن کسب کنید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله تاندونیت چیست را بخوانید.

نحوه تشخیص پارگی تاندون دست

دکتر ارتوپد برای تشخیص پارگی و کشیدگی تاندون دست از روش‌های مختلفی استفاده می‌کند:

• ابتدا علائم‌تان را به دقت بررسی می‌کند.
• درباره اتفاقاتی که پیش از بروز علائم رخ داده‌اند از شما سوال می‌پرسد تا علت احتمالی آسیب مشخص شود.
• معاینه بدنی انجام می‌دهد و دامنه حرکتی مفاصل و قدرت عضلات را ارزیابی می‌کند.
• برای اطمینان از عدم وجود مشکلات دیگر مانند آرتریت یا شکستگی، تصویربرداری با اشعه ایکس را درخواست می‌دهد.
• در صورت نیاز به بررسی بافت نرم ممکن است سی‌تی ‌اسکن، ام‌آر‌آی (MRI) یا سونوگرافی تجویز کند.

نمی‌تونی انگشت دستت رو خم یا جمع کنی؟

این علامت رو نادیده نگیر و همین حالا با پزشک صحبت کن.

متخصص ارتوپد ویزیت آنلاین ارتوپد

درمان تاندون دست

گزینه‌های مختلفی برای درمان پارگی تاندون وجود دارد که از آن جمله می‌توان به مراقبت‌های خانگی، درمان‌های پزشکی یا ترکیبی از هر ۲ روش اشاره کرد. انتخاب روش درمانی مناسب به عوامل زیادی مثل شدت آسیب و وضعیت سلامتی بستگی دارد.

درمان‌های پزشکی

درمان‌هایی که تحت نظر پزشک انجام می‌شوند عبارت‌اند از:

• جراحی برای ترمیم یا بازسازی تاندون
• استفاده از فاکتورهای رشد برای کمک به ترمیم تاندون
• توان‌بخشی و فیزیوتراپی
• درمان‌های نوظهور از جمله درمان با سلول‌های بنیادی

۱. درمان کشیدگی تاندون با فیزیوتراپی

فیزیوتراپی می‌تواند هم قبل و هم بعد از جراحی توصیه شود. این روش درمانی نقش مهمی در کاهش درد و التهاب دارد به تحریک عضلات دست، تقویت تاندون‌ها و بهبود دامنه حرکتی مفاصل کمک می‌کند.

۲. دارو برای کنترل علائم کشیدگی تاندون

مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن می‌تواند تاثیر زیادی در کاهش درد و التهاب داشته باشد. این داروها اغلب بدون نسخه در دسترس هستند، اما بهتر است در مورد دوز مناسب و روش مصرف آن‌ها با پزشک مشورت کنید.

۳. پماد برای کشیدگی تاندون دست

پمادها قادر به درمان پارگی تاندون نیستند، اما می‌توانند به کنترل علائم آن مانند درد و التهاب کمک کنند. در مورد ضرورت مصرف محصولات زیر با پزشک صحبت کنید:

• پماد متیل سالیسیلات
• کرم ماساژ گیاهی پین رست
• ژل خنک‌کننده بدن پین رست
• کرم رزماریدین

۴. جراحی تاندون دست

در صورتی که تاندون به ‌طور کامل پاره شده باشد، برای ترمیم آن به جراحی نیاز دارید. پس از جراحی، انجام کاردرمانی یا فیزیوتراپی ضروری است و معمولا به مدت ۶ هفته باید از آتل استفاده کنید.

مانند هر جراحی دیگری، عمل تاندون دست نیز ممکن است با عارضه همراه باشد، از جمله:

• اختلال در روند ترمیم تاندون به دلیل رعایت نکردن دستورات پزشک
• عفونت
• محدودیت حرکتی به دلیل چسبندگی بافت اسکار

درمان خانگی کشیدگی تاندون دست

راه‌کارهای خانگی ممکن است شامل استفاده از بریس برای حمایت از ناحیه آسیب‌دیده و تکنیک رایس (RICE) باشند. تکنیک رایس از چهار مرحله تشکیل شده است:

• استراحت (Rest)
• قرار دادن کمپرس یخ روی ناحیه آسیب‌دیده (Ice)
• فشرده‌سازی ناحیه آسیب‌دیده با استفاده از باندهای فشاری یا بانداژ (Compression)
• بالا نگه داشتن ناحیه آسیب‌دیده (Elevation)

برای ترمیم تاندون دست چی بخوریم؟

غذاهای زیر به فرآیند ترمیم تاندون سرعت می‌بخشند و قدرت آن را افزایش می‌دهند:

• غذاهای پرپروتئین: مرغ، بوقلمون، ماهی، تخم‌مرغ و حبوبات برای تولید کلاژن ضروری هستند.
• غذاهای غنی از ویتامین C: ویتامین C در تولید کلاژن و بهبود عملکرد سیستم ایمنی نقش دارد. این ماده مغذی در مرکبات، کیوی، توت‌فرنگی، کلم بروکلی و فلفل دلمه‌ای به وفور یافت می‌شود.
• منابع امگا ۳: اسید چرب امگا ۳ خواص ضد التهابی دارد و به تسکین درد کمک می‌کند. از منابع خوب آن می‌توان به ماهی‌های چرب (سالمون و ساردین)، گردو، دانه چیا و تخم کتان اشاره کرد.
• غذاهای حاوی آنتی‌اکسیدان: آنتی‌اکسیدان‌ها از استرس اکسیداتیو که باعث کند شدن روند بهبودی می‌شود، جلوگیری می‌کنند. آن‌ها را می‌توانید در بسیاری از غذاهای گیاهی از جمله توت، اسفناج و چای سبز بیابید.

مدت زمان درمان پارگی تاندون دست

پارگی تاندون می‌تواند به درد شدید منجر شود و توانایی شما را در استفاده از مفصل مربوطه کاهش دهد. بعضی افراد ممکن است حتی بعد از درمان هم درد یا ناراحتی مداوم را تجربه کنند.

به طور کلی، روند ترمیم تاندون در سه مرحله انجام می‌شود که می‌توان آن‌ها را به صورت خلاصه در جدول زیر مشاهده کرد:

مرحله درمان	فرآیند	زمان
التهاب	سیستم ایمنی بدن بافت مرده و آسیب‌دیده را از بین می‌برد.	حدود ۴۸ ساعت بعد از آسیب
پرولیفراسیون	بدن برای شروع بازسازی تاندون،  کلاژن نوع سه تولید می‌کند.	هفت تا ۲۱ روز
ریمودلینگ	بدن سلول‌های مورد نیاز برای تقویت تاندون را تولید کرده و آن را به شکل و ساختار مورد نیاز برای عملکرد طبیعی درمی‌آورد.	چند ماه پس از آسیب شروع می‌شود و می‌تواند ۱۲ ماه یا بیشتر طول بکشد.

ترمیم تاندون معمولا فرآیند زمان‌بری است؛ چه جراحی انجام شود و چه نشود. عواملی که بر این مدت زمان تاثیر می‌گذارند عبارت‌اند از:

• وسعت آسیب
• نوع درمان
• سرعت دریافت درمان
• عوامل فردی مانند سن و وضعیت کلی سلامتی

چگونه از آسیب تاندون دست جلوگیری کنیم؟

بسیاری از افرادی که دچار آسیب تاندون می‌شوند، این اتفاق را کاملا تصادفی می‌دانند. هرچند بعضی آسیب‌ها واقعا غیر قابل پیشگیری هستند، اما در بسیاری از موارد به دلیل بی‌احتیاطی یا رعایت نکردن نکات ایمنی رخ می‌دهند. به همین دلیل، توصیه می‌شود نکات زیر را جدی بگیرید و به آن‌ها عمل کنید:

• هنگام استفاده از اره‌ یا دستگاه‌ برش دقت بیشتری داشته باشید و مطمئن شوید دست‌ها از تیغه دور باشند.
• دست خود را در دستگاه برف‌روب یا چمن‌زن فرو نبرید؛ حتی اگر دستگاه خاموش باشد.
• بطری‌های شیشه‌ای را به طور هم‌زمان حمل نکنید. زمین خوردن می‌تواند پیامدهای جدی داشته باشد.
• از چاقو برای جدا کردن گوشت یخ‌زده یا خارج کردن هسته‌ میوه‌های بزرگ مثل آووکادو استفاده نکنید.
• هرگز برای تخلیه خشم خود به شیشه یا پنجره مشت نزنید.

کلام پایانی

پارگی تاندون دست ممکن است ناشی از ورزش، آسیب یا بعضی بیماری‌های مزمن مانند تاندونیت باشد و به شکل جزئی یا کامل رخ دهد. در پارگی جزئی، پزشک درمان‌های غیر تهاجمی را توصیه می‌کند؛ در حالی که در پارگی کامل معمولا به جراحی نیاز است.

بسیاری از افراد پس از درمان به طور کامل بهبود می‌یابند. اما سرعت و میزان بهبودی به عوامل مختلفی مانند سن، وسعت آسیب و نوع درمان بستگی دارد. اگر از درد شدید دست رنج می‌برید یا قادر به باز و بسته کردن دست خود نیستید، حتما با متخصصان درمانکده مشورت کنید. هر چقدر علت مشکل شما سریع‎‌تر مشخص شود، احتمال بروز عوارض بلندمدت کمتر خواهد بود.

سوالات متداول

منابع: bssh | medicalnewstoday | southshorehealth