هپاتیت C یک بیماری ویروسی است که اگر به موقع تشخیص داده نشود و روند درمان آن شروع نشود، به یک بیماری مزمن تبدیل خواهد شد. ابتلا به این بیماری موجب التهاب و آسیب احتمالی به کبد خواهد شد. در بسیاری از افراد این بیماری بدون علامت است و از همین رو انجام آزمایش هپاتیت c برای تشخیص به موقع بیماری اهمیت زیادی دارد. آزمایش آنتی‌بادی HCV نشان می‌دهد که شما به ویروس آلوده شده‌اید یا نه.
این آزمایش برای افرادی که دارای علائم خاصی هستند و یا قصد دارند باردار شوند، توصیه می‌شود. به علاوه قرار گرفتن در برخی شرایط می‌تواند خطر بروز این بیماری را افزایش دهد. در این شرایط نیز انجام تست هپاتیت سی می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری کمک زیادی کند. اما نحوه آزمایش هپاتیت c چگونه است و نتایج این تست چطور بررسی می‌شود؟ در این مقاله از مجله درمانکده می‌توانید با نکاتی مهم در مورد آزمایش هپاتیت سی آشنا شوید.
بیشتر بخوانید: آزمایش هپاتیت A چگونه انجام می شود؟
فهرست محتوا:
چه کسانی باید از آزمایش هپاتیت c استفاده کنند؟
سازمان پیشگیری از بیماری‌ها در ایالات‌متحده توصیه می‌کند که همه بزرگسالان 18 تا 79 سال آزمایش غربالگری هپاتیت C را انجام دهند. ازآنجایی‌که بیماری علائم خاصی ندارد، ممکن است فرد یک‌باره با آسیب‌های شدید کبدی روبرو شود. در ادامه می‌توانید با لیست افرادی که باید از آزمایش هپاتیت سی استفاده کنند، آشنا شوید.
بیشتر بخوانید: هپاتیت a چیست؟
- افرادی که از مواد مخدر تزریقی و استنشاقی استفاده می‌کنند.
- کسانی که تست عملکرد کبدی آن‌ها غیرطبیعی است.
- نوزادان متولدشده از مادران مبتلا به هپاتیت سی
- کارکنان مراقبت‌های بهداشتی و اورژانسی که در معرض خون و سوزن‌های آلوده قرار دارند.
- افرادی که در زندان بودند.
- افراد مبتلا به HIV
- کسانی که شریک جنسی آن‌ها مبتلا به هپاتیت C است.
- کسانی که رابطه جنسی محافظت نشده با شرکای جنسی متعدد دارند.
- افرادی که به هموفیلی مبتلا هستند.
- افرادی که تحت درمان‌های همودیالیز طولانی مدت قرارگرفته‌اند.
- کسانی که از حدود 30 سال پیش تزریق خون یا عمل پیوند عضو انجام داده‌اند.
- کسانی که آزمایش خون اولیه آن‌ها مشکوک به هپاتیت سی است.
- خانم‌هایی که باردار هستند و یا قصد دارند باردار شوند.
آزمایش هپاتیت c برای چیست؟
هپاتیت سی در اکثر افراد بدون علامت ظاهر می‌شود، اما در این دوران بیماری به سایر افراد انتقال پیدا می‌کند و از طرفی به مرور موجب التهابات شدید و آسیب‌های جدی به کبد می‌شود. آزمایش هپاتیت سی می‌تواند به شما کمک کند تا سریع‌تر بیماری را شناسایی کنید و آن را سرکوب کنید. از طرف دیگر این آزمایش از انتقال بیماری به سایر اعضای خانواده جلوگیری می‌کند و مانع سیروز و نارسایی کبدی در بیمار می‌شود.
بیشتر بخوانید: هپاتیت خود ایمنی چیست؟
هدف از آزمایش هپاتیت سی تعیین این موضوع است که فرد به هپاتیت سی مبتلا شده است یا خیر. در صورتی که فرد به ویروس آلوده شده باشد، این ویروس در خون و سایر مایعات بدن یافت می‌شود. هپاتیت c معمولا به دو صورت حاد و مزمن در بدن ایجاد می‌شود. هپاتیت c حاد در شش ماه اول پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ایجاد می‌شود و معمولا علائم خفیفی دارد و بدن با آن مبارزه می‌کند و ویروس از بدن پاک می‌شود.
اما در هپاتیت مزمن بدن قادر به مبارزه با ویروس نیست و حدود 75 تا 75 درصد افراد به این نوع بیماری مبتلا می‌شوند. تشخیص به موقع هپاتیت مزمن برای درمان و جلوگیری از آسیب‌های شدید اهمیت زیادی دارد که می‌تواند از نارسایی کبد و سرطان کبد جلوگیری کند.
آزمایش هپاتیت سی چگونه است؟
آزمایش هپاتیت سی معمولا به صورت آزمایش خون انجام می‌شود. در این آزمایش ابتدا آنتی‌بادی‌های هپاتیت سی و سپس RNA ویروس در خون موردبررسی قرار می‌گیرند. در ادامه می‌توانید بیشتر با روش انجام آزمایش هپاتیت سی و تفسیر نتایج آن آشنا شوید.
آزمایش آنتی‌بادی‌های ضد HCV
این آزمایش خون اولیه و گاهی تنها آزمایشی است که باید برای تشخیص هپاتیت سی انجام دهید. زمانی که ویروس هپاتیت سی وارد خون می‌شود، بدن پروتئین‌هایی را می‌سازد تا در برابر ویروس قرار بگیرند. این پروتئین‌ها حدود 12 هفته پس از عفونت ظاهر می‌شوند. آزمایش نتیجه آزمایش چند روز بعد یا یک هفته بعد مشخص می‌شود.
تفسیر آزمایش هپاتیت c
تفسیر آزمایش آنتی‌بادی‌های هپاتیت سی معمولا به دو صورت منفی و مثبت نشان داده می‌شود که در ادامه می‌توانید بیشتر با جزئیات آن آشنا شوید.
منفی بودن نتیجه تست
اگر نتیجه تست آنتی‌بادی‌های ضد HCV منفی باشد، یعنی هیچ نشانه‌ای از آنتی‌بادی‌ها در بدن وجود ندارد و این نشان می‌دهد که احتمالا شما به این بیماری مبتلا نشده‌اید. اما گاهی اوقات ممکن است منفی بودن نتیجه این تست دلایل دیگری داشته باشد. آزمایش زودهنگام پس از قرار گرفتن در معرض ویروس موجب منفی شدن نتیجه تست می‌شود. گاهی اوقات چند ماه طول می‌کشد تا آنتی‌بادی‌ها پس از ابتلا به بیماری در بدن تشکیل شوند. از طرف دیگر در افرادی که به HIV مبتلا هستند، به دلیل ضعف سیستم بدنی و سرکوب آنتی‌بادی‌ها، ممکن است نتیجه تست به اشتباه منفی نشان داده شود.
بیشتر بخوانید: هپاتیت چیست؟
مثبت بودن نتیجه تست
زمانی که نتیجه آزمایش هپاتیت c مثبت است، یعنی شما به ویروس آلوده شده‌اید. اما باید بدانید که نتیجه مثبت کاذب به طرز باورنکردنی رایج است و آمارها نشان می‌دهد که از هر 5 نفر 1 نفر آزمایش آن‌ها به اشتباه مثبت می‌شود. تست آنتی‌بادی هپاتیت سی ممکن است آنتی‌بادی‌های بیماری لوپوس، آرتریت روماتوئید و سایر بیماری‌ها را به اشتباه تشخیص دهد. نوزادانی که از مادران مبتلا به هپاتیت سی متولد می‌شوند، احتمالا دارای آنتی‌بادی‌های هپاتیت سی هستند. اما بیشتر این نوزادان به بیماری آلوده نیستند.
به‌طورکلی هیچ آزمایشی بدون خطا نیست و در صورتی که نتیجه آزمایش هپاتیت c شما مثبت بود، لازم است از آزمایش‌های دیگری برای اطمینان استفاده کنید.
آزمایش RNA هپاتیت c
این آزمایش تعداد ذرات RNA ویروسی را در خون بیمار اندازه‌گیری می‌کند که به آن بار ویروسی گفته می‌شود. آزمایش RNA به صورت 100 درصد دقیق است و می‌تواند عفونت را چند هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس تشخیص دهد.
تفسیر آزمایش هپاتیت c
نتیجه تست RNA هپاتیت سی معمولا به صورت منفی و مثبت ظاهر می‌شود که در ادامه می‌توانید با تفسیر این نتایج آشنا شوید.
منفی بودن نتیجه تست
زمانی که نتیجه آزمایش آنتی‌بادی‌های شما مثبت باشد و نتیجه این تست منفی شود، یعنی نتیجه تست قبلی‌تان اشتباه بوده و شما بیمار نیستید. معمولا نتیجه منفی کاذب در این آزمایش بسیار بعید است، اما افراد مبتلا به HIV یا برخی بیماری‌های خاص بهتر است از نوعی آزمایش RNA مخصوص که به آن تست کیفی می‌گویند، استفاده کنند. در این آزمایش حتی مقادیر بسیار کم ویروس نیز شناسایی می‌شوند.
بیشتر بخوانید: هپاتیت d چیست؟
مثبت بودن نتیجه تست
زمانی که نتیجه هپاتیت سی در آزمایشRNA مثبت است، یعنی در بدن شما عفونت فعال هپاتیت سی وجود دارد. در این شرایط پزشک از آزمایش‌های RNA بیشتری برای نظارت بر بیماری استفاده کند. ازآنجایی‌که تست‌های RNA بسیار حساس هستند، ممکن است نتیجه مثبت کاذب ایجاد شود. هر چند که این موضوع بسیار نادر است اما در این صورت پزشک از آزمایش‌های تکمیلی برای بررسی دقیق‌تر این آزمایش استفاده می‌کند.
آزمایش هپاتیت c پس از تشخیص بیماری
بعدازاینکه پزشک متوجه شد بیمار مبتلا به هپاتیت c است، آزمایش‌های بیشتری برای اطلاع از وضعیت بیمار انجام می‌شود. در ادامه به برخی از آزمایش‌های تکمیلی پس از تشخیص هپاتیت سی اشاره شده است.
بیشتر بخوانید: آیا هپاتیت واگیردار است؟
- آزمایش ژنوتیپ برای یافتن اینکه فرد به کدام 6 نوع ژنوتیپ هپاتیت سی مبتلا شده است.
- تست‌های عملکرد کبد با بررسی آنزیم‌ها و پروتئین‌ها که معمولا از 7 تا 8 هفته پس از آلوده شدن به ویروس در بدن افزایش پیدا می‌کنند.
- الاستوگرافی (Elastography) برای بررسی سفت شدن کبد
- بیوپسی کبد (Liver biopsy) در این تست یک سوزن وارد کبد می‌شود و نمونه‌ای از کبد در آزمایشگاه موردبررسی قرار می‌گیرد.
- سی‌تی‌اسکن
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- الاستوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRE)
- سونوگرافی
بهترین زمان برای انجام آزمایش هپاتیت c
در حال حاضر هیچ واکسنی برای هپاتیت سی وجود ندارد و این بیماری در اکثر افراد بدون علامت ایجاد می‌شود. از همین رو تشخیص زودهنگام بیماری می‌تواند از خطرات احتمالی پیشگیری کند. اگر بالای 18 سال هستید، بهتر است حداقل یک بار در زندگی خود از تست هپاتیت سی استفاده کنید. آزمایش هپاتیت c در بارداری نیز می‌تواند از بروز بیماری به جنین جلوگیری کند.
بهترین زمان برای انجام این تست زمانی است که می‌دانید در معرض این ویروس قرارگرفته‌اید. افرادی که رابطه جنسی محافظت نشده دارند، در مکان‌هایی که این بیماری رایج است، قرارگرفته‌اند، افرادی که خالکوبی انجام داده‌اند و کسانی که رابطه جنسی محافظت نشده را تجربه کرده‌اند، بهتر است از آزمایش هپاتیت c استفاده کنند.
بیشتر بخوانید: هپاتیت ب چیست؟
سخن نهایی
هپاتیت سی معمولا هیچ‌گونه علائم خاصی در بیمار ایجاد نمی‌کند و همین موضوع موجب می‌شود تا بیماری پس از مدتی به کبد آسیب وارد کند و مشکلات جدی برای بیمار ایجاد شود. اگر از مشکلات مربوط به کبد رنج می‌برید و یا در آزمایش مربوط به تست عملکرد کبد مورد مشکوکی را مشاهده کرده‌اید، می‌توانید همین حالا با یکی از دکتر گوارش در درمانکده ارتباط برقرار کنید و به مشاوره آنلاین فوق تخصص گوارش و تصویری مشاوره دریافت کنید. درمانکده به شما کمک می‌کند تا از هر نقطه از دنیا با بهترین متخصصین کشور صحبت کنید و یا برای مراجعه حضوری در مطب نوبت رزرو کنید.
سوالات متداول
آزمایش هپاتیت سی نیازی به صورت نمونه‌گیری خون انجام می‌شود و نیازی به ناشتا بودن ندارد.
احتمال آلوده شدن یک فرد برای چندین بار به ویروس هپاتیت سی وجود دارد و از همین رو افرادی که در معرض این بیماری قرار دارند، باید به‌طور مرتب آزمایش شوند.
معمولا از هر 100 نوزادی که از مادران مبتلا به هپاتیت c متولد می‌شوند، 6 نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند. انجام آزمایش هپاتیت سی در بارداری می‌تواند تا حد زیادی از بروز این بیماری به جنین جلوگیری کند.
منابع: webmd، mayoclinic، testing،
