شما بارداری را تجربه می‌کنید. مبارکه! بدون شک ماه‌های آینده را صرف فکر درمورد چگونگی رشد جنین می‌کنید. اینکه نوزاد چه شکلی است؟ وزنش چقدر است؟ اولین بار کی لگد می‌زند؟ حاملگی تا زایمان مراحل و استیج‌های مختلفی دارد که در این نوشته درمانکده با هم بررسی می‌کنیم. برای مشاوره زایمان می توانید از بهترین پزشکان زنان و زایمان تهران نوبت بگیرید.
سه ماه اول بارداری با جنین
معمولا رشد جنین از یک روند قابل پیش‌بینی پیروی می‌کند. شما می‌توانید با مطالعه‌ی این تقویم رویدادهای هفتگی، متوجه اتفاقات سه ماه اول شوید. یادتان باشد اندازه‌گیری‌های زیر تقریبی است.
هفتهی 1 و 2: آماده شدن جنین
شاید عجیب به نظر برسد اما شما درواقع طی هفتهی اول یا دوم که به بارداری نسبت داده می‌شود واقعا حامله نیستید. بله، درست متوجه شدید!
تشکیل نطفه دو هفته بعد از شروع آخرین قاعدگی آغاز می‌شود. متخصص برای تخمین تاریخ زایمان 40 هفته از شروع آخرین قاعدگی را محاسبه می‌کند. یعنی (با اینکه آن موقع حامله نبودید) قاعدگی بخشی از حاملگی به حساب می‌آید!
(درباره تاخیر در زایمان این نوشته را بخوانید.)
هفتهی 3: باروری
اسپرم و تخمک در یکی از لوله‌های رحم در هم می‌آمیزند تا موجود تک‌سلولی به نام زیگوت را تشکیل دهند. اگر بیش از یک تخمک آزاد و بارور شود یا اگر تخمک بارور به دو قسمت تقسیم شود، چند زیگوت خواهید داشت.
زیگوت معمولا 46 کروموزوم دارد؛ 23 کروموزوم از مادر بیولوژیکی و 23 کروموزوم از پدر بیولوژیکی. این کروموزوم‌ها در تعیین جنسیت و خصوصیات فیزیکی نوزاد موثرند.
خیلی زود بعد از بارور شدن، زیگوت از لوله‌های رحم به‌سمت رحم حرکت می‌کند. در این زمان، طوری تقسیم می‌شود که به خوشه‌ای سلولی شبیه به یک تمشک کوچک (توتاله) شکل میدهد.
هفتهی 4: القا
توپ سلولی که مدام درحال تقسیم شدن است (و حالا بلاستوسیست نامیده می‌شود) در دیواره‌ی رحم (آندومتر) ساکن می‌شود. به این فرایند القا می‌گویند.
گروه داخلی سلول‌ها در بلاستوسیست تبدیل به جنین می‌شوند. لایه‌ی بیرونی به تشکیل جفت کمک می‌کند که در دوران حاملگی به کودک غذا می‌رساند.
هفتهی 5: افزایش میزان هورمورن
میزان هورمون HCG که توسط بلاستوسیست تولید می‌شود در هفتهی پنجم حاملگی، یا سه هفته بعد از تشکیل نطفه، به‌سرعت بالا می‌رود. این امر باعث می‌شود تخمدان‌ها دیگر تخمک آزاد نکنند و استروژن و پروژسترون بیشتری تولید کنند. افزایش سطح این هورمون‌ها چرخه‌ی قاعدگی را متوقف می‌کند، اغلب اولین نشانه‌ی قاعدگی است و به رشد جفت کمک می‌کند.
حالا جنین از سه لایه تشکیل شده است. روپوست (اکتودرم) باعث رشد بیرونی‌ترین لایه‌ی پوست، سیستم عصبی مرکزی و محیطی، چشمها و گوش داخلی نوزاد می‌شود.
قلب و سیستم گردش خون اولیه در لایه‌ی میانی سلول (میانپوست) شکل می‌گیرد. این لایه از سلول‌ها اساس استخوان، رباط، کلیه و بخش زیادی از سیستم تناسلی هم قرار می‌گیرند.
لایه‌ی داخلی سلول (درونپوست) محل تشکیل ریه و روده‌ی نوزاد است.
هفتهی 6: لوله‌ی عصبی بسته می‌شود
رشد جنین در این هفته سریع اتفاق می‌افتد. درست چهار هفته بعد از تشکیل نطفه، لوله‌ی عصبی که در امتداد کمر نوزاد قرار دارد بسته می‌شود. مغز و نخاع نوزاد از لوله‌ی عصبی تشکیل می‌شود. قلب و سایر اندام‌ها نیز کمکم شکل می‌گیرند و قلب شروع به تپیدن می‌کند.
ساختارهای لازم برای تشکل چشم و گوش رشد می‌کند. برآمدگی‌های کوچکی ظاهر می‌شود که به‌زودی تبدیل به بازو خواهد شد. بدن نوزاد کمکم به‌حالت خمیدگی C مانند درمی‌آید.
هفتهی 7: سر جنین رشد می‌کند
رشد جنین پنج هفته بعد از تشکیل نطفه
هفت هفته بعد از شروع حاملگی، یا پنج هفته بعد از تشکیل نطفه، مغز و صورت جنین درحال رشد است. تورفتگی‌هایی که به سوراخ بینی شکل میدهد قابل رویت است و قسمتهای اولیه‌ی شبکیه شکل می‌گیرد.
برآمدگی‌های تحتانی که تبدیل به پا خواهد شد ظاهر می‌شود و برآمدگی‌های بازو که هفتهی پیش ظاهر شده بود، حالا شکل پارو به خود می‌گیرد.
بیشتر بدانید: تفاوت جنین دختر و پسر در سونوگرافی چیست؟
هفتهی 8: بینی نوزاد شکل می‌گیرد
رشد جنین شش هفته بعد از تشکیل نطفه
هشت هفته بعد از حاملگی، یا شش هفته بعد از تشکیل نطفه، برآمدگی‌های اندام تحتانی نوزاد شکل پارو به خود می‌گیرد. انگشتان دست کمکم شکل می‌گیرد. برآمدگی‌های بیرونی قسمتهای گوش که بعدا به شکل صدف درخواهد آمد رشد می‌کند و چشم مشخص می‌شود. لب بالایی و بینی شکل گرفته‌اند. بدن و گردن صاف می‌شود.
تا پایان هفته، طول نوزاد از فرق سر تا پایین 2/1 اینچ (11 تا 14 میلیمتر) است؛ تقریبا نصف قطر یک سکه کوارتر آمریکا.
هفتهی 9: انگشتان پای نوزاد شکل می‌گیرد
رشد جنین هفت هفته بعد از تشکیل نطفه
در هفتهی نهم بارداری، یا هفت هفته بعد از تشکیل نطفه، دست‌های کودک رشد می‌کند و آرنج ظاهر می‌شود. انگشتان پا قابل رویت است و پلک شکل می‌گیرد. سر نوزاد بزرگ است اما چانه هنوز کامل شکل نگرفته است.
تا آخر هفته، اندازهی نوزاد از فرق سر تا پایین کمی کمتر از 4/3 اینچ (16 تا 18 میلیمتر) است؛ یعنی به اندازهی قطر یک پنی.
هفتهی 10: آرنج نوزاد خم می‌شود
رشد جنین هشت هفته بعد از تشکیل نطفه
تا هفتهی دهم بارداری، یا هشت هفته بعد از تشکیل نطفه، سر نوزاد گردتر می‌شود.
او حالا می‌تواند آرنج خود را خم کند. انگشتان دست و پا حاشیه‌ی ضخیم خود را از دست می‌دهند و درازتر می‌شوند. پلک و گوش بیرونی رشد می‌کند. بند ناف کاملا مشخص است.
هفتهی 11: آلت تناسلی نوزاد رشد می‌کند
اوایل هفتهی یازدهم حاملگی، یا هفتهی نهم بعد از تشکیل نطفه، هنوز سر نوزاد حدود نیمی از اندازهی آن را تشکیل میدهد. با این حال، بدن در حال رشد است تا به این میزان برسد.
حالا کودک به‌طور رسمی جنین نامیده می‌شود. صورت کودک در این هفته پهن، چشمها کاملا جدا و پلک‌ها سرجای خود است و گوش پایین‌تر از سر قرار دارد. برآمدگی‌های محل تشکیل دندان‌های آینده ظاهر می‌شود. کمکم گلبول‌های قرمز در کبد نوزاد شکل می‌گیرد. تا آخر هفته، اندام تناسلی بیرونی نوزاد تبدیل به ذکر یا کلیتوریس و لب‌های واژن می‌شود.
حالا دیگر اندازهی جنین از فرق سر تا پایین به 2 اینچ (50 میلیمتر)، به اندازهی قسمت کوتاه کارت اعتباری میرسد و وزنی معادل 3/1 اونس (8 گرم) دارد.
هفتهی 12: ناخنهای دست جنین شکل می‌گیرد
رشد جنین ده هفته بعد از تشکیل نطفه
دوزاده هفته بعد از حاملگی، یا ده هفته بعد از تشکیل نطفه، ناخنهای دست نوزاد رشد می‌کند. حالا صورت او بیشتر رشد کرده است. روده‌ها در شکم قرار دارد.
در این زمان اندازهی جنین به 2 1/2 اینچ (61 میلیمتر)، به اندازهی قسمت کوتاه اسکناس آمریکا میرسد و 2/1 اونس (14 گرم) وزن دارد.
سه ماه دوم بارداری
رشد جنین در سه ماه دوم معنای جدیدی به خود می‌گیرد. ازجمله مهم‌ترین اتفاقات می‌توان به تعیین جنسیت نوزاد و احساس حرکت او اشاره کرد.
هرچه حاملگی جلوتر می‌رود، جنین واقعی‌تر به نظر میرسد. دو ماه پیش، فرزند شما خوشه‌ای از سلول بود و حالا اندام، اعصاب و عضلات واقعی دارد. شما می‌توانید با مطالعه‌ی این تقویم رویدادهای هفتگی، متوجه اتفاقات سه ماه دوم شوید. یادتان باشد اندازه‌های زیر تقریبی است.
هفتهی 13: ادرار شکل می‌گیرد
در هفتهی سیزدهم حاملگی، یا 11 هفته بعد از تشکیل نطفه، نوزاد ادرار و آن را در اطراف مایع آمنیوتیک رها می‌کند. او همچنین بخشی از مایع آمنیوتیک را قورت میدهد.
استخوان‌های داخل اسکلت، به‌خصوص استخوان‌های جمجمه و استخوان‌های دراز، محکم می‌شوند. پوست نوزاد هنوز نازک و شفاف است اما خیلی زود شروع به ضخیم شدن می‌کند.
هفتهی 14: جنسیت نوزاد معلوم می‌شود
14 هفته بعد از حاملگی، 12 هفته بعد از تشکیل نطفه، گردن نوزاد بیشتر شکل می‌گیرد. گلبول‌های قرمز در طحال رشد می‌کند.
جنسیت بچه طی این هفته یا هفتهی بعد مشخص می‌شود.
حالا اندازهی نوزاد حدود 3 1/2 اینچ (87 میلیمتر) است و 1 1/2 اونس (45 گرم) وزن دارد.
هفتهی 15: الگوی جمجمه‌ی نوزاد رشد می‌کند
15 هفته بعد از حاملگی، یا 13 هفته بعد از تشکیل نطفه، جنین به‌سرعت درحال رشد است. رشد استخوان ادامه دارد و به‌زودی در تصاویر سونوگرافی قابل رویت خواهد بود. موی سر نوزاد در حال شکل‌گیری است.
هفتهی 16: چشم‌های نوزاد حرکت می‌کند
رشد جنین 14 هفته بعد از تشکیل نطفه
در هفتهی شانزدهم حاملگی، یا 14 هفته بعد از تشکیل نطفه، سر کودک صاف می‌شود. چشمها به‌آرامی حرکت می‌کند. گوش دارد به محل واقعی خود نزدیک و پوست نوزاد ضخیم‌تر می‌شود.
کمکم حرکات اندام نوزاد هماهنگ می‌شود و در معاینات سونوگرافی قابل تشخیص است. با این حال، این حرکات هنوز آنقدر خفیف و ملایم است که شما متوجه آن نمی‌‌شوید.
حالا اندازهی نوزاد بیشتر از 4 1/2 اینچ (120 میلیمتر) است و نزدیک به 4 اونس (110 گرم) وزن دارد.
هفتهی 17: ناخنهای پای نوزاد رشد می‌کند
بعد از گذشت 17 هفته از دوران بارداری، یا 15 هفته بعد از تشکیل نطفه، ناخنهای پا شروع به رشد می‌کند.
فعالیت نوزاد در کیسه‌ی آمنیوتیک بیشتر می‌شود. قلب نوزاد در روز حدود 100 پاینت خون پمپاژ می‌کند.
هفتهی 18: نوزاد توانایی شنیداری پیدا می‌کند
هجده هفته بعد از حاملگی، یا 16 هفته بعد از تشکیل نطفه، گوش‌های نوزاد در دو طرف سر مستقر می‌شود. جنین کمکم صداها را می‌شنود. چشمها به سمت جلو حرکت می‌کند. سیستم گوارشی فعال شده است.
حالا اندازهی نوزاد به 5 1/2 اینچ (140 میلیمتر) میرسد و 7 اونس (200 گرم) وزن دارد.
هفتهی 19: پوشش محافظتی نوزاد رشد می‌کند
نوزده هفته بعد از حاملگی، 17 هفته بعد از تشکیل نطفه، روند رشد کند می‌شود.
پوشش چرب و شبیه به پنیر به نام vernix caseosa بدن نوزاد را می‌پوشاند. این پوشش از پوست حساس بدن نوزاد دربرابر خراش، ساییدگی و زبر شدن که ممکن است در اثر قرار گرفتن در معرض مایع آمنیوتیک رخ دهد محافظت می‌کند.
رحم و مجرای واژن نوزادان دختر در این هفته شکل می‌گیرد.
هفتهی 20: نیمه‌ی راه
بعد از گذشت نیمی از دوران حاملگی، یا 18 هفته بعد از تشکیل نطفه، می‌توانید حرکات جنین (حیات) را احساس کنید. نوزاد مرتبا می‌خوابد و بیدار می‌شود و ممکن است در اثر سروصدا یا حرکات شما بیدار شود.
حالا اندازهی نوزاد به 6 1/3 اینچ (160 میلیمتر) میرسد و بیش از 11 اونس (320 گرم) وزن دارد.
هفتهی 21: نوزاد می‌تواند شست خود را بمکد
رشد جنین 19 هفته بعد از تشکیل نطفه
در هفتهی بیست و یکم حاملگی، یا 19 هفته بعد از تشکیل نطفه، بدن نوزاد کاملا پوشیده از موی کرک‌مانند است. این پوشش به حفظ vernix caseosa روی پوست کمک می‌کند.
رفلکس مکیدن نیز درحال تکامل است و به کودک این توانایی را میدهد تا شست خود را بمکد.
هفتهی 22: موی نوزاد قابل رویت است
در هفتهی بیست و دوم حاملگی، یا 20 هفته بعد از تشکیل نطفه، مو و ابروی نوزاد قابل مشاهده است. چربی قهوه‌ای، محل تولید گرما، نیز شکل می‌گیرد.
بیضه‌ها در نوزاد پسر کمکم به سمت پایین حرکت می‌کند.
حالا اندازهی کودک به 7 1/2 اینچ (190 میلیمتر) میرسد و حدود 1 پوند (460 گرم) وزن دارد.
هفتهی 23: اثر انگشتان دست و پا شکل می‌گیرد
حرکات سریع چشم از هفتهی 23 بارداری، یا 21 هفته بعد از تشکیل نطفه، شروع می‌شود. شیارهای کف دست و پا نیز ظاهر می‌شود که بعدها اساس اثر انگشتان دست و پا قرار می‌گیرد.
ممکن است نوزاد شروع به سکسکه کردن کند که باعث لرزیدن شکم می‌شود.
هفتهی 24: پوست کودک چین می‌خورد
در هفتهی بیست و چهارم حاملگی، یا 22 هفته بعد از تشکیل نطفه، پوست نوزاد به‌دلیل خون مشهود در مویرگ‌ها چین‌خورده، نیمه‌شفاف و قرمز یا صورتی می‌شود.
حالا اندازهی نوزاد از فرق سر تا پا تقریبا 8 اینچ (210 میلیمتر) است و بیشتر از 1 1/3 پوند (630 گرم) وزن دارد.
هفتهی 25: جنین به صدا واکنش نشان میدهد
رشد جنین 23 هفته بعد از تشکیل نطفه
در هفتهی بیست و پنجم حاملگی، یا 23 هفته بعد از تشکیل نطفه، جنین می‌تواند به صداهای آشنا، مثل صدای شما، با تکان خوردن واکنش نشان دهد.
بیشتر زمان خواب جنین در حالت حرکت سریع چشم (REM) قرار دارد. یعنی با اینکه پلک‌ها بسته است، چشم با سرعت حرکت می‌کند.
هفتهی 26: ریه‌های جنین رشد می‌کند
در هفتهی بیست و ششم بارداری، یا 24 هفته بعد از تشکیل نطفه، شش‌های جنین روکنش‌گر تولید می‌کند. این ماده به کیسه‌های هوا در شش اجازه میدهد باد شوند و مانع از سقوط و چسبیدن آن‌ها هنگام خالی شدن می‌شود.
حالا اندازهی جنین به 9 اینچ (230 میلیمتر) میرسد و تقریبا 2 پوند (820 گرم) وزن دارد.
هفتهی 27: پایان سه ماه دوم
این هفته به‌منزله‌ی آخرین هفتهی سه ماه دوم است. در این زمان، که 25 هفته از تشکیل نطفه گذشته است، سیستم عصبی جنین به رشد و تکامل ادامه میدهد. بدن جنین چربی جذب می‌کند که باعث می‌شود پوست نرم‌تر به نظر برسد.
سه ماه سوم حاملگی
رشد جنین طی سه ماه سوم ادامه دارد. جنین چشمان خود را باز می‌کند، وزن بیشتری به دست می‌آورد و آماده‌ی زایمان می‌شود.
پایان حاملگی نزدیک است! حالا مشتاق‌اید با فرزند خود روبه‌رو شوید. اما رحم هنوز جای شلوغی است. در ادامه تقویم رویدادهای هفتگی سه ماه سوم آمده است. یادتان باشد اندازه‌ها تقریبی است.
هفتهی 28: چشمان جنین نیمه‌باز می‌شود
در هفتهی بیست و هشتم حاملگی، یا 26 هفته بعد از تشکیل نطفه، پلک‌های جنین نیمه‌باز می‌شود و مژه‌ها شکل گرفته است. سیستم عصبی مرکزی می‌تواند حرکات تنفس منظم را هدایت و دمای بدن را کنترل کند.
حالا قد کودک به 10 اینچ (250 میلیمتر) و وزن او به2 1/4 پوند (1000 گرم) میرسد.
هفتهی 29: جنین لگد می‌زند و به خود کش و قوس میدهد
رشد جنین 27 هفته بعد از تشکیل نطفه
در هفتهی بیست و نهم حاملگی، یا 27 هفته بعد از تشکیل نطفه، جنین لگد می‌زند، به خود کش و قوس میدهد و می‌تواند حرکات چنگ زدن را انجام دهد.
هفتهی 30: موی جنین رشد می‌کند
بعد از هفتهی سی‌ام بارداری، یا 28 هفته بعد از تشکیل نطفه، چشمان کودک کاملا باز می‌شود. ممکن است سر جنین تا این هفته کاملا پر مو شده باشد. گلبول‌های قرمز خون در مغز استخوان شکل می‌گیرد.
حالا قد جنین 10 1/2 اینچ (270 میلیمتر) و وزن او تقریبا 3 پوند (1300 گرم) است.
هفتهی 31: افزایش سریع وزن جنین شروع می‌شود
در هفتهی سی و یکم حاملگی، یا 29 هفته بعد از تشکیل نطفه، اکثر رشدهای اصلی انجام شده است. حالا وقت آن رسیده که وزن جنین به سرعت افزایش پیدا کند.
هفتهی 32: جنین نفس کشیدن را تمرین می‌کند
در هفتهی سی و دوم حاملگی، یا 30 هفته بعد از تشکیل نطفه، ناخنهای پای جنین قابل مشاهده است.
لایه‌ای از موهای کرک‌مانند، که طی چند ماه گذشته بدن جنین را پوشانده بود، در این هفته می‌ریزد.
حالا قد کودک به 11 اینچ (280 میلیمتر) و وزن او به 3 3/4 پوند (1700 گرم) میرسد.
هفتهی 33: جنین نور را تشخیص میدهد
رشد جنین 31 هفته بعد از تشکیل نطفه
در هفتهی سی و سوم حاملگی، یا 31 هفته بعد از تشکیل نطفه، اندازهی مردمک‌های جنین در واکنش به محرکی که در اثر نور به وجود آمده تغییر می‌کند. استخوان‌ها سفت می‌شود. اما جمجمه هنوز نرم و انعطاف‌پذیر است.
هفتهی 34: ناخنهای دست جنین رشد می‌کند
ناخنهای دست جنین در هفتهی سی و چهارم حاملگی، یا 32 هفته بعد از تشکیل نطفه، به نوک دست میرسد.
حالا قد کودک تقریبا 12 اینچ (300 میلیمتر) است و بیشتر از 4 1/2 پوند (2100 گرم) وزن دارد.
هفتهی 35: پوست جنین نرم و هموار می‌شود
از هفتهی سی و پنجم حاملگی، یا 33 هفته بعد از تشکیل نطفه، پوست جنین هموار می‌شود. اعضای بدن او حالت تپل پیدا می‌کند.
هفتهی 36: بدن جنین بیشتر قسمت کیسه‌ی امنیوتیک را پر می‌کند
در هفتهی سی و ششم، 34 هفته بعد از تشکیل نطفه، فضای رحم آنقدر اشغال شده که جنین به‌سختی می‌تواند به شکم مشت بزند. با این حال، احتمال کلی کش و قوس، غلتیدن و تکان خوردن احساس می‌کنید.
هفتهی 37: ممکن است سر جنین به سمت پایین حرکت کند
سی و هفت هفته بعد از حاملگی، یا 35 هفته بعد از تشکیل نطفه، قدرت چنگ زدن جنین بالا می‌رود.
ممکن است سر جنین (به‌منظور آمادگی برای زایمان) به سمت لگن حرکت کند. اگر سر بچه پایین نیامده باشد، متخصص درمورد روش‌های حل این مشکل با شما صحبت می‌کند.
هفتهی 38: ناخنهای پا رشد می‌کند
محیط پیرامون سر و شکم جنین در هفتهی سی و هشتم بارداری، یا 36 هفته بعد از تشکیل نطفه، تقریبا یکسان است.
ناخنهای پای جنین به نوک انگشتان پا میرسد. تقریبا اکثر موهای کرک‌مانند ریخته شده است.
حالا جنین تقریبا 6 1/2 پوند (2900 گرم) وزن دارد.
مشاهده بیشتر : لیست بهترین دکتر زنان و زایمان
هفتهی 39: قفسه‌ی سینه برآمده می‌شود
در هفتهی سی و نهم حاملگی، یا 37 هفته بعد از تشکیل نطفه، قفسه‌ی سینه‌ی کودک جلو می‌آید. بیضه‌ی نوزادان پسر به سمت کیسه‌ی بیضه پایین می‌آید. به تمام قسمتهای بدن چربی اضافه می‌شود تا بعد از زایمان گرم بماند.
هفتهی 40: زمان زایمان رسیده است
رشد جنین 38 هفته بعد از تشکیل نطفه
قد جنین در هفتهی چهلم حاملگی، یا 38 هفته بعد از تشکیل نطفه، به 14 اینچ (360 میلیمتر) میرسد و 7 1/2 پوند (3400 گرم) وزن دارد. اما یادتان باشد نوزادان سالم در وزن‌های مختلف به دنیا می‌آیند.
اگر تاریخ زایمان بدون هیچ‌گونه علامت درد زایمان رد شد، نگران نشوید. تاریخ زایمان صرفا یک برآورد احتمالی از 40 هفته شدن حاملگی است و زمان دقیق تولد را مشخص نمی‌کند. زایمان قبل یا بعد از تاریخ طبیعی است.
سخن نهایی
هر مرحله از بارداری ویژگی‌های خاص خود را دارد؛ بسته به اینکه در چه مرحله آن هستید، حتی ممکن است رژیم غذایی بارداری هم فرق کند. ممکن است استیج‌های مختلف بارداری برای زنان باردار بالای ۳۵ سال حتی متفاوت باشد. اگر به دنبال متخصص زنان و زایمان هستید، درمانکده دکتر فاطمه لعلی را به شما پیشنهاد می کند.
باید برای هر مرحله برنامه و اطلاعات کافی داشته باشید و از پزشک کمک بگیرید. در همین راستا، برای درمان یا کسب اطلاعات بیشتر از آن، می‌توانید در درمانکده از پزشکان زنان، زایمان و نازایی نوبت بگیرید و با آن‌ها مشاوره داشته باشید.
منبع: Mayoclinic
[sibwp_form id=1]
