وسواس جنسی یک نوع اختلال روانی است که بسیاری از افراد به طور ناخواسته با آن مواجه می‌شوند، اما به دلیل تابوهای اجتماعی اغلب ترجیح می‌دهند در مورد آن صحبت نکنند. این اختلال معمولا با افکار، تصاویر یا تمایلات جنسی آزاردهنده‌ای همراه است که نه تنها زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند؛ بلکه می‌توانند تعاملات اجتماعی او را هم مختل کنند. افراد مبتلا به وسواس جنسی اغلب احساس شرم و گناه کرده و تلاش می‌کنند این افکار را از ذهن خود پاک کنند، اما معمولا موفق به انجام این کار نمی‌شوند.
در این مقاله از مجله سلامت درمانکده قصد داریم به بررسی علائم و دلایل این اختلال بپردازیم و نحوه درمان آن را توضیح دهیم. اگر به وسواس جنسی مبتلا هستید یا شخصی را می‌شناسید که از افکار مزاحم جنسی رنج می‌برد، با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید. مطالعه این مطلب به شما در درک بهتر این اختلال کمک می‌کند.
فهرست محتوا
وسواس جنسی چیست؟
وسواس جنسی یک نوع اختلال وسواس فکری عملی (OCD) است که در آن فرد با افکار، تصاویر یا تمایلات جنسی ناخواسته و مزاحم مواجه می‌شود که برخلاف میل و ارزش‌های او هستند. این افکار شامل ترس از گرایش جنسی نامناسب، خشونت جنسی یا رفتارهای جنسی غیر عادی بوده و معمولا با احساس گناه، اضطراب و شرم همراه هستند.
وسواسهای جنسی برخلاف خیال‌پردازی‌های جنسی نه تنها لذت‌بخش نیستند؛ بلکه می‌توانند برای فرد بسیار آزاردهنده و ناخوشایند باشند و حتی عملکرد روزمره و روابط اجتماعی او را تحت تاثیر قرار دهند.
ذکر این نکته ضروری است که وسواس ممکن است به شکل‌های مختلف بروز کند. اگر می‌خواهید درباره این اختلال اطلاعات بیشتری کسب کنید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله «اختلال شخصیت وسواسی اجباری یا OCPD چیست» را بخوانید.
علائم وسواس جنسی چیست؟
اگرچه افراد ممکن است طیف وسیعی از وسواسهای جنسی را تجربه کنند، اما موضوعات رایج اغلب شامل مواردی هستند که تابو در نظر گرفته می‌شوند، از جمله:
- بستیالیتی یا رابطه جنسی با حیوانات
- زنا با محارم
- خیانت
- خشونت یا سوء استفاده جنسی
- پدوفیلی (تمایل جنسی به کودکان)
- سادیسم یا مازوخیسم جنسی
- افکار جنسی درباره دوستان
- رابطه جنسی با افراد زیر سن قانونی
از آنجا که این وسواس فکری با اضطراب و ناراحتی شدید همراه است، افراد مبتلا ممکن است برای مقابله با آن دچار وسواس عملی (رفتارهای تکراری) شوند. با گذشت زمان، این چرخه وسواس فکری و عملی کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد و عملکرد روزمره او را مختل می‌کند.
تخمین زده می‌شود که ۶ تا ۲۴ درصد افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی علائم وسواس جنسی را تجربه کنند. البته این آمار ممکن است بیشتر باشد؛ چون بسیاری از افراد از به اشتراک گذاشتن چنین افکاری خودداری می‌کنند.
در حالی که وسواس جنسی عمدتا به عنوان یک ویژگی مردانه شناخته می‌شود، تحقیقات نشان می‌دهد که مردان و زنان مبتلا به OCD تقریبا به یک میزان آن را تجربه می‌کنند.
نکته مهم این است که افکار آزاردهنده جنسی ممکن است با یا بدون وسواس عملی رخ دهند. علاوه بر این، داشتن چنین افکاری به این معنی نیست که فرد حتما به آن‌ها عمل خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: وسواس فکری ترس از مرگ
عوارض وسواس جنسی
برخلاف خیال‌پردازی جنسی که باعث لذت می‌شود، وسواس فکری جنسی با ترس شدید، نگرانی، احساس گناه و تنفر از خود همراه است. فرد احتمالا همیشه از این می‌ترسد که وسواس در تحریک شدن نقش داشته باشد و افکار مزاحم جنسی روزی او را به انجام اعمال غیر قانونی سوق دهد. اما واقعیت این است که افراد مبتلا به OCD از افکار خود منزجر و بیزار هستند و به همین دلیل کمتر از دیگران احتمال دارد که بر اساس آن‌ها عمل کنند. این افراد چنین افکاری را غیر اخلاقی می‌دانند و به دنبال سرکوب آن‌ها هستند.
بعضی از افراد مبتلا به وسواس جنسی ممکن است برای مقابله با اضطراب ناشی از افکار ناخواسته خود به خودارضایی یا استفاده از پورنوگرافی روی بیاورند. این رفتارها بیشتر به منظور تسکین اضطراب انجام می‌شوند تا کسب لذت. علاوه بر این، افکار مزاحم جنسی ممکن است به مشکلاتی مانند رفتارهای اجتنابی (برای مثال، اجتناب از مراقبت از کودکان به دلیل داشتن افکار جنسی درباره آن‌ها) منجر شوند و به دلیل احساس شرم، گناه و نگرانی به تدریج به روابط فرد آسیب برسانند.
علت وسواس جنسی
متخصصان هنوز علت دقیق وسواس فکری عملی و زیرگروه‌های آن را نمی‌دانند؛ اما معتقدند که چند عامل مختلف در بروز آن نقش دارند.
بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که تجربه رویدادهای مهم ممکن است یکی از این عوامل باشد. برای مثال، محققان در یک مطالعه روی ۲۸۰ شرکت‌کننده اثر رویدادهای استرس‌زا یا آسیب‌زای زندگی را بر بروز OCD بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که ۶۱ درصد افراد قبل از بروز OCD با یک رویداد استرس‌زا مواجه شده‌اند. همچنین ۳۴ درصد آن‌ها قبل از شروع این مشکل یک رویداد آسیب‌زا را تجربه کرده‌اند.
اگرچه هیچ رویداد خاصی نمی‌تواند به طور قطعی باعث بروز OCD شود، اما به نظر می‌رسد که رویدادهای زیر می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند:
- بیماری شدید یا بستری شدن در بیمارستان
- بیماری یا مرگ یکی از عزیزان
- مواجهه با مشکل در خانه، مدرسه یا محل کار
- شروع یک رابطه جدید یا ازدواج
- شکست عاطفی یا طلاق
- بارداری، زایمان یا سقط جنین
- تجربه سوء استفاده، بی‌توجهی یا تجاوز
درمان وسواس جنسی
راهکارهایی که برای کنترل وسواس جنسی پیشنهاد می‌شوند مشابه سایر زیرگروه‌های وسواس فکری عملی هستند. این راهکارها می‌توانند شامل روان‌درمانی، دارودرمانی یا ترکیبی از این روش‌ها باشند.
۱. روان‌درمانی
درمان شناختی رفتاری (CBT) یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای کنترل افکار مزاحم جنسی است. روش‌های مختلفی برای انجام CBT وجود دارد که از بین آن‌ها تکنیک مواجهه و پیشگیری از پاسخ (ERP) به عنوان استاندارد طلایی درمان OCD شناخته می‌شود.
ERP تکنیکی است که در آن فرد به کمک متخصص سلامت روان و به تدریج با محرک‌های مرتبط با وسواس جنسی مواجه می‌شود. هدف از این روش این است که او بدون درگیر شدن در وسواسهای عملی بتواند اضطراب خود را مدیریت کند.
به عنوان مثال، ممکن است از فرد خواسته شود افکار جنسی خود را توصیف کرده و آن‌ها را ضبط کند؛ سپس تا زمانی که دیگر احساس اضطراب نکند به این توصیفات گوش دهد. بسته به نوع وسواس جنسی احتمال دارد تمرینات دیگری هم پیشنهاد شود.
اگرچه ERP ممکن است یک روش درمانی چالش‌برانگیز برای افراد مبتلا به OCD باشد، اما تحقیقات نشان داده‌اند که میزان اثربخشی آن از دارودرمانی بیشتر است.
۲. دارودرمانی
دارودرمانی هم به‌خصوص زمانی که همراه با ERP استفاده شود می‌تواند به کنترل علائم وسواس جنسی کمک کند. مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) رایج‌ترین داروهای تجویزشده برای این مشکل هستند. این داروها عبارت‌اند از:
علاوه بر این، مشخص شده است که یک داروی ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای به نام کلومیپرامین می‌تواند برای کنترل افکار مزاحم جنسی مفید باشد. با این حال، متخصصان به دلیل عوارض جانبی این دارو معمولا آن را به اندازه SSRIs تجویز نمی‌کنند.
۳. سایر روش‌های درمانی
اگر فرد به سایر روش‌های درمانی پاسخ ندهد، ممکن است از راهکارهای دیگری برای کنترل علائم او استفاده شود. این راهکارها شامل موارد زیر هستند:
- تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال (TMS): تحریک مغناطیسی مغز یک روش غیر تهاجمی است که در آن از میدان‌های مغناطیسی برای تحریک سلول‌های عصبی و تغییر فعالیت الکتریکی مغز استفاده می‌شود.
- تحریک عمقی مغز (DBS): یک روش جراحی است که طی آن الکترودهایی داخل مغز قرار داده می‌شود.
کلام پایانی
افراد مبتلا به وسواس جنسی افکار مزاحم و آزادهنده‌ای را تجربه می‌کنند که باعث استرس و اضطراب آن‌ها می‌شود و زندگی روزمره‌شان را مختل می‌کند. خوشبختانه، امروزه راه‌های مختلفی برای مقابله با این مشکل در دسترس است که از آن جمله می‌توان به روان‌درمانی و دارودرمانی اشاره کرد.
اگر شما هم از افکار ناخواسته درباره مسائل جنسی شکایت دارید، بسیار مهم است که تجربه خود را با متخصص سلامت روان در میان بگذارید. صحبت کردن درباره افکار جنسی ممکن است آزاردهنده یا خجالت‌آور باشد، اما متخصص سلامت روان بدون قضاوت به آن‌ها گوش می‌دهد و بهترین راهکارهای درمانی را به شما پیشنهاد می‌کند.
برای این کار می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و با بهترین پزشکان متخصص از جمله روانشناس مشاوره آنلاین داشته باشید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر روانشناس از روانشناس مورد نظر خود نوبت بگیرید. همچنین می‌توانید با روانپزشک آنلاین مشاوره داشته باشید و یا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری دکتر روانپزشک از روانپزشک مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
خیر. در حالی که خیال‌پردازی جنسی معمولا با لذت همراه است، وسواسهای جنسی افکار ناخواسته و ناراحت‌کننده‌ای هستند که به اضطراب، شرم یا تنفر از خود منجر می‌شوند. افراد مبتلا به وسواس اغلب نگران هستند که این اختلال روزی آن‌ها را به یک عمل جنسی غیر قانونی ترغیب کند.
درمان شناختی رفتاری و دارودرمانی برای مقابله با این افکار مفیدند. آن‌ها به شما کمک می‌کنند مشکل خود را بهتر درک کنید و راه‌های موثری برای مقابله با آن بیابید.
منظور نگرانی و اضطراب غیر قابل کنترلی است که فرد در حین خواب درباره جنب شدن تجربه می‌کند. این حالت ممکن است به شکل افکار مزاحم و حتی احساسات جسمی ناخوشایند نمایان شود.
منابع: verywellmind, healthline, webmd
