بدن پاسخ خود نسبت به گرما ، سرما ، استرس ، عفونت و دیگر شرایط محیطی را تنظیم می‌کند. در هوای گرم تعریق باعث سرد شدن و در هوای سرد، لرز باعث گرم شدن بدن می شود. نکته مهم این است که این اتفاقات کاملا غیر ارادی هستند. لرز در اثر انقباض و انبساط سریع عضلات اتفاق می افتد. این حرکت غیر ارادی عضلات، پاسخ طبیعی بدن نسبت به سرما می باشد که به گرم تر شدن بدن کمک می کند. با این حال، سرما تنها علت لرز نیست. بیماری ها و دلایل دیگر نیز می توانند باعث لرز شوند.
علل لرزیدن بدن
عوامل متعددی می تواند باعث لرز شوند. آگاهی از این عوامل می تواند به آمادگی فرد برای مقابله با این شرایط کمک کند.
1. هوای سرد
زمانی که دمای محیط به کمتر از دمای مطلوب بدن می رسد، بدن شروع به لرزیدن می کند. لرز شدید (به حدی که قابل رویت باشد) می تواند تولید گرمای بدن را تا ۵۰۰ درصد افزایش دهد. با این حال لرز فقط تا مدت کوتاهی می تواند بدن را گرم نگه دارد چرا که پس از چند ساعت گلوکز(قند) موجود در عضلات پایان می یابد. در این حالت عضلات خسته می شوند و نهایتا از حالت انقباض خارج می شوند. دمای شروع لرز در هر فرد متفاوت است بعنوان مثال، لرز در کودکان به دلیل نبود بافت چربی عایق، در مقایسه با بزرگسالان در دماهای بالاتری آغاز می شود. مورد دیگر این است که حساسیت فرد نسبت به سرما با افزایش سن و یا در اثر برخی شرایط جدید تغییر می کند. بعنوان مثال، کم کاری تیروئید باعث می شود فرد در مقایسه با افراد سالم سریعتر دچار لرز شود. نفوذ آب و هوای سرد به زیر لباس از دیگر عواملی است که باعث احساس سرما و آغاز لرز می شود.
2. پس از بیهوشی
ممکن است فرد پس از رفع بیهوشی و به هوش آمدن به صورت غیر ارادی شروع به لرزیدن کند. دلیل این موضوع هنوز مشخص نیست اما احتمالا در اثر کاهش دمای بدن در هنگام بیهوشی رخ می‌دهد. اتاق های عمل معمولا سرد نگه داشته می شوند و بی هوشی در آنها به مدت طولانی باعث کاهش دمای بدن می شود. بیهوشی عمومی با فرایند طبیعی تنظیم دمای بدن تداخل دارد که می تواند باعث کاهش دمای بدن شود.
3. افت قند خون
کاهش قند خون می تواند باعث لرز شود.این موضوع زمانی رخ می دهد که فرد برای مدتی غذا نخورده باشد. این اتفاق بویژه در افراد مبتلا به دیابت نیز رخ می دهد چرا که بدن این بیماران توانایی تنظیم صحیح قند خون را ندارد. کاهش قند خون می تواند اثرات متعددی داشته باشد به نحوی که فرد ممکن است فرد دچار تعریق، سبکی سر و یا تپش قلب شود.
4. عفونت
زمانی که فرد دچار لرز شده است ولی احساس سرما نمی کند این احتمال مطرح می شود که بدن در حال مبارزه با عفونت های ویروسی و باکتریایی است..همانطور که لرزش در هوای سرد باعث گرم شدن بدن می شود، لرزش در هنگام عفونت نیز باعث افزایش دمای بدن و از بین رفتن باکتری ها و ویروس ها می گردد. لرز می تواند مقدمه تب نیز باشد. تب یکی دیگر از راهکارهای مقابله ی بدن با عوامل مهاجم می باشد.
5. ترس
گاهی مواقع لرز هیچ ارتباطی با بیماری بدن یا دمای محیط ندارد و ناشی از ترس شدید می باشد. در هنگام ترس، سطح آدرنالین خون به صورت ناگهانی افزایش پیدا کرده و باعث لرز می شود.
لرز در نوزادان
نوزادان قابلیت لرز در هوای سرد را ندارند چرا که حرارت بدن آنها از طریق دیگری تنظیم می شود. در حقیقت در نوزادان گرمای بدن از طریق سوزاندن چربی ذخیره شده صورت می گیرد که طی فرایندی موسوم به ترموژنز(گرمازایی) رخ می دهد. حیواناتی که خواب زمستانی دارند نیز از این روش برای گرم کردن خود استفاده می کنند. لرز و گریه در کودک می تواند نشان دهنده افت قند خون باشد. در این وضعیت نوزاد گرسنه بوده و نیازمند دریافت انرژی است. ( چطور دیابت کودکان و نوجوانان را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟ )
افزایش سن و لرز
در افراد مسن، ممکن است لرزش عضلانی با لرز اشتباه شود. عوامل متعددی باعث لرزش عضلانی(Tremor) می شوند که یکی از آنها بیماری پارکینسون است. برخی داروها نظیر برونکودیلاتورها(داروهای گشاد کننده ی مجاری هوایی) که برای آسم استفاده می شوند نیز می توانند باعث لرزش عضلانی شوند. یکی دیگر از علل لرز این است که با افزایش سن، حساسیت بدن به سرما افزایش پیدا می کند. دلیل این موضوع کاهش میزان چربی زیرجلدی و جریان خون پوست در افراد مسن می باشد.
نیاز به درمان
لرز می تواند نشان دهنده وجود یک بیماری زمینه ای باشد بنابراین نباید آن را نادیده گرفت. اگر احساس سرما می کنید و با افزایش دمای منزل یا پوشیدن لباس ضخیم گرم می شوید نیاز نیست به پزشک فوق متخصص داخلی خوب مراجعه کنید. اما اگر اخیرا متوجه شده اید که بیش از قبل سردتان می شود با پزشک خوذ در مورد آن مشورت کنید چرا که ممکن است نیاز باشد تا از نظر بیماری های تیروئیدی بررسی شوید. اگر لرزتان با علایمی نظیر تب و دیگر علائم آنفولانزا مانند همراه است سریعا به پزشک مراجعه کنید. در این حالت هر چقدر سریعتر علت لرز مشخص شود، درمان آن نیز سریعتر صورت می گیرد. اگر دستان بدون ارتباط با سرما دچار لرزش شده اند باید به دکتر داخلی مراجعه کنید(برای بررسی بیماری هایی نظیر پارکینسون).
درمان لرز
درمان موفق لرز و دیگر علائم همراه آن بستگی به علت زمینه ای دارد.
1. آب و هوای سرد
اگر لرز ناشی از رطوبت هوا باشد می توان آن را با تعویض لباس ها و پوشیدن لباس های خشک رفع کرد. افزایش دمای داخل منزل در آب و هوای سرد و یا در شرایطی که فرد پا به میانسالی گذاشته است نیز می تواند کمک کننده باشد. در این شرایط سعی کنید در هنگام مسافرت یک کت گرم با خود به همراه داشته باشید.
2. عفونت
عفونت ویروسی معمولا باید دوره خود را طی کند و تنها درمان موثر استراحت است. در برخی موارد شدید، می توان از داروهای ضد ویروسی استفاده کرد. اگر دچار تب هستید، به آرامی پوست خود را با آب ولرم مرطوب کنید؛ این کار می تواند به کاهش تب کمک کند. توجه کنید که نباید از آب سرد استفاده کنید چرا که این کار می تواند باعث لرز و یا بدتر شدن آن شود. عفونت های باکتریایی نیازمند آنتی بیوتیک هستند. اگر علت لرز وجود یک بیماری زمینه ای باشد، لازم است فرد استفاده از لایه های متعدد پتو بپرهیزد. چرا که ممکن است فرد دچار تب شدید باشد و تب وی تشدید شود. بهترین کار در این حالت استفاده از یک پوشش نازک می باشد.
3. افت قند خون
مصرف یک میان وعده ی غنی از کربوهیدرات نظیر ساندویچ کره ی بادام زمینی یا یک موز در اغلب موارد می تواند قند خون را به سطح طبیعی برساند. به طور کلی توصیه می شود افراد به مدت طولانی گرسنه نمانند. این موضوع بویژه در افرادی حائز اهمیت است که مستعد افت قند خون هستند. این افراد بهتر است همراه خود یک میان وعده ی کوچک داشته باشند و در زمان احساس گرسنگی آن را مصرف نمایند تا قند خون بیش از حد افت پیدا نکند.
[sibwp_form id=5]
4. پس از عمل جراحی
استفاده از تعدادی پتو پس از عمل برای گرم شدن و توقف لرز کافی است. اگر پس از عمل احساس ناراحتی می کنید و یا از لرز خود نگران هستید موضوع را با پرستارتان در میان بگذارید.
چکیده
در صورتی که لرز ناشی از سرما باشد ، می توان مشکل را با تعدادی پتو یا با استفاده از لباس گرم برطرف کرد. یک فنجان چای یا قهوه گرم نیز می تواند کمک کننده باشد. اگر بیماری خاصی دارید به یاد داشته باشید که لرز می تواند مقدمه تب باشد، بنابراین از گرم کردن بیش از حد خود بپرهیزید. چنانچه کودک یا یکی از والدین تان دچار دلیل غیر معمول دچار لرز شده است موضوع را با پزشک در میان بگذارید. لرزش بدن، لرز و لرزش حرکتی همگی علایم بیماری هستند بنابراین آنها را جدی بگیرید.
اگر دچار لرز بدن شده اید می توانید با پزشک داخلی در درمانکده ارتباط برقرار کنید.
