آزمایش ادرار کاتکول آمین یکی از انواع آزمایش ادراری است که ممکن است بنا به تشخیص پزشک خود به آن احتیاج پیدا کنید. کاتکول آمین ها پروتئین‌هایی هستند که نقش انتقال دهنده‌های عصبی را ایفا می کنند. آن‌ها سیگنال ها را در داخل مغز و بدن جابه جا می کنند. کاتکول آمین ها به انواع زیر تقسیم می شوند :
- دوپامین
- نوراپی نفرین
- اپی نفرین
این پروتئین‌ها نقش اساسی در پاسخ فرار یا نبرد بدن دارند و به کنترل کارکردهای مختلف کمک می کنند. از جمله این کارکردها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
کاتکول آمین‌ها عمدتاً در غدد فوق کلیوی تولید می شوند. سطوح این پروتئین‌ها در واکنش به استرس فیزیکی یا هیجانی نیز ممکن است دست خوش نوسان شوند. همچنین این پروتئین ها در واکنش به سایر شرایط نیز دستخوش تغییر می شوند :
- دمای بیرونی
- از دست دادن خون
- تمرینات ورزشی
- پایین بودن قند خون
- تغییر حالت از وضعیت نشسته به ایستاده و برعکس
آزمایش ادرار کاتکول آمین (CATU)، برای تشخیص یک سری از بیماری هایی که میزان تولید کاتکول آمین را افزایش می‌دهند، به کار می رود. معمولاً این تست به صورت ترکیبی در کنار آزمایش خون کاتکول آمین به کار می رود.
سطوح کاتکول آمین براحتی نوسان می کنند، لذا در صورتی که نشانه های بیماری در شما یافت نمی شوند، انجام آزمایش مربوطه توصیه نمی شود. زیرا ممکن است در بسیاری موارد نتایج بدست آمده با مثبت کاذب همراه شوند.
علت انجام آزمایش ادرار کاتکول آمین چیست؟
پزشک معمولاً برای بررسی علائم بیماری فئوکروموسیتوما، درخواست انجام آزمایش CATU را می دهد. فئوکروموسیتوما نوعی تومور است که داخل غدد فوق کلیوی ایجاد می شود و منجر به تولید کاتکول آمین اضافه می شود.
توصیه بر این است که در صورت امکان، فئوکروسیتوماها با جراحی برداشته شوند. آن ها با کارکرد عادی غدد فوق کلیوی تداخل ایجاد کرده و فشار خون بالا و کنترل نشده‌ای را پدید می آورند. علاوه بر این، خطر سرطانی شدن و گسترش به سایر اندام ها نیز بیمار را تهدید می کند.
پزشکی که مشکوک به نوروبلاستوما در کودکان باشد، درخواست آزمایش CATU را صادر می کند. این یک نوع سرطان عصبی تهاجمی است، که معمولاً در غدد فوق کلیوی آغاز می شود و سطوح کاتکول آمین را افزایش می دهد. هرچقدر نوروبلاستوما زودتر در کودکان تشخیص داده شود، شانس بقا بیشتر است.
چه علائمی منجر به انجام آزمایش ادرار کاتکول آمین می شوند؟
پزشک درخواست آزمایش ادرار کاتکول آمین می دهد تا وجود تومورهای فئوکروسیتوما، نوروبلاستوما، پاراگانگلیوما را بررسی کند. این تومورها یک گروه نادر از تومورهای سیستم عصبی محسوب می شوند.
علایم فئوکروموسیتوما به شرح زیر هستند :
- فشار خون بالا، که غالباً به صورت غیردائمی ظاهر می شود.
- تپش قلب بالا
- تپش قلب شدید و غیرعادی
- تعرق شدید
- از دست دادن وزن
- سردرد شدید به صورت غیردائمی
- رنگ پریدگی پوست
- اضطراب شدید و غیرقابل توجیه
باید به این نکته مهم توجه نمود که این علائم، همواره نشانه‌ای از فئوکروموسیتوما محسوب نمی شوند. فئوکروموسیتوماها در زمره تومورهای نادر دسته بندی می شوند.
علایم نوروبلاستوما به شرح زیر هستند :
- توده های آبی رنگ و بدون درد زیر پوست
- درد شکم، قفسه سینه، کمر، استخوان
- حجیم شدن و ورم کردن شکم
- ورم کردن پاها
- خس خس کردن
- فشار خون بالا
- تپش قلب سریع
- اسهال
- ورم کردن چشم ها و سایر تغییرات در شکل و اندازه چشم ها، علی الخصوص مردمک چشم
- ایجاد نواحی سیاه اطراف چشم
- تب
- کاهش وزن توجیه نشده
نتایج بالقوه آزمایش ادرار کاتکول آمین کدامند؟
آزمایش CATU، میزان کاتکول آمین موجود در خون را می سنجد. این آزمایش معمولاً طی یک دوره 24 ساعته انجام می شود. سطوح این ماده، در طول روز به شدت نوسان می کنند.
آزمایشگاه های پزشکی مایو، سطوح میانگین کاتکول آمین را به تفکیک سن، فهرست بندی نموده اند. در اینجا به این دسته بندی اشاره می کنیم :
اپی نفرین
- زیر 1 سال – 0 الی 2.5 میکروگرم در 24 ساعت
- 1 سال – 0 تا 3.5 میکروگرم در 24 ساعت
- 2-3 سال – 0 تا 6 میکروگرم در 24 ساعت
- 4-9 سال –2 تا 10 میکروگرم در 24 ساعت
- 10-15 سال- 0.5 تا 20 میکروگرم در 24 ساعت
- 16 سال یا بیشتر – 0 تا 20 میکروگرم در 24 ساعت
نور اپی نفرین
- کمتر از 1 سال – 0 تا 10 میلی گرم در 24 سات
- 1 سال – 1 تا 17 میکروگرم در 24 ساعت
- 2-3 سال – 4 تا 29 میکروگرم در 24 ساعت
- 4-6 سال – 8 تا 45 میکروگرم در 24 ساعت
- 7-9 سال- 13 تا 65 میکروگرم در 24 ساعت
- 10 سال و بیشتر – 15 تا 80 میکروگرم در 24 ساعت
دوپامین
- زیر 1 سال – 0 تا 85 میلی گرم در 24 ساعت
- 1 سال – 10 الی 140 میلی گرم در 24 ساعت
- 2-3 سال – 40 تا 260 میلی گرم در 24 ساعت
- 4 سال و بالاتر – 65 – 400 میلی گرم در 24 ساعت
آزمایش CATU، به تنهایی برای تشخیص یک بیماری یا مشکل جسمانی کاربرد ندارد. این آزمایش، صرفاً گام نخست برای تشخیص مشکل اصلی است. در صورت بالا بودن سطوح کاتکول آمین، آزمایش‌های بیشتری انجام خواهند شد. در این آزمایش‌ها مواردی همچون فرآورده های جانبی متابولیزم کاتکول آمین در ادرار، همچون متانفرین و وانیل ماندلیک اسید و انواع آزمایش خون و تصویربرداری جهت تشخیص تومور هستند.
در صورت عدم وجود علائم بیماری، احتمال مثبت کاذب بودن نتایج آزمایش بیشتر می شود. حتی در صورت وجود علائم بیماری، تشخیص فئوکروسیتوماها نیز به شدت دشوار است.
چگونه خود را آماده انجام آزمایش کاتکول آمین کنیم؟
هیچ آماده سازی قبلی برای انجام این آزمایش نیاز نیست. البته چندین عامل در سطح کاتکول آمین خون تداخل ایجاد می کنند. این عوامل عبارتند از :
- قهوه
- چای
- شکلات و وانیل
- داروهای ضد آلرژی
- غذاهایی همچون گردو، آووکادو، موز، مرکبات، پنیر و شیرین بیان
پزشک لیستی از غذاهای غیرمجاز، قبل از انجام آزمایش را در اختیار شما قرار می دهد. حتماً تمامی داروهای مصرفی خود را نیز به آن ها اعلام کنید. این داروها شامل تمامی داروهای مصرف شده شامل نسخه و آزاد است.
اگر کودک شما ملزم به انجام آزمایش CATU است و تغذیه وی از طریق شیر مادر است، این موضوع را با پزشک در میان بگذارید. زیرا مواد به خصوصی از طریق شیر مادر قابل انتقال هستند که ممکن است نتیجه آزمایش را تحت تاثیر قرار دهند.
آزمایش ادرار کاتکول آمین چگونه انجام می شود؟
آزمایش CATU بیرون از مطب دکتر انجام می شود. در این آزمایش، کُل ادرار تولید شده در بازه زمانی 24 ساعته جمع آوری می شود. تمامی دستورالعمل های ارائه شده توسط آزمایشگاه را رعایت کنید. احتمالاً ظرف 3 لیتری در اختیار شما قرار گرفته، تا ادرار خود را گردآوری نمایید.
معمولاً بازه زمانی 24 ساعته برای گردآوری ادرار، پس از اولین ادرار صبحگاهی شروع می شود. طی 24 ساعت آینده، تمامی ادرارهای صورت گرفته مطابق دستورالعمل جمع آوری می شوند. پس از تکمیل این آزمایش، کُل نمونه به آزمایشگاه برگردانده می شود.
به منظور گردآوری ادرار از نوزادان و اطفال کم سن و سال، از کیسه های ادرار مخصوص اطفال استفاده می شود. به این ترتیب کیسه ای داخل پوشک بچه قرار می گیرد و ادرار داخل آن جمع آوری می شود. پس از هر مرحله ادرار، کیسه جدیدی جایگزین کیسه قبلی می شود. انجام این کار با دستورالعمل های دقیق و کاملی همراه است.
نتایج آزمایش کاتکول آمین
نتایج این آزمایش طی چند روز آماده می شوند. پس از موجود شدن نتایج، پزشک راجع به آن ها با شما بحث خواهد کرد. بالا بودن سطوح کاتکول آمین در بدن، نشانه ای از وجود تومور است.
سطوح غیرعادی CATU برای تشخیص فئوکروموسیتوما، نوروبلاستوما، پاراگانگلیوما مفید واقع می شود. این در حالی است که به آزمایش‌های بیشتری برای تعیین نوع، اندازه، و موقعیت تومور نیاز است.
شما عزیزان برای کسب اطلاعات در مورد آزمایش ادرار کاتکول آمین یا آزمایش CATU می‌توانید از راهنمایی‌های پزشکان متخصص مغز و اعصاب استفاده کنید. البته برای دریافت این راهنمایی‌ها لزومی ندارد که صبر کنید تا در زمان ممکن مراقبت‌های درمانی مورد نیاز خود را به دست آورید. می‌توانید آن را در یک چشم بر هم زدن به صورت آنلاین از طریق درمانکده انجام دهید.
تیم درمانکده پس از بررسی نیازهای بیماران مختلف و پزشکان، امکان نوبت دهی از بهترین پزشکان متخصص نورولوژی را در سایت خود فراهم کرده است. برای انتخاب پزشک مورد نظر خود بدون نیاز به مراجعه حضوری و تماس با مطب، می‌توانید برای دریافت نوبت به لیست بهترین پزشکان مراجعه کرده و با توجه به اولین نوبت خالی پزشک، نظرات بیماران، تلفن مطب و آدرس مطب، نوبت خود را به صورت آنلاین رزرو کنید.
