اکیموز واژه‌ای پزشکی برای توصیف کبودی است. اغلب کبودی ها زمانی ایجاد می‌شوند که عروق خونی مجاور سطح پوست آسیب می‌بینند که معمولا دلیل آن ضربه یا جراحت می‌باشد.
نیروی ناشی از ضربه باعث پارگی عروق و خروج خون از آنها می‌شود. این خون در زیر پوست به دام می‌افتد و در آنجا یک حوضچه‌ی خونی کوچک تشکیل می‌دهد که باعث می‌شود پوست به رنگ بنفش، سیاه و یا آبی دیده شود.
پس از آنکه یک رگ خونی آسیب می‌بیند، پلاکت‌ها برای کمک به فرایند انعقاد به محل فراخوانده می‌شوند. فرایند انعقاد و تشکیل لخته از تداوم خونریزی و بزرگ‌تر شدن کبودی جلوگیری می‌نماید. برخی از پروتئین‌های خون که عوامل انعقادی نامیده می‌شوند نیز به توقف خونریزی کمک می‌کنند. در نهایت بافت شروع به ترمیم شدن می‌نماید.
مشاهده بیشتر: دکتر خون
علائم اکیموز
علامت اصلی اکیموز تغییر رنگ ناحیه‌ای از پوست به اندازه ی بیش از 1 سانتی متر مربع است. همچنین این ناحیه ممکن است حساس بوده و در هنگام لمس دچار درد شود. با گذشت زمان و جذب خون تجمع یافته در زیر پوست، رنگ اکیموز تغییر پیدا خواهد کرد. تغییرات بوجود آمده در رنگ اکیموز معمولا از ترتیب زیر پیروی می‌نمایند:
•قرمز یا بنفش
•سیاه یا آبی
•قهوه ای
•زرد
اکیموز در بازو و ساق پا شایع‌تر است چرا که این بخش ها بیشتر دچار آسیب می‌شوند. کبودی همچنین در اثر وارد شدن فشار شدید به استخوان ها (مخصوصا در ناحیه ی مچ دست و پا) نیز بوجود می‌آید.
افراد مسن‌تر ممکن است متوجه وجود کبودی بدون درد در ساعد و یا پشت دست های خود شوند. دلیل آن این است که با افزایش سن، پوست نازک‌تر می‌شود و زمانی که پوست فرد نازک‌تر باشد، احتمال آسیب به عروق خونی آن افزایش یافته و منجر به ایجاد کبودی‌های مکرر می‌شود.
از آنجایی که در این موارد آسیب وارده بسیار کوچک است بنابراین معمولا فرد احساس درد نمی‌کند. پوست اطراف چشم ها نیز بسیار نازک است و این موضوع باعث افزایش احتمال کبودی می‌شود. اکیموز در اطراف چشم معمولا تحت عنوان چشم سیاه (Black eye) نامیده می‌شود.
علت اکیموز
اکیموز معمولا در اثر آسیب‌های ناشی از ضربه، انفجار و یا سقوط بوجود می‌آید. این حوادث می‌توانند منجر به پارگی عروق خونی و تجمع خون در زیر پوست شود که نهایتا باعث ایجاد کبودی خواهد شد.
اگر چه کبودی بسیار شایع است و تقریبا همه را درگیر می‌کند اما به نظر می‌رسد زنان راحت‌تر از دیگران دچار آن می‌شوند.
چنانچه پوست فرد بدون وجود آسیب، به طور مکرر و خود به خود دچار کبودی شود می‌تواند نشان دهنده‌ی یک علت زمینه ای باشد.
بسیاری از داروها با افزایش احتمال خونریزی و کبودی همراه هستند؛ از جمله:
- رقیق کننده‌های خون، نظیر آسپرین و وارفارین
- آنتی بیوتیک‌ها
- کورتیکواستروئیدها
- مکمل‌های غذایی نظیر Ginkgo biloba
گاهی مواقع ، کبودشدگی آسان (Easy bruising) علامت یک بیماری جدی است.حداقل 28 بیماری و اختلال مختلف وجود دارند که می‌توانند منجر به کبودشدگی آسان شوند. در موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید:
- کبودی‌های مکرر و بزرگ
- کبودی‌های بدون دلیل و بزرگ
- کبودشدگی آسان و وجود سابقه‌ی خونریزی شدید
- کبودشدگی آسان و ناگهانی، بویژه پس از مصرف یک داروی جدید
اکیموز چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک معالج معمولا قادر است تنها با نگاه کردن به پوست متوجه وجود اکیموز شود. چنانچه آسیب وارده شدید باشد ممکن است پزشک تصویر اشعه ی X درخواست کند تا از عدم وجود شکستگی استخوانی اطمینان حاصل نماید.
چنانچه دلیل کبودی قابل تشخیص نباشد، پزشک آزمایش خون درخواست خواهد کرد تا سطح پلاکت‌های بیمار را اندازه گیری نماید. همچنین ممکن است آزمایشات انعقادی نیز درخواست شوند تا وضعیت انعقادپذیری خون و مدت زمان لازم برای آن مشخص شود.
شرایط مشابه
علاوه بر اکیموز، دو نوع خونریزی دیگر نیز در پوست رخ می‌دهند. معمولا می‌توان نوع خونریزی را با توجه به اندازه، محل و شدت آن تشخیص داد.
پورپورا
در پورپورا نقاط یا لکه های بنفش تیره به قطر 4 تا 10 میلی متر در پوست بوجود می‌آیند. معمولا حاشیه‌ی این ضایعات واضح‌تر از اکیموز است و برخی مواقع بیشتر شبیه راش هستند تا کبودی. برخلاف اکیموز، علت پورپورا آسیب ناشی از ضربه نمی‌باشد. پورپورا معمولا در اثر عفونت، مصرف داروها و مشکلات انعقادی ایجاد می‌شود.
پتشی
پتشی لکه‌های بسیار کوچک پوستی هستند که می‌توانند بنفش، قرمز و یا قهوه‌ای باشند. این لکه‌ها در اثر پارگی عروق خونی بسیار کوچکی به نام مویرگ‌ها بوجود می‌آیند و معمولا به صورت نقاط رنگی متعدد در کنار هم دیده می‌شوند. همانند پورپورا، پتشی نیز بیشتر شبیه اکیموز می‌باشد و معمولا در اثر داروها و مشکلات زمینه ای بوجود می‌آید.
[sibwp_form id=1]
اکیموز چگونه درمان می شود؟
اکیموز معمولا به صورت خود به خودی و در عرض 2 تا 3 هفته بهبود پیدا می‌کند. مدت زمان لازم برای بهبودی کبودی ناشی از آسیب و شکستگی استخوان بیشتر است. ممکن است بتوان با انجام اقدامات زیر در خانه، روند بهبودی کبودی را تسریع نمود:
- استفاده از بسته‌ی یخ در 24 تا 48 ساعت اول پس از آسیب
- استراحت دادن به ناحیه ی دیگر
- قرار دادن اندام‌های آسیب دیده در موقعیتی بالاتر از قلب برای پیشگیری از تورم دردناک آن
- استفاده از بسته‌ی حرارتی یه میزان چند بار در روز، 48 ساعت پس از آسیب اولیه
- استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی نظیر ایبوپروفن (Advil) برای کاهش تورم دردناک
آیا می توان از بروز اکیموز پیشگیری کرد؟
کبودشدگی کاملا طبیعی و اجتناب ناپذیر است اما با انجام یک سری اقدامات می‌توان خطر بروز آن را کاهش داد. این نکات بویژه زمانی اهمیت دارند که فرد دارای شرایطی است که وی را مستعد اکیموز می‌نمایند:
- در هنگام ورزش از تجهیزات حفاظتی استفاده نمایید
- کف خانه و راهروها را تمیز کنید تا از سقوط پیشگیری شود
- هیچ وسیله‌ای را روی راه پله ها قرار ندهید
- وسایل منزل را به گونه ای قرار دهید که احتمال برخورد با آنها به حداقل برسد
- در هنگام شب یک منبع نوری را کنار تختخواب و یا حمام روشن بگذارید
- از نور موبایل یا چراغ نصب شده بر روی دسته کلید برای دیدن نقاط تاریک استفاده نمایید
زندگی با اکیموز
اکیموز معمولا در عرض چند هفته و به خودی خود بهبود پیدا می‌کند. اگر متوجه شده‌اید که بیش از حد معمول دچار کبودی می‌شوید یا برای آن علت واضحی پیدا نمی‌کنید، با پزشک خود مشورت نمایید چرا که این وضعیت می‌تواند نشان دهنده‌ی یک مشکل زمینه‌ای و نیازمند درمان باشد.
