آبله میمونی «Monkeypox» نام بیماری است که این روزها صحبت‌های زیادی درباره آن می‌شود. عامل این بیماری ویروسی کمیاب است، و با علائمی چون نشانه‌های آنفولانزا خود را بروز می‌دهد. این بیماری بثورات پوستی ایجاد می‌کند، و در صورت و بدن گسترش می‌یابد. با توجه به شیوع ناگهانی کرونا و مشکلاتی که ایجاد کرده است، در حال حاضر مردم دنیا نگران شیوع آبله میمونی نیز هستند.
ما نیز در این مطلب می‌خواهیم درباره علائم و راه های پیشگری از آبله میمونی، اطلاعاتی را با شما به اشتراک بگذاریم. در ادامه همراه درمانکده باشید.
منشا بیماری آبله میمونی کجاست؟
آبله میمونی بیماری نادر و شبیه به آبله است، که بیشتر در کشورهایی با جنگل‌های بارانی در آفریقای مرکزی و غربی رخ می‌دهد. این بیماری در سال ۱۹۵۸ در میمونهای آزمایشگاهی کشف شد. مدتی بعد پس از مطالعات حیوانات در آفریقا، شواهدی از عفونت ویروس ارتوپاکس در تعدادی از جوندگان آفریقایی نیز یافت شد. مطالعات آزمایشگاهی نشان داد، که آبله میمونی می‌تواند موش و خرگوش را نیز آلوده کند. در سال ۱۹۷۰، برای اولین بار این بیماری در انسان گزارش شد. در ژوئن ۲۰۰۳، آبله میمون در ایالات متحده گزارش شد.
در سال ۲۰۱۷، شیوع آبله میمونی در نیجریه آغاز شد. وزیر بهداشت این کشور عنوان کرد که ویروس به ۱۱ ایالت گسترش یافته و ۷۴ نفر مشکوک به ابتلا هستند. تصور می‌شود این شیوع بزرگ در اثر طغیان رودخانه پدید آمده باشد، چرا که باعث شده بود تا حیوانات وحشی آلوده با انسان ارتباط نزدیک‌تری داشته باشند. در نتیجه، این یک بیماری مشترک بین انسان و حیوان است که از حیوانات به انسان منتقل می‌شود و شیوع می‌یابد.
در سپتامبر ۲۰۱۸، در انگلیس گزارش دادند که این ویروس سه نفر را، که به نیجریه سفر کرده بودند، به بیماری آبله میمونی مبتلا کرده است. از سال ۲۰۱۷، بیماری در نیجریه شیوع داشته است، ۸۹ فرد آلوده گزارش شدند و شش مورد مرگ دیده شد. احتمالا این سه بیمار انگلیسی هنگام بازدید از نیجریه در معرض ویروس قرار گرفته بودند.
نهایتاً در چند روز گذشته، یعنی ۶ خرداد ۱۴۰۰، یک دامپزشک ۵۳ ساله چینی در اثر این بیماری درگذشت. طبق گزارش‌ها، این دامپزشک چند ماه قبل ۲ میمون مرده را کالبدشکافی کرده بود و بعد از چند ماه به این بیماری دچار شد. بعد از آن دولت آمریکا اولین مورد مبتلا به آبله‌میمونی را ثبت کرد. این بیمار از نیجریه به تگزاس آمده بود. البته نشانه‌هایی از این بیماری در انگلیس هم دیده شده است.
بیشتر بخوانید: هر آنچه باید درباره ویروس زیکا بدانید
مانکی پاکس چگونه گسترش می یابد؟
ویروسی از نوع ارتوپوکس (Orthopoxvirus)، باعث این بیماری می‌شود. این ویروس‌ها بیضی شکل هستند و یک لایه لیپوپروتئین به همراه لوله‌ها یا رشته‌هایی دارند، و DNA ویروسی را می‌پوشانند. انواع زیادی از این جنس ویروس وجود دارند، از جمله گونه‌هایی مانند آبله گاوی، آبله شتر، آبله خرگوش و سایر گونه‌ها.
این ویروس برخی از گونه‌های خاص و پستاندران را آلوده می‌کند. انتقال ویروس معمولاً از طریق تماس مستقیم با حیوانات آلوده، یا احتمالا خوردن گوشت پخته نشده حیوانات گوشتخوار یا میمون آلوده صورت می‌گیرد. ضایعات پوستی یا مخاطی بر روی حیوانات آلوده، منبع احتمالی انتقال ویروس به انسان است. به ویژه هنگامی که پوست انسان به دلیل گزش، خراش یا ضربه آسیب دیده باشد.
انتقال انسان به انسان ویروس، احتمالاً توسط قطرات تنفسی آلوده امکان‌پذیر است، اما دانشمندان هنوز به اطلاعات بیشتری نیاز دارند. یک مطالعه نشان می‌دهد که پیش‌تر، فقط حدودهشت تا پانزده درصد از عفونت‌ها از طریق انتقال انسان به انسان و در میان اعضای نزدیک خانواده رخ داده است.
بیشتر بخوانید: آنتی‌بیوتیک‌ها و اثرات آن بر روی سلول‌ها
آیا بیماری آبله میمونی مسری است؟
ممکن است این بیماری از حیوانات به افراد، یا از یک شخص به شخص دیگری منتقل شود، اما میزان مرگ و میر آن بسیار کمتر از آبله است. میزان مرگ و میرِ موردی برای عفونت این ویروس در آفریقا، از حدود یک تا پانزده درصد در بزرگسالان و حدود پانزده تا بیست درصد در کودکان متفاوت است. طبق تحقیقات، آبله میمونی هیچ جمعیت حیوانی بومی را آلوده نکرده و فقط انسان را آلوده کرده است.
عوامل خطر آبله میمونی چیست؟
عوامل خطر، شامل گزش و خراش توسط حیوانات آلوده است که با حیوانات آفریقایی آلوده به ویروس تماس داشته‌اند. توصیه می‌شود مردم از خوردن هر نوع گوشت چنین حیواناتی، خودداری کنند. مطالعات اخیر نشان داده است که آبله میمونی می‌تواند چندین گونه از پستانداران را آلوده کند، حتی اگر این گونه‌ها هرگز در محیط طبیعی خود با ویروس ارتباط نداشته باشند. با اجتناب از تماس مستقیم جسمی با بیمار و استفاده از دستکش و ماسک صورت توسط مراقبان بیمار، می‌توان انتقال بین انسانی ویروس را کاهش داد یا از آن جلوگیری کرد.
نشانه ها و علائم آبله میمونی چیست؟
دوره نهفتگی آبله میمونی، یعنی از زمان ابتلا به عفونت تا شروع علائم، معمولاً ۶ تا ۱۳ روز است اما شاید تا ۲۱ روز هم طول بکشد. این عفونت را می‌توان به ۲ دوره تقسیم کرد:
- دوره تهاجم اولیه: (تا ۵ روز طول می‌کشد) این دوره با تب، سردرد شدید، تورم غدد لنفاوی، کمر درد، درد عضلانی و کمبود انرژی شدید ظاهر می‌شود. تورم غدد لنفاوی از علائم اصلی آبله میمونی است، که به شما کمک می‌کند تا نشانه‌های آن را از دیگر بیماری‌های مشابه مثل آبله مرغان، سرخک و آبله تشخیص دهید.
- مشکلات پوستی: این مشکلات معمولاً طی یک تا سه روز پس از ظهور تب آغاز می‌شود. بثورات پوستی حدود ۹۵% موارد بر روی صورت، ۷۵% موارد بر کف دست و کف پا و ۳۰% موارد بر دستگاه تناسلی تاثیر می‌گذارد. همچنین تا حد متوسط و روبه بالا، غشای مخاطی دهان را درگیر می‌کند. متاسفانه این ویروس می‌تواند برای قرنیه چشم هم مشکلاتی را ایجاد کند و در موارد شدید باعث نابینایی شود.
از طرفی باید بدانید که علائم پوستی آبله میمونی شدت‌های مختلفی دارد. یعنی آن‌ها می‌توانند ضایعات سطحی یا کمی برجسته‌تر را ایجاد کنند. با گذشت زمان آن‌ها افزایش می‌یابند و رنگ‌شان به سمت زردی می‌رود. در موارد شدید، این ضایعات می‌توانند تا حدی پیش بروند که قسمت‌های زیادی از پوست را از بین ببرند. موارد شدید این بیماری بیشتر در بین کودکان اتفاق می‌افتد، و شدت بثورات به میزان قرار گرفتن در معرض ویروس و وضعیت سلامت بیمار مربوط می‌شود. عوارض آبله میمونی می‌تواند شامل عفونت‌های ثانویه، برونکوپنومونی، سپسیس، آنسفالیت و عفونت قرنیه باشد.
افرادی که در مناطق جنگلی یا مجاور آن زندگی می‌کنند، ممکن است در معرض خطر غیر مستقیم یا سطح پایین حیوانات آلوده قرار بگیرند، که احتمالاً منجر به عفونت بدون علامت می‌شود. نسبت مرگ و میر مورد آبله میمونی در جمعیت عمومی بین صفر تا ۱۱٪ متغییر بوده، اما در بین کودکان خردسال بیشتر بوده است. علاوه بر این، افراد زیر ۴۰ یا ۵۰ سالی که واکسن آبله زده‌اند هم، ممکن است در معرض این بیماری قرار بگیرند.
بیشتر بخوانید: حس بویایی در کرونا؛ علامتی دیگر از کرونا
راه‌های انتقال آبله میمونی چگونه است؟
عفونت در نتیجه تماس مستقیم با خون، مایعات بدن، ضایعات پوستی یا مخاطی حیوانات آلوده اتفاق می‌افتد. در آفریقا، شواهدی از عفونت ویروس آبله میمون در بسیاری از حیوانات از جمله سنجاب درختی، موش، گونه‌های مختلف میمون و سایر موارد یافت شده است. دلیل انتقال آبله میمونی کاملا مشخص نیست، اما خوردن گوشت نپخته و سایر محصولات دامی حیوانات آلوده، یک عامل خطر احتمالی است.
گزش حیوان، تماس مستقیم با ضایعات یا مایعات بدن حیوان آلوده، از دیگر راه های انتقال آبله میمونی هستند. این بیماری همچنین می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود، اگرچه شیوع کمتری نسبت به آبله دارد. در انتقال انسان به انسان بیماری، تصور می‌شود که ویروس توسط قطرات تنفسی در هنگام تماس مستقیم و طولانی مدت چهره به چهره، منتقل می‌شود. علاوه بر این، ممکن است آبله میمونی در اثر تماس مستقیم با مایعات بدن فرد آلوده یا اشیای آلوده به ویروس، مانند ملحفه یا لباس، منتقل شود.
بیشتر بخوانید: عوارض واکسن سینوفارم
راه درمان آبله میمونی چیست؟
در حال حاضر هیچ درمان خاصی برای بیماری آبله میمونی توصیه نمی‌شود. طبق تحقیقات، واکسیناسیون علیه آبله می‌تواند حدود ۸۵٪ در جلوگیری از آن موثر باشد. بنابراین، واکسیناسیون آبله‌ای که در دوران کودکی انجام شده، احتمالا منجر به بروز بیماری خفیف‌تری می‌شود. با این حال واکسن در دسترس برخی افراد نیست و هنوز هم درمانی وجود ندارد.
چطور از ابتلا به مانکی پاکس جلوگیری کنیم؟
افزایش آگاهی از عوامل خطر، آموزش و اجتناب از تماس‌های پوستی موثرترین راه برای پیشگیری از مانکی پاکس هستند. بهتر است کلیه وسایل بیمار مانند لباس، ملافه، ظرف‌های غذا و… را کاملا جداسازی کنید.
اکنون مطالعات علمی مختلفی برای ارزیابی امکان سنجی و مناسب بودن استفاده از واکسن، برای پیشگیری و کنترل بیماری آبله‌میمونی در حال انجام است. بعضی از کشورها سیاست‌هایی را برای استفاده از واکسن برای جلوگیری از عفونت استفاده می‌کنند یا در حال توسعه آن هستند. به عنوان مثال کارکنان آزمایشگاه که ممکن است در معرض خطر قرار بگیرند، باید واکسن آبله بزنند تا شاید در آینده درمان قطعی آبله میمونی کشف شود.
بیشتر بخوانید: عفونت ادراری چیست؟ علائم، علل، تشخیص و درمان
آبله میمونی در چند خط
همان‌طور که مطالعه کردید، هنوز راه درمان آبله میمونی به طور دقیق کشف نشده است و واکسنی وجود ندارد. از طرفی با توجه به تازه بودن آن در دنیا، فقط باید مراقبت‌ها و پیشگیری‌های گفته شده را جدی بگیریم تا دانشمندان تحقیقات بیشتری انجام بدهند و با توجه به نتایج، مراقب باشیم که این ویروس هم مانند کرونا در جهان پخش نشود. شما نیز می‌توانید برای کسب مشاوره‌های بیشتر و دریافت نوبت آنلاین، با دکتر متخصص عفونی درمانکده در ارتباط باشید.
چند سوال دربارهٔ آبلهٔ میمونی
سازمان بهداشت جهانی (WHO) بر این باور است که سرایت این بیماری از طریق رابطهٔ جنسی، ناشناخته است. با این حال تماس مستقیم پوست آلوده برای انتقال این بیماری کافی است.
افرادی که تماس پوستی مستقیم با یکدیگر دارند، بیشتر در معرض این بیماری قرار خواهند داشت. شیوع این بیماری در مردان همجنسگرا بیشتر است.
پزشکان نسبت به این ویروس شناخت و آگاهی دارند و داروهایی را برای کنترل آن تجویز می‌کنند. به همین دلیل بعید است که این بیماری مانند کووید ۱۹ به یک اپیدمی جهانی تبدیل شود.
