علت ورم مچ پا [با درد یا بدون درد] چیست؟ بهترین روش درمان

ادم یا ورم مچ پا (ankle edema) یکی از مشکلات شایع است که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند ایستادن طولانی، مشکلات قلبی، کلیوی یا آسیب‌های موضعی باشد. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده به این موضوع می‌پردازیم که ورم قوزک پا نشانه چیست و چگونه درمان می‌شود.

ورم کردن مچ پا نشانه چیست؟ (دلایل شایع و بی‌خطر)

شایع‌ترین علت درد مچ پا را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

۱- ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت

وقتی در طولانی‌مدت می‌ایستید یا می‌نشینید نیروی جاذبه باعث می‌شود بخشی از خون و مایع میان‌بافتی به سمت اندام‌های تحتانی به‌ویژه مچ و ساق پا رانده شود. در حالت طبیعی عضلات ساق پا مانند پمپ عمل می‌کنند و منجر به بازگشت خون به قلب می‌شوند. وقتی برای مدت طولانی بی‌حرکت می‌مانید این عضلات نیز فعالیتی ندارند. در نتیجه جریان خون کند می‌شود، فشار داخل مویرگ‌ها افزایش می‌یابد و مایع از دیواره رگ‌ها به فضای میان‌بافتی نشت می‌کند. تجمع تدریجی این مایع در بافت‌های نرم اطراف مچ و ساق به‌ مرور باعث ورم می‌شود.

۲- مصرف نمک

مصرف زیاد نمک باعث می‌شود مقدار سدیم در مایع خارج‌ سلولی بدن افزایش یابد. سدیم خاصیتی دارد که آب را به سمت خود جذب می‌کند، بنابراین بدن برای حفظ تعادل غلظت، آب بیشتری در بافت‌ها نگه می‌دارد. این احتباس مایع باعث می‌شود حجم مایعات در بدن بالا برود و بخشی از آن در بافت‌های پایین‌تنه به‌ویژه در ناحیه‌ مچ و ساق پا جمع شود.

ویژگی‌های بالینی تورم مچ پا ناشی از مصرف نمک، گرما و ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت

تورم مچ پا ناشی از مصرف نمک و ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت اغلب ویژگی‌های بالینی زیر را دارد:

• دوطرفه و معمولا متقارن هستند؛ یعنی در هر ۲ پا دیده می‌شوند.
• شروع آن‌ها تدریجی است و طی روز بدتر می‌شود.
• معمولا دردناک نیستند اما احساس سنگینی دارید.
• اغلب گودشونده (Pitting Edema) هستند یعنی اگر با انگشت فشار دهید برای چند ثانیه گودی ایجاد می‌شود.
• پوست سالم است و علائمی همچون قرمزی، افزایش دما یا تغییر رنگ وجود ندارد.
• با بالا گرفتن پاها و استراحت ورم کاهش می‌یابد.

۳- داروها

ورم مچ پا ناشی از مصرف داروها یکی از انواع شایع ادم محیطی به‌شمار می‌آید. این تورم معمولا نتیجه‌ تغییرات فیزیولوژیکی در جریان خون مویرگی، احتباس سدیم و آب در کلیه‌ها یا افزایش نفوذپذیری دیواره‌ عروق است. برخلاف ادم ناشی از ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت، ادم دارویی معمولا به‌دلیل اثر مستقیم دارو بر عملکرد عروق یا کلیه‌ها ایجاد می‌شود و تا زمانی که دارو ادامه دارد ورم نیز پایدار می‌ماند. از جمله این داروها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داروهای فشار خون مانند آملودیپین و نیفدیپین
• داروهای کورتیکواستروئیدی، ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن
• داروهای هورمونی مثل استروژن یا پروژسترون
• برخی داروهای ضدافسردگی
• داروهای دیابت مانند پیوگلیتازون و روزیگلیتازون

ویژگی‌های بالینی تورم مچ پا ناشی از مصرف دارو

از نظر بالینی، ادم مچ پا ناشی از مصرف داروها اغلب دارای ویژگی‌های زیر است:

• دوطرفه و قرینه است.
• تورم به‌ تدریج در طی چند روز تا چند هفته پس از شروع دارو ظاهر می‌شود.
• ممکن است با احساس سنگینی، سفتی پوست یا براق شدن سطح پوست مواجه شوید. همچنین گود افتادن با فشار انگشت هم دور از انتظار نیست.
• معمولا بدون قرمزی، گرمی یا درد شدید است و در مقایسه با ورم ناشی از التهاب یا عفونت، پوست طبیعی‌تر به‌نظر می‌رسد.
• در بسیاری از بیماران با توقف دارو یا کاهش دوز، تورم طی چند روز تا چند هفته کاملا فروکش می‌کند.

ورم پا اذیتت می‌کنه و نمی‌دونی چرا؟

بدون نیاز به مراجعه حضوری، از پزشک نوبت بگیر و مشورت کن

بهترین دکتر آنلاین ارتوپد

ورم مچ پا از چیست؟ (آسیب‌های فیزیکی رایج)

وقتی مچ پا دچار آسیب فیزیکی یا ضربه می‌شود بدن بلافاصله واکنش التهابی نشان می‌دهد تا از بافت آسیب‌دیده محافظت و روند ترمیم را آغاز کند. این واکنش شامل افزایش جریان خون و نفوذ مایع و سلول‌های التهابی به ناحیه است و سبب تورم موضعی، درد و گاهی کبودی می‌شود. این نوع تورم بر خلاف ورم‌های ناشی از دارو یا ایستادن طولانی‌مدت موضعی، دردناک و معمولا یک‌طرفه است و با علائم واضح آسیب بافتی همراه است.

مهم‌ترین آسیب‌های فیزیکی که باعث ورم مچ پا می‌شوند، عبارت‌اند از:

۱- پیچ‌خوردگی مچ پا

در پیچ‌خوردگی رباط‌هایی که استخوان‌های مچ را در کنار هم نگه می‌دارند، بیش از حد کشیده یا پاره می‌شوند. از ویژگی‌های بالینی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ورم سریع در عرض چند ساعت پس از پیچ‌خوردگی
• درد واضح هنگام راه رفتن یا لمس ناحیه بیرونی مچ
• گاهی کبودی به‌ دلیل نشت خون از مویرگ‌های پاره‌شده
• کاهش توانایی حرکت مچ
• در موارد شدید ناتوانی در تحمل وزن روی پا

“The most common injury that can cause swelling in your ankle is a sprained ankle, which can stretch the ligaments that hold the ankle in place beyond their normal range.”

شایع‌ترین آسیبی که می‌تواند باعث تورم مچ پا شود، پیچ‌خوردگی مچ پا است که می‌تواند رباط‌هایی را که مچ پا را در جای خود نگه می‌دارند، فراتر از محدوده طبیعی خود، کشش دهد.
به نقل از سایت webmd

۲- ضربه مستقیم به مچ پا

برخورد جسم سخت با مچ یا ساق پا باعث پارگی مویرگ‌ها و خون‌مردگی زیرپوستی و تورم می‌شود. ویژگی‌های بالینی آن عبارت‌اند از:

• تورم موضعی و کبودی تیره‌رنگ
• حساسیت به لمس
• گرمی و گاهی سفتی پوست در ناحیه آسیب
• شکستگی مویی یا آسیب تاندونی
• عفونت (سلولیت)

۳- شکستگی استخوان‌های مچ یا کف پا

شکستگی استخوان‌های مچ یا کف پا می‌تواند در اثر افتادن، تصادف یا پیچ‌خوردگی شدید رخ دهد و منجر به ورم مچ پا شود. حتی شکستگی‌های موئی هم می‌توانند با تورم همراه باشند. ویژگی‌های بالینی این نوع تورم در مچ پا عبارت‌اند از:

• تورم سریع و شدید
• درد بسیار زیاد حتی در حالت استراحت
• ناتوانی در ایستادن یا راه رفتن روی پا
• تغییر شکل ظاهری یا بیرون‌زدگی استخوان
• گاهی صدای تق یا حس لغزش هنگام آسیب

۴- کشیدگی یا پارگی تاندون‌ها و عضلات اطراف مچ

این نوع تورم در ناحیه مچ پا معمولا در ورزشکاران یا افرادی که حرکات تکراری دارند، دیده می‌شود. مهم‌ترین ویژگی‌های بالینی آن عبارت‌اند از:

• تورم خفیف تا متوسط
• درد هنگام انقباض یا کشش عضله
• حساسیت موضعی در مسیر تاندون
• گاهی صدای تق هنگام پارگی کامل

۵- هماتوم

منظور از هماتوم (Hematoma) تجمع خون در بافت نرم پس از پارگی رگ‌های کوچک است. تورم مچ پا ناشی از هماتوم ویژگی‌های بالینی زیر را دارد:

• توده‌ای نرم یا سفت زیر پوست حس می‌کنید.
• رنگ پوست از قرمز تا بنفش تیره است.
• گرمی موضعی وجود دارد.
• گاهی تورم همراه با درد ضربان‌دار است.

دلیل ورم مچ پا چیست؟ (شایع‌ترین بیماری‌های زمینه‌ای)

ورم مچ پا ناشی از بیماری‌های سیستمیک و زمینه‌ای اغلب نشانه‌ای از اختلال در عملکرد اندام‌های اصلی بدن است و ماهیت مزمن و پیشرونده دارد. این نوع ورم اغلب دوطرفه و قرینه است و با سایر علائم عمومی مثل تنگی نفس، خستگی یا تغییرات پوستی همراه می‌شود.

۱- دیابت

قند خون بالا به مرور به رگ‌ها، اعصاب و کلیه‌ها آسیب می‌زند. وقتی این اتفاق می‌افتد:

• جریان خون در پاها ضعیف و مایع در مچ پا جمع می‌شود.
• کلیه‌ها نمی‌توانند آب اضافی بدن را دفع کنند.
• گاهی عفونت یا زخم پا باعث ورم می‌شود.

ورم پا در بیماری دیابت موضوع ساده‌ای نیست و باید حتما توسط پزشک بررسی شود. این تورم می‌تواند نشانه مشکلات کلیوی یا زخم دیابتی باشد.

۲- نارسایی قلبی

وقتی قلب نتواند خون را به‌طور کافی به تمام بدن برساند، فشار داخل رگ‌ها افزایش پیدا می‌کند. این فشار باعث می‌شود مایع از دیواره رگ‌ها به بافت‌های اطراف نشت کند و جمع شود. نتیجه این اتفاق، تورم مچ پا و گاهی پاها است که می‌تواند یکی از نشانه‌های مشکلات قلبی باشد. ویژگی‌های بالینی ورم قوزک پا ناشی از نارسایی قلبی عبارت‌اند از:

• ورم دوطرفه و نرم که از مچ پا شروع و به ساق پا می‌رسد.
• شدت تورم در پایان روز بیشتر می‌شود.
• تورم با بالا گرفتن پاها کاهش می‌یابد.
• ورم می‌تواند با تنگی نفس، خستگی زودرس، ورم شکم یا افزایش وزن سریع همراه باشد.
• در حالت پیشرفته، حتی ممکن است تورم تا زانو و ران هم گسترش یابد.

۳- بیماری‌های کلیوی

در نارسایی کلیه یا سندرم نفروتیک (Nephrotic syndrome) کلیه‌ها دیگر نمی‌توانند آب و نمک بدن را درست تنظیم کنند یا پروتئین زیادی از ادرار دفع می‌شود. در نتیجه مایعات در رگ‌ها باقی نمی‌مانند و به بافت‌ها نشت می‌کنند و تورم ایجاد می‌شود. ویژگی‌های بالینی آن عبارت‌اند از:

• ورم معمولا دوطرفه و منتشر است.
• در سندرم نفروتیک، تورم در صورت و اطراف چشم‌ها هنگام صبح بارزتر است و در طول روز به اندام تحتانی منتقل می‌شود.
• ممکن است با کف‌آلود شدن ادرار، کاهش حجم ادرار یا فشار خون بالا همراه باشد.
• تورم در این بیماران حتی در حالت استراحت هم باقی می‌ماند.

۴- بیماری‌های کبدی

در بیماری‌های کبدی مثل سیروز، چون کبد نمی‌تواند به اندازه کافی پروتئین بسازد مقدار آلبومین (پروتئین اصلی خون) خون کم می‌شود. در نتیجه، آب داخل رگ‌ها بیرون می‌زند و در بافت‌ها جمع می‌شود. از طرف دیگر، بالا رفتن فشار در رگ‌های مربوط به کبد هم هم می‌تواند منجر به تجمع مایع بیشتری در شکم و پاها شود و ورم ایجاد کند. ویژگی‌های بالینی این تورم عبارت‌اند از:

• ورم معمولا دوطرفه است.
• تورم با آسیت (تجمع مایع در شکم)، زردی پوست و چشم‌ها، خستگی و ریزش مو همراه است.
• پوست ساق پا ممکن است نازک و براق شود.
• در موارد شدید مایع می‌تواند به ناحیه تناسلی یا دیواره شکم نیز گسترش یابد.

۵- کم‌کاری تیروئید

تیروئید کم کار باعث تجمع مواد مخاطی در پوست و بافت زیرپوستی می‌شود و تورمی به‌ نام میگزدم (Myxedema) را ایجاد می کند. این تورم ویژگی‌های بالینی زیر را دارد:

• تورم بدون ایجاد حفره (Non-Pitting) است؛ یعنی با فشار انگشت فرورفتگی ایجاد نمی‌شود.
• پوست سرد، خشک و رنگ‌پریده است.
• ورم قوزک پا ممکن است با خستگی، افزایش وزن، یبوست، کندی ضربان قلب و ریزش مو همراه باشد.
• تورم معمولا در پا، مچ و حتی پلک‌ها و صورت دیده می‌شود.

۶- نارسایی وریدی مزمن

در این بیماری دریچه‌های وریدی پا عملکرد مناسبی ندارند و خون به‌جای بازگشت به قلب در پاها تجمع پیدا می‌کند. ویژگی‌های بالینی آن عبارت‌اند از:

• تورم مزمن و تدریجی در یک یا هر ۲ پا وجود دارد.
• احساس سنگینی و درد مبهم در ساق پا به‌ویژه هنگام ایستادن طولانی دیده می‌شود.
• به‌ دلیل نشت گلبول‌های قرمز و تجمع آهن، پوست ممکن است تیره یا قهوه‌ای‌ رنگ شود.
• در مراحل پیشرفته، زخم‌های وریدی اطراف قوزک داخلی ایجاد می‌شوند.

۷- اختلالات لنفاوی

وقتی مسیر تخلیه‌ لنف به‌دلیل جراحی، تروما، تومور یا عفونت مسدود می‌شود، مایع لنف در بافت‌ها جمع می‌شود و باعث تورم در مچ پا خواهد شد. ویژگی‌های بالینی آن می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• تورم سفت و بدون ایجاد حفره
• ورم مچ پا معمولا یک‌طرفه است و از مچ شروع و به‌تدریج به بالا گسترش می‌یابد.
• پوست ضخیم و سفت می‌شود.
• تورم با استراحت یا بالا بردن پا بهبود نمی‌یابد.

علت ورم مچ پا همراه با درد

ورم مچ پا همراه با درد معمولا نشانه‌ یک بیماری در بافت‌های عمیق‌تر بدن است. وقتی این ورم با درد، گرمی، قرمزی یا حساسیت به لمس همراه باشد باید آن را جدی بگیرید. چون احتمالا ناشی از التهاب، آسیب بافتی، عفونت یا اختلال جریان خون است. مهم‌ترین علل ورم مچ پا همراه با درد عبارت‌اند از:

۱- ترومبوز ورید عمقی (DVT)

در این حالت، لخته‌ خون در وریدهای عمقی ساق یا ران تشکیل می‌شود. این لخته از بازگشت خون به قلب جلوگیری می‌کند و در نتیجه باعث تجمع مایع در پا می‌شود. اگر لخته خون جدا شود، می‌تواند خود را به ریه برساند و باعث آمبولی ریه شود. آمبولی ریه خطرناک است و حتی می‌تواند باعث مرگ شود. این عارضه نیاز به اقدام فوری پزشکی دارد.

اگه مچ پات ورم کرده و درد داره، فوری برای درمان اقدام کن

تنها با چند کلیک ساده برای درمان از پزشک نوبت بگیر

بهترین دکتر ارتوپد در تهران

۲- عفونت بافت نرم (سلولیت)

وقتی باکتری‌ها به بافت زیرجلدی یا پوست نفوذ می‌کنند التهاب و ورم ایجاد می‌شود. این نوع ورم پا ویژگی‌های بالینی زیر را دارد:

• تورم موضعی، دردناک و همراه با قرمزی واضح
• پوست گرم، براق و گاهی همراه با تاول یا ترشح
• احتمال بروز تب و لرز

این عارضه معمولا یک‌طرفه است و نیاز به آنتی‌بیوتیک و گاهی بستری دارد.

۳- التهاب مفصل (آرتریت)

درگیری مفصل مچ پا به‌ علت بیماری‌های التهابی مانند نقرس، روماتیسم مفصلی یا آرتریت می‌تواند منجر به ورم قوزک پا شود. این تورم ویژگی‌های بالینی زیر را دارد:

• تورم در ناحیه مفصل با درد شدید و محدودیت حرکتی همراه است.
• پوست روی مفصل گرم و قرمز می‌شود.
• در نقرس، درد ممکن است ناگهانی و شدید باشد و حتی تماس ملحفه آزاردهنده شود.

“Gout is a form of arthritis that causes swelling in joints close to the extremities, such as the ankles.
Gout occurs when uric acid builds up and forms crystals in the joints or surrounding tissues, resulting in inflammation.”

نقرس نوعی آرتریت است که باعث ورم مفاصل نزدیک اندام‌هایی مثل مچ پا می‌شود. نقرس به دلیل تجمع اسید اوریک در بدن بروز می‌کند. اسید اوریک اضافه به شکل کریستال‌ در مفصل یا بافت‌ها تشکیل و باعث التهاب و درد می‌شود.

به نقل از سایت medicalnewstoday

۴- آسیب فیزیکی

این نوع تورم معمولا موضعی و یک‌طرفه است و با استراحت، یخ، فشار و بالا بردن پا بهبود می‌یابد.

علت ورم مچ پا بدون درد چیست؟

رایج‌ترین دلایل تورم مچ پا بدون درد را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• نارسایی وریدی مزمن
• ادم لنفاوی
• نارسایی کلیوی
• نارسایی قلبی
• نارسایی کبدی
• ادم ناشی از داروها

نکته مهم: ورم مچ پا ناشی از نارسایی وریدی مزمن معمولا بدون درد است. اما برخی بیماران احساس سنگینی، سوزش یا درد خفیف مبهم در ساق پا دارند که با ایستادن تشدید می‌شود و با استراحت کاهش می‌یابد.

علت ورم مچ پای راست همراه با درد چیست؟

وقتی ورم فقط در مچ پای راست و همراه با درد باشد، احتمالا منشا آن موضعی و مکانیکی یا عروقی است. جدول زیر مقایسه چهار علت اصلی ورم مچ پای راست همراه با درد را نشان می‌دهد:

مقایسه	ترومبوز ورید عمقی (DVT)	پیچ‌خوردگی و آسیب	عفونت (Cellulitis)	نارسایی وریدی
شروع درد	ناگهانی	بعد از ضربه	تدریجی همراه با تب	تدریجی
نوع درد	شدید و عمیق	موضعی	سطحی و سوزان	مبهم و سنگین
تغییر پوست	گرم و برق	کبود یا قرمز موضعی	قرمز و داغ	تیره یا طبیعی
میزان حساسیت به لمس	عمیق در ساق پا	اطراف قوزک پا	در سطح پوست	خفیف
میزان خطرناک بودن	بسیار بالا	معمولی	متوسط	کم تا متوسط

ورم مچ پا در بارداری

خارش و ورم قوزک پا در بارداری طبیعی و گذرا است و اغلب به دلایل زیر رخ می‌دهد:

• افزایش حجم خون و مایع بدن
• فشار رحم بر روی وریدهای لگنی
• تغییرات هورمونی مانند افزایش پروژسترون
• افزایش نفوذپذیری عروقی

اگر ورم مچ پا در بارداری ناگهانی، دردناک، یک‌طرفه یا همراه با علائمی مثل سردرد، تاری دید، تنگی نفس یا افزایش فشار خون باشد، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. این نوع تورم مچ پا در دوران بارداری می‌تواند دلایل زیر را داشته باشد:

• پره‌اکلامپسی (مسمومیت بارداری)
• ترومبوز ورید عمقی (DVT)

اگر کنجکاوید بدانید پادرد در بارداری نشانه چیست، می‌توانید مقاله مرتبط با آن را در درمانکده بخوانید.

علت ورم و خارش مچ پا در بارداری چیست؟

ورم و خارش مچ پا در بارداری معمولا ناشی از خشکی یا کشیدگی پوست و احتباس مایع طبیعی بارداری است. این مشکل با مصرف مرطوب‌کننده و کمی استراحت بهتر می‌شود. اما اگر خارش شدید، شبانه و مداوم باشد و در عین حال با زردی و تیره شدن ادرار، تهوع یا بی‌خوابی هم مواجه هستید، باید حتما آزمایش‌های کبدی انجام دهید تا مطمئن شوید کلستاز درون کبدی وجود ندارد.

کلستاز درون کبدی بارداری (Intrahepatic Cholestasis of Pregnancy یا ICP) یک اختلال کبدی نادر دوران بارداری است. این اختلال اغلب در سه‌ماهه سوم بارداری یعنی هفته‌های ۲۸ تا ۳۸ رخ می‌دهد و علت اصلی خارش شدید بدون عارضه پوستی در زنان باردار است.

ورم مچ پا در سالمندان چه دلیلی دارد؟

ورم کردن مچ پا در سالمندان می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله:

• مشکلات گردش خون
• نارسایی قلبی
• بیماری‌های کلیوی
• بیماری‌های کبدی
• داروها
• آرتریت
• بی‌حرکتی یا نشستن طولانی‌مدت
• چاقی و اضافه‌وزن

دلایل ورم مچ پا بعد از شکستگی

علت ورم مچ پا بعد از شکستگی معمولا ترکیبی از عوامل زیر است:

۱- واکنش طبیعی بدن به آسیب

بعد از شکستگی، بدن برای ترمیم استخوان واکنش التهابی شدیدی نشان می‌دهد. رگ‌های خونی در ناحیه آسیب‌دیده گشاد می‌شوند تا گلبول‌های سفید خون و مواد ترمیم‌کننده به محل شکستگی برسند. این فرآیند باعث خروج مایع به بافت‌ها و تورم اطراف مچ پا می‌شود. این نوع ورم در هفته‌های اول بعد از شکستگی طبیعی است و بخشی از روند بهبودی محسوب می‌شود.

۲- تغییرات جریان خون

وقتی پا گچ گرفته می‌شود یا تحرک کم است جریان لنف و خون وریدی کند می‌شود. در نتیجه مایع در بافت‌های اطراف مچ و ساق تجمع پیدا می‌کند و حتی بعد از باز شدن گچ هم تا چند هفته باقی می‌ماند. این تورم نرم و بدون درد است و معمولا با بالا نگه داشتن پا کم می‌شود.

۳- اختلال در تخلیه لنفاوی

در برخی موارد، به‌دلیل جراحی باز یا آسیب بافت نرم مانند عضله و پوست مسیر طبیعی بازگشت خون و لنف مختل می‌شود. به همین دلیل با تورم در قوزک پا مواجه می‌شوید. این ورم مداوم و سفت است و گاهی با احساس سنگین یا بی‌حسی همراه می‌شود.

۴- عفونت

اگر محل شکستگی یا زخم عفونی شود با تورم، قرمزی، گرمی، درد ضربان‌دار و گاهی تب همراه است. این حالت نیاز به بررسی فوری پزشکی دارد.

علت ورم پا در بیماران سرطانی چیست؟

ورم پا در بیماران سرطانی به چند دلیل زیر ایجاد می‌شود که نیازمند توجه پزشکی است:

• داروهای شیمی‌درمانی یا هورمونی
• کاهش پروتئین خون (آلبومین)
• اختلال در عملکرد کبد، کلیه یا قلب
• فشار تومور بر روی عروق یا غدد لنفاوی
• بی‌تحرکی طولانی‌مدت یا ضعف عمومی

علائم ورم مچ پا

علائم ورم پا معمولا با توجه به علت آن متفاوت است. اما به طور کلی می‌توان به چند نشانه خاص زیر اشاره کرد:

• افزایش حجم و اندازه پا یا مچ پا
• احساس سنگینی یا سفتی در پا
• فرو رفتن پوست با فشار انگشت
• تغییر رنگ پوست
• درد یا سوزش خفیف تا متوسط
• گرمی موضعی یا احساس حرارت در پا
• خشکی، ترک یا خارش پوست پا

تشخیص ورم پا چگونه است؟

تشخیص ورم پا یعنی پیدا کردن علت اصلی تجمع مایع در بافت‌های پا، نه فقط دیدن ورم. روند تشخیص توسط دکتر ارتوپد می‌تواند شامل مراحل زیر باشد:

• گرفتن شرح‌ حال دقیق و بررسی بیماری‌های زمینه‌ای
• معاینه فیزیکی
• آزمایش‌های خون و ادرار
• سونوگرافی داپلر از پا
• اکوکاردیوگرافی (Echo)
• تصویربرداری MRI یا CT سی‌اسکن

برای درمان ورم مچ پا چه باید کرد؟

برای درمان ورم قوزک پا در ابتدا علت اصلی را باید پیدا کرد . چون اقدامات درمانی برای ورم ناشی از نارسایی وریدی، قلبی، کلیوی یا آسیب متفاوت است. اما به‌صورت کلی و کاربردی روش‌ها را می‌توان به چند دسته زیر تقسیم کرد:

۱- درمان‌ خانگی ورم مچ پا

راهکارهای درمان ورم مچ پا در منزل شامل موارد زیر هستند:

• بالا نگه داشتن پاها: هنگام استراحت پاها را بالاتر از سطح قلب قرار دهید. این کار به بازگشت خون و مایع به قلب کمک می‌کند.
• حرکت و ورزش سبک: پیاده‌روی، حرکات کششی و چرخش مچ پا جریان خون و لنف را افزایش می‌دهد و باعث کاهش ورم می‌شود.
• پوشیدن جوراب فشاری طبی: این جوراب‌ها فشار ملایمی روی ساق و مچ پا ایجاد می‌کنند و به جریان بهتر خون کمک می‌کنند. به همین دلیل مانع از تجمع مایع در مچ پا و تشدید مشکلاتی مثل واریس پا می‌شوند.
• کاهش مصرف نمک: مصرف بیش از حد سدیم باعث احتباس آب می‌شود، بنابراین مصرف نمک را محدود کنید.
• ماساژ ملایم پا و مچ: ماساژ پا به بازگشت مایع کمک می‌کند، اما نباید با فشار و شدت زیاد آن را انجام دهید.
• کمپرس سرد: قرار دادن کمپرس سرد به مدت ۱۰–۱۵ دقیقه التهاب موضعی و احساس سنگینی مچ پا را کاهش می‌دهد.

۲- درمان ورم پا با دارو

اگر ورم ناشی از نارسایی قلبی، کلیوی، کبدی یا التهاب باشد، داروهای مناسب مثل ادرارآور (مدر)، داروهای ضد التهاب یا داروهای خاصی که زیر نظر پزشک متخصص تجویز می‌شوند، می‌توانند در کاهش و درمان سریع ورم پا موثر باشند.

۳- پماد برای ورم پا

پمادها معمولا درمان اصلی ورم پا نیستند، چون بیشتر مواقع ورم پا به‌ خاطر مشکلات داخلی بدن مثل نارسایی قلب، بیماری کلیه، مشکلات کبدی یا ضعف جریان خون در پاها ایجاد می‌شود. در این شرایط، مالیدن پماد هیچ تاثیری روی علت اصلی ندارد، فقط ممکن است کمی از احساس سنگینی یا التهاب پوست کم کند. اما اگر ورم پا به دلیل آسیب، پیچ‌خوردگی، رگ‌به‌رگ شدن یا التهاب مفاصل ایجاد شده باشد، بعضی ژل‌ها و پمادهای ضدالتهاب مثل ژل دیکلوفناک یا کتوپروفن می‌توانند مفید باشند، چون التهاب را در همان ناحیه کاهش می‌دهند.

برای انتخاب دقیق روش درمانی و بررسی علت اصلی ورم پا، مشورت با دکتر ارتوپد آنلاین به شما کمک می‌کند تا سریع‌تر و ایمن‌تر نتیجه بگیرید.

۴- قرص ضد ورم پا

هیچ قرص عمومی و بدون نسخه‌ای وجود ندارد که بتوان آن را بهترین قرص برای ورم پا نامید، زیرا درمان ورم پا کاملا به علت آن بستگی دارد. اگر ورم پا ناشی از مشکلات داخلی بدن مثل بیماری قلب، کلیه یا کبد باشد، تنها با داروهای ادرارآور تحت نظر پزشک می‌توان مایع اضافی را دفع و ورم را کاهش داد. اما در صورتی که ورم ناشی از التهاب یا آسیب موضعی مثل پیچ‌خوردگی یا التهاب مفصل باشد، داروهای ضدالتهاب مانند ایبوپروفن می‌توانند التهاب و درد را کم کنند، با این حال ورم اصلی را درمان نمی‌کنند. اگر ورم به دلیل آلرژی باشد، مصرف داروی ضدآلرژی (آنتی‌هیستامین) می‌تواند موثر باشد. در موارد نادر و شدید که ورم به بیماری‌های خودایمنی یا التهابی ایجاد شده، پزشک ممکن است استروئید خوراکی تجویز کند.

۵- فیزیوتراپی

فیزیوتراپی زیر نظر فیزیوتراپیست برای ورم ناشی از بی‌حرکتی، آسیب یا ضعف وریدی مفید است. تمرینات حرکتی، ماساژ و بالا بردن پا جریان خون و لنف را افزایش می‌دهند و باعث کاهش ورم می‌شوند. با این حال فیزیوتراپی برای ورم ناشی از مشکلات قلبی یا کلیوی به تنهایی کافی نیست اما می‌تواند درمان مکمل باشد.

برای درمان ورم مچ پا در بارداری چه کار کنیم؟

درمان ورم مچ پا در بارداری بیشتر شامل راهکارهای حمایتی و خانگی است تا مداخله دارویی. از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بالا نگه داشتن پا از سطح قلب
• پیاده‌روی سبک
• پوشیدن جوراب‌های مخصوص بارداری
• اجتناب از ایستادن یا نشستن طولانی
• پوشیدن کفش و لباس‌های راحت
• قرار دادن چهارپایه زیر پاها هنگام نشستن

لازم به ذکر است، اگر ورم پا در بارداری پس از یک هفته کاهش پیدا نکرد یا شدیدتر شد باید حتما برای به پزشک متخصص مراجعه کنید.

راه‌های پیشگیری از ورم پا چیست؟

برای پیشگیری از ورم پا می‌توانید چند اقدام ساده و موثر زیر را انجام دهید:

• حرکت و ورزش منظم
• بالا نگه داشتن پاها بالاتر از سطح قلب هنگام استراحت
• کاهش مصرف نمک
• پوشیدن جوراب‌های فشاری
• داشتن وزن مناسب و رژیم غذایی سالم
• نوشیدن آب کافی
• پرهیز از ایستادن یا نشستن طولانی

آیا ورم پا خطرناک است؟

اگر ورم پا با موارد زیر همراه بود، باید سریع به پزشک مراجعه کنید:

• درد و قرمزی شدید در یک پا: در این شرایط احتمال لخته خون یا ترومبوز ورید عمقی وجود دارد.
• تنگی نفس و درد قفسه سینه: اگر لخته خون به ریه رفته باشد، باعث بروز چنین عوارضی می‌شود.
• تب و قرمزی منتشر: این شرایط می‌تواند نشان‌دهنده عفونت باشد.
• ورم ناگهانی همراه با افزایش وزن سریع: نارسایی قلبی یا کلیوی اغلب با این نشانه‌ها همراه هستند.

ورم مچ پا در چند خط

ورم مچ پا همیشه خطرناک نیست، اما هرگونه ورم حتی خفیف باید جدی گرفته شود. شناسایی علت اصلی، مراقبت روزمره و پیشگیری می‌تواند از درد، خستگی، خشکی پوست و حتی مشکلات جدی قلب یا کلیه جلوگیری کند. حرکت کردن، بالا نگه داشتن پا، کاهش نمک و پوشیدن جوراب فشاری روش‌های ساده‌ای هستند که می‌توانید برای این منظور انجام دهید.

اگر در مورد ورم کردن مچ پا نگران هستید در درمانکده می‌توانید از پزشکان متخصص ارتوپد آنلاین نوبت مشاوره اینترنتی بگیرید و سوال‌های خود را بپرسید. علاوه‌بر این، امکان رزرو نوبت حضوری از طریق سیستم آنلاین نیز برای شما مهیا است.

سوالات رایج

منبع: nhs | webmd | mountsinai