سیستم ایمنی بدن وظیفه مقاومت و جلوگیری در برابر ویروس‌ها، باکتری‌ها و هر چیز مضر و آسیبرسان به بدن را دارد. زمانی که این سیستم ایمنی دچار اختلال و بیماری شود، توانایی شناخت سلول مفید و ویروس مخرب را نخواهد داشت، در این حالت شروع به حمله به سلول‌های مفید میکند. ابتلا به این بیماری همیشه به معنای آسیب سیستم ایمنی همه بدن نیست و در بسیاری از موارد فقط یک عضو دچار می‌شود اما در حالت شدید و پیشرفته بیماری ممکن است چند عضو و یا همه بدن درگیر بیماری خود ایمنی شوند. به‌طور قطعی علت بیماری‌های خودایمنی هنوز مشخص نشده اما علت‌هایی همچون وراثت، استرس و … در ابتلا به آن تاثیر دارند. یکی از بیماری‌های خودایمنی بیماری خودایمنی پمفیگوس است. پمفیگوس نوعی بیماری پوستی است که در اثر حمله سیستم ایمنی بدن به سلول‌های پوستی به‌وجود می‌آید.
بیماری پمفیگوس چیست؟
بیماری پمفیگوس یک بیماری مربوط به سیستم ایمنی بدن است که در زمان ابتلا به آن سیستم ایمنی بدن به سلول‌های مفید پوست حمله کرده و آنها را تخریب میکند. پمفیگوس یک بیماری نادر پوستی است که در آن غشای مخاطی، سلول‌های پوستی و خود پوست از بین می‌رود. شایعترین نوع این بیماری پوستی پمفیگوس ولگاریس است که بر اثر آن سطح پوست و دهان دچار زخم و تاول‌های دردناک می‌شود.
ابتلا به بیماری پمفیگوس و رشد آن ممکن است خطرات جدی و جانی به همراه داشته باشد اما نکته مثبت آن اینجاست که قابل درمان بوده و از فردی به فرد دیگر سرایت نمی‌کند. ابتلا به این بیماری در همه سنین امکانپذیر است اما در بزرگسالان، در رده سنی 30 الی 60 سال بیشتر مشاهده شده است. بیماری پمفیگوس دارای انواع متفاوت با عوارض متفاوت است که حال به تحلیل هر یک از این انواع می‌پردازیم.
بیشتر بخوانیم: شایع ترین اختلالات خود ایمنی را بیشتر بشناسیم
لازم به ذکر است که اگر دچار چنین بیماری باشید باید تحت نظر دکتر متخصص روماتولوژی باشید که در سایت درمانکده می‌توانید به طور آنلاین با امکان مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان روماتولوژی در ارتباط باشید.
بیماری بولوس پمفیگوئید
این بیماری هم یک بیماری با علائم مشابه به بیماری پمفیگوس است، که در آن تاولهایی بر روی سطح پوست و بیشتر در قسمت‌های چین خورده پوست مانند زیر شکم، زیر بغل، کراشه و بالای ران به‌وجود می‌آیند، اما در قسمت‌های مخاطی بدن مانند درون چشم، بینی و دهان نیز دیده می‌شوند.
بیماری بولوس پمفیگوئید به علت تولید نامتناسب آنتی بادی و تجمع آن در بدن و ایجاد التهاباتی در زیر سطح پوست به‌وجود می‌آید. علت ابتلا به این بیماری نیز هنوز بهصورت قطعی شناسایی نشده و معمولا به صورت ناگهانی پدید می‌آیند. برای درمان این بیماری حتما باید به پزشک مراجعه کرد.
بیشتر بخوانیم: ۷ مکمل و ویتامین ضروری پوکی استخوان
انواع بیماری پمفیگوس
بیماری پمفیگوس ولگاریس
در این نوع از پمفیگوس، سیستم ایمنی با تاثیر بر روی قسمت‌های مخاطی بدن مانند دهان، چشم، بینی، گلو، ریه و اندامهای تناسلی سبب ایجاد تاول‌های پر آبی بر روی سطح پوست می‌شود که به آسانی پاره شده و بهصورت زخم روی پوست باقی می‌ماند.
پمفیگوس گیاهی
این نوع از پمفیگوس هم مشابه پمفیگوس ولگاریس است با این تفاوت که تاولها و عارضه‌های ایجاد شده بر سطح پوست ضخامت بیشتری داشته و سختتر از نوع قبل پاره می‌شود. پمفیگوس گیاهی در قسمتهایی از بدن که چینخوردگی بیشتری دارد مانند قسمت زیر بغل و کشاله رانها دیده می‌شود.
پمفیگوس ناشی از مصرف دارو
مصرف برخی داروها باعث ایجاد تاول در قسمت‌های مختلف بدن می‌شود. آثار این داروها ممکن است بعد از مدتها نمایان شود.داروهای کنترل فشار خون و آنتی‌بیوتیک‌ها از جمله داروهایی هستند که در برخی موارد موجب بروز پمفیگوس شده‌اند.
بیشتر بخوانیم: آزمایش خون برای تشخیص رماتیسم مفاصل
بیماری پمفیگوس اریتماتوز
این نوع از پمفیگوس تاولهایی قرمز رنگ و به حالت پوسته پوسته روی بدن است که اکثرا در قسمت‌های پوست سر، گونه، بالای کمر و قفسه سینه ظهور پیدا میکند.
پمفیگوس برگ
پمفیگوس برگ قسمت‌های رویی و سطحی پوست را درگیر تاول میکند و در قسمتهایی چون پوست سر، صورت و گردن دیده می‌شود. سطح رویی پمفیگوس برگ نازک بوده و به سرعت پاره می‌شوند، همچنین با توجه به قدرت بالایی که در سرایت به قسمت‌های دیگر دارند مناطق بسیاری را در بر می‌گیرد.
پمفیگوس بومی
برخی بیماریها اغلب در مکانهای جغرافیایی خاصی دیده شده و شامل همان منطقه می‌شود، مانند بیماری پمفیگوس بومی که بیشتر در برزیل، آمریکای جنوبی و مرکزی دیده می‌شود.
پمفیگوس دهانی
یکی از انواع بیماری پمفیگوس، نوع دهانی است. در پمفیگوس دهانی تاولهایی درون دهان به‌وجود می‌آید که به آسانی پاره شده و به همه قسمت‌های دهان سرایت پیدا میکند. تاول‌های دهانی از خون و سرم تشکیل شده که با پاره شده آنها و ورود خون و عفونت به درون بدن و با گسترش بیماری حتی مصرف غذا نیز به سختی ممکن می‌شود. عدم رسیدگی و درمان به موقع این بیماری، عوارض و خطرات جدی به دنبال دارد.
بیشتر بخوانیم: علائم نقرس ؛ علل، تشخیص و درمان
روش‌های تشخیص پمفیگوس
سطح پوست به علل مختلفی ممکن است دچار تاول شود که شناسایی هر کدام از این علت‌ها کار دشواری بوده و پزشک متخصص با معاینه و همچنین تجویز آزمایش خون، انجام آندوسکوپی( در فرایند آندوسکوپی لولهای از قسمت دهان وارد گلو شده و وجود تاول در قسمت گلو بررسی می‌شود.)و همچنین انجام بیوپسی پوست( در این روش بخشی از سطح رویی تاول روی پوست برداشته و مورد آزمایش قرار می‌گیرد.) میتواند علت ظهور تاول بر سطح پوست را تشخیص دهد.
بیشتر بخوانیم: آماده شدن برای آزمایش تراکم استخوان
درمان قطعی پمفیگوس
درمان قطعی و کامل پمفیگوس بسیار دشوار و تا زمانی از بین بردن کامل آن امکان ناپذیر بود اما با گذشت زمان و پیشرفت علم و تولید داروهای جدید از حالت ناممکن خارج شده و درمان‌هایی برای آن به‌وجود آمده است. نکته قابل توجه و بسیار مهم در درمان بیماری پمفیگوس زمان مناسب و به موقع برای مراجعه به پزشک است و مصرف دقیق و به موقع داروهای تجویز شده توسط پزشک است.
زیرا با گذشت زمان و پیش‌روی بیماری درمان آن سختتر و عوارض وارده به بدن بیشتر می‌شود. برای درمان این بیماری پزشک از داروهای متفاوتی استفاده میکند بیشترین داروهای مورد استفاده داروی ریتوکسی مپ و همچنین تزریق کورتون است. استفاده از کورتون روشی بسیار موثر در درمان پمفیگوس است.
درمان گیاهی پمفیگوس
در طب سنتی برای درمان این بیماری از روش‌های گیاهی نیز استفاده می‌شود درمان گیاهی پمفیگوس شامل استفاده از مرکباتی چون لیموی تازه و پرتقال است که هرروز و در دو نوبت مورد استفاده قرار بگیرد. همین‌طور استفاده از برخی روغنهای گیاهی مانند سنجد و روغن به برای تاول‌های درون دهان به شدت توصیه می‌شود به این صورت که این روغنها را درون دهان چرخانده و سپس قورت دهید، قورت دادن روغن سبب کاهش التهابات و تاول‌های درون گلو می‌شود.
بیشتر بخوانیم: علائم روماتوئید و نشانه های اولیه آن
پیشگیری از بیماری پمفیگوس
بیماری پمفیگوس بیماری ناشناختهای است که علت ظهور آن هنوز مشخص نشده است به همین علت روش پیشگیری قطعی و کاملی نیز برای عدم ابتلا به آن وجود ندارد. با این حال برای جلوگیری از ابتلا به آن توصیه می‌شود افراد از هرگونه استرس و اضطراب دوری کرده و در معرض آلایندههای شیمیایی و آلودگیها تا جای ممکن قرار نگیرند و بلافاصله بعد از مشاهده اولیه علائم این بیماری بر سطح پوست به پزشک متخصص پوست مراجعه کنند.
سوالات متداول
آیا بیماری پمفیگوس یک بیماری خطرناک است؟
پیشرفت بیماری پمفیگوس و عدم رسیدگی به موقع به این بیماری خطرات بسیاری به همراه دارد تا جایی که حتی امکان از دست دادن جان فرد مبتلا با پیش‌روی بیماری وجود دارد.
ابتلا به پمفیگوس با چه علائمی آغاز می‌شود؟
ایجاد تاول‌های نازک بر سطح پوست که همراه با قرمزی و خارش هستند از علائم اولیه این بیماری می‌باشند.
آیا پمفیگوس نوعی سرطان است؟
میتوان گفت پمفیگوس بیماریای خطرناکتر از سرطان است که نوع پارانئوکلاسیک آن در افراد مبتلا به سرطان به‌وجود می‌آید.
بیشتر بخوانیم: شایع ترین بیماری های روماتیسمی
سخن پایانی
در این مطلب از مجله درمانکده گفتیم که پمفیگوس نوعی بیماری پوستی است که بر اثر نقص سیستم ایمنی بدن و حمله سیستم ایمنی به سلول‌های مفید و تخریب آنها به‌وجود می‌آید. علت ابتلا به آن به صورت قطعی مشخص نبوده و به همین علت راه پیشگیری قطعی از این بیماری نیز وجود ندارد اما رسیدگی به موقع و مراجعه به پزشک در مراحل اولیه بیماری راه بسیار کمک کننده‌ای در درمان و کاهش پیشرفت بیماری است.
