اختلال سلوک چه علائمی دارد؟ بررسی تفاوت آن با بدرفتاری کودکانه و روش درمان

اختلال سلوک (CD) نوعی اختلال رفتاری محسوب می‌شود که قبل از سن 10 سالگی بروز پیدا می‌کند و در نوجوانی شدت می‌گیرد. این اختلال شخصیت دارای الگوی ثابتی از رفتارهای پرخاشگرانه و نافرمانی است.

اختلال سلوک یا Conduct disorder که با اسم اختصاری CD شناخته می‌شود یکی از شایع‌ترین اختلالات رفتاری است که کودک مبتلا به آن از قوانین و هنجارهای مرتبط با سن خود پیروی نمی‌کند. اغلب افراد این اختلال را با شیطنت دوران کودکی اشتباه می‌گیرند. 

شما نباید با مشاهده کوچکترین نافرمانی به کودک خود برچسب اختلال سلوک بزنید. این اختلال چیزی فراتر از شیطنت‌های کودکی است. درواقع نوجوان نسبت به افراد دیگر، حیوانات خانگی و هر موجود زنده‌ای ظالمانه رفتار می‌کند و دست به تخریب اموال می‌زند. اگر اختلال سلوک در کودکی یا نوجوانی درمان نشود به نوعی اختلال شخصیت با نام اختلال شخصیت ضداجتماعی بزرگسالان تبدیل خواهد شد. در این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا در مورد اختلال CD بیشتر صحبت کنیم.

بیشتر بخوانید : اختلال شخصیت چیست؟

اختلال شخصیت سلوک چیست؟

اختلال سلوک (CD) یک وضعیت سلامت روان است که در کودکان و نوجوانان بروز پیدا می‌کند. این اختلال با الگوی ثابتی از رفتارها و اقدامات پرخاشگرانه همراه است که به رفاه دیگران آسیب می‌رساند. کودک مبتلا به اختلالات سلوک اغلب قوانین و هنجارهای اجتماعی را زیر پا می‌گذارد. 

از اختلالات شبیه اختلال سلوک باید به اختلالات نافرمانی مقابله‌ای (ODD) اشاره کرد که هر دو در طیف گسترده‌ای از اختلالات رفتاری جای گرفته‌اند. این اختلال معمولا در کنار سایر شرایط پزشکی رخ می‌دهد که عبارتند از:

• افسردگی
• اختلالات یادگیری
• اختلال کمبود توجه/بیش‌فعالی (ADHD)

بیشتر بخوانید: اختلال شخصیت اجتنابی چیست؟

خوب است بدانید اولین اقدام برای درمان اختلال سلوک (CD) مشورت با روانشناس یا روانپزشک است. شما می‌توانید برای مشاوره تلفنی با بهترین دکتر روانشناس و مشاور تلفنی دکتر روانپزشک در درمانکده در ارتباط باشید.

چه کسانی در معرض اختلال سلوک هستند؟

این اختلال بر کودکان و نوجوانان تاثیر می‌گذارد. درواقع شروع اختلال شخصیت سلوک قبل از 10 سالگی است اما در نوجوانی و پسرها شدت بیشتری پیدا می‌کند. تحقیقات نشان داده است که از هر چهار کودک مبتلا به اختلال کمبود توجه/بیش‌فعالی (ADHD) یک نفر در معرض ابتلا به اختلال CD خواهد بود. به‌طور کلی محققین معتقدند 45 درصد از کودکان مبتلا به اختلالات ADHD دارای نشانه‌های اختلال CD هستند.

عوارض اختلال سلوک (CD)

برخی از کودکان و نوجوانان مبتلا به این اختلال به سایر بیماری‌های سلامت روان دچار می‌شوند. از جمله:

• اختلال علائم جسمی
• اختلال خلقی یا اضطرابی
• اختلال مصرف الکل و مواد مخدر
• اختلال روان‌پریشی زودرس بزرگسالان

بیشتر بخوانید : اختلال شخصیت نمایشی چیست؟

علائم اختلال شخصیت سلوک

نشانه‌های اختلالات سلوک در کودکان تکانشی بیشتر دیده می‌شود، به‌ طوری‌که مدیریت آن‌ها بسیار دشوار است. مشخصه اصلی این اختلال در طول زمان بروز پیدا می‌کند.

چهار مشخصه اصلی اختلال سلوک و علائم آ‌ن‌ها عبارتند از:

1. رفتار پرخاشگرانه

علائم آن عبارتند از:

• قلدری
• تهدید کردن
• دعوای کلامی
• خشونت فیزیکی
• تحمیل فعالیت جنسی
• صدمه زدن به حیوانات
• سرزنش دیگران به خاطر رفتار خود

بیشتر بدانید: درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی چیست؟

2. تخریب اموال

نشانه‌های آن عبارتند از:

• آتش زدن اموال به عمد
• خرابکاری یا تخریب اموال دیگران

3. فریب، دروغ و دزدی

علائم آن عبارتند از:

• سرقت
• ورود بی‌اجازه به خانه یا محل کار افراد
• دروغ گفتن برای جلب مهربانی یا اجتناب از مسئولیت

4. نقض قوانین

نشانه های آن عبارتند از:

• فرار از خانه
• زیر پا گذاشتن قوانین بدون علت
• به مدرسه نرفتن (از روی سرگرمی)
• رعایت نکردن قوانین تعیین شده توسط والدین به‌طور مکرر

سایر علائم شایع اختلال سلوک در نوجوانان

• ناامیدی بدون دلیل
• مصرف الکل و مواد مخدر
• عدم پشیمانی از کارهای خود
• برقراری رابطه جنسی مکرر و پرخطر
• عدم توانایی در ایجاد و حفظ دوستی
• انجام رفتار پرخاشگرانه و عدم تلاش برای مخفی کردن آن‌ها

یادتان باشد برخی سرکشی‌هایی که گاه‌وبیگاه توسط کودک و نوجوان انجام می‌شود مختص سن آن‌هاست و نباید نسبت به رفتار مذکور حساسیت داشته باشید. زیرا علائم و نشانه‌های اختلال شخصیت سلوک دارای یک الگوی مخرب و تکراری هستند.

بیشتر بخوانید : اختلال شخصیت مرزی چیست؟

علائم اختلال سلوک در بزرگسالان

این علائم در بزرگسالان اغلب به‌عنوان اختلال شخصیت ضداجتماعی (ASPD) تشخیص داده می‌شود. آن‌ها عبارتند از:

• مستعد رفتار غیرقانونی یا خطرناک هستند.
• در حفظ شغل یا روابط با مشکل مواجه می‌شوند.

چه چیزی باعث اختلالات سلوک می‌شود؟

محققان هنوز در مورد علت ایجاد اختلال سلوک (CD) مطمئن نیستند. آن‌ها تصور می‌کنند این اختلال ناشی از ترکیب پیچیده مجموعه عوامل زیر هستند:

عوامل ژنتیکی/بیولوژیکی

تحقیقات نشان داده برخی از ویژگی‌های این اختلال مانند رفتار ضداجتماعی، تکانشگری، پرخاشگری، عدم حساسیت به نتیجه و خلق‌وخو می‌تواند ارثی باشد. همچنین بالا بودن سطح تستوسترون ارتباط نزدیکی با افزایش پرخاشگری دارد. از دیگر عوامل تشدیدکننده پرخاشگری باید به تشنج، آسیب تروماتیک مغزی و آسیب عصبی اشاره کنیم.

عوامل خانوادگی/محیطی

اگر والدین دارای رفتارهای ضداجتماعی (ADHD) و مصرف مواد مخدر باشند احتمال بروز اختلالات سلوک در نوجوان افزایش پیدا می‌کند. همچنین ابتلای والدین به اختلالات خلقی، اسکیزوفرنی (Schizophrenia) یا اختلال شخصیت ضداجتماعی تاثیر زیادی در بروز اختلال CD نوجوانان دارد. 

از دیگر عوامل محیطی و خانوادگی مربوط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درگیری‌های مکرر بین والدین 
• عدم وجود قوانین و نظارت کافی در خانه
• قرار گرفتن کودک در معرض خشونت خانگی
• زندگی در محیط اجتماعی و اقتصادی بسیار پایین همراه با ازدحام و بیکاری
• در دسترس بودن مواد مخدر و بالا بودن میزان جرم و جنایت در محل زندگی کودک

البته لازم به ذکر است که اختلال سلوک در کودکانی با خانواده‌های سالم و سطح بالا هم دیده می‌شود.

تشخیص اختلال سلوک (CD)

دکتر روانشناس یا دکتر روانپزشک این اختلال را بر اساس معیارهای ارائه شده در راهنمای تشخیصی آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا شناسایی می‌کنند. اگر کودک یا نوجوان در 12 ماه گذشته سه مورد از چهار مشخصه اصلی اختلال سلوک (تخریب اموال، پرخاشگری نسبت به افراد یا حیوانات، نقض جدی قوانین، فریب دادن، دروغگویی یا دزدی) و در 6 ماه قبل حداقل یکی از نشانه‌ها را نشان داده باشد، برای او اختلالات CD تشخیص می‌دهند. 

این رفتارها باید آن‌قدر قابل توجه باشند که عملکرد کودک یا نوجوان در روابط، خانه، مدرسه یا محل کار مختل شود. در این صورت روانشناس یا روانپزشک با ابزارهای استاندارد مصاحبه و ارزیابی وضعیت سلامت روان به همراه گزارشات گرفته شده از والدین و اعضای خانواده تشخیص نهایی خود را اعلام می‌کنند.

درمان اختلال سلوک (CD)

این اختلال در نوجوانان صرفا یک مشکل انضباطی نیست. بلکه در اغلب موارد جامعه نوجوان مبتلا به اختلال شخصیت سلوک را یک بزهکار معرفی می‌کند. با راه‌کارهای درمانی زیر می‌توان علائم را کنترل کرد. 

آن‌ها شامل موارد زیر هستند:

• آموزش مدیریت والدین: به والدین کودک برای تنظیم نظم و انضباط ثابت آموزش داده میشود تا پاداش مناسب برای رفتارهای مثبت اتخاب کند.
• روان درمانی: درمانگر برای شناخت و تغییر احساسات، افکار و رفتارهای نگران کننده به فرد کمک می‌کند و هدف اصلی بهبودی پویایی خانواده، عملکرد تحصیلی و رفتار کودک یا نوجوان در محیط‌های مختلف است.
• آموزش مدیریت خشم: احساسات عاطفی کودک و برانگیختگی فیزیولوژیکی ناشی از خشم کاهش پیدا می‌کند.
• درمان شناختی رفتاری (CBT): درمانگر به توسعه مهارت حل مسئله، تقویت رابطه از طریق حل تعارضات و یادگیری مهارت‌ها برای کاهش تاثیرات منفی در محیط کمک می‌کند.
• درمان مبتنی بر جامعه: این درمان چند سیستمی به کمک برنامه ساختاریافته در مدارس و خانه برای کاهش رفتارهای مخرب ارائه می‌شود.

بیشتر بخوانید : اختلال شخصیت وسواسی اجباری چیست؟

آیا پیشگیری از اختلال سلوک امکان‌پذیر است؟

در حال حاضر هیچ راه‌کار شناخته شده‌ای برای پیشگیری از این اختلال رفتاری وجود ندارد. اما اکثر مشکلات اختلالات سلوک (CD) در کودکان و نوجوانان با تشخیص و درمان به‌موقع برطرف خواهد شد که در این صورت به بزرگسالی کشیده نمی‌شود.

نتیجه اختلال سلوک (CD)

اغلب کودکان و نوجوانان پرخاشگر یا نافرمان والدین خود را با چالش‌های زیادی مواجه می‌کنند. شاید برخی از این رفتارها در سن خردسالی یا نوجوانی طبیعی باشند اما باید بدانید اختلال سلوک رفتار پرخاشگرانه مکرر و آزاردهنده است. با تشخیص و درمان به‌موقع می‌توانید از انتقال این اختلال به سنین بالاتر جلوگیری کنید. 

از همین‌رو ما در این مقاله از مجله درمانکده شما را با علائم اصلی اختلال سلوک و راه‌کارهای درمانی آن آشنا کردیم. شما بیشتر کدام نشانه را در کودک یا نوجوان مبتلا به اختلال CD مشاهده کرده‌اید؟ نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول

منبع: my.clevelandclinic | webmd