در دوران بارداری دهانه رحم از قسمت انتهایی بسته می‌شود. قبل از زایمان این دهانه نازک شده و نزدیک به زایمان باز می‌شود. زمانی که این دهانه زودتر از موعد باز شود به آن نارسایی دهانه رحم یا دهانه رحم ناتوان گفته می‌شود. نارسایی دهانه رحم یکی از مشکلات رایج در دوران بارداری برای خانم‌ها است. این عارضه می‌تواند گاها باعث سقط جنین و حتی زایمان زودرس شود.
آیا شما اطلاعات دیگری در رابطه با این بیماری دارید؟ آیا می‌دانید که نارسایی دهانه رحم در بارداری چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟ اطلاعاتی در مورد نارسایی دهانه رحم و زایمان زودرس و ارتباط این دو با هم دارید؟ ما در این مطلب از درمانکده قصد داریم تا نگاه دقیق‌تری به این مشکل داشته باشیم. همچنین ببینیم که علت نارسایی دهانه رحم در بارداری چیست؟ و آیا درمان نارسایی دهانه رحم در بارداری ممکن است؟ این مطلب را از مجله درمانکده دست ندهید و پیشنهاد می‌کنیم که تا انتها همراه ما باشید.
نارسایی دهانه رحم چیست؟
آیا می‌دانید که نارسایی دهانه رحم در بارداری چیست؟
نارسایی دهانه رحم مختص دوران بارداری خانم‌ها بوده و در این دوران بسیار شایع است. نارسایی دهانه رحم یا همان دهانه رحم ناتوان که معادل انگلیسی آن Incompetent cervix است زمانی اتفاق می‌افتد که در اوایل دوران بارداری دهانه رحم زودتر از موعد باز شده یا اینکه ضعیف می‌شود. از جمله رایج‌ترین عواقبی که این نارسایی به همراه دارد می‌توانیم به زایمان زودرس که به دنیا آمدن جنین قبل از هفته 37 بارداری بوده و همچنین سقط جنین اشاره کنیم.
اگر که به هر دلیلی در دوران بارداری علائم باز شدن دهانه رحم زودرس را دارید باید سریعا با پزشک خود مشورت کنید و تحت مراقبت قرار بگیرید. اغلب اوقات پزشک در این شرایط به سراغ روش‌های پیشگیرانه جهت بارداری زودرس یا سقط جنین می‌رود تا سلامت مادر و جنین تضمین شده باشد.
بیشتر بخوانید: ضخامت نرمال رحم چیست؟
نارسایی دهانه رحم چه خطراتی به همراه دارد؟
همان طور که بالاتر هم گفتیم دهانه رحم در انتهای قسمت پایینی رحم قرار گرفته است و به سمت واژن باز می‌شود. قبل از دوران بارداری این دهانه بسته و محکم می‌شود. اما زمانی که فرد نزدیک بارداری باشد این دهانه نرم و کوتاه‌تر شده و به عبارتی باز می‌شود تا نوزاد از طریق واژن به دنیا بیاید. این زمانی است که شرایط ایده‌آل باشد و خبری از نارسایی دهانه رحم در بارداری نباشد.
در طرف دیگر ماجرا زمانی که شرایط بر وفق مراد پیش نرود دهانه رحم زودتر از زمان مقرر برای به دنیا آمدن جنین باز و نرم می‌شود. این امر باعث شده که جنین در معرض خطر زایمان زودرس قرار بگیرد. این یعنی ممکن است جنین در این زمان به رشد کامل نرسیده باشد و به صورت نارسا و ناقص به دنیا بیاید یا حتی مادر جنین را به دلیل همین کوتاه شدن دهانه و نرم شدن آن از دست بدهد. در نتیجه نارسایی دهانه رحم و سقط جنین به هم مرتبط هستند.
بیشتر بدانید: سرطان دهانه رحم چه علائمی دارد؟
علت نارسایی دهانه رحم در بارداری چیست؟
علل نارسایی دهانه رحم در دنیای پزشکی به صورت دقیق پیدا نشده است. با این حال شرایطی خاص فرد را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد و احتمال اینکه نارسایی در دوران بارداری رخ بدهد هم بیشتر خواهد شد.
به یاد داشته باشید که همه زنان می‌توانند در معرض خطر دهانه رحم ناتوان باشند. با این حال برخی افراد بیشتر از بقیه در معرض این خطر هستند. افرادی که شرایط زیر را داشته باشند:
- دهانه رحم با شکلی نامنظم و نامتعارف
- آسیب دیدگی دهانه رحم در زایمان قبلی
- دهانه رحمی که در گذشته جراحی شده باشد
- تجربه زایمان زودرس یا سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری
- اختلالات ژنتیکی مانند سندرم اهلرز-دنلوس که منجر به ضعیف شدن دهانه رحم می‌شود و می‌تواند نارسایی و ناتوانی دهانه رحم را به همراه داشته باشد
بیشتر بخوانید: دستگاه رحم چیست؟
به علاوه اینکه مطالعات و تحقیقات صورت گرفته در این زمینه نشان داده‌اند افرادی که انتظار چند قلویی دارند بیشتر در معرض خطر این عارضه در دوران بارداری قرار می‌گیرند. در نتیجه بارداری با نارسایی دهانه رحم بی خطر نیست و در صورتی که مراقبت‌های لازم صورت نگیرد برای مادر و جنین خطرناک خواهد بود.
علائم نارسایی دهانه رحم در بارداری کدام‌اند؟
به طور کلی و در بیشتر مواقع این بیماری علائم و نشانه‌ای ندارد. همچنین متخصصین بسیاری از اوقات بعد از سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری متوجه این عارضه می‌شوند. به علاوه اینکه توصیه می‌کنیم اگر در گذشته تجربه چنین اتفاقی را داشته‌اید به منظور پیشگیری از حوادث ناگوار با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید. به منظور بررسی دقیق دهانه رحم پزشک از آزمایشی به اسم سونوگرافی ترانس واژینال کمک می‌گیرد.
این سونوگرافی اجاره می‌دهد تا دهانه رحم دقیق و از نزدیک مورد بررسی قرار بگیرد. با اینکه این عارضه نشانه‌های مشخص و دقیقی ندارد اما برخی از افراد گاها علائم زیر را تجربه می‌کنند:
- لکه بینی
- کمر درد
- فشار و درد شدید لگن
- گرفتگی‌های خفیف شکمی
- خونریزی واژینال در دوران بارداری
- تغییرات محسوس در ترشحات واژن
بیشتر بخوانید: علائم پولیپ رحم
بیشتر بخوانید: علائم سرطان دهانه رحم
نارسایی دهانه رحم و سقط جنین چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟
تا اینجای متن چند باری به ارتباط بین ناتوانی دهانه رحم و سقط جنین صحبت کردیم. اجازه دهید در این بخش بیشتر به این موضوع بپردازیم.
به طور کلی سقط جنین به معنی از دست دادن جنین قبل از هفته بیستم بارداری است. تصور کنید که دهانه رحم دری بین رحم(محلی برای رشد جنین) و واژن است. این در باید تا تاریخ معین برای زایمان و تولد جنین بسته بماند. اما در صورتی که این درب زودتر از زمان مشخص باز شود احتمال دارد که جنین قبل از رشد کامل اندام‌ها، ارگان‌ها و استخوان‌ها به دنیا بیاید.
این اتفاق باعث می‌شود که جنین ناقص به دنیا بیاید یا توانایی ادامه زندگی را در همان روزهای اول هم نداشته باشد. این اتفاق به قدری رایج است که تقریبا 25% سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری به دلیل دهانه رحم ناتوان مادر است. همچنین این ناتوانی می‌تواند باعث از دست دادن جنین بعد از هفته 20 بارداری هم بشود. اما نگران نباشید، دهانه رحم نارسا و ناتوان قابل درمان است و می‌توان با راه‌کارهای موثر پزشکی جلوی این اتفاقات را به حد زیادی گرفت. در ادامه بیشتر در این مورد صحبت خواهیم کرد.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید؟
بالاتر گفتیم که این عارضه می‌تواند کاملا بدون علائم باشد و تنها بعد از سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری تشخیص داده شود. در نتیجه در صورتی که علائم سقط جنین در دوران بارداری را دارید از جمله خونریزی، درد لگن، گرفتگی‌های شکمی و… بهتر است که با پزشک خود در تماس باشید و برای معاینه حضوری وقت بگیرید.
معاینه زودهنگام و تشخیص به موقع برای جلوگیری از اتفاقاتی مانند از دست دادن جنین یا آسیب به مادر ضروری هستند. به علاوه اینکه بارداری با نارسایی دهانه رحم هم ممکن است، به شرطی که زودتر برای پیشگیری و تشخیص اقدام کنید. از طرفی اگر که در گذشته و بارداری‌های قبلی نارسایی دهانه رحم داشته‌اید به احتمال خیلی زیاد در بارداری‌های آینده هم این اتفاق برایتان خواهد افتاد. همچنین شما میتوانید برای مشاوره از متخصصین معتبر و کاربلد درمانکده کمک بگیرید.
بیشتر بخوانید: دلایل زخم دهانه رحم
چگونگی تشخیص نارسایی دهانه رحم
تشخیص دهانه رحم ناتوان کار چندان آسانی نیست، به ویژه در افرادی که در بارداری اول‌شان این مشکل را تجربه می‌کنند. به طور کلی متخصص زنان با بررسی سوابق بیماری‌ها، معاینه فیزیکی و بررسی سوابق ژنتیکی فرآیند تشخیص بیماری را آغاز می‌کند. به علاوه اینکه سونوگرافی ترانس واژینال و معاینه لگنی هم در تشخیص بیماری موثر هستند.
سونوگرافی ترانس واژینال نوعی سونوگرافی بوده که با استفاده از یک میله انجام می‌شود. این میله داخل واژن قرار می‌گیرد که به کمک آن طول و مقدار باز شدن دهانه رحم اندازه گیری می‌شود. با قرار گرفتن مبدل باریک دستگاه سونوگرافی درون واژن و ارسال امواج صوتی تصویر داخلی بر روی مانیتور ظاهر می‌شود. پزشک با بررسی دوره‌ای نتایج این سونوگرافی موفق به تشخیص نارسایی خواهد شد.
درمان نارسایی دهانه رحم در بارداری
آیا درمان نارسایی دهانه رحم قبل از بارداری ممکن است یا خیر؟ در این بخش قصد داریم راه‌کارهای درمانی موجود برای درمان نارسایی دهانه رحم را بررسی کنیم.
به طور کلی هدف از متدهای درمانی برای این عارضه تجربه و امکان بارداری در آینده است. همچنین متدهای درمانی متنوع هستند که هر کدام با توجه به شرایط بیمار و فرد دنبال می‌شوند. اما مهم‌ترین و اصلی‌ترین راه‌کار درمانی روشی به اسم سرکلاژ(Cervical cerclage) است که از آن به منظور جلوگیری از زایمان زودرس کمک می‌گیرند. شما میتوانید برای راهنمایی بیشتر با مشاوره آنلاین دکتر زنان مشورت کنید.
در این روش متخصص سعی می‌کند با دوختن دهانه رحم و محکم کردن آن از باز شدن زودهنگام دهانه جلوگیری کند. این روش عموما در هفته 12 تا 14 بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. به علاوه اینکه با نزدیک شدن به زمان زایمان بخیه‌ها برداشته می‌شوند، این یعنی نزدیک به هفته 37 بارداری. این کار به منظور خوب پیش رفتن زایمان طبیعی مادر صورت می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: علت ابتلا به دیسپلازی دهانه رحم
آیا پیشگیری از نارسایی دهانه رحم ممکن است؟
به طور کلی روشی به منظور پیشگیری نارسایی دهانه رحم و همچنین درمان قطعی نارسایی دهانه رحم قبل از بارداری وجود ندارد. اما برخی متدها کمک می‌کنند تا زایمانی موفق و بدون خطر داشته باشید:
- معاینه‌های به موقع قبل از زایمان
- دنبال کردن رژیم غذایی سالم و مغذی
- مدیریت وزن ایده‌آل در دوران بارداری
- قطع مصرف الکل و دخانیات قبل از بارداری و در دوران بارداری
- مصرف مواد مغذی و تامین ویتامین‌های مورد نیاز بدن قبل از بارداری
بیشتر بدانید: عمل پروتز سینه چیست؟
سخن پایانی
ما در این مطلب از بلاگ درمانکده سعی کردیم از خطرات نارسایی دهانه رحم و همچنین علل نارسایی دهانه رحم صحبت کنیم. همان طور که دیدید این عارضه در دوران بارداری رخ می‌دهد و گاها در اوایل بارداری کاملا بدون علائم است. پزشک به کمک سونوگرافی و معاینه‌های پی در پی می‌تواند اندازه و ابعاد دهانه را اندازه گیری کرده و احتمال بروز نارسایی را تشخیص دهد.
در غیر این صورت تنها بعد از سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری قابل تشخیص است. به طور کلی بهتر است که قبل از بارداری و در دوران بارداری مرتب تحت معاینه متخصص زنان و زایمان قرار بگیرید.
منابع: my.clevelandclinic – mayoclinic
