کم خونی در زنان یکی از شایع‌ترین عارضه‌ها در بین خانم‌ها است. بسیاری از زنان در سرتاسر دنیا با بیماری کم خونی دست و پنجه نرم می‌کنند. بیماری که علل مختلفی دارد، اما رایج‌ترین دلیل آن فقر آهن است. کم خونی در زنان زمانی رخ می‌دهد که سطح هموگلوبین در سلول‌های قرمز به اندازه کافی نباشد. هموگلوبین پروتئین موجود در گلبول‌های قرمز است. همان طور که ممکن است بدانید گلبول‌های قرمز اجازه انتقال اکسیژن به ارگان‌های مختلف بدن را صادر می‌کنند.
در نتیجه زمانی که هموگلوبین به اندازه کافی نباشد فرد با مشکلات متعددی روبرو خواهد شد. ما در این مطلب از درمانکده قصد داریم تا نگاه دقیق‌تری به مسئله کم خونی در زنان داشته باشیم. جلوتر در مورد علائم کم خونی در زنان هم بیشتر صحبت می‌کنیم. پیشنهاد می‌کنیم که این مطلب را از مجله درمانکده دست ندهید و تا انتها همراه ما باشید.
بیشتر بدانید: نحوه مصرف قرص آهن چگونه است؟
کم خونی در زنان چیست؟
سلول‌های قرمز سلول‌هایی دایره‌ای شکل بوده که اکسیژن را به ارگان‌ها و لایه‌های مختلف بدن می‌رسانند. کم خونی یا همان Anemia زمانی رخ می‌دهد که تعداد سلول‌های قرمز سالم بدن به اندازه کافی نباشند. بیماری که علل بسیار مختلفی داشته و بروز آن مشکلات متعددی برای فرد بیمار به همراه خواهد داشت.
همان طور که خودتان هم می‌دانید تمامی بخش‌های بدن ما به منظور اینکه عملکردی درست و صحیح داشته باشند به مقدار مشخصی اکسیژن نیاز دارند. از طرفی بسیاری از نشانه‌های بیماری کم خونی در زنان از جمله خستگی، نفس تنگی و بیحالی همه و همه به دلیل کم کاری سلول‌های قرمز و کاهش میزان اکسیژن در ارگان‌ها هستند.
همان طور که در ابتدای متن هم گفتیم سلول‌های قرمز دارای پروتئینی به نام هموگلوبین هستند. هموگلوبین به اکسیژن متصل شده و به گلبول‌های قرمز اجازه حمل این ماده حیاتی را می‌دهد. جالب‌تر از همه اینکه میزان کم خونی در بدن با توجه به اندازه و سطح هموگلوبین تعیین می‌شود.
بیشتر بخوانید: کم خونی چیست؟
انواع مختلف کم خونی در زنان کدام‌اند؟
اغلب اوقات بسیاری از مردم کم خونی و فقر آهن را یکی می‌دانند. در حالی که کم خونی ناشی از فقر آهن یکی از مدل‌های مختلف کم خونی است. در ادامه با انواع مختلف کم خونی آشنا خواهید شد:
کم خونی ناشی از فقر آهن
کم خونی ناشی از فقر آهن یکی از رایج‌ترین مدل‌های کم خونی است. همان طور که از نام این بیماری مشخص است این مدل زمانی که میزان آهن دریافتی فرد پایین باشد اتفاق می‌افتد. طبق آمار حدود نیمی از تمامی کیس‌هایی که با کم خونی تشخیص داده شده‌اند کم خونی ناشی از فقر آهن دارند. از دست دادن خون، بیماری‌هایی که در جذب آهن اختلال ایجاد می‌کنند و رژیم غذایی نامناسب از جمله دلایل بروز این بیماری هستند. همچنین بسیاری از افرادی که این مدل کم خونی را دارند تنها با آزمایش متوجه آن می‌شوند و علائم چیز زیادی را نشان نمی‌دهند.
کم خونی ناشی از فقر ویتامین
مدل بعدی کم خونی ناشی از فقر ویتامین در زنان است. کم خونی ناشی از کمبود ویتامین به دلیل داشتن سطح پایین فولات و ویتامین B12 ظاهر می‌شود. این نوع کم خونی عموما به دلیل نداشتن یک رژیم غذایی مغذی و حاوی ویتامین در فرد دیده می‌شود. همچنین از جمله رایج‌ترین دلایل کم خونی در زنان باردار است. این مدل کم خونی می‌تواند گیجی، افسردگی، ضعف عضلانی، احساس تهوع، ضعف حرکتی و… به همراه داشته باشد.
بیشتر بخوانید: کم خونی در پریودی
کم خونی همولیتیک
کم خونی همولیتیک زمانی اتفاق می‌افتد که سرعت تخریب گلبول‌های قرمز از سرعت تولید و جایگزینی آن‌ها بیشتر است. دلایلی از جمله بیماری‌های خود ایمنی، قرار گرفتن در معرض سموم، برخی عفونت‌ها از جمله مالاریا و… از رایج‌ترین علل این مدل کم خونی هستند.
کم خونی آپلاستیک
آخرین مدل کم خونی آپلاستیک بوده، نوعی از کم خونی که به دلیل تولید ناکافی گلبول‌های قرمز توسط مغز استخوان ظاهر می‌شود. دلیل اصلی این ماجرا آسیب دیدن بنیادی مغز استخوان است. علت رایج این اتفاق بیماری‌ها و فعالیت‌های خود ایمنی بدن تشخیص داده شده است.
علت کم خونی در زنان چیست؟
خب به نظر شما علت کم خونی چیست؟ اجازه دهید در ادامه به این موضوع بپردازیم.
گلبول‌های قرمز در مغز استخوان ما تولید می‌شوند و عمری بین 100 تا 120 روز دارند. همچنین به طور متوسط مغز استخوان در هر ثانیه 2 میلیون گلبول قرمز تولید می‌کند. رقم قابل توجهی است، اینطور نیست!؟ به علاوه اینکه روزانه 1 درصد از این گلبول‌های قرمز از چرخه گردش خون خارج شده و با مقادیر جدید جایگزین می‌شوند.
کم خونی درست زمانی اتفاق می‌افتد که به هر دلیلی تعادل بین تولید و تخریب گلبول‌های قرمز بهم بریزد. در واقع هر اتفاقی که تاثیر منفی بر تولید و تخریب طبیعی گلبول‌های قرمز داشته باشد منجر به بروز کم خونی می‌شود. به طور کلی دو دلیل رایج کم خونی عبارت هستند از:
- فاکتورهای موثر در کاهش تولید میزان گلبول‌های قرمز
- فاکتورهای موثر در افزایش تخریب میزان گلبول‌های قرمز
بیشتر بخوانید: کم خونی در کودکان و نوزادان
فاکتورهای موثر در کاهش تولید میزان گلبول‌های قرمز
زمانی که تولید گلبول‌های قرمز کمتر از میزان طبیعی باشد، بدن تعداد بیشتری را از دست می‌دهد، بدون اینکه مقادیر جدیدی جایگزین این تعداد از دست رفته باشند. در نتیجه این موضوع می‌تواند به صورت بالقوه منجر به بروز کم خونی شود. مواردی که در ادامه نام می‌بریم از جمله شایع‌ترین دلایلی هستند که میزان تولید گلبول‌های قرمز را کاهش می‌دهند:
- کم کاری تیروئید
- بیماری‌های کلیوی
- کم خونی آپلاستیک
- عفونت‌هایی از جمله سل و HIV
- قرار گرفتن در معرض سموم بخصوص سرب
- برخی از سرطان‌ها از جمله لوسمی، لنفوم یا مولتیپل میلوما
- بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون
- دریافت نا کافی مواد مغذی از جمله آهن، ویتامین B12 و فولات
- برخی بیماری‌های خود ایمنی از جمله لوپوس یا آرتیت روماتوئید
- مصرف برخی داروهای خاص از جمله داروهای پرتو درمانی و شیمی درمانی
فاکتورهای موثر در افزایش تخریب میزان گلبول‌های قرمز
در طرف دیگر ماجرا از دست دادن گلبول‌های قرمز را داریم. در نتیجه هر چیزی که منجر به تخریب سریع‌تر گلبول‌های قرمز شود و این تخریب از تولید سلول‌های قرمز بیشتر باشد فرد به احتمال خیلی زیاد کم خونی را تجربه خواهد کرد.
- زایمان
- همولیز
- عفونت
- تالاسمی
- اندومتریوز
- عمل جراحی
- آسیب دیدگی
- الیپتوسیتوز ارثی
- اسپرهسیتوز ارثی
- بیماری‌های کبدی
- اهدای خون مکرر
- عوارض جانبی دارو
- کمبود پیروات کیناز
- خونریزی شدید بینی
- بیماری‌های خود ایمنی
- بیماری کم خونی داسی شکل
- و خونریزی شدید در دوران پریود
از جمله دلایلی هستند که میزان تخریب گلبول‌های قرمز را سریع‌تر می‌کنند.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
فاکتورهای مشخصی احتمال بروز این بیماری را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال کم خونی در زنان باردار و کم خونی در زنان یائسه از جمله شرایطی هستند که فرد را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهند. مواردی که در ادامه نام می‌بریم همگی احتمال پیدایش بیماری را بیشتر می‌کنند:
- بارداری
- یائسگی
- زنان بالای 65 سال
- رژیم غذایی که آهن، ویتامین B12 و فولات کافی ندارد
- برخی اختلالات گوارشی از جمله بیماری کرون یا بیماری سلیاک
- مصرف بیش از اندازه الکل و قرار گرفتن در معرض سموم شیمیایی
- سابقه خانوادگی و ژنتیکی کم خونی که یکی از شایع‌ترین دلایل این موضوع است
با علائم کم خونی شدید در بانوان آشنا شوید
در این قسمت قصد داریم نشانه‌ها و علائم رایج این بیماری در زنان را بررسی کنیم:
- سردرد
- ضعف
- خستگی
- تنگی نفس
- غش کردن
- درد قفسه سینه
- دست و پاهای سرد
- ترک در کناره‌های دهان
- غدد لنفاوی بزرگ شده
- ضربان قلب بسیار سریع یا نامنظم
- رنگ پریدگی پوست، لثه‌ها و ناخن‌ها
- سبکی سر و سرگیجه به ویژه حین فعالیت
- هوس‌های غیر معمول مانند تمایل به خوردن یخ یا خاک
بیشتر بدانید: آیا کم خونی و ریزش مو با کمبود ویتامین در ارتباط است؟
این‌ها از جمله علائم کم خونی در زنان هستند.
بیشتر بخوانید: کم خونی در نوجوانان
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید؟
برعکس باور عموم مردم، کم خونی می‌تواند بیماری خطرناک باشد. بخصوص زمانی که اقدامی برای درمان و پیشگیری آن صورت نگیرد. در نتیجه هر زمان که شاهد علائم ابتدایی این بیماری بودید با یک متخصص مشورت کنید. به علاوه اینکه به فاکتورهایی که احتمال بروز بیماری را افزایش می‌دهند دقت کنید، از جمله ژنتیک و بیماری‌های زمینه‌ای. تنها یک آزمایش خون ساده به تشخیص بیماری کمک می‌کند. پیشنهاد ما به شما این است که این بیماری را جدی بگیرید، علائم آن را نادیده نگیرید و برای درمان به موقع اقدام کنید.
تشخیص و درمان کم خونی شدید در زنان
برای تشخیص این بیماری پزشک علاوه بر معاینه اولیه و بررسی علائم به سراغ سوابق بیماری‌ها و عارضه‌های ژنتیکی می‌رود. همچنین به منظور تشخیص دقیق بیماری به سراغ آزمایش‌های گوناگونی رفته که اصلی‌ترین آن آزمایش خون است. آزمایش خون کامل(Complete blood count) که به اختصار به آن CBC گفته می‌شود سطح هموگلوبین، فولات، آهن، ویتامین B12 و تمامی مواردی که حاکی از کم خونی هستند را اندازه گیری می‌کند.
بعد از تشخیص بیماری وقت درمان کم خونی در زنان می‌رسد. سوالی که برای خیلی از افراد پیش می‌آید این است که برای کم خونی در زنان چی خوبه؟ به نظر شما بهترین دارو برای کم خونی در زنان کدام است؟ آیا درمان کم خونی شدید در زنان در طب سنتی واقعیت دارد؟ در ادامه بیشتر در مورد این موضوع صحبت خواهیم کرد.
درمان کم خونی به علت آن بستگی دارد. در نتیجه اولین قدم آگاهی از علت بروز بیماری است.
به عنوان مثال برای درمان سریع کم خونی در زنان که علت آن فقر آهن است پزشک به سراغ مکمل‌های آهن رفته و رژیم غذایی حاوی آهن به شما تجویز می‌کند. کم خونی ناشی از فقر ویتامین هم به همین شکل است. کمبود این ویتامین‌ها به کمک مکمل‌ها در بدن جبران می‌شوند. اما اگر زمانی کم خونی به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای باشد اولین قدم بعد از تشخیص علت کم خونی درمان بیماری زمینه‌ای خواهد بود.
بیشتر بخوانید: کم خونی در مردان
مسئله دیگری که خیلی از افراد در مورد آن بحث می‌کنند درمان کم خونی شدید در زنان به کمک طب سنتی است. به نظر شما طب سنتی می‌تواند نقشی در درمان این بیماری داشته باشد؟ بله! نکاتی که در ادامه بررسی می‌کنیم راه‌کارهای طب سنتی و خانگی برای درمان کم خونی هستند:
- شیره انگور مصرف کنید
- روزانه 4 عدد خرما بخورید
- چهار مغز را فراموش نکنید
- گوشت بیشتری مصرف کنید
- برگه زردآلو و انجیر خشک بخورید
- حبوبات را در رژیم غذایی‌تان جای دهید
- کاهو، کلم بروکلی، اسفناج، جعرفی، شاتوت و زرشک همگی خون ساز هستند
- دمنوش سیب و به از جمله ترکیبات خون ساز بوده که در درمان کم خونی موثر است
سخن پایانی
این بود نکاتی که باید پیرامون کم خونی در زنان می‌دانستید. همچنین برخلاف باور عموم کم خونی فقط مختص زنان نیست و در مردان هم دیده می‌شود، فقط اینکه زنان به دلیل شرایطی از جمله بارداری و قاعدگی بیشتر در معرض خطر هستند. در صورتی که این بیماری را جدی نگیرید عوارض بلند مدت آن می‌تواند بسیار خطرناک باشد. در نتیجه یک معاینه ساده را پشت گوش نیندازید و برای وقت مشاوره آنلاین خون و آنکولوژی اقدام کنید.
همچنین بهترین اقدام خانگی که می‌تواند جهت جلوگیری از پیشرفت بیماری انجام دهید دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و مملو از آهن، فولات و ویتامین‌های مورد نیاز بدن است. کم خونی می‌تواند خستگی شدید، بیحالی، پای بیقرار، خشکی پوست و مو و… را برایتان به همراه داشته باشد و زندگی طبیعی‌تان را مختل کند. اگر فکر می‌کنید اخیرا علائم این بیماری را دارید به سراغ متخصص خون و آنکولوژی در درمانکده بروید. شما می‌توانید در سایت درمانکده بهترین و معتبرترین متخصصین در زمینه‌های مختلف را پیدا کنید.
