سندروم روده تحریک‌پذیر یک بیماری نسبتا رایج است که تقریبا 10 تا 15 درصد بزرگسالان آمریکایی به آن مبتلا هستند. آمارها نشان می‌دهد که بیشتر از نیمی از افراد مبتلا به این بیماری هیچ اطلاعی از آن ندارند. علائم سندرم روده تحریک‌پذیر از مجموعه علائمی تشکیل شده است که از فردی به فرد دیگر متفاوت است و از همین رو باید آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص آن انجام شود. این بیماری علائم مشابهی با سایر اختلالات گوارشی دارد و از آنجایی که آزمایش خاصی برای آن وجود ندارد، برای تشخیص سندروم روده تحریک‌پذیر باید از آزمایش‌هایی جهت رد کردن سایر بیماری‌ها استفاده شود.
بیشتر بدانید: درمان سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
درواقع نحوه تشخیص سندروم روده تحریک‌پذیر که به عنوان تشخیص افتراقی شناخته می‌شود، به این گونه است که پزشک از آزمایش‌های مختلف برای بررسی مشکلات مختلف گوارشی استفاده می‌کند. در صورتی که هیچ مشکل دیگری با این علائم در بدن وجود نداشته باشد، بیماری فرد به عنوان سندرم روده تحریک‌پذیر شناسایی می‌شود. در این مقاله از مجله درمانکده می‌توانید با نکاتی مهم در مورد روش تشخیص سندروم روده تحریک‌پذیر آشنا شوید.
بیشتر بخوانید: نشانه‌های جدی سرطان روده در زنان
فهرست محتوا:
تشخیص سندروم روده تحریک‌پذیر
سندروم روده تحریک‌پذیر اختلالی است که موجب درد و ناراحتی شکمی و تغییر در عادات روده می‌شود. افراد مبتلا به این بیماری معمولا دل درد را تجربه می‌کنند و مدفوع آن‌ها یا به صورت یبوست و یا اسهال است و گاهی به صورت دوره‌ای متفاوت است. همانطور که گفته شد هیچ آزمایش قطعی برای تشخیص سندروم روده تحریک‌پذیر وجود ندارد.
بیشتر بدانید: تفاوت سندروم روده تحریک‌پذیر و سندروم روده نشتی چیست؟
پزشک برای تشخیص این بیماری ابتدا تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی می‌کند و بیمار را معاینه می‌کند. سپس برای رد سایر بیماری‌ها مانند سلیاک و بیماری التهابی روده از آزمایش‌های مختلفی استفاده می‌شود. پس از رد سایر بیماری‌ها پزشک نوع بیماری را با در نظر گرفتن علائم بیمار مشخص می‌کند. در ادامه می‌توانید با روش‌های تشخیص سندروم روده تحریک‌پذیر آشنا شوید.
بررسی علائم بیمار
در پاسخ به این سوال که از کجا بفهمیم سندروم روده تحریک‌پذیر داریم قبل از هر چیزی باید علائم بیماری بررسی شود. اگر شکم درد دارید و درد شما پس از اجابت مزاج بدتر یا بهتر می‌شود. در صورتی که تغییراتی در مدفوع شما ایجاد شده است و تعداد دفعات دفعتان نیز تغییر کرده است، می‌تواند نشانه سندروم روده تحریک‌پذیر باشد. پزشک برای تشخیص سندروم روده تحریک‌پذیر به دنبال الگوی خاصی در علائم شما می‌گردد و از شما در مورد علائم دیگر بیماری‌ها نیز می‌پرسد تا بیماری اشتباه تشخیص داده نشود.
یکی از مهم‌ترین علائمی که پزشک برای بررسی سندروم روده تحریک‌پذیر به آن توجه می‌کند، نفخ شکم است. برای تشخیص این موضوع پزشک گوشی را روی شکم قرار می‌دهد و برای بررسی حساسیت یا درد ممکن است به شکم ضربه وارد کند.
در صورت لزوم می تانید با دکتر گوارش آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به متخصص گوارش مراجعه کنید.
آزمایش خون
گاهی اوقات علائم بیماری سندروم روده تحریک‌پذیر مشابه سایر بیماری‌ها است. از همین رو پزشک ابتدا از شما نمونه خون می‌گیرد و آن را به آزمایشگاه می‌فرستد. آزمایش خون از نظر کم خونی، عفونت و بیماری‌های گوارشی بررسی می‌شود و در این شرایط پزشک متوجه می‌شود که این علائم مربوط به این بیماری‌ها هستند یا خیر. از طرف دیگر آزمایش آنتی‌بادی‌های خاصی در خون نیز می‌تواند به تشخیص سندروم روده تحریک‌پذیر کمک کند. برخی مطالعات نشان می‌دهد که بیماران مبتلا به IBS دارای میزانی از آنتی‌بادی‌های خاص در بدن هستند. هر چند این آنتی‌بادی‌ها در همه قابل تشخیص نیستند، اما می‌تواند روش موثر برای بررسی این بیماری باشد.
بیشتر بدانید: شکل مدفوع در سندروم روده تحریک پذیر چگونه است؟
آزمایش مدفوع
آزمایش مدفوع برای بررسی وجود خون در مدفوع، علائم عفونت و بیماری‌های مختلف گوارشی استفاده می‌شود. از طرف دیگر ممکن است پزشک با معاینه راست روده نیز وجود خون در مدفوع را بررسی کند. در آزمایش مدفوع عفونت‌های باکتریایی و انگلی نیز بررسی می‌شود و عاملی که موجب اسهال در بیمار می‌شود، مورد آزمایش قرار می‌گیرند.
کولونوسکوپی
کولونوسکوپی روشی است که به وسیله آن یک لوله کوچک و انعطاف‌پذیر از مقعد وارد روده بزرگ می‌شود. با این آزمایش پزشک می‌تواند داخل روده را مشاهده کند و مشکلات احتمالی را بررسی کند. برخی اوقات دل درد، یبوست و اسهال مربوط به مشکلات روده است و هیچ ارتباطی با روده تحریک‌پذیر ندارد.
بیشتر بخوانید: علائم اسپاسم روده چیست؟
سی‌تی‌اسکن
یکی دیگر از آزمایش‌هایی که معمولا پزشک برای تشخیص سندروم روده تحریک‌پذیر انجام می‌شود، آزمایش سی‌تی‌اسکن از شکم و لگن است. با این آزمایش سایر علت‌های بروز شکم درد بررسی می‌شود و در صورت رد شدن این گزینه پزشک یک پله دیگر به تشخیص بیماری نزدیک‌تر خواهد شد.
آندوسکوپی
آندوسکوپی فوقانی از طریق یک لوله بلند و منعطف در گلو و داخل مری انجام می‌شود. این لوله از طریق دهان وارد معده می‌شود و یک دوربین در انتهای لوله به پزشک اجازه می‌دهد تا دستگاه گوارش فوقانی بیمار را مشاهده کند. در طول آندوسکوپی، ممکن است پزشک یک نمونه بافت (بیوپسی) از معده نیز بردارد و بعد آن را مورد آزمایش قرار دهد. معمولا آندوسکوپی زمانی انجام می‌شود که پزشک به بیماری سلیاک مشکوک باشد.
تست عدم تحمل لاکتوز
لاکتوز آنزیمی است که بدن برای هضم قند موجود در محصولات لبنی به آن نیاز دارید. زمانی که بدن این آنزیم را تولید نکند، فرد پس از مصرف مواد لبنی دچار درد شکم، نفخ و اسهال می‌شود. پزشک برای بررسی این بیماری از تست تنفسی استفاده می‌کند و یا از شما می‌خواهد که برای چند هفته مصرف لبنیات را از رژیم غذایی خود حذف کنید. آزمایش تنفس نیز برای تعیین رشد بیش از حد باکتری‌ها در روده کوچک انجام می‌شود.
سخن نهایی
روش تشخیص سندروم روده تحریک‌پذیر معمولا با رد کردن بیماری‌های مختلف که علائم مشابهی با این بیماری دارند، انجام می‌شود. درواقع پزشک برای تشخیص این بیماری نیاز به بررسی آزمایش‌های مختلفی دارد و باید مطمئن شود که علائم این بیماری ناشی از بیماری‌های مختلف گوارشی، عفونت و بیماری‌های انگلی نیست. اگر مشکلات گوارشی رنج می‌برید و یا دائما دچار دل درد، یبوست و اسهال می‌شوید، می‌توانید همین حالا با یکی از متخصصین گوارش در درمانکده ارتباط برقرار کنید.
سوالات متداول
اگر سندرم روده تحریک‌پذیر با یبوست همراه باشد از نوع IBS-C، اگر با اسهال همراه باشد، IBS-D و در صورتی که به صورت دوره‌های متناوب اسهال و یبوست بروز کند، به عنوان IBS-M شناخته می‌شود. سندروم روده تحریک‌پذیر PI-IBS نیز نشانه‌های عفونت پس از یک دوره عفونت نسبتا شدید در سیستم گوارشی بروز می‌کند و به تازگی به دسته‌بندی این بیماری اضافه شده است.
دلیل وقوع این بیماری هنوز به طور دقیق مشخص نیست، اما عامل میکروبی، نارسایی در عملکرد روده بزرگ و همچنین استرس و مصرف برخی غذاها موجب تشدید این بیماری می‌شوند.
برای تشخیص سندرم روده تحریک‌پذیر باید از آزمایش‌های مختلفی استفاده شود. اما رایج‌ترین علائم این بیماری دل درد، پر بودن معده، نفخ شکم، غیرعادی بودن مدفوع و حس فوریت برای مدفوع است که شباهت زیادی به سایر علائم گوارشی و مشکلات ویروسی و عفونی دارد.
به‌طورکلی آمارها نشان می‌دهد سندروم روده تحریک‌پذیر در زنان بیشتر از مردان رایج است و تقریبا این بیماری در خانم‌ها 2 برابر مردان ایجاد می‌شود. برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهد که علت این موضوع تفاوت‌های هورمونی بین مردان و زنان است.
منابع: mayoclinic، aboutibs، healthline
