اسپاسم روده؛ آیا بهترین راه درمان آن را می‌دانید؟

افرادی که از اسپاسم روده (intestinal spasms) رنج می‌برند معمولاً درد در ناحیه شکم را تجربه می‌کنند. درد اغلب به صورت گرفتگی است و بیماران آن را تیز و متناوب توصیف می‌کنند. شدت و مدت درد از فردی به فرد دیگر متفاوت است. محل آن نیز با توجه به ناحیه خاصی از روده که آسیب دیده است، می‌تواند متفاوت باشد. بیماران درد را در اطراف ناف یا در ربع‌های مختلف شکم، مانند سمت چپ پایین یا سمت راست، احساس می‌‌کنند. مطالعهٔ این مقاله از مجله درمانکده اطلاعات مفیدی از این بیماری روده‌ای در اختیار شما قرار می‌دهد.

اسپاسم روده چیست؟

اسپاسم روده به انقباض یا سفت شدن غیرارادی ماهیچه‌های آن اشاره دارد. روده‌ها بخشی از دستگاه گوارش هستند و نقش مهمی در هضم غذا و حرکت غذا از طریق دستگاه گوارش دارند.

هنگامی که ماهیچه‌های روده به طور هماهنگ منقبض می‌شوند، به حرکت مواد غذایی و مواد زائد در امتداد دستگاه گوارش کمک می‌کنند. با این حال، در مورد اسپاسم روده، این انقباضات عضلانی غیرطبیعی، بیش‌از حد یا ناهماهنگ هستند و منجر به بروز علائم و ناراحتی‌های مختلفی می‌شود. این بیماری می‌تواند در قسمت‌های مختلف روده از جمله روده کوچک و روده بزرگ (کولون) رخ دهد.

علت اسپاسم روده چیست؟

دلیل مشخصی برای این بیماری وجود ندارد، اما عوامل متعددی ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند، مانند:

• سندرم روده تحریک پذیر (IBS): یک اختلال شایع که روده بزرگ را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری با درد شکم، نفخ و تغییر در عملکرد روده همراه است.
• عدم تحمل غذایی (Food intolerances): برخی افراد ممکن است پس از مصرف غذاهای خاصی که بدن‌شان نمی‌تواند آن‌ها را به خوبی تحمل کند، مانند لاکتوز (lactose) یا گلوتن (gluten)، دچار اسپاسم شوند.
• بیماری التهابی روده (IBD): شرایطی مانند بیماری کرون (Crohn’s disease) و کولیت اولسراتیو (ulcerative colitis) می‌تواند باعث التهاب در روده شود.
• گاستروانتریت (Gastroenteritis): عفونت یا التهاب دستگاه گوارش می‌تواند منجر به گرفتکی روده شود.
• استرس و اضطراب: عوامل عاطفی می‌توانند بر عملکرد دستگاه گوارش تأثیر بگذارند و به طور بالقوه باعث ایجاد اسپاسم شوند.

بیشتر بدانیم: سندروم رودۀ تحریک پذیر یا IBS چیست؟ و علائم و درمان آن

علت اسپاسم روده در کودکان چیست؟

اسپاسم روده در کودکان می تواند دلایل مختلفی داشته باشد، و مهم است که با یک متخصص کودکان برای تشخیص دقیق و رفع مشکل اساسی مشورت کنید. برخی از علل بالقوه این بیماری در کودکان عبارتند از:

• عفونت‌های دستگاه گوارش: عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی که بر سیستم گوارشی تأثیر می‌گذارند، مانند گاستروانتریت (gastroenteritis)، می‌توانند باعث التهاب و تحریک روده‌ها شوند و منجر به اسپاسم شوند.
• عدم تحمل غذایی یا آلرژی: برخی از کودکان ممکن است نسبت به غذاهای خاص مانند لاکتوز (lactose) یا گلوتن (gluten) حساسیت یا آلرژی داشته باشند.
• سندرم روده تحریک پذیر (IBS): اگرچه بیشتر در بزرگسالان دیده می‌شود، اما می‌تواند در کودکان نیز رخ دهد. این یک اختلال عملکردی دستگاه گوارش است که با درد شکم، نفخ و تغییر در عادات روده، از جمله اسپاسم بروز می‌کند.
• بیماری التهابی روده (IBD): شرایطی مانند بیماری کرون (Crohn’s disease) و کولیت اولسراتیو (ulcerative colitis)، اگرچه در کودکان نسبتا نادر است، اما می‌تواند باعث التهاب و بروز این بیماری شود.
• اختلالات عملکردی دستگاه گوارش: کودکان ممکن است شرایطی مانند سوء هاضمه عملکردی یا درد عملکردی شکم را تجربه کنند که علت دقیق آن مشخص نیست، اما اسپاسم و ناراحتی شکمی وجود دارد.
• استرس و عوامل عاطفی: عوامل روانشناختی مانند استرس، اضطراب یا تغییرات روتین می‌توانند بر سلامت گوارش کودکان تأثیر بگذارند.
• میگرن شکمی (Abdominal migraines): برخی از کودکان ممکن است میگرن‌های شکمی را تجربه کنند. این بیماری با دوره‌های مکرر درد شدید شکمی مشخص می‌شود.
• سایر شرایط پزشکی: برخی شرایط پزشکی مانند بیماری سلیاک (celiac disease)، عدم تحمل لاکتوز، یا ناهنجاری‌های ساختاری در دستگاه گوارش، می تواند منجر به اسپاسم روده در کودکان شود.

بیشتر بدانیم: تفاوت سندروم روده تحریک‌پذیر و سندروم روده نشتی

علت اسپاسم روده در بارداری چیست؟

اسپاسم روده در دوران بارداری دلایل مختلفی دارد که تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی مربوط می‌شوند:

تغییرات هورمونی

بارداری منجر به نوسانات هورمونی قابل توجهی از جمله افزایش سطح پروژسترون می‌شود. پروژسترون می‌تواند ماهیچه‌های صاف از جمله عضلات روده را شل کند و باعث کُند شدن حرکت روده و افزایش حساسیت به اسپاسم شود.

افزایش فشار بر روده‌ها

با پیشرفت بارداری، رحم در حال رشد به روده ها فشار وارد می‌کند. این فشار می‌تواند حرکات طبیعی روده را مختل و به اسپاسم روده کمک کند.

تغییر در رژیم غذایی و هضم

بارداری اغلب منجر به تغییراتی در رژیم غذایی می‌شود، مانند افزایش مصرف فیبر یا تغییر در الگوهای غذایی. این تغییرات، همراه با نوسانات هورمونی، بر هضم تأثیر می‌گذارند.

یبوست

این مشکل در بارداری شایع است و به دلیل تغییرات هورمونی، فشار بر روده‌ها و مکمل‌ها بروز می‌کند. یبوست باعث می‌شود روده‌ها به شدت منقبض شوند و مدفوع کُند حرکت کند.

بیشتر بدانیم: روش تشخیص سندروم روده تحریک‌پذیر چگونه است؟

استرس و اضطراب

بارداری زمان افزایش استرس و اضطراب است که می‌تواند بر عملکرد سیستم گوارشی تأثیر بگذارد. به همین دلیل زنان باردار در معرض این بیماری قرار می‌گیرند.

شایان ذکر است که سایر بیماری‌های گوارشی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) می‌توانند همزمان با بارداری وجود داشته باشد و به اسپاسم روده کمک کند. علاوه بر این، عوامل فردی و مشکلات گوارشی از قبل هم در بروز این بیماری موثر هستند.

اگر در دوران بارداری با این مشکل مواجه هستید یا علائم گوارشی دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. آنها می‌توانند وضعیت شما را ارزیابی کنند، راهنمایی‌های مناسب را ارائه دهند و استراتژی‌هایی را برای کاهش علائم توصیه کنند.

بیشتر بدانیم: رنگ مدفوع در سندروم روده تحریک پذیر چگونه است؟

علائم اسپاسم روده چیست؟

علائم اسپاسم روده با توجه به علت زمینه‌ای آن می‌تواند متفاوت باشد. با این حال، از علائم رایج این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد شکم (Abdominal pain): این یکی از علائم شایع بیماری است که از نظر شدت و مکان می‌تواند متفاوت باشد. این درد با دفع گاز یا اجابت مزاج موقتاً برطرف می‌شود.
• گرفتگی (Cramping): این بیماری باعث ایجاد احساس گرفتگی در شکم می شود که می‌توانند خفیف تا شدید باشند. همچنین حالت رفت و برگشتی دارند.
• نفخ: بسیاری از افراد بیماران دچار نفخ شکم می‌شوند که احساس پُری یا تورم در شکم است.
• تغییر در حرکات روده: اسپاسم روده بر حرکات روده تأثیر می‌گذارد و منجر به تغییر در قوام و دفعات مدفوع می‌شود. برخی از افراد ممکن است اسهال را تجربه کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است یبوست یا ترکیبی از هر دو را داشته باشند. این تغییرات در عادات روده ممکن است متناوب یا مداوم باشد. این بیماری باعث نیاز ناگهانی و فوری به اجابت مزاج نیز می‌شود. این احساس فوریت ممکن است با احساس تخلیه ناقص روده‌ها همراه باشد.
• حالت تهوع و استفراغ: در برخی موارد، بیماران با تهوع و حتی استفراغ مواجه هستند.
• خستگی: اسپاسم‌های مزمن یا مکرر روده می‌تواند از نظر جسمی و احساسی بیمار را تحت تاثیر قرار دهند. این بیماران اغلب با یک خستگی عمومی مواجه هستند.

توجه به این نکته مهم است که این علائم منحصر به اسپاسم روده نیستند و می‌توانند در شرایط مختلف گوارشی رخ دهند. اگر علائم شکمی مداوم یا شدید را تجربه می‌کنید، توصیه می‌شود برای تشخیص دقیق و درمان مناسب به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.

بیشتر بدانیم: درمان سندروم روده تحریک پذیر چیست؟ از تغییر رژیم غذایی تا هومیوپاتی

برای اسپاسم روده چه باید کرد؟

درمان اسپاسم روده به علت اصلی و شدت علائم بستگی دارد. در اینجا چند رویکرد و استراتژی کلی وجود دارد که پزشکان ممکن است در نظر بگیرند:

تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی

ایجاد تغییرات خاصی در سبک زندگی و رژیم غذایی می‌تواند به مدیریت اسپاسم روده کمک کند. این ممکن است شامل افزایش مصرف فیبر، هیدراته ماندن، اجتناب از غذاهای محرک یا عدم تحمل غذایی و اتخاذ عادات ورزشی منظم باشد. یادداشت مواد غذایی مصرفی می‌تواند به شناسایی محرک‌های بالقوه کمک کند.

داروها

با توجه به علت و علائم زمینه‌ای، دکتر گوارش شما ممکن است داروهایی را برای کاهش اسپاسم روده تجویز کند. این داروها می‌توانند شامل داروهای ضد اسپاسم باشد که باعث شل شدن عضلات روده و کاهش اسپاسم می‌شوند. اگر با تغییرات در حرکات روده مواجه هستید، پزشک ممکن است داروهای ضد اسهال یا ملین‌ها تجویز کند.

مدیریت استرس

استرس و اضطراب می‌تواند به بروز این بیماری روده‌ای کمک کند. تکنیک‌هایی مانند تمرینات تمدد اعصاب، تنفس عمیق، تمرکز حواس یا مشاوره در مدیریت استرس و کاهش دفعات یا شدت اسپاسم به شما کمک می‌کنند.

اصلاحات رژیم غذایی

در موارد خاص، یک پزشک ممکن است اصلاحات رژیم غذایی خاص، مانند رژیم غذایی low-FODMAP را توصیه کند. این رژیم انواع خاصی از کربوهیدرات‌ها را که می‌توانند به علائم در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) یا سایر بیماری‌های گوارشی کمک کنند، حذف یا محدود می‌کند.

پروبیوتیک‌ها

پروبیوتیک‌ها باکتری های مفیدی هستند که در هضم غذا و حفظ سلامت روده نقش مهمی دارند. پزشک آنها را برای بهبود سلامت گوارش و کاهش اسپاسم روده، به ویژه در موارد IBS توصیه می‌کند.

بیشتر بدانیم: از ارتباط روده و مغز چه می‌دانید؟ آیا این ارتباط مثبت است یا منفی؟

درمان بیماری‌های زمینه‌ای

اگر اسپاسم روده به دلیل یک بیماری زمینه‌ای مانند بیماری التهابی روده (IBD) یا عدم تحمل غذایی ایجاد شود، درمان بر مدیریت و درمان آن بیماری خاص متمرکز خواهد شد.

برای تشخیص دقیق و برنامه درمانی مهم است که با یک پزشک متخصص مشورت کنید برای مشاوره آنلاین با دکتر متخصص گوارش کلیک کنید. آنها می‌توانند علائم خاص شما را ارزیابی کنند، هر‌گونه آزمایش لازم را انجام دهند و راهنمایی متناسب با نیازهای فردی شما را ارائه دهند. رویکردهای درمانی ممکن است متفاوت باشد، و آنچه برای یک فرد مؤثر است ممکن است برای دیگری مؤثر نباشد، بنابراین همکاری نزدیک با تیم پزشکی برای یافتن مؤثرترین استراتژی درمانی ضروری است.

آیا راهی برای درمان خانگی اسپاسم روده وجود دارد؟

در کنار درمان‌های پزشکی می‌توانید برای درمان اسپاسم روده بزرگ از تکنیک‌هایی مانند تمرینات تنفس عمیق، مدیتیشن یا یوگا استفاده کنید. گرما درمانی و مصرف برخی دمنوش‌های گیاهی مانند چای نعنع فلفلی نیز در تسکین این بیماری موثر هستند.

اسپاسم روده در چند خط

اسپاسم روده کوچک، یکی از بیماری‌های دستگاه گوارش است که برای درمان آن می‌توانید از متخصص گوارش کمک بگیرید. این بیماری باعث دردهای شکمی و برخی عارضه‌های گوارشی مانند حالت تهوع و استفراغ می‌شود. پزشکان دارو و داشتن رژیم غذایی مناسب را بهترین راه برای درمان این بیماری می‌دانند.

برای رزرو نوبت آنلاین پزشکی در سایت درمانکده کلیک کنید.

چند سوال درباره اسپاسم روده