کهیر پوشک یکی از مشکلات رایج پوستی در نوزدان و کودکانی است که از پوشک استفاده می‌کنند. این کهیرها مانند لکه‌هایی از پوست که ملتهب شده است در باسن نوزادان و کودکان نشان داده می‌شود. دلیل اصلی به وجود آمدن این التهابات هم به دلیل دیر تعویض کردن پوشک، حساسیت‌های پوستی و گاهی سائیدگی است که موجب آزار آنها می‌شود.
کهیر پوشک معمولا با برخی درمان‌های خانگی و استفاده از برخی پمادها و کرم‌ها برطرف می‌شود و در برخی موارد خاص نیاز به بررسی‌های بیشتر توسط دکتر کودکان دارد. امروز در این مقاله از درمانکده ما قصد داریم تا خیلی کامل به این موضوع بپردازیم. اگر کودک شما هم دچار این عارضه پوستی شده و با راه‌کارهایی که در ادامه معرفی خواهیم کرد بهتر نشد، می‌توانید از دکتر پوست و یا متخصصان کودک در درمانکده مشورت کنید تا بهترین و سریع‌ترین راه‌کارها را به شما پیشنهاد کنند.
بیشتر بدانید: کهیر عصبی چیست و چه علائمی دارد؟
سوختگی ناشی از پوشک نوزاد چیست؟
راش پوشک، ادرار سوختگی یا کهیر پوشک همان‌طور که گفته شد، نوعی درماتیت یا التهاب پوستی است که معمولا به صورت لکه‌های پوستی قرمز رنگ در نواحی که پوشک استفاده شده، قابل رویت هستند. از جمله علائم کهیر پوشک عبارتند از:
- ملتهب شدن پوست در نواحی که پوشک استفاده شده: ران، باسن و اندام تناسلی
- حساس و خارش‌دار شدن پوست در نواحی که پوشک استفاده شده
- زخم شدن پوست در همان نواحی
- ناراحتی، بی‌قراری و یا گریه‌های کودک به ویژه در هنگام تعویض پوشک
بیشتر بخوانید: برفک دهان نوزاد چیست؟ + علائم و روش‌های درمان
دلیل اصلی کهیر پوشک نوزاد چیست؟
| واکنش پوست به تماس با رطوبت و مواد تحریک کننده، مدفوع یا اسهال | اگر پوشک خیلی خیس یا کثیف باشد و در طولانی مدت پوشک را تعویض نکنید، پوست حساس نوزادان ممکن است دچار کهیر شود و این زمانی به اوج خود خواهد رسید که کودک اسهال داشته باشد. |
| بیش از حد خیس و یا کثیف شدن پوشک | بهترین حالت ممکن این است که هر دو یا سه ساعت یکبار جهت تعویض پوشک فرزند خود اقدام کنید تا کمتر دچار این عارضه پوستی شود. |
| عرق سوز شدن و سایش | سفت بودن پوشک و یا پوشاندن لباس‌هایی که سبب سایش روی پوست حساس کودکان، می‌تواند منجر به سوختگی و تحریک پوست شود. |
| استفاده کردن یک پوشک جدید و یا محصولات بهداشتی جدید | پوست کودک ممکن است به طور مثال به دستمال مرطوبی که جدیدا خریداری کرده‌اید، پوشک و یا مواد شوینده و… جدید واکنش نشان دهد و موجب حساسیت‌های پوستی و کهیر شود. |
| عفونت‌های قارچی یا باکتریایی | عفونت ساده پوستی زمانی که در پوست به وجود می‌آید، به راحتی می‌تواند به سایر بخش‌ها سرایت کند. نواحی پوشیده شده با پوشک مثل ران‌ها، باسن و ناحیه تناسلی بسیار مستعد عفونت‌های قارچی هستند چرا که این نواحی فضای گرم و مرطوبی را برای رشد باکتری و قارچ ایجاد می‌کند. |
| استفاده از یک محصول غذایی جدید | نوزادانی که به تازگی شروع به خوردن غذاهای جامد می‌کنند، ممکن است تغییراتی در مدفوع‌شان ایجاد شود و موجب کهیر پوشک شوند. |
| بیش از حد حساس بودن پوست نوزاد | برخی نوزادان پوست‌های بسیار حساسی دارند که به شدت مستعد درماتیت آتوپیک (اگزما) یا درماتیت سبورئیک هستند که ممکن است بیشتر از سایر نوزادان مستعد کهیر پوشک باشند. |
| استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها | استفاده از آنتی‌بیوتیک می‌تواند موجب رشد بیشتر قارچ‌ها و باکتری‌ها در نواحی که پوشک پوشیده می‌شود باشند. علاوه بر آن آنتی‌بیوتیک می‌تواند ریسک بروز اسهال را افزایش دهد و کودک را در خطر ابتلا به ادرار سوختگی قرار دهد. |
بیشتر بدانید: کهیر بارداری چیست؟ در صورت بروز آن چکار کنیم؟
بیشتر بدانید: علت کهیر چیست؟
عوارض سوختگی از پوشک نوزاد چیست؟
کهیر پوشک معمولا با درمان سریع و استفاده از چندین پماد و یا درمان‌های خانگی معمولا بعد از چند روز برطرف می‌شود. ولی گاهی اوقات ممکن است کودکان دچار تغییراتی در رنگ پوست نواحی که پوشک استفاده شوند و قسمت‌های به رنگ قهوه‌ای و یا سیاه تغیر رنگ دهند. گاهی هم ممکن است باعث روشن‌تر شدن پوست ناحیه آسیب دیده شود که در اصطلاح به آن هیپوپیگمانتاسیون پس از التهاب گفته می‌شوند. البته هیپوپیگمانتاسیون خفیف، معمولا پس از چند هفته به طور کامل از بین می‌رود. ولی در موارد حادتر ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد تا به رنگ پوست، به حالت عادی برگردد.
بیشتر بدانید: کلاب فوت و چگونگی شکل‌گیری آن
روش‌های جلوگیری از ایجاد کهیر پوشک چیست؟
| تعویض سریع و به موقع پوشک | سعی کنید در فواصل زمانی کوتاه پوشک را تعویض کنید و حتی در روز مدت زمانی را اجازه دهید کودک با نظارت خودتان پوشک نپوشد و در هوای آزاد قرار گیرد. |
| شستشو با آب گرم در زمان تعویض | بهتر است هر از گاهی به جای تمیز کردن کودک با دستمال مرطوب، از آب گرم برای تمیز کردن باسن کودک استفاده کنید تا ریسک ابتلا به کهیر کمتر شود. |
| استفاده از محصولات فاقد الکل و مواد معطر | اگر به هر دلیلی مجبور به استفاده از دستمال مرطوب شدید، سعی کنید محصولاتی را انتخاب کنید که فاقد الکل و مواد معطر باشند. |
| خشک کردن پوست کودک به صورت کامل | پس از شستشو سعی کنید که حتما کودک را با استفاده از یک حوله تمیز کاملا خشک کنید و یا اجازه دهید در هوای آزاد محل مورد نظر کاملا خشک شود |
| عدم استفاده از پودر بچه | به هیچ عنوان برای جلوگیری از عرق سوز شدن کودک در ناحیه‌ای که پوشک استفاده می‌کند؛ از پودر بچه استفاده نکنید، چرا که ریسک ابتلا به حساسیت‌های پوستی بیشتر خواهد شد. |
| استفاده از کرم یا پمادهای ضدسوختگی مخصوص | اگر فرزندتان غالبا دچار کهیر و پوشک سوختگی می‌شود، سعی کنید که در هر بار تعویض پوشک، از کرم یا پماد مخصوصی که پزشک تجویز کرده استفاده کنید و پس از هربار تعویض پوشک، موضعی که از کرم استفاده شده را با مواد شوینده مخصوص کاملا بشورید. |
| شستشوی دست‌های خودتان پس از تعویض پوشک | پس از هر بارتعویض پوشک، دست‌هایتان را به خوبی بشورید. شستشو مداوم دست‌ها می‌تواند از گسترش باکتری یا قارچ‌ها به سایر قسمت‌های بدن کودک و یا سایر اعضای خانواده جلوگیری کند. |
| بستن پوشک نه خیلی محکم و نه خیلی سفت! | در زمان بستن پوشک سعی کنید که مقداری هوا در داخل جریان داشته باشد که به شدت از ایجاد پوشک سوختگی جلوگیری می‌کند. پوشکی که خیلی سفت بسته شده باشد، می‌تواند موجب سائیدگی پوست شود و ایجاد حساسیت کند. |
بیشتر بدانید: کهیر پوستی در کودکان و نوزادان
بیشتر بدانید: مواد غذایی حساسیت‌زا برای کهیر چیست؟
درمان خانگی کهیر ناشی از پوشک
همان‌طور که بالاتر اشاره شد، برای درمان کهیر پوشک بچه، می‌توانید از روش‌های سنتی و خانگی استفاده کرد. در ادامه چندین راه‌کار بسیار ساده برای درمان خانگی ناشی از پوشک را معرفی کرده‌ایم:
| خنک نگه داشتن پوست | با استفاده از یک حوله نخی تمیز و خیساندن آن در آب سرد و قرار دادن حوله روی پوست کودک، تا حدی می‌توان به کاهش این التهابات کمک کرد. |
| ترکیب شیر و جود دوسر | یک فنجان جو دوسر را آسیاب کرده و آن را با 4 فنجان شیر مخلوط کنید و کودک را در این آب قرار دهید تا این التهاب کمی کاهش پیدا کند. |
| قرار آناناس روی موضع | مقداری آناناس تازه را داخل پارچه نخی نازک قرار دهید و آن را روی موضوع آسیب‌دیده قرار دهید. |
| سرکه و آب | یک قاشق چای‌خوری سرکه و یک قاشق غذاخوری آب را با هم مخلوط کنید و با پارچه نخی یا دستمال، ترکیب را روی کهیر پوشک بمالید. |
| ترکیب گزنه و آب | یک قاشق چای‌خوری گزنه خشک و یک فنجان آب داغ را با هم مخلوط کنید و پس از خنک شدن با استفاده از یک حوله یا پارچه نخی آن را روی محل حساسیت قرار دهید و چند بار در روز این کار را تکرار کنید. |
بیشتر بدانید: درمان اسهال نوزاد در خانه چیست؟
درمان کهیر پوشک بچه با استفاده از دارو
برای درمان کهیر پوشک با استفاده از دارو، بهتر از قبل از هرچیزی با پزشک‌تان در این مورد مشورت کنید. در موارد خفیف ابتلا به کهیر پوشک استفاده از این داروها پیشنهاد می‌شود:
- اکسید زینک
- وازلین
- کرم ضدقارچ یا استروئیدی
- برخی آنتی هیستامین‌ها مثل بنادریل یا کلاریتین
- پماد A+D
- پماد Balmex یا Desitin
البته لازم به ذکر است که به یاد داشته باشید که همیشه از داروهایی استفاده کنید که حاوی ترکیباتی مثل جوشن شیرین، بوریک اسید، کافور، فنول، بنزوکائین، دیفن‌هیدرامین یا سالیسیلات‌ها نباشند که ممکن است برای کودک بسیار سمی و خطرناک باشند.
بیشتر بدانید: کولیک نوزاد : علل، علائم و راه‌های درمان
چه زمانی برای درمان کهیر پوشک باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر به روش‌های درمانی که بالاتر به آنها اشاره کردیم، مشکل کودک برطرف نشد، بهتر است هر چه سریع‌تر با پزشک کودکان و یا پزشک متخصص پوست مشورت کنید. چرا که ممکن است کودک برای درمان، نیاز به استفاده از یک داروی تخصصی‌تر داشته باشد. چرا که گاهی اوقات ابتلای مکرر کودکان به پوشک سوختگی ممکن است به خاطر کمبود برخی مواد مغذی در بدن‌شان باشد!
برای این کار می‌توانید از طریق مشاوره با دکتر آنلاین کودکان در سایت درمانکده ارتباط باشید.
از جمله علائم رایجی که نیازمند بررسی تخصصی‌تر توسط پزشک دارد عبارتند از:
- کهیر پوشک به همراه تب شدید
- سوختگی‌هایی که خیلی شدید و یا حالت غیرعادی دارد
- کهیرهای پوشکی که با وجود درمان‌های خانگی همچنان باقی ماندند و گاهی بدتر از قبل شده‌اند
- کهیر پوشک که خونریزی، خارش یا ترشح دارد
- کهیرهایی که هنگام ادرار کردن یا اجابت مزاج، باعث سوزش یا درد شدید در کودک کند
بیشتر بدانید: کهیر صورت و گردن، دلایل و نکات مهم آن
سوالات متداول
بله – با تمیز و خشک نگه داشتن پوست کودک می‌توان تا حد زیادی از بروز این مشکل جلوگیری کرد. بهترین کار این است که پوشک را در فواصل زمانی کوتاه تعویض کنید و در طول روز بین 5 تا 7 بار این کار را انجام دهید.
بهترین پوشک، پوشکی است که کودکان به آن آلرژی نداشته باشد و از متریال باکیفیتی استفاده شده باشند. پوشک تمیز باشد و هیچ‌گونه آلودگی و یا گرد و غباری روی آن وجود نداشته باشد و پس از هر بار شستشو، به طور کامل باسن و ناحیه تناسلی کودک را خشک کنید و بعد از پوشک استفاده شود.
بله – در صورتی که کودک مستعد آلرژی باشد و مادر از مواد آلرژی‌زا استفاده کرده باشد، در صورت خوردن شیر مادر توسط کودک، ممکن است کودک دچار کهیر پوشک شود.
