کلاب فوت و چگونگی شکل‌گیری آن

کلاب فوت شامل گروهی از شرایط است که در بدو تولد وجود دارد (مادرزادی) که باعث می‌شود یک یا هر دو پا خمیده و با زاویه‌ای شبیه چوب گلف به نظر برسد. این وضعیت ناخوشایند پا و مچ پا دردناک نیست، اما مهم است که مدت کوتاهی پس از تولد برای اصلاح جهت پا، درمان را شروع کنید تا زمانی که کودک آماده شروع به راه رفتن شد، آماده باشد. اگرچه پای پرانتزی ممکن است تنها یکی از پاهای کودک را درگیر کند، تقریباً نیمی از زمانی که هر دو پا تحت تاثیر قرار می‌گیرند.

البته که این عارضه ناخوشایند درمان‌های متعددی دارد که با مراجعه به هنگام به پزشک و شناخت آن که از آگاهی در این زمینه نشات می‌گیرد می‌توان جلوی بروز شدیدتر شدن آن را گرفت تا در آینده کودک دچار اختلالات حرکتی نشود. در این مقاله از مجله درمانکده در مورد ابعاد مختلفی از این بیماری کم‌تر شناخته شده می‌پردازیم تا با مطالعه آن اطلاعاتی در این باره کسب کنید.

بیشتر بخوانیم: زانوی پرانتزی + علت، راه‌‌های تشخیص و درمان پای پرانتزی

کلاب فوت چیست؟

با توجه به مطالعاتی که انجام شده است، کلاب فوت یک ناهنجاری پیچیده و مادرزادی پا است که در اثر رشد غیرطبیعی استخوان‌ها، رباط‌ها و ماهیچه‌های کودک در دوران بارداری ایجاد می‌شود. از نظر بصری، به نظر می‌رسد پایی که تحت تاثیر پاچنبری قرار گرفته است به سمت داخل و پایین پیچ خورده است. پا کوتاه‌تر از پای معمولی و عضلات ساق پا در اندام آسیب‌دیده کوچک‌تر خواهد بود. تغییر شکل احساس می‌شود که “تثبیت شده” قابل اصلاح به صورت دستی نیست و به خودی خود برطرف نمی‌شود.

لازم به ذکر است بر اساس آمارهای موجود، در سراسر جهان، سالانه 150000 تا 200000 نوزاد مبتلا به فوت پرانتزی متولد می‌شوند. تقریباً 80 درصد از این موارد در کشورهای کم درآمد و متوسط ​​خواهد بود. بروز پاچنبری در سراسر جهان متفاوت است. بدون درمان، بدشکلی پای پرانتزی باعث یک عمر ناتوانی می‌شود زیرا فرد مبتلا درد و مشکل در راه رفتن را تجربه می‌کند.

بیشتر بخوانیم: شایع‌ترین آسیب‌های زانو + علائم و راه‌های درمان

انواع کلاب فوت

سه نوع اصلی از پاجنبری وجود دارد که عبارت‌اند از:

1.  ایدیوپاتیک
2.  نوروژنیک
3.  سندرمیک

 هر نوع با دلایل مختلف منحصر به فرد است. انواع نیز از نظر گرانش متفاوت هستند، از پاچنبری خفیف تا شدید در طیف‌های مختلفی وجود دارند.

کلاب فوت ایدیوپاتیک

پاچنبری ایدیوپاتیک شایع‌ترین نوع پای پرانتزی در نوزادان است. پزشکان علت این شکل از پای پرانتزی را نمی‌دانند. نیمی از موارد تنها یک پا را تحت تاثیر قرار می‌دهد و این وضعیت نوزادان پسر را دو برابر نوزادان دختر مبتلا می‌کند.

کلاب فوت عصبی

پاچنبری نوروژنیک ناشی از یک بیماری عصبی است، وضعیتی که سیستم عصبی (مغز، نخاع و اعصاب) را تحت تاثیر قرار می‌دهد. دو نمونه از یک بیماری عصبی عبارت‌اند از:

• اسپینا بیفیدا
• فلج مغزی

کلاب فوت سندرمیک

پاچنبری سندرمی یکی دیگر از انواع کلاب فوت است. در این نوع، پای با سایر شرایط بالینی مرتبط است که نشان دهنده یک سندرم زمینه‌ای است. به عنوان مثال، آرتروگریپوز، سندرم نوار انقباض، همی‌ملیای تیبیا و کوتولگی دیستروفی است.

بیشتر بخوانیم : آناتومی ستون فقرات از محتوا تا واقعیت

علائم کلاب فوت

در پاچنبری، تاندون‌های داخل ساق کوتاه شده، استخوان‌ها شکل غیرعادی دارند و تاندون آشیل سفت می‌شود. اگر درمان نشود، ممکن است به نظر برسد که فرد روی مچ پا یا کناره‌های پا راه می‌رود.

در نوزادی که این‌گونه متولد شده است:

• قسمت بالای پا به سمت پایین و داخل می‌پیچد.
• قوس برجسته‌تر است و پاشنه پا به سمت داخل می‌چرخد.
• در موارد شدید، پا ممکن است وارونه به نظر برسد.
• ماهیچه‌های ساق پا به سمت توسعه نیافتگی تمایل دارند.
• اگر فقط یک پا تحت تأثیر قرار گرفته باشد، معمولاً کمی کوتاه‌تر از پای دیگر است، مخصوصاً در پاشنه
• فرد مبتلا به این عارضه معمولاً هنگام راه رفتن احساس ناراحتی یا درد نمی‌کند.

یک متخصص متبحر در این زمینه به طور معمول هنگام تولد نوزاد متوجه چنبری فوت می‌شود. گاهی اوقات می‌توان آن را قبل از تولد تشخیص داد.

لازم به ذکر است که: اکثر کودکان فقط یک پای پرانتزی دارند و هیچ عارضه دیگری ندارند، اما گاهی اوقات پاچنبری با مشکلات دیگری مانند اسپینا بیفیدا رخ می‌دهد.

بیشتر بدانید: خون بند ناف نوزاد چه اهمیتی دارد؟ مزایا و معایب استفاده از خون بند ناف

علت بروز کلاب فوت

• کلاب فوت عمدتاً ایدیوپاتیک است، به این معنی که علت ناشناخته است. اعتقاد بر این است که عوامل ژنتیکی نقش اصلی را ایفا می‌کنند و برخی تغییرات ژنی خاص با آن مرتبط است، اما این هنوز به خوبی درک نشده است. به نظر می‌رسد از طریق خانواده‌ها منتقل می‌شود. 
• البته در نظر داشته باشید که بر خلاف باور عموم این عارضه به دلیل موقعیت جنین در رحم به وجود نیامده است.

• گاهی اوقات ممکن است با ناهنجاری‌های اسکلتی، مانند اسپینا بیفیدا سیستیکا، یا یک بیماری رشدی لگن معروف به دیسپلازی هیپ، یا دیسپلازی رشدی هیپ (DHH) مرتبط باشد. 
• ممکن است به دلیل اختلال در مسیر عصبی عضلانی، احتمالاً در مغز، نخاع، عصب یا عضله، منبع قابل اعتماد باشد.
• عوامل محیطی ممکن است نقش داشته باشند. تحقیقات نشان داده است که منبع معتبر ارتباطی بین بروز کلاب فوت و سن مادر و هم‌چنین سیگار کشیدن مادر و ابتلا به دیابت وجود دارد.
• هم‌چنین ارتباطی بین احتمال بیشتر پاچنبری و آمنیوسنتز اولیه، قبل از هفته 13 بارداری در دوران بارداری مشاهده شده است.

عوامل خطر برای پاچنبری

عوامل خطر برای پاچنبری شامل موارد زیر است:

• جنسیت: پسران دو برابر دختران با فوت پرانتزی متولد می‌شوند.
• ژنتیک: اگر والدینی که با پای چنبری متولد شده‌اند، شانس بیشتری برای داشتن فرزندی با همان بیماری در فرزندان‌شان وجود دارد. اگر هر دو والدین این بیماری را داشته باشند، خطر بیشتر است.

با توجه به تحقیقاتی که اخیرا توسط محققان دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن در ایالات متحده انجام شده است، این بیماری را در یک جهش در ژن حیاتی برای رشد اولیه اندام تحتانی به نام PITX1 دنبال کردند.

بیشتر بخوانیم: کهیر پوشک چیست؟ علت، علائم و راهکارهای درمان آن

تشخیص کلاب فوت

تشخیص ابتلا به چنین عارضه‌ای اصلا کار سختی نیست به طوری که هر فرد عادی دیگری نیز می‌تواند با مشاهده آن متوجه بروز ناهنجاری در ناحیه پا نوزاد شود اما برای تشخیص دقیق‌تر آن پزشک در طی معاینات بالینی از ابزارهای پیشرفته دیگری هم‌چون انواع تصویربرداری‌ها استفاده می‌کند تا با نتایج به دست آمده نسبت به درمان آن اقدام کند.

• سونوگرافی
• ام آر آی
• اشعه ایکس

همه جزو مواردی هستند که ممکن است تجویز شوند تا اطلاعات مهم و شرایط پا را با جزئیات در اختیار درمانگر قرار دهند.

درمان کلاب فوت

گزینه‌های درمان پاجنبری متفاوت است اما دو گزینه اصلی وجود دارد:

1.  کشش و گچ‌گیری
2.  جراحی پاچنبری

 پزشک ارتوپد گزینه درمانی را بر اساس ویژگی‌های خاص پای کودک شما توصیه می‌کند. همچنین شما میتوانید قبلا از رزرو نوبت دکتر از مشاوره متخصص ارتوپد راهنمایی بگیرید، همچنین شما عزیزان می‌توانید در سایت درمانکده به راحتی و با چند کلیک به رزرو نوبت آنلاین دکتر ارتوپدی بپردازید.

کشش و گچ‌گیری

کشش و گچ‌گیری رایج‌ترین درمان کلاب فوت است. در این روش، پزشک پا یا پای کودک شما را در موقعیت صحیح قرار می‌دهد. سپس در مرحله بعد، پزشک پا یا پا را در گچ قرار می‌دهد تا در جای خود بماند. در نهایت، پزشک شما یک جراحی جزئی برای گسترش تاندون آشیل انجام خواهد داد. پس از درمان، پزشک احتمالاً تمرینات کششی منظم همراه با کفش‌های مخصوص یا بریس‌ها را برای حفظ شکل مناسب پای کودک توصیه می‌کند. کودک شما احتمالاً به مدت 3 ماه 24 ساعت در روز از کفش‌ها و بریس‌ها استفاده می‌کند و سپس در طول خواب شبانه و استراحت‌ها تا سه سال است.

عمل جراحی

در موارد شدیدتر این بیماری ممکن است نیاز به جراحی باشد. در طی جراحی، پزشک تاندون‌ها و رباط‌های پای کودک را کشیده یا تغییر می‌دهد. این کمک می‌کند تا پا را در یک راستا مناسب قرار دهید. پس از جراحی، کودک شما به مدت دو ماه از گچ استفاده می‌کند و به دنبال آن یک بریس مخصوص به مدت یک سال برای حفظ وضعیت سالم پا قرار می‌گیرد.

بیشتر بخوانیم: آب آوردن زانو از علت تا شیوه‌های تشخیص و درمان آب زانو

عوارض ابتلا کودکان به کلاب فوت

معمولاً با درمان زودهنگام و مناسب پای چنبری عوارض کمی وجود دارد. پای اصلاح شده هیچ تفاوتی با پای نوزاد دیگر ندارد. پس از درمان، اکثر کودکانی که با کلاب فوت متولد می‌شوند، هیچ عارضه ماندگاری را تجربه نمی‌کنند و به راه رفتن، رقصیدن، دویدن و بازی به زندگی خود ادامه می‌دهند.

در پایان

خبر خوب این‌که افراد مبتلا به پای چنبری که با جراحی اصلاح می‌شود ممکن است با افزایش سن متوجه سفتی بیشتر در پای آسیب دیده خود شوند. پاچنبری اصلاح شده اغلب سایز کفش کوچک‌تر از حد معمول است و ممکن است تا حدودی انعطاف کم‌تری داشته باشد. ماهیچه‌های ساق پا در پای آسیب‌دیده ممکن است کمی کوچک‌تر از یک پای سالم باشد. با این حال، بدون درمان، پاچنبری منجر به ناتوانی عملکردی خواهد شد.

منبع: mayoclinic