اسهال یک بیماری شایع در نوزادان است که می‌تواند ناشی از عفونت‌های ویروسی، باکتریایی، انگل، حساسیت به غذا و… باشد. اگر والدین از علائم این بیماری مانند درد شکمی، دل‌پیچه، کم‌آبی بدن، بدخلقی، بی‌قراری، تب، احساس سریع دفع و… آگاه باشند، می‌توانند برای درمان اسهال نوزاد در خانه اقدام کنند. از طرفی اگر شما به عنوان مادر یا پدر تفاوت بین مدفوع شل با اسهال را بدانید، می‌توانید برای درمان فوری اسهال نوزادتان در اسرع وقت به پزشک متخصص کودکان مراجعه کنید.
بنابراین اگر برای اولین بار پدر و مادر شدن را تجربه می‌کنید و اطلاعات کافی درباره اسهال نوزادان ندارید، در این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا بررسی کنیم برای اسهال نوزاد چی خوبه و چگونه می‌توان آن را درمان کرد.
فهرست محتوا:
درمان اسهال نوزاد
اگر نوزاد تازه متولدشده فقط مدفوع آبکی دارد و علائم بیماری اسهال او خفیف است، می‌توانید برای درمان اسهال نوزاد از طریق شیر مادر اقدام کنید. در واقع زمانی که نوزاد درگیر علائمی مانند تب و بی‌حالی شدید نیست می‌توان کمبود آب بدن او را که یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های اسهال محسوب میشود با شیردهی مکرر جبران کرد. در چنین مواقعی علائم اولیه بیماری پس از گذشت ۲ تا سه روز برطرف خواهند شد. اما یادتان باشد برای درمان اسهال نوزاد یک ماهه که تب و بی‌حالی دارد، وقت را تلف نکنید و او را سریعا به دکتر کودکان برسانید.
بهترین درمان اسهال نوزاد
اسهال در نوزادان به دلیل داشتن سیستم ایمنی ضعیف‌تر، شایع است. معمولا این بیماری باعث میشود تا مدفوع نوزاد در روزهای اولیه بسیار آبکی باشد و چند روزی ادامه پیدا کند. برای درمان نوزاد سه ماهه و بیشتر که تب و بی‌حالی شدید ندارد، می‌توانید از راه‌کارهای خانگی موثر استفاده کنید که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم:
بیشتر بدانید: آلرژی کودکان؛ علائم + معرفی انواع روش های درمان آن
مصرف مایعات به اندازه کافی
یکی از موثرترین راه‌کارهای درمان اسهال نوزاد در خانه، تامین کمبود آب بدن او است. اصلی‌ترین عوارض اسهال را باید کم‌آبی بدن دانست که عدم جبران آن می‌تواند باعث بستری شدن نوزاد در بیمارستان شود. بنابراین اگر سن نوزاد شیرخواره شما بیش از ۶ ماه است به او آب و مایعات کافی بدهید.
همچنین اگر پس از نوشیدن آب، نوزاد دچار استفراغ نشد، می‌توانید تغذیه او را با شیر مادر یا شیر خشک ادامه دهید. برای تامین کمبود آب بدن نوزاد کمتر از ۲۰ روز می‌توانید از شیر مادر استفاده کنید. معمولا پزشکان برای درمان اسهال کودکان بزرگ‌تر، محلول خوراکی ORS تجویز می‌کنند.
عدم استفاده از نوشیدنی‌های شیرین
برخی والدین فکر می‌کنند برای تامین کمبود آب بدن نوزاد بهتر است به آن‌ها آبمیوه‌های طبیعی یا نوشیدنی شیرین بدهند. این کار نه تنها کمکی به بهبود وضعیت نوزاد نمی‌کند، بلکه قند موجود در نوشیدنی شیرین باعث جذب آب بیشتر در روده و تشدید اسهال نوزادان میشود.
از طرفی درمان اسهال نوزاد با نبات داغ در طب سنتی مرسوم است. این روش شاید به تسکین دل درد ناشی از اسهال در کودکان کمک کند اما یادتان باشد به نوزادان زیر ۶ ماه که مجاز به نوشیدن مایعاتی غیر از شیر مادر نیستند، نباید تحت هیچ شرایطی نبات داغ خورانده شود.
بیشتر بدانید: نفخ شکم نوزاد چگونه برطرف میشود؟
رعایت رژیم غذایی متعادل
اگر شیرخواران وارد مرحله تغذیه تکمیلی شده‌اند، بهتر است همچنان روند عادی تغذیه با غذای جامد را برای آن‌ها ادامه دهید. شما می‌توانید با رعایت رژیم غذایی متعادل که مواد مغذی را به بدن نوزاد می‌رساند و با عفونت روده مبارزه می‌کند، به کوتاه‌تر شدن طول دوره بهبود اسهال کمک کنید.
معمولا کودکان در دوره دندان درآوردن دچار بیماری اسهال با علائم خفیف می‌شوند. بنابراین برای درمان اسهال کودکان به علت دندان دراوردن بهتر است مواد غذایی مانند غلات، نان، ماست، میوه، سبزیجات و برنج را در رژیم غذایی آن‌ها قرار دهید. این مواد غذایی باید در حجم کم اما دفعات زیاد در رژیم غذایی کودکان گنجانده شوند.
بیشتر بخوانید:عوارض بوسیدن نوزاد چیست؟
مصرف ماست
مصرف ماست یکی دیگر از راه‌کارهای موثر درمان اسهال نوزاد در خانه به‌شمار می‌آید. ماست منبع غنی باکتری‌های مفید و ضروری روده به اسم لاکتوباسیل است. این باکتری‌های ضروری موقع بیماری اسهال از بین می‌روند. بنابراین شما با خوراندن ماست ساده و فاقد شیرین‌کننده یا طعم‌دهنده مصنوعی به نوزادی که وارد مرحله تغذیه تکمیلی شده، می‌توانید به احیای این باکتری‌های ضروری روده کمک کنید.
پرهیز از مصرف خودسرانه دارو
برخی افراد معتقدند درمان اسهال نوزاد با داروی گیاهی مانند جوشانده دارچین یا زنجبیل امکان‌پذیر است. با وجود اینکه ترکیبات جوشانده‌های گیاهی، طبیعی هستند و عوارض ناچیزی دارند اما نباید خودسرانه و بدون تجویز پزشک متخصص اطفال آن‌ها را به نوزادان و کودکان بدهید. همچنین از مصرف خودسرانه داروهای ضد اسهال برای نوزادان و کودکان زیر یک سال اکیدا خودداری کنید.
بیشتر بدانید: کهیر پوشک چیست؟
درمان دارویی اسهال نوزادان و کودکان
موثرترین داروها شامل موارد زیر هستند:
- معمولا زمانی که نوزادان و کودکان دچار علائم شدید بیماری اسهال باشند، پزشک درمان دارویی را با توجه به علت اصلی بیماری شروع می‌کند. راسکادوتریل (Racecadotril) بهترین دارو برای درمان اسهال نوزاد سه ماهه و بالاتر به‌شمار می‌آید.
- در مواقعی که باکتری یا انگل علت اصلی اسهال نوزاد باشد، آنتی‌بیوتیک تجویز میشود.
- دیگر داروی موثر و بی‌خطر برای درمان اسهال نوزادان، قطره ضد اسهال پدی لاکت حاوی پروبیوتیک است.
فرق اسهال با مدفوع شل در نوزاد چیست؟
اغلب نوزادانی که شیر مادر می‌خورند، مدفوع شل با رنگ زرد و مایل به خردلی دارند. در چنین وضعیتی مدفوع نرم و شکل‌گرفته است اما نمی‌توان به آن اسهال گفت. در واقع بیماری اسهال باعث میشود تا مدفوع نوزاد کاملا آبکی (شل‌تر از حالت عادی) باشد و بیشتر از سه بار در روز به صورت مایع دفع شود.
درمان اسهال نوزاد با خاکشیر امکان‌پذیر است؟
برخی اطباء طب سنتی معتقدند می‌توان اسهال ساده نوزادان (اسهال بدون علائمی مانند تب و بی‌حالی شدید) را با با یک قاشق چای‌خوری خاکشیر و یک استکان آب جوش درمان کرد. برای این منظور کافیست ترکیب مورد نظر را درون قوری بریزید و روی حرارت بگذارید تا دم بکشد.
سپس جوشانده خاکشیر را با کمی آب و عسل مخلوط کنید و هر نیم ساعت چند قاشق چای‌خوری به نوزاد بدهید. با این حال بهتر است برای جلوگیری از عوارض جبران‌ناپذیر، قبل از استفاده از این داروی گیاهی ابتدا با دکتر کودکان آنلاین مشورت کنید. همچنین می‌توانید برای معاینه حضوری نزد پزشک متخصص اطفال این مجموعه نوبت بگیرید.
بیشتر بدانید: علت آبریزش دهان نوزاد من چیست؟
چه زمانی برای درمان اسهال نوزاد به پزشک مراجعه کنیم؟
برای درمان اسهال نوزاد زیر سه ماه باید حتما به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. همچنین موقعی که علائم اسهال در نوزادان بالای سه ماه پس از ۲۴ ساعت کمتر نشود، مراجعه به پزشک ضروری است.
به طور کلی اگر اسهال با علائم زیر همراه باشد به مداخله پزشکی نیاز است:
- استفراغ مکرر
- تب بالا
- مدفوع آبکی بیش از سه بار در روز
- برزو علائم کم‌آبی بدن
- رنگ پریدگی دست‌ها و پاها
- اجتناب از خوردن شیر یا آب
- ورم شکم
- مشاهده خون در مدفوع
آیا دندان درآوردن باعث اسهال نوزاد میشود؟
اغلب نوزادان هنگام درآوردن اولین دندان بیماری اسهال را تجربه می‌کنند. بدن نوزاد در این شرایط همه قوای خود را معطوف رویش دندان می‌کند؛ از همین‌رو روند طبیعی هضم شیر در معده مختل میشود. از طرفی ممکن است مقداری از ترشحات التهابی لثه ناشی از بیرون زدن دندان، وارد معده شود و شیر موجود در آن را فاسد کند.
در چنین وضعیتی استفاده از روش‌های خانگی بهترین راه‌کار درمان اسهال نوزاد برای دندان درآوردن به‌شمار می‌آید. با این حال اگر شدت اسهال نوزاد بسیار زیاد است، حتما به متخصص اطفال مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: سرماخوردگی نوزاد چه علائمی دارد؟
راهنمای مراجعه به پزشک
اسهال یک عارضه شایع در نوزادان است. برای درمان اسهال نوزادان ابتدا باید به تامین میزان کافی آب بدن آن‌ها توجه شود. همچنین می‌توانید از روش‌های خانگی برای درمان اسهال نوزادان بالای ۶ ماه استفاده کنید. اما اگر سن نوزاد شما زیر سه ماه یا کمی بیشتر است، برای درمان این عارضه حتما از پزشک متخصص اطفال مشورت بگیرید.
برای این منظور می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید تا با بهترین پزشکان متخصص از جمله دکتر متخصص اطفال آشنا شوید. درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا ضمن بررسی نظر سایر کاربران، برای معاینه حضوری یا مشاوره تلفنی، متنی و تصویری نوبت بگیرید.
سوالات متداول
اگر نوزاد شیرخوار شما وارد مرحله تغذیه تکمیلی شده، می‌توانید مواد غذایی مانند نان سفید، موز، سیب زمینی پخته، غلات، برنج سفید، سبزیجات پخته، ماکارونی و ماست را در برنامه غذایی او بگنجانید.
خیر. این کار نه تنها کمکی به بهبود وضعیت نوزاد نمی‌کند، بلکه قند موجود در آن باعث جذب آب بیشتر در روده و تشدید اسهال میشود. همچنین به نوزادان زیر ۶ ماه که نمی‌توانند غیر از شیر مادر چیزی بخورند، نباید نبات داغ داده شود.
بهترین روش درمان برای نوزادان زیر سه ماه، مراجعه به پزشک متخصص اطفال است.
منابع: medicalnewstoday | healthline
