اگر کودک شما در زمان شیر خوردن گریه می‌کند و با باز کردن دهان کودک متوجه لکه‌های سفید در دهانش شده‌اید، باید بدانید که احتمالاً کودک به نوعی عفونت به نام برفک دهان مبتلا شده است. برفک دهان نوزاد یک عفونت قارچی رایج در نوزادان است که اگر چه خیلی جدی نیست، اما می‌تواند برای نوزاد بسیار ناراحت‌کننده باشد.
از آن جایی که سیستم ایمنی بدن نوزاد در حال رشد است نسبت به رشد بیش از حد مخمرها در دهان واکنش نشان می‌دهد. این مشکل حتی در بزرگسالی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و یا تحت درمان شیمی‌درمانی هستند، رخ می‌دهد. در این مقاله از مجله درمانکده میتوانید با هر آن چیزی که لازم است در مورد علت بروز برفک دهان در نوزاد و همچنین درمان این مشکل بدانید، آشنا شوید.
بیشتر بخوانید : آشنایی با علائم کولیک
برفک دهان نوزاد چیست؟
کاندیدا آلبیکانیس نوعی قارچ مخمر سفید رنگ است که به طور طبیعی در دهان و هر نقطه از بدن ما وجود دارد. زمانی که رشد این قارچ از کنترل خارج شود، موجب ایجاد لکه‌های سفید رنگ در دهان میشود. گاهی اوقات این لکه‌ها علاوه بر دهان در اطراف ناحیه تناسلی کودک نیز مشاهده می‌شوند. اگر بعد از شیردهی توجه کنید، گاهی این برفک‌ها روی نوک سینه مادر نیز قابل‌مشاهده هستند.
علائم و نشانه‌های برفک دهان نوزاد
مهم‌ترین علائم برفک دهان رؤیت لکه‌های خاکستری مایل به سفید در داخل دهان، سقف دهان و یا روی زبان نوزاد است. لکه‌هایی که در نگاه اول شبیه به شیر به نظر می‌رسند، اما پاک نمی‌شوند. در اکثر موارد این لکه‌ها دردناک نیستند. برخی نوزادان مبتلا به برفک دهان در کنار این مشکل به عفونت مخمری ناحیه تناسلی نیز مبتلا می‌شوند. در این شرایط در اطراف پوست پا، باسن و ناحیه تناسلی او معمولاً لکه‌های قرمز ریز ایجاد میشود. گاهی اوقات این لکه‌های قرمز تا قسمت پایین شکم و بالای ران نوزاد پخش می‌شوند.
بیشتر بخوانید : کهیر پوشک چیست؟ علت، علائم و راهکارهای درمان آن
بیشتر بدانید: خون بند ناف نوزاد چه اهمیتی دارد؟ مزایا و معایب استفاده از خون بند ناف
نوزادانی که به برفک دهان مبتلا هستند و از شیر مادر تغذیه می‌کنند، معمولاً مادرانشان را هم به این عفونت دچار می‌کنند. به طوری که روی سینه مادر نیز همچنین لکه‌های سفید رنگی همراه با قرمزی و پوسته‌پوسته شدن مشاهده میشود. در این شرایط معمولاً نوک پستان مادر حساس و کمی دردناک میشود و ممکن است در زمان شیردهی دردهای کوبنده‌ای را احساس کند. در ادامه به رایج‌ترین علائم برفک دهان نوزاد اشاره شده است.
- وجود لکه‌های سفید در زبان و لثه
- زخم شدن دهان
- ترک خوردن گوشه لب
- تحریک‌پذیری و بی‌قراری غیرمعمول نوزاد
- مشکل در شیر خوردن
- خونریزی لثه
- افزایش بثورات پوستی در ناحیه پوشک
علت برفک دهان نوزاد
برفک دهان معمولاً در چند هفته یا چند ماه اول زندگی نوزاد ایجاد میشود. محققان در مورد علت برفک دهان نوزاد هنوز مطمئن نیستند، اما احتمالاً این مشکل به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی نوزاد رخ می‌دهد. اکثر نوزادان بعد از مصرف آنتی‌بیوتیک و داروهای استروئیدی به برفک دهان مبتلا می‌شوند. پزشکان معتقد هستند که این موضوع به دلیل از بین بردن باکتری‌های سالم در بدن است که موجب تسهیل رشد قارچ‌ها میشود.
بیشتر بخوانید : زگیل کف پا در کودکان
بیشتر بدانید: علت آبریزش دهان نوزاد من چیست؟ روش درمان
گاهی اوقات علت بروز برفک دهان در نوزاد مربوط به وجود بیماری در بدن مادر است. مادرانی که در زمان زایمان به عفونت قارچی واژن مبتلا هستند، ممکن است این بیماری را در زمان زایمان به صورت برفک دهان به نوزاد منتقل کنند.
چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
در صورتی که برفک دهان نوزاد بعد از چند روز بهبود پیدا نکرد و برطرف نشد، باید به پزشک فوق تخصص نوزادان مراجعه کنید. اگر علاوه بر برفک دهان متوجه لکه‌های قرمز رنگ روی پاها و محل پوشک نوزاد شده‌اید، بهتر است هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید، همچنین شما میتوانید از مشاوره آنلاین دکتر متخصص نوزادان در سایت نوبت دهی درمانکده مشورت بگیرید. در صورتی که کودک شما بزرگ‌تر از 9 ماه است و به برفک دهان مبتلا شده، باید از یک پزشک برای درمان و همچنین بررسی این شرایط کمک بگیرید.
روش‌های درمان برفک دهان نوزاد
برای درمان برفک دهان معمولاً از روش‌های مختلفی استفاده میشود. شما میتوانید این مشکل را با استفاده از داروهای تجویزی و یا روش‌های درمان بدون نسخه و خانگی درمان کنید. در اکثر مواقع برفک خفیف به خودی خود بعد از چند روز درمان میشود. در ادامه میتوانید با بهترین روش‌های درمان برفک دهان نوزاد آشنا شوید.
بیشتر بخوانید : اگزمای دور لب در کودکان و نوزادان
درمان برفک دهان با دارو
بیشتر پزشکان برای درمان برفک دهان نوزاد از نوعی داروی ضد قارچ که معمولاً به صورت قطره یا ژل است استفاده می‌کنند. این دارو که حاوی نیستاتین است، باید برای 10 روز و هر روز چند بار روی زبان و دهان پخش شود.
درمان برفک دهان نوزاد با داروهای بدون نسخه
اگر نوزاد شما بالای 6 ماه است و می‌تواند تا حدی از غذاها استفاده کند، میتوانید برای درمان او از نوعی باکتری پروبیوتیک به نام لاکتوباسیل استفاده کنید. استفاده از مکمل‌های پروبیوتیک نیز می‌تواند برای درمان برفک دهان مؤثر باشند.
درمان‌های خانگی برفک دهان نوزاد
قطعاً بسیاری از مادران ترجیح می‌دهند برای درمان بیماری‌های کودک به جای مصرف انواع دارو، از روش‌های خانگی استفاده کنند. گاهی اوقات درمان‌های خانگی بسیار مؤثرتر از داروهای شیمیایی هستند. به یاد داشته باشید که قبل از استفاده از هر روش درمانی ابتدا با پزشک مشورت کنید و مطمئن شوید که برای کودک شما ضرری ندارد. در صورتی که برفک دهان نوزاد شدید نیست، میتوانید از یکی روش‌های درمان خانگی استفاده کنید.
- جوش شیرین: 1/2 قاشق چای‌خوری جوش شیرین را با یک لیوان آب جوشیده و خنک ترکیب کنید. سپس یک پنبه را به این محلول آغشته کنید و زخم‌های دهان را با آن تمیز کنید.
- روغن درخت چای: 1 تا 2 قطره روغن درخت چای را با نصف لیوان آب جوشیده خنک ترکیب کنید و سپس با پنبه آغشته به این ترکیب دهان نوزاد را تمیز کنید.
- روغن نارگیل: برای درمان برفک دهان میتوانید از مقداری روغن نارگیل بکر استفاده کنید.
بیشتر بخوانید : اگزمای پوست سر در کودکان و نوزادان
روش‌های تشخیص برفک دهان نوزاد
برفک دهان در نگاه اول طوری به نظر می‌رسد که شیر در دهان کودک وجود دارد. اما رنگ شیر بعد از 1 ساعت از بین می‌رود. برای تشخیص برفک دهان نوزاد میتوانید یک تکه گاز را دور انگشت خود بپیچید و به‌آرامی روی یکی از لکه‌ها بکشید. اگر لکه پاک نشد و یا به راحتی پوست آن بخش از دهان کنده شد، یعنی نوزاد به برفک دهان مبتلا شده است.
معمولاً پزشک برای تشخیص برفک دهان نوزاد نمونه‌ای از یک بافت عفونی را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند و بعد از تأیید عفونت کاندیدا در صورت نیاز از روش‌های درمان دارویی استفاده می‌کند.
بیشتر بدانید: نفخ شکم نوزاد چگونه برطرف میشود؟
روش‌های پیشگیری برفک دهان نوزاد
برفک دهان یک بیماری مسری است و از همین رو برای جلوگیری از ابتلای دوباره نوزاد به این مشکل باید خودتان هم تحت درمان قرار بگیرید و مطمئن شوید که بدن شما به این قارچ آلوده نشده باشد. درواقع باید هم زمان با درمان برفک دهان حتماً نوک پستان مادر نیز درمان شود تا بیماری را دوباره به کودک منتقل نکند. در ادامه میتوانید با بهترین چند روش جلوگیری از برفک دهان در نوزاد آشنا شوید.
- شستن دست‌ها، اسباب‌بازی‌های نوزاد به طور مرتب
- شستن حوله و لباس‌های نوزاد و مادر
- خشک کردن سینه بعد از شیر دادن به نوزاد
- کاهش مصرف شکر در رژیم غذایی مادر (مطالعات نشان می‌دهد مصرف زیاد گلوکز موجب رشد مخمر کاندیدا میشود)
- شستشوی نوک سینه با آب گرم
- قرار دادن شیر دوشیده شده مادر در یخچال
- استریل کردن شیشه شیر و پستانک نوزاد
بیشتر بخوانید : تیروئید پُرکار در نوزادان
عوارض برفک دهان نوزاد
به طور معمول برفک دهان در نوزادان یک بیماری رایج و ساده است که خطر خاصی برای سلامت نوزاد ندارد. اما به هر حال اگر این موضوع در اثر رعایت نکردن بهداشت دهان، نقص سیستم ایمنی بدن نوزاد و یا وجود بیماری‌های دیگر در بدن رخ دهد، ممکن است موجب بروز عوارض جدی‌تری شود. به علاوه عدم درمان به موقع برفک دهان موجب امتناع کودک از غذا خوردن میشود و این امر بدن او را به شدت ضعیف می‌کند. به همین دلیل بهتر است با مشاهده علائم برفک دهان هر چه سریع‌تر نسبت به درمان بیماری اقدام کنید.
بیشتر بخوانید : مننژیت در نوزادان نارس
جمع‌بندی
ابتلا به برفک دهان در نوزادان چند روزه تا چند ماهه معمولاً رایج است، اما این امر معمولاً سبب بروز درد و ناراحتی در نوزاد میشود و از همین رو باید هر چه سریع‌تر درمان شود. به خاطر داشته باشید که قبل از استفاده از هر روش درمانی ابتدا با پزشک مشورت کنید و از مصرف خودسرانه داروهای گیاهی و شیمیایی برای نوزاد جدا پرهیز کنید. بی‌توجهی نسبت به درمان برفک دهان می‌تواند موجب ضعف بدن و عدم تغذیه مناسب کودک شود و عوارض جدی‌تری را به دنبال داشته باشد.
منابع: healthline، caringforkids
