چه چیزی باعث می‌شود که ما هر روز صبح از خواب بیدار شویم و برای انجام کارها تلاش کنیم؟ حتی کارهای ساده و پیش پا افتاده. ساده‌ترین مثال، تلاش برای پیدا کردن غذا و بقا را در نظر بگیرید. حتی امید به اینکه فردا روز بهتری خواهد بود و می‌توان شانس خود را دوباره امتحان کرد. به نظر شما دلیل این مکانیز‌م‌ها چیست؟ همه این‌ها در سیستم پاداش مغز نهان شده‌اند. سیستمی که تمایل ما برای انجام کارهای پر ریسک و دستیابی به اهداف را کنترل می‌کند. این همان انگیزه و امیدی است که باعث می‌شوند ما به سراغ کارها برویم. امروز قصد داریم در مورد تاثیر امید بر بدن صحبت کنیم. پیشنهاد می‌کنیم که تا پایان این مطلب از مجله درمانکده همراه ما باشید تا تاثیرات شگرف این دو فاکتور را در بدن ببینید.
بیشتر بدانید: چگونه بهتر بخوابیم؟ روش‌هایی برای داشتن خواب بدون استرس
سیستم پاداش مغز در تاثیر امید بر بدن
چیزی در مورد سیستم پاداش مغز شنیده‌اید؟
سیستم‌های پاداش مغز گروهی از ساختارها هستند که در صورت تجربه یک عمل فعال می‌شوند. از تجربه خوردن یک غذای خوشمزه گرفته تا استفاده از مواد مخدر یا حتی تجربه انجام یک ورزش مهیج.
در این سیستم دوپامین نقش اساسی دارد. وقتی ساختارهایی که بخشی از این سیستم پاداش هستند در معرض یک محرک پاداش دهنده قرار می‌گیرند مغز دوپامین بیشتری آزاد می‌کند. دوپامینی بیشتر از حالت نرمال. همان طور که می‌دانید دوپامین انتقال دهنده عصبی اصلی مرتبط با پاداش و لذت است.
جالب است بدانید که دوپامین بیشتر در بخشی از مغز که تگمنتال شکمی نام دارد تولید می‌شود. پس از اینکه دوپامین در این بخش تولید می‌شود از طریق دو مسیر دوپامین مزولیمبیک و مزوکورتیکول به قسمت‌های دیگر مغز ما انتقال پیدا می‌کند. در نهایت زمانی که تجربه‌ای لذت بخش داشته باشیم دوپامین در بخش تگمنتال شکمی فعال می‌شود. همین هورمون باعث می‌شود که ما احساس سرخوشی، انگیزه و امید داشته باشیم.
بیشتر بدانید: معاینه سلامت عقل توسط خودتان! چطور در خانه متوجه سلامت عقل‌تان شوید؟
تاثیر امید بر بدن چیست؟
باشد که انتخاب‌های شما منعکس کننده امیدهای شما باشند، نه ترس‌هایتان – نلسون ماندلا.
امید به معنی خوش بینی نیست. امید یعنی انگیزه‌ای برای استقامت و رسیدن به یک هدف نهایی. امیدواری می‌تواند اراده تغییر را در ما افزایش دهد. احساسی که در افراد نوجوان و جوان راحت‌تر تقویت می‌شود. این در حالی است که همین احساس در افراد مسن به سختی بیدار می‌شود.
برخی اتفاقات به راحتی می‌توانند احساس ناامیدی را در ما تقویت کنند. از ترومای بعد از حادثه گرفته تا اخبار منفی، بیماری، روابط، مشکلات مالی، سبک زندگی ناسالم و… همه این‌ها باعث می‌شوند که ما برای داشتن امید و پیدا کردن آن تلاش بیشتری کنیم. با اینکه گاهی پیدا کردن این امید می‌تواند دشوار به نظر برسد، اما با این حال نباید تاثیرات امیدواری بر بدن را دست کم گرفت.
یکی از اصلی‌ترین تاثیر امید بر بدن افزایش طول عمر است. تا جایی که تحقیقات سال 2019 نشان داده امیدواری می‌تواند 11 تا 15 درصد باعث افزایش طول عمر می‌شود. این یعنی احتمال بیشتر زندگی تا سن 85 سالگی به بالا.
به علاوه اینکه امیدواری باعث می‌شود ما انگیزه بیشتری برای دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم داشته باشیم، کمتر سیگار بکشیم و بیشتر فعالیت ورزشی انجام دهیم. تمام فاکتورهایی که برای یک زندگی طولانی و سالم به آن‌ها نیاز داریم. از طرف دیگر تاثیر امید بر بدن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا و چاقی را کاهش دهد.
بیشتر بدانید: راهکارهای مقابله با شکست عشقی
نقش دوپامین در سیستم پاداش مغز (تاثیر امید بر بدن)
همان طور که گفتیم دوپامین یک انتقال دهنده عصبی است، انتقال دهنده‌ای که به عنوان یک پیام رسان شیمیایی بین نورون‌ها انجام وظیفه می‌کند. درست زمانی که سیستم پاداش مغز یک پاداش دریافت کند دوپامین در مغز آزاد می‌شود. اجازه دهید یک مثال برایتان بزنیم.
فرض کنید که امروز تصمیم دارید برای خودتان کوکی بپزید. خوراکی که شما را به راحتی خوشحال می‌کند. زمانی که شما این شیرینی‌ها را می‌بینید یا حتی منتظر آماده شدن آن‌ها هستید مغزتان دوپامین ترشح می‌کند. به علاوه زمانی که کوکی‌ها را می‌خورید سیل عظیمی از دوپامین بر روی این احساس لذت تمرکز می‌کند. فرآیندی که باعث می‌شود در آینده هم همین احساس را تجربه کنید. در واقع دوپامین در به یاد آوردن تجربه‌های خوب گذشته هم موثر است. تجربه‌ای ساده از انگیزه و پاداش.
حالا خلاف این ماجرا را تصور کنید. به این فکر کنید که تمام روز منتظر پختن کوکی‌ها بوده‌اید اما اتفاقات مختلفی از انجام این کار جلوگیری کرده‌اند. این باعث می‌شود که سطح دوپامین ذهن کاهش پیدا کند. این باعث می‌شود که ذهن برای تجربه سطح بالایی از سرخوشی حتی بیشتر برای انجام کار مشتاق شود. عجیب است، اینطور نیست؟
البته که این تنها تاثیر دوپامین در بدن نیست. از دیگر عملکردهای آن می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- خواب
- جریان خون
- فرآیند هضم غذا
- عملکرد قلب و کلیه‌ها
- قدرت یادآوری و تمرکز
- مدیریت احساسات و خلق و خو
به این نکته هم دقت کنید که دوپامین به تنهایی کار نمی‌کند و در کنار هورمون‌های دیگری مانند آدرنالین و سروتونین مشغول فعالیت است. بنابراین با این تفاسیر تاثیر امید بر بدن به خوبی نمایان است.
بیشتر بدانید: علت تنهایی چیست و چگونه می‌توان از آن خلاص شد؟
با هورمون‌های شادی آور آشنا شوید
همان طور که می‌دانید هورمون‌ها مواد شیمیایی هستند که توسط غدد بدن تولید می‌شوند. این مواد شیمیایی به کمک جریان خون به بخش‌های مختلف بدن منتقل می‌شوند، به عنوان یک پیام رسان عصبی فعالیت می‌کنند و همچنین در بسیاری از فعالیت‌ها و فرآیندهای بدن نقش دارند. یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین وظایف هورمون‌ها کمک به تعادل روحی و خلقی است. برخی از این هورمون‌ها به عنوان هورمون‌های احساس خوب، شادی آور و خوشحالی شناخته می‌شوند و تاثیر امید بر بدن دقیقا به همین مسئله مربوط می‌شود.. در این قسمت قصد معرفی هورمون‌های شادی آور را داریم:
دوپامین
دوپامین(Dopamine) به عنوان هورمون “احساس خوب” شناخته می‌شود. انتقال دهنده عصبی که نقش بسیار مهمی در سیستم پاداش مغز دارد. همچنین در تجربه لذت، یادگیری و به یاد آوردن هم موثر است.
بیشتر بدانید: رابطه مذهب و سلامت روان
سروتونین
سروتونین(Serotonin) دومین هورمون شادی آور مهم بدن است. انتقال دهنده عصبی که در تنظیم خلق و خو، خواب، اشتها، هضم غذا، توانایی یادگیری و بخش حافظه موثر است.
اندورفین
اندورفین(Endorphins) مسکن طبیعی بدن است. هورمونی که در پاسخ به استرس و یا ناراحتی تولید می‌شود. علاوه بر اینکه در حین تجربه فعالیت‌های لذت بخش مانند غذا خوردن، ورزش کردن یا داشتن رابطه جنسی سطح این هورمون افزایش پیدا می‌کند.
اکسی توسین
آخرین مورد از هورمون‌های شادی آور اکسی توسین(Oxytocin) است. ماده شیمیایی که اغلب با نام هورمون عشق شناخته می‌شود. هورمونی که برای شیردهی مادر و زایمان بسیار حیاتی است. به علاوه اینکه برای تقویت اعتماد، همدلی و پیوند در یک ارتباط کمک کننده است. این هورمون با تجربه محبت و ابراز احساسات فیزیکی افزایش پیدا می‌کند.
بیشتر بدانید: راهکارهای عملیاتی برای بهبود احساس غم و ناراحتی که خوب است بدانید
معرفی راه‌های افزایش امید
شین جی لوپز روانشناس امید را اینطور توصیف می‌کند: باور به اینکه آینده بهتر از حال است، در حالی که بر این باور هستیم قدرت انجام کارهای جدیدی داریم. توصیف جالبی است، اینطور نیست؟
اما آیا راه‌هایی برای افزایش امید وجود دارد؟ راه‌هایی که در واقعیت و عمل جواب دهند و فقط تئوری نباشند. بدون شک که متدهای متنوعی برای افزایش سطح امیدواری و هورمون‌های شادی آور وجود دارند. در ادامه سعی می‌کنیم تعدادی از راه‌های افزایش امید را معرفی می‌کنیم:
- از خانه بیرون بروید
اگه به دنبال بالا بردن سطح سروتونین هستید پیشنهاد می‌کنیم از خانه بیرون بزنید. تحقیقات نشان داده که قرار گرفتن در معرض نور آفتاب فرآیند تولید سروتونین را سریع‌تر می‌کند. از همین امروز شروع کنید و سعی کنید روزانه حداقل 15 دقیقه در معرض نور خورشید قرار بگیرید.
- ورزش، ورزش و باز هم ورزش در تاثیر امید بر بدن نقش دارد
از مزایای ورزش کردن کم نشنیده‌اید و ما هم هر چقدر بگوییم کم گفته‌ایم. ورزش کردن فرایند پیر شدن مغز و جسم را کندتر می‌کند. در کنار این‌ها باعث سلامت روحی و روانی می‌شود. ورزش منظم کمک می‌کند که تمامی هورمون‌هایی که برای شادی و امیدواری نیاز دارید مرتبا در بدن تولید شوند.
- با دوستان خود وقت بگذارید
خندیدن بهترین دکتر شما است. بنابراین توصیه می‌کنیم حتما در جمع دوستانتان حاضر شوید و از زمانتان لذت ببرید. خندیدن سطح اندورفین مغز را افزایش می‌دهد.
- آشپزی کنید
آشپزی کردن تمامی هورمون‌های شادی آور را افزایش می‌دهد. چه کاری بهتر از آشپزی کردن برای خودمان و کسانی که دوستشان داریم؟
- به سراغ مکمل‌ها بروید
گاهی اوقات به منظور متعادل کردن سطح هورمون‌های شادی بد نیست که به سراغ مکمل‌ها بروید. این مکمل‌ها کمک می‌کنند که هورمون‌های ضروری برای شادی به صورت مرتب در بدن ترشح شوند.
بیشتر بدانید: راهکارهای عملی برای مراقبت از سلامت روان
سخن پایانی
همان طور که دیدید سروتونین، دوپامین، اکسی توسین و اندورفین نقش حیاتی در افزایش سطح امیدواری و انگیزه دارند. فراموش نکنید که امیدواری و سلامت روانی ارتباط تنگاتنگی با هم دارند. همچنین می‌توانید با برداشتن قدم‌های ساده و کوچک روزانه هر دوی آن‌ها را تقویت کنید، حتی زمانی که امیدواری غیر ممکن به نظر برسد.
لازم به ذکر است اگر به دنبال یک متخصص روانشناس خوب هستید تا بتوانید با کمک آن حس امید و انگیزه را به زندگی خود بازگردانید می‌توانید به راحتی و با چند کلیک به رزرو نوبت آنلاین بهترین متخصصان بپردازید. همچنین درمانکده با در اختیار قرار دادن امکان مشاوره آنلاین با فوق تخصص روانشناس شما را در رسیدن به حس امید در زندگی یاری خواهد کرد.
منابع: healthline – brainfacts
