سنگ کیسه صفرا و هر آن چیزی که باید در مورد درمان آن بدانید

کیسه صفرا یک اندام کوچک گلابی شکل در سمت راست شکم و درست زیر کبد است که مایع گوارشی به نام صفرا را در خود نگه می‌دارد. سنگ صفرا به رسوبات و توده‌های سخت شده مایع گوارشی در کیسه صفرا گفته می‌شود. اندازه سنگ کیسه صفرا ممکن است به کوچکی یک دانه شن و یا به اندازه یک توپ گلف باشد. در بیشتر مواقع سنگ‌های صفرا مشکل جدی برای فرد ایجاد نمی‌کنند، اما در صورتی که این سنگ‌ها وارد مجاری صفراوی شوند، فرد باید هر چه سریع‌تر تحت درمان قرار بگیرد. آمارها نشان می‌دهد که حدود 20 میلیون آمریکایی به سنگ صفرا مبتلا هستند.

مطالعه‌ای که در سال 2008 انجام شد، نشان داد که در کشورهای صنعتی شیوع سنگ صفرا بسیار بیشتر است. اما درمان سنگ کیسه صفرا چگونه است؟ آیا دفع سنگ کیسه صفرا با رژیم امکان‌پذیر است؟ در این مقاله از مجله درمانکده می‌توانید با بهترین روش‌های درمان و تشخیص سنگ کیسه صفرا آشنا شوید.

بیشتر بخوانید: علت پر شدن کیسه‌صفرا

سنگ کیسه صفرا چیست؟

مایع صفرا شامل موادی مثل کلسترول، بیلی‌روبین، نمک‌های صفراوی و لیستین است. سنگ‌های صفراوی معمولا از کلسترول یا  بیلی‌روبین تشکیل شده‌اند که در انتهای کیسه صفرا جمع می‌شوند و سپس به سنگ تبدیل می‌شود. سنگ کیسه صفرا معمولا به تدریج رشد می‌کند.

بیشتر بدانید: درمان عفونت کیسه صفرا چیست؟

سنگ‌های کوچک‌تر معمولا خطر بیشتری برای سلامت دارند، زیرا این سنگ‌ها حرکت می‌کنند و ممکن است در مجاری صفراوی موجب انسداد شوند. در این شرایط فرد درد شدید را احساس می‌کند و باید هر چه سریع‌تر تحت درمان قرار بگیرد. در اکثر مواقع سنگ‌هایی که در جای خود ثابت می‌مانند، مشکلی برای فرد ایجاد نمی‌کنند. آمارها نشان می‌دهد که سنگ کیسه صفرا در کشورهای توسعه‌یافته شایع‌تر است و حدود 10 درصد از بزرگسالان و 20 درصد از افراد بالای 60 سال به آن مبتلا هستند.

انواع سنگ صفرا

به‌طورکلی 2 نوع سنگ کیسه صفر وجود دارد که در ادامه می‌توانید با آن‌ها آشنا شوید.

بیشتر بدانید: ویروس گوارشی جدید چه نوع ویروسی است؟

سنگ کیسه صفرا کلسترولی

این سنگ‌ها معمولا به رنگ زرد مایل به سبز هستند و حدود 80 درصد از سنگ‌های کیسه صفرا را به خود اختصاص می‌دهند.

سنگ‌های رنگدانه‌ای

این نوع سنگ‌ها در اندازه کوچک‌تر و رنگ تیره‌تری تولید می‌شوند و از بیلی‌روبین ساخته‌شده‌اند.

علائم سنگ کیسه صفرا

به‌طورمعمول سنگ کیسه صفرا علائم خاصی در فرد ایجاد نمی‌کند، اما زمانی که این سنگ‌ها حرکت کنند و در مجرای صفرا را مسدود کنند، فرد درد و علائمی را تجربه می‌کند. در ادامه می‌توانید با رایج‌ترین علائم سنگ کیسه صفرا آشنا شوید.

• درد در قسمت بالای شکم و در سمت راست و زیر دنده‌ها
• درد در شانه راست یا کمر
• ناراحتی معده
• استفراغ
• سوءهاضمه و نفخ معده

در صورتی که علائم عفونت یا التهاب شدید را تجربه می‌کنید باید هر چه سریع‌تر به بیمارستان مراجعه کنید. علائم هشداردهنده سنگ صفرا عبارت‌اند از:

• درد شدید شکمی که چند ساعت طول می‌کشد
• تب و لرز
• زردی پوست و چشم

بیشتر بخوانید : نکروز پانکراس چیست؟ علت، علائم و روش درمان آن

علت سنگ کیسه صفرا

هنوز مشخص نیست که سنگ کیسه صفرا دقیقا به چه دلیلی ایجاد می‌شود، اما پزشکان معتقد هستند که وجود برخی عوامل می‌توانند احتمال تشکیل این سنگ‌ها را افزایش دهند.

• در صفرای شما کلسترول زیادی وجود دارد که صفرا قادر به دفع آن نیست.
• وجود  بیلی‌روبین بیش از حد در صفرا موجب بروز سنگ صفرا می‌شود. این موضوع معمولا به دلیل مشکلاتی مثل سیروز کبدی، عفونت‌های مجاری صفراوی و اختلالات خونی ایجاد می‌شود.
• عدم کارکرد صحیح کیسه صفرا نیز می‌تواند موجب غلیظ شدن صفرا و تشکیل سنگ در کیسه صفرا شود.

تشخیص سنگ کیسه صفرا

برای تشخیص سنگ صفرا ابتدا پزشک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و در صورت نیاز برای تشخیص از آزمایش‌هایی مثل آزمایش خون، سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن، کلانژیوپانکراتوگرافی رزونانس مغناطیسی (Endoscopic retrograde cholangiopancreatography)، کولسنتیوگرافی (Cholescintigraphy) و سونوگرافی آندوسکوپی استفاده می‌کند.

درمان سنگ کیسه صفرا

اگر علائم خاصی ندارید، معمولا سنگ کیسه صفرا نیاز به درمان ندارد. در اکثر افراد مبتلا به سنگ کیسه صفرا لازم است صفرا از بدن خارج شود. اما برای درمان سنگ کیسه صفرا روش‌های دیگری نیز وجود دارد. در ادامه می‌توانید با روش‌های درمان سنگ کیسه صفرا آشنا شوید.

بیشتر بدانید: علت مشکلات هضم غذا چیست؟

جراحی سیستکتومی لاپارسکوپیک (Laparoscopic cholecystectomy)

یکی از شایع‌ترین روش‌ها برای درمان سنگ کیسه صفرا جراحی سیستکتومی لاپارسکوپیک است. در این روش جراح از طریق برش‌هایی ریز یک لوله باریک به نام لاپاراسکوپ را وارد شکم می‌کند. این لوله دارای نور و دوربین است. با این روش پزشک با کمک دستگاهی مخصوص کیسه صفرا را از بدن خارج می‌کند و بیمار بعد از عمل در همان روز از بیمارستان مرخص می‌شود.

جراحی کوله سیستکتومی باز (cholecystectomy)

در این روش درمان سنگ کیسه صفرا پزشک برای برداشتن کیسه صفرا برش‌های بزرگی روی شکم ایجاد می‌کند و کیسه صفر را از بدن خارج می‌کند. در این عمل لازم است فرد چند روز در بیمارستان بماند.

استفاده از داروی سنگ صفرا

یکی دیگر از روش‌های درمان سنگ کیسه صفرا استفاده از داروهایی است که سنگ کیسه صفرا را در خود حل می‌کنند. این داروها باید برای چندین سال مصرف شوند و در بسیاری از افراد بعد از قطع دارو ممکن است سنگ صفرا دوباره عود کند.

بیشتر بخوانید: پولیپ کیسه صفرا چیست؟

دفع سنگ کیسه صفرا با رژیم

یکی از بهترین روش‌ها برای درمان سنگ کیسه صفرا تغییر رژیم غذایی است. مصرف غلات و سبوس یک راهکار موثر برای دفع سنگ کیسه صفرا با رژیم است. در این روش سبوس به مواد صفراوی ریخته شده در روده متصل می‌شود و سپس آن‌ها را از بدن دفع می‌کند.

دارو گیاهی برای سنگ صفرا

در طب سنتی برای درمان سنگ کیسه صفرا از گیاهانی مثل زردچوبه، شاهتره، کاسنی، گل قاصدک، سیر، سداب، خرفه، رزماری، تمر هندی، برگ زیتون، گزینه، سنبل‌الطیب، گل همیشه‌بهار، گل محمدی، نعناع، سبوس برنج، زرشک، زبان گنجشک، ریواس و جعفری استفاده می‌شود. مصرف این گیاهان دارویی می‌تواند به کاهش درد و بهبود سنگ صفرا کمک زیادی کنند.

ذوب سنگ صفرا با شربت سرکه انگبین

یکی از روش‌های معجزه درمان سنگ صفرا برای افرادی که سنگ صفرای آن‌ها زیر 10 میلی‌متر است، مصرف شربت سرکه انگبین است. برای این کار باید از 2 واحد عسل، 2 واحد عرق نعناع و 2 واحد سرکه را ترکیب کنید. سپس این ترکیب را با دو برابر آب ترکیب کنید. صبح یک لیوان و شب هم یک لیوان استفاده کنید. این کار را برای 40 تا 80 روز ادامه دهید تا سنگ ذوب شود.

ایا سنگ کیسه صفرا باعث لاغری میشود؟

حقیقت این است که سنگ کیسه صفرا موجب لاغری نمی‌شود، اما ارتباط تنگاتنگی با لاغری سریع دارد. این مشکل معمولا در افرادی که به سرعت وزن کم می‌کنند، شایع‌تر است. افرادی که از رژیم‌های غذایی سخت پیروی می‌کنند و میزان مواد غذایی دریافتی خود را کاهش می‌دهند و یا از عمل جراحی برای لاغری استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض سنگ کیسه صفرا قرار دارند.

روش‌های پیشگیری از سنگ کیسه صفرا

هرچند نمی‌توان به‌طور کامل از بروز سنگ کیسه صفرا جلوگیری کرد، اما انجام دادن برخی کارها می‌تواند خطر ابتلا به این مشکل را در شما کاهش دهد.

بیشتر بدانید: سردی معده و دستگاه گوارش چیست؟

• وعده‌های غذایی خود را به صورت منظم مصرف کنید. کم غذا خوردن و روزه گرفتن خطر سنگ صفرا را افزایش می‌دهد.
• آهسته وزن کم کنید و از رژیم‌های سخت اجتناب کنید.
• از مصرف غذاهای چرب پرهیز کنید.
• لبنیات کم‌چرب مصرف کنید.
• از روغن‌های گیاهی به جای روغن‌های حیوانی استفاده کنید.
• مصرف سبزیجات و فیبر را افزایش دهید.
• از مصرف غذاهای سرخ‌شده اجتناب کنید.
• از غلات کامل و نان‌های سبوس‌دار استفاده کنید.

سخن نهایی

سنگ کیسه صفرا یک مشکل نسبتا رایج است که اگر در مجرای صفراوی قرار بگیرد، موجب ایجاد درد و ناراحتی‌های شدید برای فرد می‌شود. اگر به سنگ صفرا مبتلا هستید، می‌توانید با یکی از متخصص گوارش در درمانکده ارتباط برقرار کنید. درمانکده به شما کمک می‌کند تا در فضایی آنلاین، فرآیند درمان خود را آغاز کنید و از بهترین دکتر گوارش آنلاین دریافت کنید و یا برای مراجعه حضوری نوبت بگیرید.

سوالات متداول

منابع: clevelandclinic، webmd، medicalnewstoday