«سوفل قلبی» یا «صدای اضافی قلب» یک صدای زوزه مانند است که هنگام عبور جریان خون غیرطبیعی یا آشفته از دریچه قلب ایجاد می‌شود. سوفل قلبی می‌تواند در بدو تولد وجود داشته باشد (مادرزادی) یا در مراحل بعدی زندگی ایجاد شود (اکتسابی).
بعضی از صداهای اضافی قلب بی‌ضرر هستند، یعنی نشانه بیماری قلبی نیستند و نیازی به درمان ندارند. اما سایر سوفل‌های قلبی ممکن است از یک بیماری جدی ناشی شوند. برای آشنایی با سوفل قلبی و دلایل بروز آن، مقاله امروز مجله درمانکده را تا انتها بخوانید.
فهرست محتوا
سوفل قلبی چیست؟
وقتی قلب می‌تپد، دریچه‌های آن باز و بسته می‌شوند تا خون جریان پیدا کند. دریچه‌ها هنگام بسته شدن دو صدا تولید می‌کنند که به صورت «لاب» و «داب» شنیده می‌شوند. اگر قلب به جای این صداهای طبیعی صدای زوزه مانند بدهد، به آن سوفل قلبی می‌گویند.
سوفل به این معنی است که خون به طور غیرطبیعی در دریچه‌های قلب جریان دارد. سوفل ممکن است از مشکلات قلبی ناشی شود، اما احتمال وقوع آن در افراد سالم هم وجود دارد (سوفل قلبی بی‌ضرر).
بیشتر بدانید: عارضۀ رگ‌های عنکبوتی چیست؟ علت، علائم و راهکارهای درمان آن
انواع سوفل قلبی
صدای اضافی قلب بسته به زمان وقوع آن طبقه‌بندی می‌شود:
| نوع سوفل قلبی | زمان وقوع |
| سیستولیک | زمانی رخ می‌دهد که عضله قلب منقبض می‌شود. |
| دیاستولیک | در زمان شل شدن عضله قلب رخ می‌دهد. |
| مداوم | هم در حین انقباض عضله قلب و هم در زمان شل شدن آن اتفاق می‌افتد. |
سوفل دیاستولیک و مداوم به احتمال زیاد با بیماری قلبی مرتبط هستند، اما همه صداهای اضافی قلب باید بررسی شوند.
علائم سوفل قلبی
در بعضی موارد، سوفل قلبی هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند و در طی یک معاینه روتین پزشکی به طور تصادفی کشف می‌شود. اما بسته به علت ممکن است علاوه بر صداهای اضافی قلب علائم زیر را هم تجربه کنید:
- پوست مایل به آبی
- سرفه مزمن
- سرگیجه
- تپش قلب
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- تورم کبد
- غش کردن
- تعریق زیاد در شرایطی فعالیت زیادی ندارید
- تورم وریدهای گردن
- تورم بدن یا افزایش وزن ناگهانی
- کاهش اشتها و اختلال رشد در شیرخواران
اگر دارای چنین علائمی هستید هر چه زودتر به دکتر متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: گشادی قلب؛ آشنایی کامل با این بیماری
زمان مراجعه به پزشک
سوفل قلبی اغلب جدی و خطرناک نیست، اما بهتر است همیشه، حتی اگر علامت خاصی ندارید، آن را از طریق مشاوره با دکتر قلب و عروق در میان بگذارید تا از علت بروز آن مطمئن شوید.
رایج‌ترین علل سوفل قلبی
اگر خون سریع‌تر از حد طبیعی در قلب جریان داشته باشد، سوفل قلبی بی‌ضرر رخ می‌دهد که به آن «طبیعی یا فیزیولوژیک» هم می‌گویند. کسانی که این نوع سوفل را تجربه می‌کنند دارای یک قلب عادی هستند. سوفل بی‌ضرر در شرایط زیر رایج است:
- چند روز ابتدایی پس از تولد
- دوران کودکی
- جهش رشد
- فعالیت بدنی یا ورزش
- بارداری
بیشتر بدانید: احیای قلبی ریوی- آموزش گام به گام CPR
سوفل قلبی بی‌ضرر ممکن است برطرف و دوباره ظاهر شود. گاهی اوقات صداهای اضافی با گذشت زمان از بین می‌روند، اما در بعضی موارد تا پایان عمر باقی می‌مانند.
بیشتر بخوانید:چگونه برای عمل قلب باز آماده شویم؟
در بعضی از افراد، صدای اضافی قلب از مشکلات قلبی یا سایر بیماری‌ها ناشی می‌شود، از جمله:
- کم خونی: کاهش گلبول‌های قرمز خون می‌تواند باعث سوفل شود، چون بر ویسکوزیته (غلظت و چسبندگی) خون تاثیر می‌گذارد.
- سندرم کارسینوئید یا بیماری قلبی کارسینوئید: یک تومور سرطانی با رشد آهسته است که در سلول‌های عصبی غدد درون‌ریز به وجود می‌آید و می‌تواند روی قلب تاثیر بگذارد.
- نقص مادرزادی قلب: ممکن است قلب از بدو تولد مشکل ساختاری داشته باشد. از نقایص مادرزادی قلب می‌توان به نقص سپتوم (وجود سوراخ در دیواره بین حفره‌های قلب) اشاره کرد.
- اندوکاردیت: یک نوع عفونت قلبی است که توسط باکتری‌ها یا سایر میکروب‌ها ایجاد می‌شود.
- بیماری دریچه قلب: در مبتلایان به این بیماری حداقل یک دریچه قلب به درستی کار نمی‌کند که این باعث مختل شدن گردش خون می‌شود.
- پرکاری تیروئید: در این بیماری غده تیروئید بیش از حد هورمون تولید می‌کند.
- کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک: نوعی بیماری قلبی است که عضله قلب را بزرگ‌تر، ضخیم‌تر یا سفت‌تر می‌کند. این بیماری می‌تواند ارثی باشد یا به دلیل افزایش سن یا پرفشاری خون ایجاد شود.
- تب روماتیسمی: این بیماری به دلیل درمان نکردن گلودرد استرپتوکوکی (چرکی) اتفاق می‌افتد و وقتی روی دریچه‌های قلب تاثیر می‌گذارد، به آن «بیماری روماتیسم قلبی» می‌گویند.
بیشتر بدانید: برنامه غذایی بیماران قلبی
عوامل خطر
مواردی که خطر آن را در کودکان را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- سابقه خانوادگی مشکلات قلبی مرتبط با صداهای اضافی قلب
- کنترل نشدن دیابت مادر در دوران بارداری
- ابتلای مادر به سرخچه در دوران بارداری
- استفاده از الکل یا بعضی از داروها در دوران بارداری
از سایر عوامل خطرساز سوفل قلبی می‌توان از پرکاری تیروئید، کم خونی، افزایش فشار خون در ریه‌ها، بیماری‌های خودایمنی مثل لوپوس و روماتیسم، اندوکاردیت (عفونت پوشش داخلی قلب)، تب روماتیسمی و کاردیومیوپاتی (ضعف عضله قلب) نام برد.
بیشتر بدانید: داروی دیگوکسین در چه مواقعی مصرف می‌شود؟
نحوه تشخیص صدای اضافی قلب
ممکن است وقتی پزشک به دلایل دیگری شما را معاینه می‌کند صدای اضافی قلب را تشخیص دهد. در این صورت، تاریخچه پزشکی شخصی و خانوادگی شما را بررسی می‌کند و با گوش دادن به صدای قلب و در نظر گرفتن موارد زیر سعی می‌کنند بی‌ضرر یا جدی بودن سوفل را تشخیص دهد:
- صدای اضافی قلب چقدر بلند است؟
- در کدام قسمت قلب شنیده می‌شود؟
- در چه زمانی رخ می‌دهد؟
- آیا ورزش یا تغییر موقعیت بدن روی آن تاثیر می‌گذارد؟
بیشتر بدانید: چیستی آنژین صدری یا قلبی و انواع علل و عواملی که موجب بروز آن می‌شود
تست‌های تشخیصی
اگر سوفل قلبی غیرطبیعی به نظر برسد، پزشک برای تعیین علت آن از روش‌های تشخیصی زیر استفاده می‌کند:
- اکوکاردیوگرام: اکوکاردیوگرام تست اصلی برای تشخیص علت صدای اضافی قلب است و از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از قلب استفاده می‌کند.
- تصویربرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه: اشعه ایکس یک تصویر از قلب و ریه‌ها ارائه می‌دهد و مشخص می‌کند که آیا قلب بزرگ شده است یا خیر.
- الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG): این تست سریع و بدون درد که به آن «تست نوار قلب» هم می‌گویند، فعالیت الکتریکی قلب را ارزیابی می کند.
- کاتتریزاسیون قلبی: این تست هنگامی انجام می‌شود که سایر روش‌ها قادر به شناسایی علت صدای اضافی قلب نباشند. در این روش، پزشک یک لوله انعطاف‌پذیر (کاتتر) را در رگ قرار می‌دهد و آن را به سمت قلب هدایت می‌کند.
بیشتر بدانید: آیا کلسترول بالا باعث بیماری قلبی می شود؟
نحوه درمان سوفل قلبی
معمولا آن بی‌ضرر نیازی به درمان ندارند. درمان سوفل غیرطبیعی به علت بروز آن بستگی دارد و می‌تواند شامل دارو درمانی یا جراحی باشد.
1. دارو درمانی
داروهایی که ممکن است برای درمان بیماری‌های قلبی مرتبط با سوفل استفاده شوند عبارتند از:
- رقیق‌کننده‌های خون (ضدانعقادها): این نوع داروها مثل وارفارین، کلوپیدوگرل، آپیکسابان، ریواروکسابان و دابیگاتران از لخته شدن خون جلوگیری می‌کنند. بعضی از عوامل مرتبط با سوفل قلبی ارتباط نزدیکی با ضربان قلب نامنظم (آریتمی) دارند که می‌تواند باعث لخته شدن خون شود و خطر سکته مغزی را افزایش دهد.
- قرص‌های دیورتیک (ادرارآور): دیورتیک‌ها مایعات اضافی را از بدن خارج می‌کنند. این داروها به درمان پرفشاری خون و سایر بیماری‌هایی که باعث بدتر شدن سوفل می‌شوند، کمک می‌کنند.
- مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE): این نوع داروها باعث کاهش فشار خون می‌شوند. فشار خون بالا می‌تواند بیماری‌های زمینه‌ای مرتبط با صدای اضافی قلب را تشدید کند.
- مسدودکننده‌های بتا: این داروها ضربان قلب و فشار خون را کاهش می‌دهند.
2. جراحی
ممکن است برای بهبود مشکلی که باعث سوفل قلبی غیرطبیعی شده است به جراحی نیاز باشد. برای مثال، اگر مشکلات دریچه قلب در بروز سوفل نقش داشته باشند، ترمیم یا تعویض دریچه از طریق جراحی توصیه می‌شود.
بیشتر بدانید: نقص سپتوم دهلیزی چیست؟ علت، علائم و روش های درمان آن
راه‌های پیشگیری از صدای اضافه قلب
هیچ راه شناخته شده‌ای برای پیشگیری از سوفل قلبی وجود ندارد، اما اصلاح سبک زندگی می‌تواند سلامت قلب را بهبود ببخشد و از بیماری‌هایی که در بزرگسالان باعث ایجاد صدای اضافی قلب می‌شوند جلوگیری کند. در کودکان بسیاری از این صداها خودبه‌خود با افزایش سن از بین می‌روند.
بیشتر بدانید: اکوکاردیوگرام یا اکو قلب ؛ ضرورت، انواع و نتایج
سوالات متداول
سوفل قلبی بسیار شایع است و اکثر مردم در دوران کودکی نوع بی‌ضرر آن را تجربه می‌کنند.
پزشکان صداهای اضافی قلب را بر اساس شدت یا بلندی آن‌ها از یک تا 6 طبقه‌بندی می‌کنند. مقیاس یک مربوط به صدایی است که حتی با گوشی پزشکی به سختی شنیده می‌شود و مقیاس 6 به صدایی اختصاص دارد که حتی بدون گوشی پزشکی به وضوح قابل شنیدن است.
بسیاری از زنان در دوران بارداری به دلیل افزایش حجم خون دچار سوفل قلبی می‌شوند. با این حال، باید این عارضه را با پزشک در میان بگذارند تا علت دقیق بروز آن مشخص شود.
کلام پایانی
سوفل قلبی صدایی است که وقتی خون به طور غیرطبیعی از میان دریچه‌های قلب حرکت می‌کند، ایجاد می‌شود. بسیاری از صداهای اضافی قلب بی‌ضرر هستند، اما همه آن‌ها باید توسط پزشک مورد ارزیابی قرار بگیرند تا مطمئن شوید به یک بیماری زمینه‌ای مبتلا نیستید.
برای پیدا کردن بهترین متخصصان قلب و عروق می‌توانید از طریق سایت درمانکده اقدام کنید. درمانکده امکان تعیین وقت حضوری و مشاوره آنلاین و تلفنی را برای شما فراهم کرده است.
منابع: mayoclinic, my.clevelandclinic
