رژیم غذایی نقش مهمی در سلامت قلب و عروق ایفا میکند و همه چیز از فشار خون گرفته تا احتمال ابتلا به بیماری قلبی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سبک زندگی‌های امروزه و هم‌چنین آب و هوای نامناسب کلان‌شهر‌های هم‌چون تهران که از وضع نامناسب و آلودگی بسیاری برخوردار است احتمال بروز بیماری‌های قلبی و عروقی و حتی تنفسی را بیشتر میکند به همین خاطر است که از برنامه غذایی بیماران قلبی مناسب و مفید برای این عضو حیاتی بدن نباید غافل شوید. با مجله درمانکده همراه شوید تا لیستی کامل از رژیم غذایی مفید و مضر برای سلامت قلب و عروق در اختیارتان قرار دهیم.
رژیم غذایی قلبی چیست؟
“رژیم غذایی قلبی” یک اصطلاح غیر رسمی برای رژیم غذایی سالم برای قلب است. این یک برنامه غذایی بیماران قلبی برای خوردن مقدار زیادی غذاهای غنی از مواد مغذی است، میوه‌ها و سبزیجات، غلات کامل، مرغ بدون چربی و ماهی و هم‌چنین به معنای پرهیز از چربی‌های اشباع، چربی‌های ترانس و سدیم و قند اضافی است.
در واقع، این راهی است که همه ما باید غذا بخوریم. با محدود کردن غذاهای ناسالم و افزودن دستورالعمل‌ها و غذاهای قلبی بیشتر، بدن خود را با آن‌چه که برای سالم ماندن نیاز دارد و احتمالاً سلامت کلی خود را بهبود می‌بخشد، تامین می‌کنید.
بیشتر بخوانیم: علت احساس درد در ناحیه قفسه سینه چیست؟
غذاهای مفید برای بیماران قلبی
بر اساس مطالعاتی که از مرکز قلب انجام شده است به این نتیجه رسیده‌ایم آنها معتقدند: الگوهای تغذیه سالم به یک نوع غذا یا ماده مغذی برای ارتقای سلامت قلب متکی نیست. الگوهای تغذیه سالم قلب بر اساس ترکیبی از غذاها است که به طور منظم در طول زمان انتخاب می‌شوند. بنابراین در برنامه غذایی بیماران قلبی این ترکیب بهینه در اصول تغذیه سالم قلب و عروق، بنیاد قلب بیان شده است و شامل سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل، پروتئین‌ها و چربی‌های سالم و نمک محدود است. این سبک غذا خوردن به طور طبیعی دارای چربی اشباع شده و ترانس، نمک و قند افزوده کم و سرشار از چربی‌های غیراشباع، همراه با غلات کامل، فیبر و آنتی اکسیدان است. این مرکز توصیه میکند که افراد مبتلا به بیماری قلبی موجود، از جمله افرادی که پس از حمله قلبی بهبود می‌یابند، باید اصول تغذیه سالم قلب را با برخی تغییرات کلیدی دنبال کنند:
- شیر، ماست و پنیر کم چرب و بدون طعم را انتخاب کنید.
- کمتر از هفت تخم مرغ در هفته مصرف کنید.
- برای کمک به کاهش سطح کلسترول LDL، روزانه 2 تا 3 گرم استرول‌های گیاهی از محصولات غذایی غنی شده (انواع ویژه مارگارین، شیر، ماست و غلات صبحانه) استفاده کنید.
- اگر گوشت قرمز (مانند: گوشت گاو، خوک، گوساله و بره) مصرف می‌کنید، بیش از 350 گرم در هفته مصرف نکنید.
بیشتر بخوانیم: غش کردن یا سنکوپ چیست و چرا غش می‌کنیم؟
میوه و سبزیجات
میوه‌ها و سبزیجات و بدون شک غذاهای مفیدی هستند. آنها سیستم ایمنی شما را تقویت می‌کنند، مواد مغذی مورد نیاز بدن را تامین و به کاهش التهاب کمک می‌کنند. به همین دلیل در برنامه غذایی بیماران قلبی قرار داده می‌شوند. به‌علاوه، هرچه میوه و سبزیجات بیشتری بخورید، کمتر می‌توانید مواد غذایی ناخواسته و مضر بخورید. انجمن قلب آمریکا توصیه میکند که در هنگام غذا نیمی از بشقاب خود را با سبزیجات و/یا میوه‌ها پر کنید.
خبر خوب این است که هر نوع سبزی و میوه‌ای برای شما مفید است، به شرطی که آنها را بدون نمک و شکر مصرف کنید.
بیشتر بخوانیم: سوفل قلبی؛ آیا صدای اضافی قلبی خطرناک است؟
بهترین سبزیجات رژیمی قلبی
- پیاز
- اسفناج
- کلم بروکلی
- گل کلم
- قارچ
- گوجه فرنگی
- فلفل دلمه‌ای
- هویج
- مارچوبه
بیشتر بخوانیم: با میوکاردیت چقدر آشنایی دارید؟
بهترین منابع فیبر در رژیم بیماران قلبی
- جو دوسر
- لوبیا
- توت ها
- دانه کتان آسیاب شده
- اسیدهای چرب امگا 3
- ماهی سالمون آب پز با لیمو
اسیدهای چرب امگا 3 در ماهی‌های چرب و در برخی مغزها و دانه‌ها یافت می‌شود. این چربی‌های خوب می‌توانند فشار خون را کاهش دهند، سطح تری گلیسیرید را کاهش دهند، رشد پلاک در شریان‌ها را کاهش دهند و خطر آریتمی را کاهش دهند. اگر شما در رژیم غذایی بیماران قلبی هستید، ممکن است پزشک مکمل امگا 3 را تجویز کند، اما باید از غذاهای غنی از امگا 3 مانند موارد زیر نیز استفاده کنید.
غذاهای اسید چرب امگا 3 در رژیم غذایی قلبی
- ماهی سالمون
- ماهی تن
- شاه ماهی
- ساردین
- گردو
- دانه کتان آسیاب شده
- دانه های کنف
- دانه‌های چیا
بیشتر بخوانیم: چاقی چیست و چگونه باید آن را درمان کرد؟
اگر کلسترول خون بالا دارید یا نگرانی دیگری برای سلامت قلب و عروق دارید، غذاهای خاصی وجود دارد که باید از آنها اجتناب کنید تا سلامت قلب خود را حفظ کنید.
یکی از تصورات غلط رایج این است که از مصرف تمام غذاهای کلسترول بالا باید به طور کامل اجتناب کرد. یک متخصص تغذیه معتبر میگوید: «کلسترول موجود در برنامه غذایی بیماران قلبی در واقع بر میزان کلسترول خون شما آن‌طور که قبلا تصور می شد تأثیر نمی‌گذارد.
بیشتر بخوانید:علائم مشکلات قلبی
با این حال، شما باید مراقب باشید زیرا اغلب غذاهای حاوی کلسترول سرشار از چربی اشباع شده نیز هستند، که باید در یک رژیم بیماران قلبی سالم برای قلب محدود شود. به عبارت دیگر، بیکن و شیر کامل را مصرف نکنید. اما ادامه دهید و تخم مرغ، ماهی قزل آلا و میگو را با وجود این‌که کلسترول دارند بخورید، زیرا چربی اشباع بالایی ندارند.
به جای تمرکز بر روی غذاهای با کلسترول بالا در حین رژیم قلبی، از چربی‌های ترانس و اشباع شده و غذاهای حاوی نمک و شکر پرهیز کنید. به طور کلی، توصیه می‌شود که این نوع مواد غذایی را صفر مصرف کنید، زیرا به شدت با بیماری قلبی مرتبط است. وی ادامه می‌دهد که در حالی که چربی‌های ترانس در غذاهای فرآوری‌شده «ممنوع» شده‌اند، اما همچنان در برخی غذاها در مقادیر کم وجود دارند. به عنوان مثال، یک شیشه کره بادام زمینی می‌تواند بگوید 0 گرم چربی ترانس دارد اما در واقع حاوی حدود 0.4 گرم در هر وعده است. چندین غذا با چربی ترانس “فقط کمی” می‌توانند چربی ترانس بیش از حد را افزایش دهند.
اگر همچنان از درد در ناحیه قلب خود رنج می‌برید و حتی با رعایت کردن رژیم غذایی باز هم مشکلات قلبی شما را اذیت میکند بهترین کار مراجعه به یک دکتر فوق تخصص قلب و عروق است و یا از طریق مشاوره آنلاین با دکتر متخصص قلب و عروق مشکلات خود را با دکتر در میان بگذارید تا سریع‌تر درمان شوید.
بیشتر بخوانیم: فشار خون طبیعی چیست؟
غذاهایی که ممکن است شامل روغن‌های نیمه هیدروژنه باشند
- کره بادام زمینی
- کوکی‌های بسته بندی شده
- کیک‌های بسته بندی شده
- دونات و کلوچه
بنابراین برای داشتن یک رژیم بیماران قلبی سالم، از چربی‌های ترانس اجتناب کنید. این به این معنی است که غذاهای پخته یا برشته را به جای سرخ شده انتخاب کنید. هم‌چنین حدود یک یا دو بار در هفته (یا کمتر) گوشت قرمز بخورید و برش‌های بدون چربی مانند: فیله یا فیله مینیون را انتخاب کنید.
دستورالعمل‌های رژیم غذایی قلبی سالم
ایده‌های صبحانه:
هنگام صبحانه مراقب قندهای پنهان در بسیاری از غلات و آب میوه‌ها باشید و به دنبال راه‌هایی برای ترکیب پروتئین بدون چربی، فیبر و امگا 3 در وعده غذایی صبح خود باشید.
- املت سالم: 1 تخم مرغ + 2 سفیده تخم مرغ با ¼ تا ½ یک آووکادو و سبزیجات با چند قاشق غذاخوری. هوموس یا ½ فنجان سیب زمینی شیرین پخته شده
- توفو اسکرامبل: توفو (یا تخم مرغ) با گوجه فرنگی، اسفناج، لوبیا سیاه، سیر چند تکه آووکادو با 1 تکه نان 100% گندم کامل.
- بلغور جو دوسر: 1 فنجان جو دوسر بدون گلوتن پخته شده با دارچین. با 1 قاشق غذاخوری کره بادام مخلوط کنید و روی آن مقداری گردوی خرد شده، ½ موز کوچک ورقه شده را اضافه کنید.
- کیک برنجی بسته بندی شده با پروتئین: کیک برنج قهوه ای با 1 تا 2 قاشق غذاخوری کره بادام زمینی یا بادام کم سدیم (بدون “روغن های هیدروژنه شده”) با 1 موز خرد شده کوچک
بیشتر بخوانیم: درمان کلسترول بالا با تغذیه مناسب
ایده‌های ناهار
- کاسه کینوا-آروگولا با هلو و آووکادو
بسیاری از غذاهای معمولی ناهار آب سرد، گوشت پخته شده، پیتزا و سوپ سرشار از سدیم هستند، پس این را در نظر داشته باشید. احتمالاً می‌خواهید خودتان را بسته بندی کنید. این چند ایده برای ناهار خوشمزه است که می‌خواهید تهیه کنید:
- ساندویچ آووکادوی مرغ: نان 100% سبوس دار با مرغ پخته شده، چند تکه آووکادو، کاهو، گوجه فرنگی همراه با سالاد سبزیجات (مانند چغندر، پیاز، هویج) و نخود یا لوبیا سیاه با روغن زیتون و سرکه
- کاسه برنج یا کینوا خانگی: 1/2 تا 2/3 فنجان برنج قهوه‌ای یا کینوا، ½ فنجان لوبیا سیاه یا لوبیا چیتی، 1-2 فنجان سبزیجات (مثل اسفناج، کلم بروکلی، گل کلم، لوبیا)، روی آن مرغ پخته شده، ماهی یا توفو
- برگر بوقلمون: از بوقلمون بدون چربی آسیاب شده با پیازچه و فلفل قرمز یک همبرگر درست کنید و روی آن را با چند تکه آووکادو (یا 1 تکه پنیر سوئیسی)، در تورتیلا برنج قهوه‌ای کم سدیم یا سبزیجات کولارد بخارپز سرو کنید.
- سالاد ماهی تن آووکادو: سالاد تن که با ½ آووکادوی له شده با انگور خلال شده و چند عدد گردوی خرد شده، کاهو و تکه گوجه فرنگی بر روی 1 تکه نان سبوسدار یا روی بستر سبزی تهیه می‌شود.
- سوپ لوبیا کم سدیم یا فلفل قرمز: فلفل قرمز کم سدیم یا سوپ بر پایه لوبیا، با چند برش آووکادو روی آن. اگر این کل وعده غذایی شماست، می‌توانید کمتر یا برابر با 500 تا 550 میلی گرم سدیم برای سوپ مصرف کنید. که حتما باید در رژیم بیماران قلبی رعایت شود.
بیشتر بخوانیم: علائم لخته خون در بدن چیست؟
ایده‌های شام
- کتلت مرغ ترد با هویج لیمو کره‌ای
طرز تهیه شام به شما کمک می کند تا به برنامه غذایی بیماران قلبی سالم برای قلب خود پایبند باشید. قبل از پختن، تکه‌های بدون چربی گوشت را انتخاب کنید و چربی را برش دهید یا پوست مرغ را بردارید. گوشت را به جای سرخ کردن در ماهیتابه آبپز کنید و قبل از مصرف چربی آنها را از غذاها خارج کنید.
هم‌چنین می‌توانید جایگزین‌های هوشمندانه‌ای مانند استفاده از پنیر و شیر کم‌چرب یا بدون چربی، و پخت و پز با روغن نباتی مایع (زیتون، آفتابگردان، کانولا) به جای چربی‌های جامد مانند:کره، گوشت انجام دهید.
- مرغ یا ماهی پخته شده: آن را با 1 قاشق غذاخوری روغن زیتون فرابکر (یا روغن آووکادو) و چند قاشق غذاخوری سالسا بپزید. آن را با سبزیجات پخته شده (مانند بروکلی، مارچوبه، اسفناج) و نشاسته غلات کامل (به عنوان مثال ½ فنجان برنج قهوه‌ای پخته شده، ماکارونی گندم کامل یا ماکارونی با لوبیا) سرو کنید.
- ماهی قزل آلا پخته شده “نان شده”: ماهی قزل آلا را با روغن زیتون، خرده نان گندم کامل، خردل و لیمو بپوشانید. آن را با کنار سبزیجات (مانند: کلم بروکلی، اسفناج سرخ شده با سیر) و نشاسته غلات کامل (مانند سیب زمینی شیرین، کینوآ) سرو کنید.
- کوفته بوقلمون: کوفته‌های خود را با یک پوند بوقلمون بدون چربی، ½ فنجان جو دوسر سریع، 1 تخم مرغ، ½ قاشق چایخوری پونه کوهی خشک و کمی فلفل درست کنید. وقتی پخت آنها تمام شد، آنها را با روغن زیتون بپاشید
- مرغ فتا: مرغ را بپزید و آن را با نصف فنجان کدو حلوایی پخته شده، ½ فنجان بروکلی سرخ شده و ½ فنجان کینوآ مخلوط شده سرو کنید. روی آن پنیر فتا بپاشید.
بیشتر بخوانیم: اکوکاردیوگرام یا اکو قلب ؛ ضرورت، انواع و نتایج
ایده‌های میان وعده
- هوموس با سبزیجات تازه: در زمان میان‌وعده، از چیپس‌های نمکی و کراکر صرف نظر کنید و در عوض به سراغ گزینه‌های کم نمک با فیبر و پروتئین فراوان بروید تا تا وعده‌ی غذایی بعدی شما را تحت تاثیر قرار دهد.
- 1 تخم مرغ آب پز سفت با یک تکه میوه
- هوموس با سبزیجات تازه (یا برشته) خرد شده (مانند هویج، فلفل، کلم بروکلی)
- تکه نان 100% سبوسدار با کره بادام زمینی و موز ورقه شده
- تکه نان 100٪ غلات کامل با ½ آووکادوی له شده، روی آن 1 تا 2 قاشق غذاخوری دانه کتان آسیاب شده
- ماست یونانی ساده با 1 قاشق غذاخوری کره بادام زمینی/بادام مخلوط یا روی آن 10-15 آجیل، ½ فنجان توت. هم‌چنین می‌توانید 1 قاشق غذاخوری بذر کتان، دانه شاه‌دانه یا دانه چیا را به آن اضافه کنید.
لازم به ذکر است که شما عزیزان می‌توانید با مراجعه به بهترین دکتر تغذیه یک برنامه غذایی کامل دریافت کنید یا از طریق امکان مشاوره آنلاین با دکتر متخصص تغذیه در سایت درمانکده در وقت خود صرفه‌جویی کنید.
بیشتر بخوانیم: حمله قلبی یا سکته قلبی؛ از علائم تا راه‌های درمان
غذاهای مضر برای بیماران قلبی
غذاهای سرشار از چربی اشباع شده:
- گوشت خوک
- گوشت بره
- مرغ با پوست
- کره
- پنیر و سایر محصولات لبنی کامل یا کم چرب
- لبنیات پرچرب
نمک
نمک زیاد در رژیم بیماران قلبی برای سلامت قلب و عروق مضر است. به این دلیل که سدیم اضافی باعث افزایش حجم خون در رگ‌های خونی می‌شود، فشار خون را بالا می‌برد و باعث می‌شود قلب برای پمپاژ آن سخت‌تر کار کند. برای پایین نگه داشتن فشار خون روزانه 1500 میلی گرم یا کمتر سدیم بخورید.
اولین قدم شما این است که نمکدان را از روی میز دور نگه دارید. متخصص تغذیه بر این باور است که: «در عوض، از گیاهان و ادویه‌ها یا جایگزین‌های نمکی استفاده کنید. برچسب روی هر مخلوط ادویه از پیش آماده شده را بخوانید، زیرا اغلب اولین عنصر نمک است و شما می‌خواهید از آن دوری کنید. هم‌چنین مراقب نمک پنهان در غذاهایی که می‌خورید باشید. هر چیزی که بیش از 140 میلی گرم سدیم در هر وعده مصرف شود، ممنوع است.
بیشتر بخوانیم: LDL در آزمایش خون چیست؟
غذاهایی که اغلب سدیم بالایی دارند
- غلات
- چاشنی‌ها
- سس‌ها
- شیرینی (مثل کلوچه و کیک)
قند
محققان می‌گویند: خوردن بیش از حد قند با خطر بالاتر مرگ در اثر بیماری قلبی مرتبط است. بنابراین این نکته باید در رژیم بیماران قلبی حتما رعایت شود. متاسفانه، اکثر ما بیش از حد غذا می‌خوریم. یک آمریکایی به طور متوسط حدود 22 قاشق چایخوری شکر در روز می‌خورد. با این حال، انجمن قلب آمریکا توصیه میکند که زنان بیش از 6 قاشق چای خوری شکر در روز (با نام مستعار 24 گرم یا 100 کالری) و مردان بیش از 9 قاشق چای خوری در روز (با نام مستعار 36 گرم یا 150 کالری) مصرف نکنند.
بیشتر بخوانیم: علائم فشار خون بالا یا هایپرتنشن
غذاهایی که اغلب حاوی شکر هستند:
- نوشیدنی بدون الکل
- نوشیدنی‌های میوه‌ای
- آب نبات
- کیک، کلوچه و پای
- بستنی
- ماست و شیر شیرین شده
- نان و وافل شیرین
چربی‌ها
برای کمک به مراقبت از سلامت قلب، مهم است که از انتخاب نوع چربی مناسب اطمینان حاصل کنید.
چربی های اشباع شده
در واقع چربی اشباع بیش از حد می تواند میزان کلسترول خون را افزایش دهد که می تواند خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را افزایش دهد.
بیشتر بخوانیم: ۴ علامت و نشانه شایع واریکوسل
چربی اشباع نشده
چربی‌های غیراشباع، که می‌توانند چربی‌های تک غیراشباع (مانند روغن زیتون، روغن کلزا، بادام، بادام هندی بدون نمک و آووکادو) یا چربی‌های غیراشباع چندگانه (شامل روغن آفتابگردان و روغن گیاهی، گردو، دانه‌های آفتابگردان و ماهی‌های روغنی) باشند، انتخاب سالم‌تری هستند.
چربی های ترانس
نوع دیگری از چربی به نام چربی ترانس نیز می تواند میزان کلسترول خون را افزایش دهد.
خلاصه
برای محافظت از سلامتی و حتی بهبود بیماری‌تان باید به یک‌سری نکات ساده ولی در عین حال مهم رژیم بیماران قلبی دقت بسیاری کنید در این صورت می‌توانید با انتخاب‌های هوشمندانه از بیماری‌های که تهدید مهمی برای سلامتی‌تان است دور بمانید.
