آیا تا به حال در شرایطی قرار گرفته‌اید که به راحتی احساس بی‌قراری داشته باشید؟ عصبانیت چطور؟ اجازه دهید برایتان چند مثال بیاوریم. به این فکر کنید که سر کار همکارتان یک پیشنهاد جهت بهبود عملکردتان به شما داده و بعد از شنیدن این موضوع از گوش‌هایتان بخار بیرون می‌زند، درست شبیه به بخار لوکوموتیو‌های قدیمی! یا حتی در حال تماشای تلویزیون و اخبار هستید و شلوغی محیط اذیت‌تان می‌کند و به این فکر می‌کنید کاش هر چه زودتر همه ساکت شوند. موقعیت‌ها آشنا هستند، اینطور نیست؟ خب، عزیزان شما با تحریک پذیری دست و پنچه نرم می‌کنید. موضوعی که اتفاقا در دنیای پزشکی و سلامت یک حیطه مفصل است. ما امروز قصد داریم در این مطلب از مجله درمانکده نگاهی دقیق‌تر به علت بروز تحریک پذیری، درمان تحریک پذیری و همچنین روش پیشگیری از بی‌قراری داشته باشیم. همراه ما باشید.
تحریک پذیری و آشنایی با مفهوم آن
تحریک پذیری نوعی بی قراری است. البته که برخی از متخصصین پریشانی را شکل شدیدتر و در واقع تند و تیزتر تحریک پذیری می‌دانند.
صرف نظر از اینکه پریشان باشید یا بی‌قرار، به هر حال شما زمانی که تحریک پذیر باشید به راحتی ناراحت، عصبانی و نا امید می‌شوید که این موضوع اکثرا در پاسخ به شرایط استرس‌زا تجربه می‌شود. گاهی اوقات تحریک پذیری یا همان irritability در نتیجه برخی مشکلات سلامتی ظاهر می‌شود. به عنوان مثال نوزادان زمانی که خسته و مریض هستند بی‌قرار می‌شوند. برای نمونه، زمانی که خردسالان عفونت گوش داشته باشند بدخلق می‌شوند. در واقع آن‌ها سعی می‌کنند با این کارشان به ما نارضایتی‌‌شان را خبر دهند.
بیشتر بدانیم: اختلال یادگیری چیست؟
علت بروز تحریک پذیری
به این فکر کرده‌اید که اصلا چرا خلق تحریک پذیری دارید؟ علت این بی‌قراری و واکنش‌ها چیست؟ در ادامه بیشتر در این مورد صحبت خواهیم کرد.
خب، چیزهای زیادی می‌توانند منجر به تحریک پذیری شوند. با این حال دلایل بروز این اتفاق به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- فیزیکی
- روانشناسی
بیشتر بدانیم: ترومای نژادی (استرس آسیب‌زا مبتنی بر نژاد) چیست؟
از رایج‌ترین علل بی‌قراری که در دسته روانشناسی قرار می‌گیرند می‌توانیم به:
روانشناسی
- نگرانی
- استرس
- و اوتیسم
اشاره کنیم.
به علاوه اینکه برخی مشکلات سلامت روانی منجر به بروز تحریک پذیری می‌شوند. از جمله افسردگی، بیماری دو قطبی و شیزوفرنی.
این‌ها تنها مشکلات روانی بودند که ممکن است فرد را دچار بی‌قراری کنند. می‌ماند دسته فیزیکی.
بیشتر بدانیم: بیماری روانی ارثی
فیزیکی
از جمله بیماری‌هایی که در نتیجه آن‌ها شما احساس بی‌قراری خواهید کرد می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- آنفولانزا
- یائسگی
- کم خوابی
- دندان درد
- قند خون پایین
- عفونت‌های گوشی
- مشکلات غدد تیروئید
- سندروم پیش از قاعدگی
- سندروم تخمدان پلی کیستیک
- برخی علائم مرتبط با بیماری دیابت
- برخی از اختلالات و بیماری‌های تنفسی
البته بد نیست بدانید که مصرف برخی داروها هم منجر به بی‌قراری در فرد می‌شوند. از جمله مصرف مواد مخدر، الکل، نیکوتین و همچنین کافئین بالا.
بیشتر بدانیم: بیماری برچسب زدن به خود را بیشتر بشناسیم
اغلب افراد هر مدتی خلق تحریک پذیری خواهند داشت. پس اینکه بعد از یک شب سخت و کم خواب کمی عصبانی و ناراحت باشید کاملا طبیعی است. از طرف دیگر تکرار این شرایط برای برخی زودهنگام است و مرتبا این احساسات را تجربه می‌کنند. در نتیجه اگر که این بی‌قراری باعث لطمه به زندگی و روتین طبیعی‌تان می‌شود بهتر است که با یک متخصص مشورت کنید. بنابراین با یک جلسه معاینه علاوه بر اینکه علت این موضوع پیدا می‌شود بلکه راه‌هایی برای پیشگیری و درمان تحریک پذیری هم به شما پیشنهاد می‌کنند.
بیشتر بدانیم: علائم، علل و درمان اختلال دو قطبی
معرفی علائم بی‌قراری یا تحریک پذیری
یکی از رایج‌تریح علائم بی‌قراری زود از کوره در رفتن است. اما آیا این تنها نشانه آن است؟ قطعا که اینطور نیست. فراموش نکنید که این علائم می‌توانند در هر فرد متفاوت باشند.
- پریشانی
- عرق کردن شدید
- ضربان قلب بسیار بالا
- تند و با شتاب نفس کشیدن
البته که اگر بی‌قراری شما در نتیجه عدم تعادل هورمون‌ها باشند علائمی مانند تب، سردرد، گر گرفتگی، ریزش شدید مو، کاهش میل جنسی و همچنین چرخه قاعدگی نامنظم را تجربه خواهید کرد.
بیشتر بدانیم: درمان الکتروکانوالسیو چه نتایجی در بردارد؟
و اما می‌رسیم به تشخیص علت و مراجعه به پزشک
همان طور که پیش‌تر هم گفتیم اگر که به صورت مرتب این علائم و احساسات را دارید باید به یک دکتر روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید.
در جلسه معاینه علاوه بر اینکه سوابق بیماری‌هایتان بررسی می‌شوند بلکه اطلاعات داروهایی هم که مصرف می‌کنید باید در اختیار پزشک‌تان قرار بگیرد. همچنین در این جلسه در رابطه با شرایط سلامت روانی‌تان نیز صحبت خواهد شد. به علاوه عادت‌ها، سبک زندگی، میزان مصرف الکل و حتی الگوی خواب. این کار به منظور پیدا کردن منشا استرس در زندگی‌تان انجام می‌شود.
با توجه به علائم و همچنین سوابق بیماری‌هایی که دارید اغلب از یک الی دو آزمایش کمک گرفته می‌شود، آزمایش خون و ادرار. اگر که در خون شما عدم تعادل هورمونی دیده شود در نتیجه مشکل مشخص است. همچنین با آزمایش ادرار هم بیماری‌هایی مانند دیابت شناسایی می‌شوند. بالاتر گفتیم که دیابت هم می‌تواند یکی از علل بروز بی‌قراری باشد. در نهایت اگر که این آزمایش‌ها کمکی در تشخیص و شناسایی علت بیماری نکنند باید با یک متخصص سلامت روان هم مشورت کنید که لازم به ذکر است در چنین شرایطی استفاده از امکان مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان روانشناسی یا مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان روانپزشکی بهترین و آسان‌ترین روش برای در ارتباط بودن با دکتر محسوب می‌شود.
بیشتر بدانیم: اختلالات روانی در پیری، پیشگیری و درمان
آیا درمانی برای تحریک پذیری وجود دارد؟
درمان تحریک پذیری می‌تواند در هر فرد متفاوت باشد. در نتیجه پزشک شما با توجه به علت بیماری راهکارهای درمانی را پیشنهاد می‌کند. پس بهترین روش درمان قبل از هر چیز پیدا کردن علت آن است.
اگر که علائم و علت شما نشان از بیماری‌های روانشناسی باشد باید به متخصص همین حوزه برای درمان مراجعه کنید. بیشتر اوقات جلسات مشاوره کمک می‌کنند تا عصبانیت و خشم خودتان را کنترل کنید. همچنین گاهی اوقات در شرایط بحرانی‌تر در کنار مشاوره از برخی داروها نیز کمک گرفته می‌شود. مخصوصا اگر فرد دچار افسردگی شدید باشد.
اگر هم که الکل، کافئین، نیکوتین یا چیزهایی از این قبیل علت تحریک پذیری شما هستند مجددا باز هم باید از جلسات مشاوره برای ترک یا کمتر کردن آن‌ها کمک بگیرید. اینجا هم در شرایط حادتر داروها وارد میدان می‌شوند. دارو و جلسات درمانی در کنار هم عطش شما برای موادی که در ابتدای جمله نام بردیم را کمتر می‌کنند.
اما اگر مشکلات شما علت هورمونی داشته باشند چاره کار کجاست؟ در چنین شرایطی پزشک اغلب از هورمون درمانی کمک می‌گیرد. البته که این روش خطرات خودش را دارد و برای همه هم مناسب نیست. در نتیجه قبل از اینکه خودتان اقدامی انجام دهید حتما با یک متخصص مشورت کنید.
همه این راه‌های درمانی را دیدید؟ همه این‌ها تنها زمانی جواب می‌دهند که سبک زندگی سالمی داشته باشید. سبک زندگی سالم یعنی ورزش منظم، رژیم غذایی مناسب، خواب کافی و همچنین تمرینات مدیریت استرس. اگر بتوانید تمامی این‌ها را در کنار هم داشته باشید مطمئن باشید نه تنها به تحریک پذیری بلکه بر بسیاری از بیماری‌ها غلبه خواهید کرد. به علاوه اینکه گاها این روش‌ها به عنوان روش پیشگیری از بی‌قراری هم تجویز می‌شوند. منظورمان همان سبک زندگی سالم و این قبیل چیزها است.
بیشتر بدانیم: ارتباط افسردگی با مشکلات گوارشی
صحبت کردن در مورد احساسات و افکارتان
در کنار تمامی این روش‌های درمانی و پیشگیری اختلال بی‌قراری یک راه دیگر هم هست و آن صحبت کردن در مورد احساسات و افکارتان است. حتی نوشتن این احساسات بر روی کاغذ هم جواب می‌دهد. با این کار شما ذهن‌تان را تخلیه می‌کنید و دیگر به واسطه این افکاری که باعث عصبانیت و خشم‌تان می‌شوند تنها نخواهید بود. این یکی از روش‌های درمانی است که می‌توانید خودتان هم دنبال کنید. از همین امروز شروع کنید و در مورد چیزهایی که از داشتن‌شان خوشحال هستید و چیزهایی که باعث ناراحتی‌تان می‌شود روی کاغذ بنویسید.
بیشتر بدانیم: خود بیمار انگاری؛ بیماری رایج عصر کرونا
این تمام چیزی بود که باید می‌دانستید؟
تحریک پذیری می‌تواند منجر به حمله عصبی، افسردگی، مشکلات مدیریت خشم و… شود. با اینکه خود این بیماری قابل درمان است اما عوارضی که در نتیجه آن به وجود می‌آیند نگران‌کننده هستند. در نتیجه هر چقدر زودتر برای پیشگیری اقدام کنید بهتر است. متاسفانه افراد زیادی هستند که از این اختلال رنج می‌برند و بی‌قراری بر روی کار، روابط و کیفیت زندگی‌شان تاثیر منفی گذاشته است. گاهی اوقات هم خود ما برای درمان طفره می‌رویم و از مراجعه به روانپزشک خجالت می‌کشیم و آن را نشانه‌ای از ضعف می‌دانیم. در حالی که این اقدام جهت تغییر یک قدم به سمت نتیجه مثبت است. تغییر برای همه کار آسانی نیست و همین که شما برای این تغییر قدم برمی‌دارید یعنی قدرت و توانایی آن را دارید.
اگر که برای پیدا کردن متخصص در این زمینه سردرگرم هستید همین حالا نگاهی به لیست پزشکان مرتبط با این حوزه در درمانکده بیندازید. همچنین تجربیات خودتان را در رابطه با این اختلال با ما در بخش دیدگاه‌ها در میان بگذارید.
منابع: clevelandclinic ,healthline
