ارتباط بین سنگ کلیه و دیابت؛ نقش قند خون بالا در بروز سنگ کلیه

سنگ کلیه و دیابت ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. هرچند که تشکیل سنگ‌های کلیه یک فرایند چند عاملی است، اما مقاومت به انسولین (DM) دیابت نوع 2 ارتباط موثری در تشکیل کریستال‌های اسید اوریکی خواهد داشت.

متخصصان معتقدند قند خون کنترل نشده می‌تواند یکی از عوامل اصلی در آسیب‌های کلیوی و تشکیل کریستال‌های معدنی باشد. درواقع مقاومت به انسولین یا همان دیابت نوع 2 باعث می‌شود تا تولید آمونیوم در کلیه کاهش پیدا کند، در نتیجه PH ادرار کاهش می‌یابد. 

در این صورت ادرار شما اسیدی‌تر خواهد شد و شرایط برای تشکیل سنگ اسید اوریک کلیه فراهم است. اگر شما هم به قند خون بالا مبتلا هستید و با سنگ‌های کلیه دست‌وپنجه نرم می‌کنید، همراه ما باشید تا در این مقاله از مجله درمانکده شما را بیشتر با ارتباط بین سنگ کلیه و دیابت آشنا کنیم.

ارتباط بین سنگ کلیه و دیابت

انسولین هورمون بسیار مهمی است که باید سطح قند خون بدن را در محدوده نرمال نگه دارد. وجود دیابت نوع 2 باعث می‌شود تا بدن نتواند به درستی از انسولین استفاده کند. از همین‌رو Diabetes منجر به آسیب فراوان در بدن از جمله تشکیل سنگ در کلیه خواهد شد. 

تحقیقات نشان می‌دهد افراد مبتلا به دیابت نوع 2، دو برابر بیشتر از دیگران در معرض خطر ایجاد سنگ‌های کلیه هستند. حتی درمان دارویی انسولین که برای قند خون بسیار مفید است، می‌تواند این شانس را افزایش دهد. هرچه میزان قند خون شما بالاتر باشد، نقش دیابت در ابتلا به سنگ کلیه پررنگ‌تر خواهد بود.

برای راهنمایی بیشتر در این زمینه می‌توانید به دکتر اورولوژی مراجعه کنید یا از امکان مشاوره با دکتر اورولوژی آنلاین به صورت صوتی یا تصویری با دکتر ارتباط بگیرید.

بیشتر بدانیم: رژیم غذایی برای سنگ کلیه؛ معرفی مواد غذایی مناسب

بیشتر بدانید:قرص هیمالیا (Cystone) چیست؟

نقش دیابت در ابتلا به سنگ کلیه

سنگ کلیه زمانی تشکیل می‌شود که مواد معدنی همچون کلسیم، اگزالات و اسید اوریک در ادرار شما وجود داشته باشد. در این صورت بدن نمی‌تواند آن‌ها را حل کند و باعث رسوب کریستال‌های معدنی در ادرار خواهد شد. 

این کریستال‌های ریز و درشت همان سنگ کلیه هستند که مقاومت به انسولین ناشی از قند خون سطح آن‌ها را در ادرار افزایش می‌دهد. قند خون بالا موجب اسیدی‌تر شدن ادرار خواهد شد که عامل اصلی تشکیل سنگ‌های کلیه‌ای به نام سنگ اسید اوریک هستند. 

علاوه‌بر نقش دیابت در ابتلا به سنگ کلیه، موارد دیگری هم در ایجاد آن موثرند:

• رژیم غذایی سرشار از قند، پروتئین و سدیم 
• اضافه وزن
• بیماری‌های اثرگذار بر کلیه
• سابقه خانوادگی سنگ کلیه
• جراحی روده
• بعضی داروها

بیشتر بدانیم: ارتباط سنگ کلیه بر اضافه وزن

دیابت چگونه خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد؟

این فرایند به سه روش انجام می‌شود:

ادرار اسیدی

افراد مبتلا به سنگ کلیه که قند خون آن‌ها بالاست، دارای ادرار اسیدی هستند. کلیه افراد دیابتی به سختی آمونیوم تولید می‌کند که این موضوع موجب ادرار اسیدی خواهد شد. 

زیرا PH ادرار این افراد در مقایسه با افراد بدون قند خون کمتر است. انواع خاصی از سنگ کلیه در ادرار اسیدی‌تر بهتر رشد می‌کنند. از بین آن‌ها کریستال‌های اسید اوریک در PH ادرار بسیار پایین بیشتر تشکیل می‌شود.

کلسیم ادرار بالاتر

معمولا نقش دیابت در ابتلا به سنگ کلیه اسید اوریک بسیار پررنگ است. با این حال نمی‌توان تاثیر آن را در تشکیل سنگ کلیه کلسیمی ناچیز دانست. 

مقاومت به انسولین در دیابت نوع 2 باعث بالا رفتن میزان کلسیم در ادرار می‌شود. بنابراین شرایط برای تشکیل کریستال‌های معدنی اگزالات کلسیمی به خوبی فراهم خواهد بود.

بیشتر بدانیم: علائم سنگ حالب چیست؟

سیترات ادرار کم

افرادی که به قند خون بالا مبتلا هستند، سطح سیترات ادرار آن‌ها پایین است. درواقع باید اسید بالا در ادرار را با سیترات پایین و ناکافی مرتبط دانست. 

وجود سیترات در ادرار باعث می‌شود تا سنگ کلیه کلسیمی به راحتی تشکیل نشود. بنابراین باید سیترات پایین در ادرار که ناشی از سطح بالای قند خون است را عامل خطر برای ایجاد کریستال‌های معدنی کلیه در نظر گرفت.

بیشتر بدانید: آزمایش BUN یا نیتروژن اوره خون چیست؟

تغذیه سالم برای سنگ کلیه و دیابت

افراد مبتلا به سنگ کلیه و دیابت باید سبک زندگی سالمی داشته باشند. تغذیه سالم می‌تواند نقش Diabetes در ابتلا به سنگ کلیه را تا حد بسیار زیادی کنترل کند. 

اکثر افراد برای کاهش سطح قند خون خود از مواد غذایی استفاده می‌کنند که ممکن است در بلند مدت باعث تشکیل کریستال‌های معدنی در کلیه شود. از همین‌رو بسیار مهم خواهد بود که بدانید باید چه چیزهایی بخورید و از چه خوراکی‌های اجتناب کنید. 

خوشبختانه شباهت‌هایی بین رژیم Kidney Stones And Diabetes وجود دارد. انتخاب‌های غذایی برای سنگ کلیه و دیابت شامل موارد زیر هستند:

1. از نوشیدن آب فراوان در طول روز غافل نشوید

مهمترین عامل برای جلوگیری از سنگ کلیه نوشیدن فراوان آب است. اگر در طول روز به مقدار کافی آب بنوشید بدن شما حدود 2 لیتر ادرار تولید می‌کند. یادتان باشد نوشیدن مایعات بهتر است به‌طور مداوم در تمام طول روز انجام شود. 

اگر حجم بیشتری از آب را تنها در صبح بنوشید، باقی ساعات روز در معرض کاهش حجم ادرار و خطر تشکیل سنگ کلیه خصوصا در صورت ابتلا به دیابت، قرار می‌گیرید. مایعات انتخابی شما باید فاقد هرگونه قند باشند. بنابراین بهترین انتخاب آب خواهد بود.

بیشتر بدانیم: انواع دیابت: روش های تشخیص و درمان

2. در هر وعده غذایی خود سبزیجات بگنجانید

سبزیجات انتخابی شما باید از نوع غیر نشاسته‌ای باشند. یعنی هر سبزی غیر از نخود سبز، ذرت، سیب زمینی و کدو حلوایی. 

اگر سنگ کلیه شما از نوع اگزالات است باید مصرف سبزیجات با برگ تیره کمی محدود شود اما از آن‌جایی که اکثر افراد دارای قند خون بالا دچار سنگ کلیه اسید اوریک هستند، می‌توانند در هر وعده غذایی خود از سبزیجات استفاده کنند. آزمایش ادرار 24 ساعته نوع سنگ شما را مشخص خواهد کرد تا رژیم غذایی مناسبی در پیش بگیرید.

3. پروتئین انتخابی شما باید از نوع سالم باشد

سنگ‌های اسید اوریک رایج‌ترین نوع سنگ کلیه در افرادی دیابتی محسوب می‌شوند. این سنگ‌ها بر اثر استفاده مداوم از پروتئین حیوانی همچون گوشت، مرغ، ماهی و سایر غذاهای دریایی تشکیل خواهند شد. 

همچنین پروتئین فرآوری شده مثل سوسیس، کالباس و ژامبون برای افراد مبتلا به دیابت که مستعد سنگ کلیه هستند بسیار مضر است. 

بنابراین پروتئین انتخابی شما باید از نوع سالم مثل سینه مرغ یا بوقلمون، تخم‌مرغ، گوشت بدون چربی و ماهی دارای امگا3 باشد. در بین پروتئین‌های گیاهی لوبیا، چشم بلبلی، عدس، گردو و تخمه آفتابگردان گزینه مناسبی هستند.

بیشتر بدانیم: آیا دیابت باعث آسیب به دندان و لثه می‌شود؟

4. کربوهیدرات سالم را حذف نکنید

برخی افراد دیابتی کربوهیدرات را به‌طور کامل از رژیم غذایی خود حذف می‌کنند. این کار اشتباه است. شما باید کربوهیدرات سالم به اندازه کافی مصرف کنید. بهترین انتخاب عبارت است از:

• میوه
• غلات کامل (نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای و ماکارونی با غلات)
• ذرت
• نخود سبز
• کدو حلوایی

جهت دریافت مشاوره آنلاین و راهنمایی بیشتر می‌توانید با متخصص تغذیه درمانکده در ارتباط باشید.

بیشتر بدانیم: درمان سنگ کلیه چگونه است؟

5. وعده‌های غذایی خود را با لبنیات همراه کنید

مصرف لبنیات کم چرب خطر ابتلا به سنگ کلیه از نوع اگزالات کلسیمی را در افراد Diabetes کاهش می‌دهد. شما می‌توانید با انتخاب لبنیات کم چرب مثل ماست، شیر و پنیرهای کم نمک رژیم غذایی درست و اصولی را برای کنترل سنگ کلیه و دیابت در پیش بگیرید.

نکات مهم در ارتباط با سنگ کلیه و دیابت

کنترل قند خون می‌تواند مقاومت به انسولین را بهبود بخشد و باعث کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه شود. بنابراین غیر از رژیم غذایی مناسب، بهتر است به نکات زیر برای کاهش عوارض ناشی از Kidney Stones And Diabetes توجه کنید:

• به‌طور منظم فعالیت بدنی  داشته باشید.
• تناسب اندام خود را حفظ کنید.
• تا حد امکان از استرس و اضطراب دور بمانید.
• مصرف تنباکو و سیگار را کاهش دهید.
• از نوشیدن الکل خودداری کنید.

بیشتر بدانیم: تاثیر دیابت بر قلب چیست؟

نتیجه سنگ کلیه و دیابت

تغییرات سبک زندگی و عادات غذایی باعث شده تا در دهه‌های اخیر بروز بیماری سنگ کلیه افزایش پیدا کند. این بیماری خصوصا در افراد دیابتی رشد چشمگیری داشته است. این موضوع ما را برآن داشت تا در این مقاله از مجله درمانکده به بررسی ارتباط بین سنگ کلیه و دیابت بپردازیم.

شما در اطرافیان خود فردی را می‌شناسید که با وجود قند خون بالا درگیر مشکلات سنگ کلیه باشد؟ نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.

برای کنترل دیابت خود بهتر است به دکتر غدد مراجعه کنید یا بصورت صوتی و تصویری با دکتر غدد آنلاین در ارتباط باشید.

سوالات متداول Kidney Stones And Diabetes

منبع: webmd | kidney | thekidneydietitian