MCH در آزمایش خون چیست؟ علت پایین و بالا بودن MCH

اصطلاح MCH در آزمایش خون یک واژه مخفف به معنی میانگین هموگلوبین گلبولی است. به عبارت دیگر، این آزمایش به میانگین مقدار هموگلوبین موجود در هر گلبول قرمز اشاره دارد. هموگلوبین که پروتئین موجود در گلبول‌های قرمز است، اکسیژن را به بافت‌های بدن منتقل می‌کند. اگر می‌خواهید بدانید که MCH در آزمایش خون چیست و نتایج آن چگونه تفسیر می‌شود، این مقاله از مجله درمانکده را تا انتها بخوانید.

منظور از MCH در آزمایش خون چیست؟

ام سی اچ در آزمایش خون میانگین هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز را نشان می‌دهد. این تست با ۲ پارامتر دیگر، یعنی حجم متوسط گلبول‌های قرمز (MCV) و میانگین غلظت هموگلوبین گلبول‌های قرمز (MCHC)، مرتبط است. گاهی‌اوقات از این سه شاخص تحت عنوان شاخص‌ گلبول‌های قرمز خون یاد می‌شود.

نتایج MCH بازتاب‌دهنده نتایج MCV هستند. چون گلبول‌های قرمز بزرگتر هموگلوبین بیشتری دارند و گلبول‌های قرمز کوچکتر حاوی مقدار کمتری از این ماده هستند.

مشاهده بیشتر: wbc در آزمایش خون چیست؟ + تفسیر آزمایش شمارش گلبول سفید خون

MCH شباهت زیادی به MCHC دارد، اما نباید با آن اشتباه گرفته شود. تفاوت بین MCH و MCHC در این است که در شاخص MCHC حجم یا اندازه گلبول‌های قرمز در نظر گرفته می‌شود؛ در حالی که در MCH این اطلاعات لحاظ نمی‌شوند.

چگونه میزان MCH تعیین می‌شود؟

میزان MCH در خون به عنوان بخشی از پنل شمارش کامل خون (CBC) تعیین می‌شود. پزشک درخواست آزمایش CBC‌ می‌دهد تا شما از نظر ابتلا به طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها مورد غربالگری قرار بگیرید. از شایع‌ترین بیماری‌ها می‌توان به کم‌خونی و عفونت اشاره کرد. آزمایش CBC وضعیت گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها را ارزیابی می‌کند.

تست MCH در آزمایش خون با استفاده از تجزیه و تحلیل گلبول‌های قرمز محاسبه می‌شود. در حقیقت، برای محاسبه آن لازم است میزان هموگلوبین در حجم معینی از خون بر تعداد گلبول‌های قرمز موجود در آن تقسیم شود.

میزان نرمال MCH در آزمایش خون

میزان MCH بر حسب پیکوگرم در هر سلول بیان می‌شود. جدول زیر محدوده نرمال MCH در آزمایش خون و مقادیر غیر طبیعی آن را در کودکان و بزرگسالان نشان می‌دهد:

تفسیر آزمایش MCH	مقدار MCH
پایین	کمتر از ۲۷
نرمال	۲۷ تا ۳۱
بالا	بالاتر از ۳۱

اعداد فوق ممکن است بر اساس دستگاه مورد استفاده برای آزمایش و سن افراد متفاوت باشند. سطح MCH در آزمایش خون نوزاد ۳۲ تا ۳۴ پیکوگرم است.

مقدار MCH در آزمایش خون بارداری به مصرف یا عدم مصرف مکمل آهن بستگی دارد. اگر مادر مکمل مصرف کند، سطح MCH در طول بارداری تغییر نمی‌کند. در غیر این صورت، از اواخر سه ماهه دوم کاهش می‌یابد.

۱. علت پایین بودن MCH در کودکان و بزرگسالان

پایین بودن MCH در آزمایش خون معمولا به این معنی است که فرد دچار کم‌خونی فقر آهن شده است. آهن یک عنصر مهم برای تولید هموگلوبین است. بدن بخش کوچکی از آهن خورده‌شده را برای تولید هموگلوبین جذب می‌کند. شایع‌ترین دلایل فقر آهن عبارت‌اند از: کمبود آهن در رژیم غذایی و از دست دادن حجم بالایی از خون در اثر جراحی یا ضربه شدید.

مشاهده بیشتر: مهم ترین آزمایش های خون

در موارد بسیار نادر، MCH پایین به دلیل وجود یک بیماری ژنتیکی به نام تالاسمی رخ می‌دهد. در این بیماری تولید هموگلوبین محدود می‌شود؛ در نتیجه گلبول‌ قرمز زیادی در خون در گردش نیست.

علاوه بر این، گاهی‌اوقات کم‌خونی میکروسیتیک (کوچک بودن گلبول‌های قرمز به دلیل کمبود هموگلوبین) و کم‌خونی سلول داسی، شکل علت پایین بودن MCH در بزرگسالان و کودکان است.

علائم پایین بودن MCH خون

در ابتدا، بیشتر افراد با سطوح پایین MCH هیچ علائمی را تجربه نمی‌کنند. اما اگر سطح MCH به شدت کم شود یا میزان آن برای مدت طولانی در سطوح پایین باقی بماند، علائم شروع به ظاهر شدن می‌کنند. این علائم احتمالا شامل موارد زیر هستند:

• تنگی نفس
• درد قفسه سینه
• تپش قلب
• ضعف یا خستگی مداوم
• پوست زرد یا به شدت رنگ‌پریده
• سردرد
• سرگیجه

۲. علت بالا بودن MCH در آزمایش خون

 MCH بالا معمولا نشانه کم‌خونی ماکروسیتیک است. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های خون بیش از حد بزرگ هستند. کم‌خونی ماکروسیتیک می‌تواند ناشی از کمبود ویتامین B12 یا فولات (ویتامین B9) باشد. بدن شما برای ساخت گلبول‌های قرمز به هر ۲ ماده نیاز دارد. کمبود این مواد مغذی زمانی رخ می‌دهد که در رژیم غذایی ویتامین کافی وجود نداشته باشد یا بدن‌ نتواند آن‌ها را جذب کند.

سایر علل احتمالی MCH بالا عبارت‌اند از:

• بیماری‌های کبدی
• پرکاری تیروئید
• نوشیدن مداوم الکل
• عوارض ناشی از سرطان‌های خاص
• عوارض ناشی از عفونت

مشاهده بیشتر: هموگلوبین (Hgb) در آزمایش خون نشان‌دهنده چیست؟

علائم بالا بودن MCH خون

اگر MCH در آزمایش خون بالا باشد، ممکن است دچار علائم زیر شوید:

• تنگی نفس
• درد قفسه سینه
• خستگی یا ضعف بدنی
• پوست زرد رنگ یا رنگ‌پریده
• سردرد

اگر به دلیل کمبود ویتامین B12 دچار کم‌خونی شده باشید، احتمالا علائم زیر را تجربه می‌کنید:

• احساس سوزن سوزن شدن یا گزگز در دست‌ها و پاها
• حالت تهوع و استفراغ
• نفخ
• علائم روانی از جمله افسردگی و سردرگمی

در صورتی که کمبود فولات علت کم‌خونی باشد، ممکن است علائم زیر رخ دهند:

• اسهال
• کاهش اشتها
• تحریک‌پذیری
• زبان صاف و حساس

درمان سطوح غیر طبیعی MCH

درمان این عارضه به علت بروز آن بستگی دارد. در ادامه به تعدادی از رایج‌ترین راه‌کارهای درمانی اشاره می‌کنیم.

۱. درمان MCH پایین

اگر علت پایین بودن MCH در آزمایش خون به فقر آهن مربوط باشد، باید غذاهای غنی از آهن را به رژیم غذایی خود اضافه کنید و مکمل بخورید. البته گاهی‌اوقات ممکن است آهن تزریقی توصیه شود. در موارد خاص، برای مثال زمانی که علائم شدید هستند یا خون زیادی از دست رفته است، به تزریق خون نیاز پیدا می‌کنید.

۲. درمان MCH بالا

درمان کم‌خونی‌ ناشی از کمبود ویتامین B12 یا فولات معمولا با تغییر سبک زندگی انجام می‌شود. به عنوان مثال، افزودن غذاهای غنی از ویتامین B12 و فولات به رژیم غذایی می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین پزشک ممکن است مصرف مکمل‌های غذایی خوراکی را توصیه کند. البته اگر در جذب ویتامین B12 مشکل داشته باشید، باید تحت نظر پزشک از مکمل تزریقی استفاده کنید.

کلام پایانی

درمان سطوح غیر طبیعی MCH در آزمایش خون به میزان تفاوت آن‌ با محدوده نرمال و علت بروز این مشکل بستگی دارد. خوشبختانه، بیشتر افراد با تغییر رژیم غذایی خود می‌توانند سطح MCH را به محدوده طبیعی برگردانند. البته بعضی از افراد هم ممکن است به مکمل‌های غذایی خوراکی و تزریقی یا سایر راه‌کارهای درمانی نیاز داشته باشند.

اگر در مورد نتیجه تست MCH خود نگران هستید، حتما با پزشک عمومی درباره آن صحبت کنید. پزشک تنها فردی است که می‌تواند ضرورت درمان را مشخص کند یا شما را به متخصص دیگری ارجاع دهد. برای مشاوره وارد سایت درمانکده شوید و از دکتر متخصص خون مورد نظر خود وقت بگیرید. در درمانکده امکان اخذ نوبت جهت ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین با دکتر عمومی فراهم شده است.

مشاهده بیشتر: آزمایش هپاتیت ب؛ آیا تشخیص این هپاتیت با آزمایش خون ممکن است؟

سوالات متداول

منابع: healthline, medicalnewstoday